Phân tích sự ảnh hưởng của chỉ số giá chứng khoán trên thế giới đến thị trường chứng khoán Việt Nam và những giải pháp cơ bản phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
oOo


HUNH TH TUYT SNG


PHÂN TÍCH S NH HNG CA CH S GIÁ CHNG
KHOÁN TRÊN TH GII N TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM VÀ NHNG GII PHÁP C BN PHÁT TRIN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM


Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
Mã s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. BÙI KIM YN



THÀNH PH H CHÍ MINH
NM 2010

MC LC


Li cam đoan
Li cám n
Mc Lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc bng
Danh mc hình
PHN M U
1. T VN  NGHIÊN CU
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
4. PHM VI NGHIÊN CU
4.1. Không gian
4.2. Thi gian
4.3. i tng nghiên cu
5. CU TRÚC  TÀI

CHNG 1: C S LÝ LUN V TH TRNG CHNG KHOÁN
1.1. Khái nim chng khoán, th trng chng khoán
1.2. Hàng hóa trên TTCK
1.2.1. C phiu
1.2.2. Trái phiu
1.2.3. Chng ch qu đu t ……………………………………………
1.2.4. Công c phái sinh …………………………………………………
1.3. Các yu t nh hng đn giá ch
ng khoán
1.3.1. Nhóm yu t kinh t
1.3.2. Nhóm yu t phi kinh t

Trang
i
iv
v
vi
1
1
2
2
3
6
6
10
11
12



1.3.3. Nhóm yu t th trng
1.4. Ch s giá chng khoán
1.4.1. Khái nim
1.4.2. Các phng pháp tính ch s giá chng khoán
1.4.3. Ch s VN-Index
1.4.4. Ch s S&P 500 (Standard and Poors
’
)
1.4.5. Ch s Nikkei 225
1.5. Mt s kinh nghim phát trin TTCK ca các nc
1.6. Lc kho các nghiên cu liên quan đn đ tài
Kt lun Chng 1

CHNG 2:THC TRNG HOT NG CA S GIAO DCH
CHNG KHOÁN THÀNH PH H CHÍ MINH
2.1. Gii thiu chung v TTCK Vit Nam
2.2. S Giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh (HOSE)
2.2.1. Quá trình hình thành SGDCK Tp. H Chí Minh
2.2.2. i
u kin niêm yt c phiu trên SGDCK Tp. H Chí Minh
2.2.3. Các qui đnh v hot đng giao dch trên HOSE
2.2.4. Din bin ca VN- Index trong thi gian qua (02/08/2000 đn
06/2010)
Kt lun Chng 2

CHNG 3: PHÂN TÍCH S NH HNG CA CÁC CH S GIÁ
CHNG KHOÁN TRÊN TH GII N TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM
3.1. S liu nghiên cu
3.2. Kim đnh nhân qu Granger (Granger causality test)…………….
3.3. Kim đnh nghim đn v (Unit root test)
…
3.4. Mô t mu nghiên cu…………………………………………………
12
13
13
14
15
16
16
16
20

21
22
22
25
25
30
31
36
49
49
50
51
51



3.5. Phân tích mi quan h gia các ch s VN-Index, S&P 500 và
Nikkei 225…………………………………………………………………
3.5.1. Kim đnh ngim đn v (Unit root test)…………………………
3.5.2. Kim đnh Granger (Granger causality test)………………………
3.5.2.1. Mi quan h gia ch s VN-Index và S&P 500 ………………
3.5.2.2. Mi quan h gia ch s VN-Index và Nikkei 225………………
3.5.3. Phân tích nh hng ca s thay đi ch s Nikkei 225 vi các đ
tr khác nhau đn s thay đi ch s VN-Index……………………………
Kt lun chng 3

CHNG 4: MT S GII PHÁP GÓP PHN PHÁT TRIN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
4.1. Mt s hn ch ca TTCK Vit Nam…………………………………
4.2. Mt s gii pháp góp phn phát trin TTCK Vit Nam

4.2.1. Tng cung hàng hóa có cht lng cho th trng
4.2.2. Nâng cao tính minh bch trên TTCK
4.2.3. Tng cng các nhà đu t có t chc
4.2.4. y mnh công tác đào to ngun nhân lc, ph bin kin th
c v
TTCK cho nhà đu t.
4.2.5. Tng bc xây dng th trng sn phm phái sinh v chng
khoán.
Kt lun Chng 4
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

56
56
57
58
59
60
62
63
63
66
66
67
70
71
72
75
76

78
80






DANH MC T VIT TT


HNX: S Giao dch chng khoán Hà Ni
HOSE: S Giao dch chng khoán TP. H Chí Minh
NHTM: Ngân hàng thng mi
SGDCK: S Giao dch chng khoán
TTCK: Th trng chng khoán
TTGDCK: Trung tâm Giao dch chng khoán
TP. H Chí Minh: Thành ph H Chí Minh
UBCKNN: y ban chng khoán Nhà nc

DANH MC BNG


Trang
Bng 2.1: Qui mô TTCK Vit Nam đn tháng 06/2010 …24
Bng 2.2: Qui mô niêm yt trên SGDCK Tp. HCM giai đon 2000-06/2010 27
Bng 3.1: Mt s ch tiêu thng kê v mu nghiên cu …52
Bng 3.2: Kt qu kim đnh tính dng ca chui ch s VN-Index, S&P 500
và Nikkei 225 …57
Bng 3.3: Kt qu kim đnh Granger gia s thay đi ca 3 ch s VN-Index,
S&P 500, Nikkei 225 …58

Bng 3.4: nh hng ca s thay đi ch s Nikkei 225 đn s thay đi ch s
VN-Index ………………………………………………………… …61

DANH MC HÌNH

Trang
Hình 2.1: Khi lng chng khoán giao dch trên HOSE 2000-2009 29
Hình 2.2: Giá tr chng khoán giao dch trên HOSE 2000-2009 29
Hình 2.3: Bin đng ca ch s VN-Index t 2000-06/2010 36
Hình 2.4: Bin đng ca ch s VN-Index t 11/2003 – 07/2007 38
Hình 2.5: Bin đng ca ch s VN-Index t 07/2007 – 12/2008 43
Hình 2.6: Bin đng ca ch s VN-Index nm 2009 45
Hình 2.7: Bin đng ca ch s VN-Index 6 tháng đu nm 2010 47
Hình 3.1:
Bin đng ca ch s VN-Index, Nikkei 225 và S&P 500 vào ngày
th t hàng tun t ngày 28/07/2000 đn ngày 11/06/2010 52

PHN M U
1. T VN  NGHIÊN CU
Xut phát t mt nc nông nghip lc hu, vi nhng n lc không ngng
ca ng và Nhà nc trong công cuc đi mi đt nc, sau hn 20 nm nn kinh
t Vit Nam đã đt đc nhng thành tu quan trng, dn khng đnh đc v th
ca Vit Nam trên trng th gii. Tuy vy, đ
đt đc mc tiêu đa Vit Nam tr
thành mt nc công nghip hin đi vào nm 2020, nhanh chóng hi nhp vi khu
vc và quc t cn phi có ngun vn rt ln phc v cho đu t. Vì vy, Chính ph
rt chú trng vic phát trin th trng tài chính. Ngày 20/07/2000, Trung tâm Giao
dch chng khoán Thành ph H Chí Minh chính thc đi vào hot đng, đánh du
s ra
đi ca th trng chng khoán Vit Nam. S ra đi ca th trng chng
khoán có ý ngha vô cùng quan trng đi vi s phát trin ca nn kinh t Vit
Nam. Tip đn, Trung tâm giao dch chng khoán Hà Ni đc đa vào vn hành
ngày 8/03/2005, ngày 11/05/2007 Trung tâm giao dch chng khoán H Chí Minh
chuyn thành S giao dch chng khoán H Chí Minh (HOSE) đã ghi nhn thêm
nhng bc phát trin mi ca th trng ch
ng khoán Vit Nam, góp phn hoàn

thin th trng tài chính, to ra kênh huy đng vn trung và dài hn hu hiu cho
nn kinh t - ngun vn mà trc đây ch đc cung ng mt cách rt hn ch t h
thng ngân hàng. ng thi th trng chng khoán cng m ra c hi đu t hp
dn cho các nhà đu t trong và ngoài nc. Sau gn 10 nm, th trng chng
khoán Vit Nam đã không ngng phát trin v qui mô, thu hút s chú ý mnh m
ca các nhà đu t dù th trng đã tri qua không ít giai đon thng trm. Th
trng chng khoán mang li li nhun cao nhng cng tim n nhiu ri ro.
Mc tiêu ca các nhà đu t khi tham gia vào th trng chng khoán chính là
li nhun nhng vn đ bo toàn v vn trong đu t c
ng ht sc quan trng. 
thành công trên th trng chng khoán đòi hi phi có s kt hp ca nhiu yu t,
trong đó kh nng phân tích thông tin đc xem là yu t có ý ngha quyt đnh. Li
nhun t đu t chng khoán có th bao gm c tc, li tc và hp dn nht là
chênh lch giá chng khoán. S thay đi giá chng khoán trên th tr
ng li chu



nh hng mnh m t các thông tin đc công b. Mt thông tin tt có th làm giá
c phiu tng và ngc li. Thông tin trên TTCK đc chia thành hai loi c bn:
th nht là thông tin t t chc niêm yt giúp cho nhà đu t có th đánh giá v hiu
qu hot đng và trin vng ca công ty, th hai là thông tin th trng do S giao
dch chng khoán công b nh khi lng, giá tr giao d
ch, s thay đi giá chng
khoán, ch s giá chng khoán, nhng thông tin này to nên bc tranh toàn cnh v
th trng làm c s cho vic ra quyt đnh ca nhà đu t. Ngoài ra, nhng bin
đng trên các th trng chng khoán ln ca th gii cng tác đng đn th trng
chng khoán trong nc. ã có nhng nghiên cu chng minh cho mi quan h
này, chng hn nh: Bwo-Nung Huang, Chin-Wei Yang, John Wei-Shan Hu (2000)
đ

ã s dng kim đnh Granger đ nghiên cu mi quan h gia các th trng
chng khoán M, Nht và SCGT (South China Growth Triangle) trong giai đon t
01/10/1992 đn 03/06/1997, kt qu nghiên cu đã chng minh có s tác đng ca
s thay đi giá trên th trng M đn các th trng SCGT. C th, s thay đi giá
trên th trng M có th làm c s đ tiên đoán cho s thay đi giá
 th trng
Hong Kong và ài Loan ngày hôm sau, tng t, nhng bin đng giá  th trng
Hong Kong s dn đn bin đng giá trên th trng ài Loan, và cui cùng gia
hai th trng Thng Hi và Thm Quyn cng có mi quan h rt cht ch vi
nhau. Mt nghiên cu khác đc thc hin bi Hongquan Zhu, Zudi Lu và
Shouyang Wang (2003) cng cho thy mi quan h nhân qu gia các th tr
ng
Thng Hi, Thm Quyn và Hong Kong.
Th trng chng khoán Vit Nam có hay không s liên thông vi th trng
chng khoán các nc?  tài “Phân tích s nh hng ca ch s giá chng
khoán trên th gii đn th trng chng khoán Vit Nam và nhng gii pháp c
bn phát trin th trng chng khoán Vit Nam” đã đc tin hành đ tr li cho
câu hi trên.






2. MC TIÊU NGHIÊN CU
 gii quyt đc vn đ nghiên cu đt ra  trên, đ tài này s tp trung thc
hin các mc tiêu c th sau:
- H thng hóa nhng vn đ lý lun chung v th trng chng khoán.
- Nghiên cu thc trng phát trin ca TTCK Vit Nam.
- Phân tích s nh hng ca các ch s giá chng khoán trên th gii đn

TTCK Vit Nam nhm xác đ
nh s liên thông ca TTCK Vit Nam vi TTCK các
nc.
-  xut nhng gii pháp c bn góp phn thúc đy TTCK Vit Nam phát
trin mnh m và bn vng trong quá trình hi nhp.
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
 thc hin các mc tiêu đã đ ra, lun vn đã s dng các phng pháp
nghiên cu ch yu sau đây:
- Phng pháp thng kê mô t, phng pháp so sánh đc dùng đ đánh giá
th
c trng phát trin ca TTCK Vit Nam trên c s s liu thu thp đc và mu
nghiên cu (các chui ch s giá VN-Index, S&P 500, Nikkei 225).
-  xác đnh s tác đng ca các ch s giá chng khoán trên th gii đn ch
s giá chng khoán ca Vit Nam, lun vn s dng kim đnh nhân qu Granger
(Granger causality test). Ngoài ra, kim đnh ADF (Augmented Dickey Fuller) cng
đc dùng đ kim tra tính dng ca các chui s li
u nghiên cu nhm h tr cho
kim đnh Granger.
- Cui cùng, lun vn đã dùng phng pháp tham kho ý kin chuyên gia đ
tham kho các ý kin đánh giá, nhn đnh v TTCK Vit Nam, t đó, đ xut các
gii pháp c bn góp phn phát trin TTCK Vit Nam.
4. PHM VI NGHIÊN CU
4.1. Không gian
Nghiên cu này ch tp trung phân tích thc trng hot đng ca SGDCK Tp.
H Chí Minh và s nh hng c
a các ch s S&P 500 trên TTCK M, ch s
Nikkei 225 trên TTCK Nht Bn đn ch s VN-Index ca TTCK Vit Nam.

4.2. Thi gian
D liu nghiên cu đc thu thp trong khong thi gian t phiên giao dch
đu tiên ca TTCK Vit Nam, ngày 28/07/2000 đn ngày 11/06/2010.
4.3. i tng nghiên cu
i tng nghiên cu là ch s VN-Index trên SGDCK Tp.H Chí Minh, ch
s S&P 500 ca TTCK M và ch s Nikkei 225 ca TTCK Nht.
5. CU TRÚC  TÀI
Ni dung đ tài đc sp xp thành 4 chng nh sau:
Chng 1: C s lý lun v th trng ch
ng khoán – trình bày mt s kin
thc c bn v chng khoán và TTCK, ch s giá chng khoán, các nhân t nh
hng đn giá chng khoán và lc kho các nghiên cu có liên quan đn đ tài.
Chng 2: Thc trng hot đng ca S Giao dch chng khoán Tp. H
Chí Minh. Chng này s gii thiu v quá trình hình thành TTCK Vit Nam và
thc trng hot đng ca SGDCK H Chí Minh.
Chng 3: Phân tích s 
nh hng ca các ch s giá chng khoán trên
th gii đn TTCK Vit Nam. Vi phng pháp chính là kim đnh Granger,
trong chng này s đi vào phân tích kt qu kim đnh có đc đ rút ra kt lun
v s tác đng ca các ch s giá chng khoán trên th gii, c th là ch s S&P
500 và ch s Nikkei 225 đn ch s VN-Index trên TTCK Vit Nam.
Chng 4: Mt s gi
i pháp c bn góp phn phát trin th trng chng
khoán Vit Nam

CHNG 1
C S LÝ LUN V TH TRNG CHNG KHOÁN
Chng này s trình bày mt s vn đ c bn v chng khoán và TTCK nh:
khái nim chng khoán, TTCK; đc đim ca các loi chng khoán trên th trng;
các yu t tác đng làm thay đi giá chng khoán; các phng pháp tính ch s giá
chng khoán đc áp dng  TTCK các nc và cách tính ch s VN-Index ca
TTCK Vit Nam, phn cu
i cùng ca chng là lc kho các nghiên cu thc
nghim có liên quan đn lun vn.
1.1. Khái nim chng khoán, th trng chng khoán
Chng khoán là bng chng xác nhn các quyn và li ích hp pháp ca ch
s hu chng khoán đi vi tài sn hoc vn ca t chc phát hành. Chng khoán
có th tn ti di dng chng ch hoc bút toán ghi s.
Chng khoán giao d
ch trên th trng bao gm: c phiu, trái phiu, chng
ch qu đu t và các công c có ngun gc chng khoán. Mi loi chng khoán
trao cho nhà đu t quyn và li ích khác nhau. Ngi nm gi c phiu có quyn
ch s hu đi vi mt công ty và vì vy, h s đc hng li nhun t kt qu
hot đng kinh doanh công ty cng nh
chia s ri ro mà công ty gp phi. Giá tr
ca c phiu gn lin vi giá tr ca công ty. Trái phiu trao cho ngi ch s hu
nó quyn ch n, t chc phát hành trái phiu có ngha v tr lãi và hoàn tr vn
gc đúng hn và đy đ. Các công c có ngun gc chng khoán nh chng quyn
(warrants), quyn (rights), các công c phái sinh (hp đng tng lai – futures, hp
đng quy

n chn – options), chúng ta s tìm hiu chi tit đc đim ca các loi
chng khoán này trong ni dung sau.
Nh vy, chng khoán là hàng hóa đc bit – hàng hóa vn – là công c huy
đng vn rt hu hiu trong nn kinh t th trng, to nên ngun tài tr dài hn cho
các doanh nghip m rng hot đng sn xut kinh doanh, cho Chính ph, chính
quyn đa phng thc hin các d án đu t.
Th
 trng chng khoán là ni din ra các hot đng giao dch, mua bán
chng khoán trung và dài hn, là kênh b sung các ngun vn dài hn quan trng



cho nhà nc, các doanh nghip đ thc hin các hot đng đu t phát trin sn
xut.
TTCK là mt yu t h tng c s quan trng nht trong nn kinh t th
trng. Chính vì th,  hu ht các nc có nn kinh t phát trin theo c ch th
trng thì đu tn ti và phát trin TTCK.
1.2. Hàng hóa trên TTCK
1.2.1. C phiu
C phiu là loi ch
ng khoán xác nhn quyn và li ích hp pháp ca ngi s
hu đi vi mt phn vn c phn ca t chc phát hành.
Ngi nm gi c phiu đc gi là c đông ca công ty c phn, là ngi ch
s hu mt phn công ty.
C phiu gm 2 loi chính: c phiu thng và c phiu u đãi.
- C
phiu thng hay c phiu ph thông là loi chng khoán thu hút s
quan tâm nhiu nht ca các nhà đu t trên TTCK. Nhà đu t nm gi c phn
thng là mt trong nhng ngi ch s hu ca công ty nên là ngi trc tip tha
hng thành qu t hot đng sn xut kinh doanh ca công ty, đng thi cng là

ngi gánh chu mi ri ro mà công ty gp ph
i. Quyn li và ngha v ca c đông
thng t l thun vi phn vn mà h đã góp và công ty. S hu c phiu này nhà
đu t s đc chia li nhun (gi là c tc) tu thuc vào kt qu hot đng sn
xut kinh doanh ca công ty hàng nm, đc tham gia hp i hi đng c đông,
đc b phi
u quyt đnh nhng vn đ quan trng ca công ty, đc bu c và ng
c vào Hi đng qun tr công ty và là ngi cui cùng đc chia tài sn khi công
ty gii th hoc phá sn. Bên cnh nhng quyn li đc hng thì nhà đu t có
ngha v là không đc rút vn đã góp và chu trách nhim v các khon n ca
công ty trong phm vi s vn c ph
n ca mình.
- C phiu u đãi còn gi là c phiu đc quyn là loi c phiu đc hng
nhng quyn u tiên hn so vi c phiu thng. Ngi s hu c phiu u đãi
đc hng mt mc c tc c đnh hàng nm theo t l lãi sut c đnh không ph
thuc vào tình hình sn xut kinh doanh c
a công ty, ngoài ra, còn đc u tiên chia



c tc và chia tài tài sn còn li ca công ty khi công ty gii th hoc phá sn trc
c đông thng.Tuy nhiên, các c đông u đãi không có quyn biu quyt tt c các
vn đ thuc thm quyn ca i hi đng c đông, không đc tham gia quyt
đnh chin lc ca công ty.
Mt s vn đ liên quan đn c phiu:
- C tc:
là s tin hàng nm đc trích t li nhun ca công ty phát hành đ
tr cho mi c phiu mà c đng đang nm gi.
- Tách c phiu: là vic đi mt c phiu đang lu hành thành nhiu c phiu
hn, t l tách c phiu có th là 1:2, 1:3,…do công ty quyt đnh. Vic tách c

phiu thng đc thc hin khi giá c phiu trên th
trng tng quá cao làm cho
các giao dch khó thc hin. Khi tách c phiu s làm tng s lng c phiu đang
lu hành và làm gim mnh giá c phiu tng ng vi t l tách, do đó giá c
phiu trên th trng cng s gim tng ng và giao dch đc thc hin d dàng
hn.
- Gp c phiu: ngc li vi tách c phi
u, vic gp c phiu s làm gim s
lng c phiu đang lu hành, theo đó mnh giá và giá th trng ca c phiu cng
tng lên tng ng vi t l gp c phiu.
Tách và gp c phiu là vic làm tng hoc gim s c phiu đang lu hành ca
mt công ty c phn mà không làm thay đi vn đ
iu l, vn c phn hay toàn b
giá tr th trng ti thi đim tách hoc gp c phiu. Tùy theo mc đích ca công
ty và tình hình th trng mà công ty có th tin hành tách hay gp c phiu.
1.2.2. Trái phiu
Trái phiu là loi chng khoán xác nhn quyn và li ích hp pháp ca ngi
s hu đi vi mt phn vn n ca t ch
c phát hành. T chc phát hành trái
phiu có trách nhim tr lãi trái phiu đnh k và hoàn li vn gc cho ngi cm
trái phiu  thi đim đáo hn. Trên t trái phiu có các ni dung sau: tên đn v
phát hành, mnh giá trái phiu, thi hn đáo hn ca trái phiu, lãi sut.
Trái phiu có các đc đim c bn nh sau:



- Trái phiu là giy n do Chính ph, chính quyn đa phng hay doanh
nghip phát hành đ huy đng vn, có thi hn nht đnh.
- Ngi mua trái phiu là ch n ca ch th phát hành, đc thu hi vn gc
bng mnh giá trái phiu  thi đim đáo hn.

- Trái phiu có li tc c đnh, không ph thuc vào kt qu sn xut kinh doanh
ca công ty nên ít r
i ro.
- Khi công ty b gii th hoc phá sn, ngi cm trái phiu đc u tiên tr n
trc các c đông.
T nhng đc đim trên cho thy trái phiu là loi chng khoán có tính n đnh
và ít ri ro.
Các loi trái phiu:
- Trái phiu chính ph (Government bonds): là trái phiu do Chính ph hoc
chính quyn đa phng phát hành nhm mc đích bù đp s thiu ht ngân sách,
tài tr cho các d
án xây dng c s h tng, công trình công cng, hoc qun lý
lm phát. Trái phiu chính ph là loi trái phiu an toàn nht vì đc đm bo hoàn
tr t ngun vn ngân sách Nhà nc, bù li trái phiu chính ph thng có lãi sut
thp. Trái phiu chính ph cng bao gm nhiu loi, tiêu biu có các loi trái phiu
sau:
+ Trái phiu kho bc (Treasury bonds): là trái phiu có thi hn t 1 nm tr
lên, do kho bc phát hành v
i mc đích huy đng vn theo k hoch ngân sách nhà
nc hàng nm.
+ Trái phiu đô th (Municipal bonds): do Chính ph hay chính quyn đa
phng phát hành nhm huy đng vn tài tr cho các d án đu t phát trin c s
h tng, thng có thi hn t 1 nm tr lên.
+ Công trái (State bonds): là loi trái phiu dài hn đc bit do Chính ph
phát hành nhm huy đng vn trong nhân dân đ đu t xây d
ng nhng công trình
quan trng quc gia to c s vt cht k thut cho đt nc. Công trái có thi hn
t 5 nm tr lên, lãi sut tng đi thp nhng hu nh không có ri ro.

- Trái phiu công ty (Corporate bonds): là trái phiu do các công ty c phn,
công ty trách nhim hu hn phát hành nhm mc đích huy đng vn đu t dài hn
cho doanh nghip, m rng qui mô, phát trin sn xut kinh doanh. Trái phiu công
ty có nhng loi đc trng sau:
+ Trái phiu th chp (Mortgage bonds): còn gi là trái phiu bo đm
(secured bonds) là loi trái phiu khi phát hành công ty phi đem tài sn hoc chng
khoán thuc s hu ca công ty làm th chp nh
m đm bo kh nng thanh toán
lãi và vn cho nhà đu t. Công ty cng có th phát hành trái phiu di s bo
lãnh thanh toán ca mt t chc tài chính, tín dng.
+ Trái phiu tín chp (Debenture): ngc li vi trái phiu th chp, trái
phiu tín chp đc phát hành da vào ting tm, uy tín ca công ty. Công ty không
cn th chp bt c tài sn nào mà chính uy tín ca công ty là mt đm bo có giá
tr cho trái phiu phát hành.
+ Trái phi
u thu nhp (Income bonds): thng phát hành khi công ty gp khó
khn v tài chính. Ngi mua trái phiu ch đc thanh toán lãi khi công ty thc s
có lãi. Tùy theo li nhun công ty thu đc s tr lãi cho trái ch, tuy nhiên, t l lãi
không ln hn lãi sut qui đnh trên trái phiu.
+ Trái phiu có th chuyn đi (Convertible bonds): là trái phiu khi phát
hành có kèm theo điu khon cho phép ngi nm gi trái phiu có quyn chuyên
đi trái phiu thành c phiu thng ca công ty. Khi phát hành trái phiu này,
công ty phi công khai các thông tin v
điu kin chuyn đi, thi hn chuyn đi,
t l chuyn đi trái phiu, biên đ bin đng giá c phiu. ây là loi trái phiu thu
hút đc s quan tâm ca nhiu nhà đu t vì vic chuyn đi s mang li cho nhà
đu t khon li nhun ln t chênh lch giá c phiu khi giá c phiu gia tng trên
th trng.
+ Trái phi

u có th thu hi (Callable bonds): là trái phiu có kèm theo điu
khon cho phép công ty thu hi trc thi gian đáo hn ca trái phiu. Trong trng
hp này, nhm đm bo quyn li ca nhà đu t, công ty thng mua li vi giá
cao hn.



+ Trái phiu có lãi sut th ni (Floating rate bonds): là loi trái phiu mà lãi
sut ca nó đc điu chnh theo s thay đi ca lãi sut th trng. Thông thng
c 6 tháng mt ln, công ty cn c vào lãi sut tin gi ngn hn ca ngân hàng đ
điu chnh lãi sut cho phù hp giúp các nhà đu t gim ri ro lm phát.
+ Trái phiu chit khu (Zero-coupon bonds): trái phiu này khi phát hành có
giá bán thp h
n mnh giá nhng khi đáo hn nhà đu t đc nhn li vn gc
bng mnh giá ca trái phiu. Nói cách khác, t chc phát hành s không thanh toán
lãi đnh k trong sut thi hn ca trái phiu mà khon tin lãi đc tr ngay khi
phát hành và khu tr vào tin mua trái phiu.
1.2.3. Chng ch qu đu t
Chng ch qu là loi chng khoán xác nhn quyn s hu c
a nhà đu t đi
vi mt phn vn góp ca qu đi chúng.
Qu đi chúng là qu đu t chng khoán thc hin chào bán chng ch qu ra
công chúng, có hai dng là qu đóng và qu m.
i vi qu đóng, các chng ch qu đc phát hành mt ln vi s lng
nht đnh. Qu đóng không mua li chng ch qu khi nhà đu t
 có nhu cu bán,
nhà đu t s mua bán chng ch qu trên TTCK tp trung.
i vi qu m, qu m đc liên tc phát hành chng ch qu ra công chúng
và sn sàng mua li chng ch qu khi nhà đu t có nhu cu, chng ch qu m
không giao dch trên TTCK th cp mà giao dch trc tip vi các đi lý đc u

quyn ca qu.
1.2.4. Công c phái sinh
Công c phái sinh đ
c xem là hàng hóa cao cp trên TTCK, bn thân các
công c này không phi là chng khoán mà là các hp đng đc thit lp da trên
tài sn c s là chng khoán (c phiu, trái phiu), các điu khon ca hp đng
nh giá thanh toán, s lng chng khoán, s đc xác đnh  ngày giao dch hin
ti nhng vic thc hin hp đng là  mt thi đim trong tng lai. Vi
đc tính
này, các công c phái sinh s giúp các nhà đu t phòng nga ri ro do bin đng



giá chng khoán và hn th na là tìm kim li nhun chênh lch giá t s bin
đng giá này. Công c phái sinh có các loi chính sau đây:
- Hp đng tng lai (Futures): là hp đng cho phép mua hoc bán mt loi
chng khoán vi s lng và mc giá nht đnh ti mt thi đim đnh trc trong
tng lai. Giá tha thun trên hp đng là giá thanh toán gia ngi mua và ngi
bán ti ngày thc hi
n hp đng trong tng lai dù giá chng khoán vào ngày này
có thay đi nh th nào đi chng na. Mt hp đng tng lai có các đc đim c
bn nh sau:
+ Hp đng đc tiêu chun hóa và giao dch trên Sàn giao dch hp đng
tng lai, các điu khon c th ca hp đng s do Sàn giao dch đnh ra.
+ C ngi mua và ngi bán bt buc phi thc hi
n hp đng vào ngày thc
hin hp đng trong tng lai.
+ Các bên tham gia hp đng phi ký qu mt khon tin cc ti mt ngân
hàng trung gian nhm ràng buc các bên tôn trng và có trách nhim thc hin hp
đng.

+ Hp đng tng lai có th đc kt thúc trc thi hn nên có tính thanh
khon cao. Ngi mua và ngi bán có quyn chm dt hp đng trc ngày đáo
hn bng cách th
c hin mt giao dch ngc li vi giao dch ban đu.
- Hp đng quyn chn (Options): quyn chn là mt hp đng trong đó
ngi mua quyn chn đc trao cho không phi là chng khoán mà là quyn đc
mua hay đc bán mt s lng chng khoán nht đnh, vi giá c n đnh trc
trong mt thi hn nht đnh. c đim chung c
a hp đng quyn chn:
+ Quyn và ngha v ca ngi mua và ngi bán quyn không cân xng
nhau. Ngi mua quyn có quyn thc hin hay không thc hin hp đng, trong
khi ngi bán quyn phi thc hin hp đng khi bên mua quyn yêu cu. Nu
không mun thc hin quyn, ngi nm gi quyn chn có th bán quyn chn đó
cho nhà đu t khác trên TTCK nên quyn ch
n cng có tính thanh khon cao. 
các nc có TTCK phát trin, giao dch v quyn chn cng sôi đng nh các giao
dch c phiu hay trái phiu.



+ Ngi mua quyn phi tr cho ngi bán quyn mt khon tin gi là phí
quyn chn, đc xem nh giá ca quyn chn.
Có 2 loi quyn chn: quyn chn mua (Call option) và quyn chn bán (Put
option)
+ Quyn chn mua: ngi mua quyn chn mua là nhng nhà đu t d đoán
giá chng khoán tng trong tng lai. Khi giá chng khoán tng cao hn giá thc
hin hp đng, h s th
c hin quyn mua và có đc mt khon thu nhp bng
chênh lch gia giá chng khoán trên th trng giao ngay và giá mua đã tha thun
trên hp đng. Ngc li, nu giá chng khoán gim, ngi mua quyn có quyn

không thc hin hp đng và chu l khon phí đã tr ban đu, khi đó giá tr ca
hp đng quyn chn là 0. Ngi bán quyn chn mua có ngha v ph
i bán mt
lng chng khoán theo hp đng đã tha thun khi ngi mua quyn chn mua
yêu cu.
+ Quyn chn bán: ngi mua quyn chn bán là nhng nhà đu t d đoán
giá chng khoán gim trong tng lai. Nu giá chng khoán gim thp hn giá thc
hin hp đng thì h s thc hin quyn bán và thu đc mt khon tin t chênh
lch gia giá bán
đã tha thun trên hp đng và giá chng khoán trên th trng
giao ngay. Ngc li, nu giá chng khoán tng, nhà đu t có quyn không thc
hin hp đng và chu l khon phí đã tr ban đu, hp đng quyn chn bán khi đó
có giá tr là 0. Ngi bán quyn chn bán có ngha v phi mua mt lng chng
khoán theo hp đng đã tha thun khi ngi mua quyn ch
n bán yêu cu.
Hp đng quyn chn có 2 cách thc hin:
+ Quyn chn kiu M: hp đng có th đc thc hin bt k lúc nào trong
thi gian hiu lc ca hp đng.
+ Quyn chn kiu châu Âu: hp đng ch đc thc hin vào ngày đáo hn
ca hp đng.
Có 2 hình thc thanh toán đc áp dng đi vi các công c phái sinh là
thanh toán bng giao nhn và thanh toán tin mt. Thanh toán bng giao nhn là
ngi bán phi chuyn giao chng khoán vào ngày đáo hn hp đng và ngi mua



phi tr tin. Tuy nhiên vào ngày này, ngi mua không đ tin hoc ngi bán
không đ chng khoán đ giao là tình hung hoàn toàn có th xy ra. Vì th, hình
thc thanh toán tin mt thng đc các nhà giao dch la chn, theo hình thc
này 2 bên s thanh toán cho nhau khon chênh lch gia giá ti thi đim kt thúc

hp đng và giá đã tha thun ban đu thay vì phi tin hành giao nhn hàng hóa.
Vi nhng đc đim trên, các công c
phái sinh không nhng là công c phòng
nga ri ro v giá mà còn là công c đu c, các nhà giao dch s thu đc khon
li nhun t chênh lch giá nu d đoán đúng xu hng bin đng ca nó.
- Quyn u tiên mua c phiu mi
Trong quá trình phát trin, công ty c phn có th huy đng thêm vn bng cách
phát hành b sung c phiu thng, c phiu u đãi hay trái phiu. Khi đó, quyn
ki
m soát điu hành công ty cng nh li nhun ca các c đông c s b chia s
cho các c đông mi. Do vy, đ bo v quyn li ca nhng c đông hin hu,
công ty c phn s dành cho h quyn u tiên mua c phn ca công ty vi mt
mc giá đnh trc bng cách phát hành các chng quyn và quyn mua c
phn
cho các c đông này kèm theo đt phát hành c phiu thng, c phiu u đãi hay
trái phiu. Mt khác, có quyn u tiên mua c phiu mi đi kèm s giúp đt hành
nhanh chóng và hp dn các nhà đu t hn.
+ Quyn mua c phn (Rights): là loi chng khoán do công ty c phn phát
hành kèm theo đt phát hành c phiu b sung nhm đm bo cho c đông hin hu
quyn mua c phi
u mi theo nhng điu kin đã đc xác đnh. C đông đc
quyn mua s lng c phiu mi vi giá u đãi thp hn giá th trng và theo t
l tng ng vi s c phiu mà c đông đang s hu. Ht thi gian hiu lc mà
quyn mua c phn không đc thc hin thì s không còn giá tr
. Nh vy, khi
thc hin quyn này, các c đông hin hu s duy trì đc t l s hu đi vi công
ty. Nu không thc hin quyn thì h có th bán quyn cho ngi khác trên TTCK.
+ Chng quyn (Warrants): là loi chng khoán đc phát hành kèm theo trái
phiu hoc c phiu u đãi, cho phép ngi nm gi chng quyn đc quyn mua
mt s lng c

phiu ph thông nht đnh theo mc giá đã đc đnh trc trong



thi hn nht đnh. Giá đnh trc hay giá đt mua trên chng quyn cao hn giá th
trng hin hành ca c phiu thng. Chng quyn có hiu lc nhiu nm. Nu
giá tr th trng ca c phiu thng cao hn giá đnh trc trên chng quyn thì
chng quyn s có giá tr, ngc li chng quyn s không có giá tr. Tng t nh

quyn mua c phn, nu ngi s hu chng quyn không mun thc hin quyn
ca mình thì có th bán li cho nhà đu t khác trên TTCK.
1.3. Các yu t nh hng đn giá chng khoán
Giá chng khoán mà ch yu là giá c phiu trên th trng bin đng rt
nhanh và ngày càng khác xa so vi mnh giá. Có nhiu yu t tác đng đn giá c
phiu nhng yu t quyt
đnh nht vn là quan h cung cu, còn quan h cung cu
li chu tác đng ca mt lot các yu t khác, chúng ta có th xp các yu t này
thành 3 nhóm nh sau: yu t kinh t, yu t phi kinh t và yu t th trng.
1.3.1. Nhóm yu t kinh t:
- S tng trng ca nn kinh t: giá c phiu thng có xu hng tng khi
nn kinh t phát trin và có xu h
ng gim khi nn kinh t suy yu đi. Bi nn kinh
t phát trin thì hot đng sn xut kinh doanh ca công ty s có trin vng tt đp
hn, ngun lc tài chính tng lên, nhu cu đu t ln hn nhu cu tích ly và do đó,
TTCK s thu hút nhiu nhà đu t. Tuy nhiên, s bin đng giá ca tng loi c
phiu là không ging nhau mà nó còn tùy thuc vào tình hình hot đng c th
 ca
tng công ty
- Thu nhp ca công ty: thu nhp hay li nhun ca công ty đc nhiu nhà
đu t xem là nhân t quan trng nht tác đng đn giá c phiu, h mua bán c

phiu ch yu da trên c s d đoán v mc thu nhp. Tuy nhiên, giá c phiu
không phi lúc nào cng có mi quan h cht ch vi thu nhp. Có nhng thi
đim, giá c phi
u tng nhanh hn thu nhp; vào nhng thi đim khác, nó b tt li
đng sau thu nhp. ôi khi trên thc t, nó li bin đng theo chiu hng ngc li
vi thu nhp. Do vy, dù mt ngi theo dõi rt sát th trng đã d đoán đúng xu
hng thay đi ca thu nhp, nhng không có gì bo đm rng anh ta có th d
đoán chính xác xu hng bin đi c
a giá c phiu.



- C tc: c tc là nhân t quan trng th hai sau thu nhp trong vic xác đnh
giá chng khoán. Tuy nhiên, c tc không đóng vai trò quan trng đi vi loi c
phiu tng trng là loi c phiu mà ngi ta coi s tng giá ca chúng là rt quan
trng, thng xuyên mang li li sut đu t cui cùng ln hn nhiu so vi c tc
hin ti.
- Lãi sut: nh
ng bin đng ca lãi sut có nh hng gián tip đn giá c
phiu trên th trng. Lãi sut tng làm tng chi phí vay đi vi công ty, t đó, làm
gim li nhun mà công ty dùng đ chia c tc cho các c đông. Vì vy, c tc hin
có t c phiu thng s kém hp dn đi vi các nhà đu t tìm li tc, làm h
chuyn hng tìm ngu
n thu nhp tt hn  ni có lãi sut cao hn. Thêm vào đó,
lãi sut tng có th nh hng đn trin vng phát trin ca công ty vì nó khuyn
khích công ty gi li tin nhàn ri hn là liu lnh dùng s tin đó đ m rng qui
mô sn xut kinh doanh. Do vy, lãi sut tng s dn đn giá c phiu gim và
ngc li. Tuy nhiên, s dao đng ca lãi su
t không phi luôn đc tip theo bi
s phn ng trái ngc ca giá c phiu. Ch khi nào lãi sut phn ánh xu hng

ch đo trong lm phát nó mi tr thành thc đo hiu qu s dao đng ca TTCK.
Lãi sut có xu hng gim khi lm phát gim s khin giá c phiu tng cao hn.
Ngc li, lm phát tng cùng vi lãi sut, giá c phiu s gi
m. Nhng nu lm
phát không phi là vn đ nghiêm trng và lãi sut tng thì đu t vào TTCK
thng mang li nhiu li nhun, vì trong trng hp này lãi sut tng là do nn
kinh t tng trng.
- Lm phát: lm phát tng thng là du hiu cho thy s tng trng ca nn
kinh t s không bn vng, lãi sut s tng lên, thu nhp ca công ty gim khin giá
c phiu gim. Lm phát càng thp thì càng có nhiu kh nng c phiu s tng giá.
- Các yu t kinh t khác: Trong nhng nm gn đây, các ch s hàng đu
thng đc các nhà d báo chng khoán nhc ti bao gm s liu v vic làm,
nhng thay đi v hàng tn kho, và nhng bin đng v lng cung tin. Các ch s
quan trng khác bao gm v
n vay liên ngân hàng, các khon vay thng mi và
dch v, giao dch vn trên th trng tin t.



1.3.2. Nhóm yu t phi kinh t
Nhng yu t phi kinh t nh nhng thay đi v chính tr, chin tranh, thay
đi c cu qun lý hành chính, s tin b v khoa hc k thut hay nhng yu t
khách quan nh thay đi v thi tit và nhng nhân t t nhiên khác,… cng nh
hng đn giá c phiu. Nu nhng yu t này có kh nng nh h
ng tích cc đn
tình hình kinh doanh ca công ty thì giá c phiu ca công ty s tng lên.
1.3.3. Nhóm yu t th trng
ôi khi, thu nhp ca công ty không thay đi nhng giá chng khoán vn dao
đng mnh, nguyên nhân có th là do s bin đng th trng. Tình trng kh quan
hay khng hong ca th trng to nên tâm lý mun mua vào hay bán ra các chng

khoán ca các nhà đu t, dn đn s mt cân đi v quan h cung cu ch
ng
khoán. Chng hn, khi có du hiu st gim giá chng khoán trên th trng, nu
tâm lý ca nhà đu t không vng vàng thì h s c gng rút vn bng cách bán
chng khoán. ng thái này s truyn sang các nhà đu t khác làm s lng bán
tng vt, kt qu là giá chng khoán ri xung thp hn giá tr thc ca nó. Thêm
vào đó, yu t đu c trên TTCK cng gây nên nhng c
n đt bin v giá c.
Tóm li, s bin đng giá chng khoán chu nh hng ca nhiu yu t khác
nhau, trong đó yu t c bn nht vn là kh nng sinh li và trin vng phát trin
ca doanh nghip.
i vi TTCK Vit Nam, v c bn thì giá c phiu ca công ty niêm yt cng
chu nh hng ca các yu t
 nói trên nhng mc đ không rõ ràng mà giá c
phiu thay đi bi nhng yu t ch yu sau:
- Yu t tâm lý “by đàn”, th hin tng đi rõ nét nht là  trong giai đon
đu th trng mi thành lp. Chúng ta có th thy rõ hin tng này qua biu hin
giá ca đa s các c phiu đu lên hoc đu xung, giá c phiu bin đng t
ng
hoc gim không phn ánh tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca công ty, mà
ch yu do yu t tâm lý ca ngi đu t trên th trng. Sau này mi có s phân
hoá v bin đng giá gia các loi c phiu khác nhau, tuy nhiên, hin nay yu t
này vn chim xu th ch đo.



- Thu nhp công ty, yu t này có tác đng tng đi rõ rt ti giá c phiu,
din bin trên TTCK Vit Nam đã cho thy giá c phiu ca mt s công ty niêm
yt đã tng “kch trn” nhiu phiên bi công ty công b li nhun sau thu tng vt
so vi nm trc đó.

- Ngoài nhng yu t nói trên, có th tính đn các yu t khác nh mc tr c
tc, thông tin mua bán c phiu ca các thành viên trong ban lãnh đo công ty,
thông tin v vic phát hành thêm c phiu, tin đn…Nhng ngi đu t chuyên
nghip hn có th còn tìm hiu các thông tin liên quan đn chính sách ca Chính
ph đi vi th trng chng khoán, chính sách c phn hoá DNNN, tình hình qun
tr ca công ty niêm yt, tên tui ca CTCK bo lãnh phát hành hay t vn niêm yt
cho công ty niêm yt.
Phn trên là nhng yu t c bn nh h
ng ti giá c phiu nói chung. Tuy
nhiên theo các nhà đu t thì  th trng chng khoán Vit Nam yu t “tâm lý ca
nhà đu t” có nh hng rt ln ti giá c phiu. Do vy tng nhà đu t cn phi
có nhng phân tích, suy xét ca riêng mình trc khi đa ra quyt đnh mua hay
bán, tránh b nh hng bi nhng trào lu tâm lý trên th trng. Có nh vy thì
tng nhà đu t m
i có th tìm kim đc cho mình nhng c hi đu t sinh li
bt k tình hình giá c th trng bin đng lên hay xung.
1.4. Ch s giá chng khoán
1.4.1. Khái nim
Ch s giá chng khoán là ch báo giá c phiu phn ánh s bin đng giá c
phiu và tình hình giao dch trên th trng. Ch s giá chng khoán là mt giá tr
thng kê đc tng hp t danh mc các c
 phiu theo phng pháp tính nht đnh.
Thông thng, danh mc s bao gm các c phiu có nhng đim chung nh cùng
niêm yt ti mt s giao dch chng khoán, cùng ngành hay cùng mc vn hóa th
trng. Mc đích chính ca vic xây dng nên các ch s giá là nhm d đoán các
xu th th trng, làm c s cho các quyt đnh mua hoc bán chng khoán ti tng
thi đi
m nht đnh.

1.4.2. Các phng pháp tính ch s giá chng khoán
Ch s giá chng khoán thng đc các th trng chng khoán ni ting s
dng là ch s giá bình quân đn gin và ch s tng hp.
1.4.2.1. Ch s giá bình quân đn gin
Ch s này đc tính toán da trên phng pháp bình quân s hc. Tuy nhiên,
s khác nhau gia 2 phng pháp này là  ch “s chia” trong ch s bình quân s
hc đc đi
u chnh trong các trng hp nh tách - gp c phiu, phát hành
quyn, tng vn,…đ đm bo tính liên tc ca ch s theo thi gian. Ch s này
đc xác đnh nh sau:


Trong đó: I là ch s giá bình quân
P
1
là giá ca chng khoán i thi k nghiên cu
P
0
là giá chng khoán i thi k gc
Có hai ch s ni ting thuc loi này là ch s trung bình công nghip Dow
Jones (Dow Jones Industrial Average – DJIA) ca M và ch s Nikkei 225 ca
Nht.
1.4.2.2 .Ch s tng hp
Vic đa ra ch s này nhm so sánh giá tr th trng hin ti vi mt giá tr
tham chiu, hay còn gi là giá tr c s ti mt thi đim xác đnh tr
c đó (gi là
k gc hay là k c s). Thông thng giá tr c s đc chn là 100.
Ch s tng hp đc tính toán da trên các bin đng v giá và s lng c

phiu đang lu hành. Ch s này đc xác đnh nh sau:

Hai phng pháp thng đc dùng đ tính ch s này là phng pháp
Laspeyres và phng pháp Paascher.
- Phng pháp Laspeyres: phng pháp này tính toán da trên s lng c
phiu  k c s.