Khảo sát thiên địch và sâu hại rau ở một số vườn rau canh tác an toàn huyện Hóc Môn và đánh giá khả năng ký sinh của ong ký sinh COTESIA PLUTELLAE KURDJUMOV

TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM – SỐ 4 (37) 2014 19
KHO SÁT CH VÀ SÂU HI RAU  MT S N RAU
CANH TÁC AN TOÀN HUYN HÓC MÔN 
KH A ONG KÝ SINH COTESIA PLUTELLAE
KURDJUMOV
Ngày nhn bài: 30/05/2014 Cao Hoàng Yn Nhi, Lê Th Bích Liên,
Ngày nhn li: 30/06/2014 ng Th Kim Chi, t,
Ngày duy Nguyn Th Thanh Tho, Trc Thnh,
ng Th Tình, Nguyn Thanh Bch,
Trn Hu Toàn, Nguyc Nam

1

Nguyn Ngc Bo Châu
2

TÓM TT
Duy trì ngung rung nhm kim soát sâu hi là mt trong nhng mc
tiêu phát trin nn nông nghip bn vng. Trên sinh qun ca mt s vùng rau canh tác an toàn
huyc 34 loài chân khp trên sinh qun rau ci xanh và ci ngt, rau
dn, mi thuc 5 b, 11 h côn trùng và 17 loài, 13 h ch thuc 7
b côn trùng và 1 b nhn ln. c 17 loài côn trùng gây hi trên các lo
trái (b 7 b và 12 h côn trùng. Thành ph ch yu
là các loài thuc b cánh cng (Coleoptera) vi 4 loài và b nhn ln (Araneida) có s ng
loài là 3 loài. B i h ong Kén nh (Braconidae) và loài
Cotesia plutellae Kurdj ph bin nht trên rung rau. Bên c
t t l ký sinh, hóa nht 6,67 ± 2,68 i vi sâu tui 2 và có s khác bi
vi các tui sâu khác, t l t 65,08%  nhi 28 ± 2ºC.
T khóach, sâu hi, Cotesia plutellae.
ABSTRACT

Studies were conducted at four VietGAP standard vegetable fields (Hoc Mon District, Ho
Chi Minh City) from August 2013 to April 2014 in order to investigate the species of insect pest,
natural enemies on vegetables grown by VietGAP program. The results indicated that 60
species, 43 families, 23 orders including 34 insect pests, 26 species of natural enemies were
found in this study. Moreover, parasitoid Cotesia plutellae had significant difference in high rate
of parasitism on second instar of Plutella xylostella in comparison with other instars. Natural
enemies known as an important role in the regulation of the number of insect pests are
discussed.
Keywords: Natural enemies, insect pests, Cotesia plutellae.



1

2


20 CÔNG NGHỆ
t v
Hi i tiêu dùng vn
  dng rau kém ch   i
trng rau s dng phân bón, thuc bo v thc
vt, ch      
nh. Các cht hóa hc hi trong rau
qu tuy  li c cp tính
i thi gian s d
th dng
n sc khe (Trn Khc Thi, Phm M Linh,
2007). Hi phát trin và tham gia vào
mô hình hp tác xã (HTX), sn xut ra nhng

sn ph      n
VietGAP thì huyn Hóc Môn là mt huyn có
u kin t nhiên thun l sn xut và 
ng yêu ci tiêu dùng.
     Plutella
xylostella L.) t c xem là loài sâu h
i m gây
hi nghiêm trng và tính kháng thuc tr sâu
cao (Grzywacz D. và cng s   
Chi và cng s, 2007; Phm Th Thùy, 2010).

     Cotesia plutellae
Kurdjumov (Braconidae: Hymenoptera) là loài
chi t hiu qu 
Th Chi và cng s, 2007). Bên c xít
bt mi Orius sauteri    ch
phòng tr hiu qu c sâ    
Phyllotreta n và
cng s, 2008).




   

theo tiêu chun Viet
         
      ca ong ký sinh
Cotesia plutellae i v   Plutella
xylostella.      

o sát thành phn sâu hch 
mt s n rau canh tác an toàn huyn Hóc
Môn  a ong ký
sinh Cotesia plute
u
2.1. Thi gian m nghiên cu
Nghiên c c tin hành t tháng 8
n tháng 4 /2014. u tra thu thp sâu
h   ch trên các qun th sinh vt
trng rau  n rau canh tác an toàn  các
xã Tân Thi Hi  m, Tân Thi Nhì
thuc huyn Hóc Môn.
Nghiên cu phân loi m   
kh    a ong ký sinh Cotesia
plutellae c tin hành ti phòng thí nghim
ng Vt hi Hc M TP.HCM,
 
2.2. p mu vt
Tin hành thu thp mu vào các bui
sáng, mi tu  ng t 1-2 ln/tu 
dng v    ng kính 40 cm,
chiu dài 1 - 1,2 m hoc tay thu bt toàn b
các loài sâu hi 
t mi xut hin
trên rung rau. Thu theo nguyên t  m
chéo góc trên mi rung rau, mu tra
5-i vi sâu hi thu bc s 
v phòng thí nghim tip t ghi nhn
s xut hin ca ong ký sinh.
2.3. Xử lý bảo quản và định danh mẫu

vật
        bng
cn 70
o
. Các mu thu thc s nh
danh da vào giáo trình Nguyc Khiêm,
2005 ; Khu, 2011.
       
  ch
trên mt s loi xanh, ci
ngt, rau dn, mt s n rau
 ( b
 nh m  ng gp ca các
c bng công thc tính tn sut xut
hin (Ch s có mt):


TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM – SỐ 4 (37) 2014 21
Tn sut xut hin (%)


 

 : > 50% ng gp, ph bin.
50% : Loài ít gp.
< 25% : Loài rt ít gp.

2.5.       a
ong ký sinh Cotesia plutellae Kurdjumov các
 tui vi vt ch 

Plutella xylostella
Thí nghi c tin hành  nhi 
phòng 28 ± 2ºC thi gian chiu sáng/ti là
16:8. Cotesia plutellae

ách ong cái cho
thí nghim. Mi thí nghic b trí  các
nghim thc khác nhau tng v tui
1, tui 2, tui 3, tui 4 ci nghim
thc là 10 cá th     
trong vòng 24 gi y tinh (90
x 15 mm)
t tui.
Thí nghi c b trí theo kiu hoàn
toàn ngu nhiên vi 4 nghim thc (ST1: sâu
tui 1; ST2: Sâu tui 2; ST3: Sâu tui 3; ST4:
Sâu tui 4) và 3 ln lp li. Các ch tiêu theo
dõi bao gm s ng kén ong và s ng ong

2.6.  lý s liu
  x l  , tính trung
bình, ph bi 
ExcelStatgraphics plus 3.0.
3. Kt quo lun
A.    
c     ch trên mt s loi
 i xanh, ci ngt, rau dn,
m (b
3.1. Thành phn và tn sut xut hin
ca sâu hch ca chúng trên mt

s lo mt s vùng canh tác an
toàn huyn Hóc Môn

Sâu há (ci xanh, ci ngt, mn)
 mt s vùng rau canh tác an toàn huyn Hóc Môn
STT
Tên khoa hc
Tên Vit Nam
Tn s
xut
hin
A. B Orthoptera
H Acrididae

B cánh thng
H Châu Chu

1
Atractomorpha sp.
Cào cào nh
+
2
Quilta sp.
Châu chu lúa nhu
+
3
Oxya sp.
Châu chu lúa
+
B. B Coleoptera

B cánh cng

H Chrysomelidae

H b nhy

4
Phyllotreta vittata F.
B nhy
+++
H Coccinellidae

H b rùa


22 CÔNG NGHỆ
STT
Tên khoa hc
Tên Vit Nam
Tn s
xut
hin
5
Epilachna gayri Mulsant
B rùa 12 chm
+
6
Epilachna sparsa 28 punctata F.
B rùa 28 chm

+
H Meloidae

H ban miêu

7
Epicauta sp.

+
C. B Hemiptera

B cánh na

H Pentatomidae

H b t

8
Nezara sp.
B xít xanh
+
9
Cletas sp.
B xít gai vai dài
+
D. B Lepidoptera

B cánh vy

H Pieridae

H m phn

10
Peris rapae L.
m trng
+++
H Noctuidae

H 

11
Spodoptera litura Fabr.
Sâu khoang
++
12
Helicoverpa armigera Hub.
Sâu xanh
++
13
Agrotis ypcilon Rott.
Sâu xám
+
H Geometridae

H 

14
Bapta sp.


+
H Plutellidae

H ngài rau

15
Plutella xylostella L.

+++
H Pyralidae

H ngài sáng

16
Diaphania sp.
Sâu xanh sc trng
+
E. B Homoptera

B u

H Aphididae

H rp mui

17
Brevicoryne brasicae Linne.
Rp xám hi ci
++
Tng

5 b, 11 h
17 loài

Ghi chú : +++ : > 50% ng gp, ph bin.
++  : Loài ít gp.
+ :< 25% : Loài rt ít gp.

TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM – SỐ 4 (37) 2014 23
u tra, thu bc 17 loài sâu hi
thuc 5 b, 11 h côn trùng trên các lo
lá (ci xanh, ci ngt, rau dn, mng  mt
s vùng rau canh tác an toàn huy
i côn trùng, sâu hn xut hin
vi tn s thp. Tn s bt gp  m cao
ch yu là b nhy (Phyllotreta vittata F.) trên
rau ci xanh, ci ngt, m   
m trng (Peris rapae L.) trên ci xanh, ci
ngPlutella xylostella L.) trên hu
ht các loi rau. Sâu hi  m trung bình
ng ch có 3 loài là sâu khoang (Spodoptera
litura Fabr.), rp xám hi ci (Brevicoryne
brasicae L.), sâu xanh (Helicoverpa armigera
Hub.).

i xanh, ci ngt, mn)
 mt s vùng rau canh tác an toàn huyn Hóc Môn
STT
Tên khoa hc
Tên Vit Nam
Tn s xut

hin
A. B Coleoptera
H Coccinellidae

B cánh cng
H b rùa

1
Coccinella sp.
B rùa ch nhân
++
2
Micraspis sp.
B 
+++
3
Lemnia sp.
B rùa 2 v
+
4
Menochilus sp.
B rùa sáu vn
++
H Carabidae

H b chân chy

5
Pheropsophus
occipitalis M. sp.

B xít khói
+
H Staphilinidae

H cánh cng cánh ngn

6
Paederus sp.
Ki
+++
B. B Hemiptera

B cánh na

H Pentatomidae

H b t

7
Andrallus sp.
B xít nâu vin trng
+
C. B Odonata

B chun chun

H Coe nagrio nidae

H chun chun

8
Agriocnemis pymaea
Chun chun kim xanh
+
9
Agriocnemis sp.
Chun chu
++
D. B Diptera

B 2 cánh

H Syrphidae

H rup


24 CÔNG NGHỆ
STT
Tên khoa hc
Tên Vit Nam
Tn s xut
hin
10
Ipchiodon sp.
Rup
+
E. B Hymenoptera

B cánh màng

H Braconidae

H ong kén nh

11
Cotesia plutellaê
Kurdj.
ng
+++
F. B Araneidae

B nhn ln
+
H Araneidae

H nhi

12
Araneus sp.
Nhi
+
H Lycosidae

Nhn linh miêu

13
Pardosa sp.
Nh
++

H Thomisidae

H nhn lùn

14
Thomisus sp.
Nhn lùn
+
H Salticidae

H nhn nhy

15
Bianor sp.
Nhn nhn
+
H Oxyopidae

H nhn lông

16
Oxyopes sp.
Nhn lông
+
G. B Mantoptera

B b nga

H Mantidae

H b nga

17
Empusa sp.
Nga tri
++
Tng
7 b, 13 h
17loài


      ch thuc 7 b côn trùng và 1 b nhn ln. B cánh cng
(Coleoptera) có s ng loài nhiu nht (6 loài). B nhn ln c 5 loài.
3.2. Thành phn và tn sut xut hin sâu hch trên mt s 
qu (b mt s vùng rau canh tác an toàn huyn Hóc Môn


TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM – SỐ 4 (37) 2014 25
Bng 3. Sâu h (bu, 
 mt s vùng rau canh tác an toàn huyn Hóc Môn
STT
Tên khoa hc
Tên Vit Nam
Tn s xut hin

B Hemiptera
H Pentatomidae
B cánh na
H b t

1
Aspongopus sp.
B p
+
2
Nezara sp.
B xít xanh
+++
3
Scotinophora sp.
B 
+++

H Coreidae
H b xít mép

4
Tropidothorax sp.
B xít nâu
+

B Lepidoptera
B cánh vy


H Noctuidae
H 

5
Spodoptera litura F.

Sâu khoang
+++
6
Helicoverpa armigera Hub.
Sâu xanh
++
7
Agrotis ypcilon Rott
Sâu xám
+

H Geometridae
H 

8
Bapta sp.

+

H Pyralidae
H ngài sáng

9
Diaphania sp.
Sâu xanh sc trng
+++

B Homoptera
B u

H Aphididae
H rp mui

10
Aphis sp.
Rp mui
++

B Diptera
B 2 cánh


H Trypetidae
H ruc qu

11
Bactrocera sp.
Rui c qu
+++

H Agromyzidae
H ruc lá

12
Liriomyza sp.
Ruc lá
+++

B Thysanoptera

B 


H Thripidae
H bù lch

13
Thrips sp.
B 
++

B Coleoptera
B cánh cng


26 CÔNG NGHỆ
STT
Tên khoa hc
Tên Vit Nam
Tn s xut hin

H Coccinellidae
H b rùa

14
Epilachna vigintiotopunctata Motsch
B rùa 28 chm
+

H Chrysomelidae

H ánh kim

15
Phyllotreta vittata F.
B nhy
+++
16
Aulacophora sp.
B 
++

B Acarina
B ve bét


H Tetranychidae
H nh

17
Tetranychus sp.
Nh
++
Tng
7 b, 12 h
17 loài


Bng 4. Thành phch trên mt s lo (b
mt s vùng rau canh tác an toàn huyn Hóc Môn
STT

Tên khoa hc
Tên Vit Nam
Tn s xut
hin

1.B Coleoptera
1. H Coccinellidae
B cánh cng
H b rùa

1
Coccinella sp.
B rùa ch nhân
++
2
Micraspis sp.
B 
+++
3
Lemnia sp.
B rùa 2 v
+

2. H Staphilinidae
H cánh cng cánh ngn

4
Paederus sp.
Ki
+++

2.B Diptera
B 2 cánh


3. H Syrphidae
H rup

5
Ipchiodon sp.
3. B Hymenoptera
Rup
+++

B cánh màng


4. H Pteromalidae
H ong m

6
Trichogramma sp.
Ong m
+++

4. B Araneidae
B nhn ln


5.H Araneidae

H nhi


TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM – SỐ 4 (37) 2014 27
STT
Tên khoa hc
Tên Vit Nam
Tn s xut
hin
7
Araneus sp.
Nhi
+

6. H Lycosidae
Nhn linh miêu

8
Pardosa sp.
Nh ba
++

7. H Thomisidae
H nhn lùn

9
Thomisus sp.
Nhn lùn
+
Tng

4 b, 7 h
9 loài


ch thuc 4 b
côn trùng và 1 b nhn ln. B cánh cng
(Coleoptera) có s ng loài nhiu nht (4 loài).
B nhn lc 3 loài. Các b
còn lc s  1  2 loài.
 các loài thuc b cánh cng
(Coleoptera) có tn s xut hin  mc cao là
b   (Micraspis sp.), b rùa ch nhân
(Coccinella sp.), ki    
(Paederus tamulus Erichson), ngoài ra còn có
ong m (Trichogramma sp.) thuc b cánh
màng (Hymenoptera), ru  p (Ipchiodon
n s bt gp  mc cao. Các loài
còn li xut hin  mc trung bình hoc thp.
 a ong
ký sinh Cotesia plutellae Kurdjumov  các
 tui khác nhau ca vt ch   
Plutella xylostella
Nhìn vào Bng 5 ta thy rng ong
Cotesia plutellae kí sinh sâu t Plutella
xylostella L. có s khác bi mt
thng kê (P= 0,00).  tui 2 thì cho ra s
ng kén trung bình nhiu nht là 6,67 kén
ong, tin là tui 3,67 kén, tui 1 là 1,0 kén
và tui 4 là 0,333 kén. Vy theo kt qu thu
c ta có sâu tui 2 có hiu qu kí sinh cao

nht to ra s kén ong nhiu nht, sâu tui 3
 có hiu qu 
li tui 1 và tui 4 thì hiu qu thp, s ng
kén rt ít.  tu  t t l    t
65,08 % tin là tut 47,22 %, tui 1
rt thp là 16,67 % và tui 4 thì không có ong
.


Tui sâu
S kén
S ong ký sinh  (%)
Tui 1
1,00 (1,71)±0,19 c
16,67
Tui 2
6,67 (2,68)±2,68 a
65,08
Tui 3
3,67 (2,04) ±2,04 b
47,22
Tui 4
0,33 (0,88) ±0,30 c
0,0
Cv %
16,6

Phép th Ducan. Các s liu trong ngoc chuyi sang 
 ± 