B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
j
HUNH VN NUÔL
TÁC NG VN U T CA NHÀ NC
I VI TNG TRNG KINH T CN
TH N NM 2020
Chuyên nghành:Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN: PGS.TS.TRN NGC TH
THÀNH PH H CHÍ MINH – 2009
MC LC
Danh mc ch vit tt Trang
Danh mc các bng s liu
Danh mc các hình
Phn m đu 1
CHNG
1 :
TNG
QUAN
V LÝ THUYT U T VÀ
VAI TRÒ U T VN NGÂN SÁCH NHÀ NC
1.1. Mt s khái nim : 4
1.1.1. u t phát trin : 4
1.1.2.u t phát trin tác đng đn tng cung và tng cu
ca nn kinh t: 7
1.1.3. Tác đng ca đu t phát trin đn tng trng kinh t 9
1.1.4. u t phát trin tác đng đn vic chuyn dch c cu kinh t 14
1.2. Vn và ngun vn đu t phát trin
1.2.1. Vn đu t phát trin 16
1.2.2. Ngun vn đu t 18
1.3. Mi tng quan gia đu t và tng trng kinh t
1.3.1. Ngun gc tng trng kinh t 20
1.3.2. Mi tng quan gia đu t và tc đ tng trng kinh t 21
1.4. Các lý thuyt v đu t Công ( vn ngân sách nhà nc ) 23
1.5. Vai trò và đc đim ca Ngân sách Nhà nc đi vi s phát trin
1.5.1.Vai trò ca Ngân sách Nhà nc trong nn kinh t 25
1.5.2. c đim cu đu t bng vn ngân sách nhà nc đi vi phát trin 27
1.5.3.Vai trò ca đu t bng vn ngân sách nhà nc đi vi phát trin 31
1.6. Kinh nghim ca Hàn Quc v phát trin kt cu h tng 34
Kt lun Chng 1 36
CHNG
2
:
ÁNH GIÁ THC TRNG U T BNG
VN NGÂN SÁCH NHÀ NC I VI TNG TRNG
KINH T TRÊN A BÀN CN TH T NM 1990 N NAY Trang
2.1. ánh giá thc trng đu t và tác đng đu t bng vn
ngân sách nhà nc đn tng trng kinh t trên đa bàn TP Cn Th
2.1.1. Khái quát tình hình kinh t xã hi và tác đng đu t bng
vn ngân sách nhà nc đn tng trng kinh t trên đa bàn TPCn Th 37
2.1.1.1.V trí đa lý 37
2.1.1.2.Tng trng và phát trin kinh t-xã hi t nm 1991-2008 39
2.1.2. Thc trng đu t vn ngân sách nhà nc đu t trên đa bàn TP 44
2.1.2.1. Huy đng vn đu t phát trin 44
2.1.2.2.u t phát trin bng Vn ngân sách nhà nc 45
2 2. Kt qu và hn ch ca đu t bng vn ngân sách nhà nc trên
đa bàn TP Cn Th 2000-2008:
2.2.1. Kt qu đt đc v đu t kt cu h tng kinh t và xã hi 47
2.2.2. Kt qu dt đc v kinh t : 51
3
2.2.3. Nguyên nhân hn ch : 54
2.3. ánh giá tác đng đu t bng vn ngân sách nhà nc
đn tng trng kinh t TP Cn Th bng mô hình kinh t 60
2.3.1. Chn mô hình phân tích
2.3.2. ng dng mô hình Harrod - Domar trong phân tích tác đng
ca đu t bng vn ngân sách nhà nc đn tng trng kinh t TPCT
2.3.3. Khung phân tích ca đ tài 64
2.3.4. Kt qu tính toán 64
2.3.4.1. Mô hình tính tng quan GDP vi tng vn đu t toàn
xã hi trên đa bàn TP Cn th t 2000-2008 64
2.3.4.2. Mô hình tính tng quan GDP vi vn đu t công và vn đu t
khu vc t trên đa bàn TP Cn th t 2000-2008 65
2.3.4.3. Mô hình tính tng quan GDP Nhà nc vi vn đu t
nhà nc trên đa bàn TP Cn th t 2000-2008 66
2.3.4.4. Mô hình tính tng quan GDP khu vc t nhân vi vn đu t
khu vc t trên đa bàn TP Cn th t 2000-2008 67
Kt lun Chng 2 68
CHNG 3 :
GII
PHÁP
NÂNG
CAO
HIU
QU
U
T
VN NGÂN SÁCH
NHÀ NC CA TP CN
TH 71
3.1. u t bng vn ngân sách nhà nc trong chin lc phát trin TP Cn th 71
3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu đu t bng vn ngân sách nhà nc 76
3.2.1. Gii pháp la chn d án đu t, trong giai đon lp phê duyt
và quyt đnh d án đu t 76
3.2.2. Gii pháp chng tht thoát lãng phí trong đu t bng vn ngân sách
nhà nc bng cách tng cng công tác thanh tra, kim tra, kim toán
ca các c quan nhà nc thng xuyên hn, liên tc hn . . 78
3.2.3. Gii pháp nâng cao hiu qu qun lý nhà nc trong đu t
phi nâng cao cht lng công tác quy hoch 80
3.2.4. Nhóm Gii pháp đy mnh thu hút đu t Khu vc ngoài nhà nc 81
3.2.5. Gii pháp điu chnh c cu đu t 84
3.2.6. Nhóm gii pháp khác 84
Kt lun Chng 3 85
0
KT LUN 86
Danh mc bng s liu
Bng 1.1 H s ICOR ca các nc 12
Bng 1.1.H s ICOR ca các nc 12
Bng 2.1 S liu thu ngân sách ca thành ph Cn Th các nm 50
2
Bng 2.2 S liu chi NSP ca thành ph Cn Th qua các nm 52
Bng 2.3 S Liu C cu đu t Vn NSNN giai đon 2000-2009 57
1
Danh Mc Hình
Trang
Hình 2.1 : Tng trng kinh t t 1990-2008 ca Cn Th 41
Hình 2.2 : Tác đng tng trng GDP ca khu vc vn đu t nhà nc 42
và vn đu t ngoài nhà nc
Hình 2.3: C cu kinh t toàn TP Cn th thi k
2000-2004 và 2005-2008 43
Hình 2.4 : H s ICOR các khu vc 58
PH LC 2
Hình 2.5: Biu đ thu -chi ngân sách ca thành ph Ph lc 2 Trang 3
Cn Th qua các nm
Hình 2.6 : T l đu t trên GDP các khu vc t 2000-2009 4
Hình 2.7 : Tng vn đu t các khu vc t 2000-2009 5
Hình 2.8: C cu đu t Vn NSNN giai đon 2000-2004 8
Hình 2.9 : C cu đu t Vn NSNN giai đon 2005-2009 8
Hình 2.10 : th tng quan 11
1
PHN
M
U
1. LÝ DO CHN TÀI
Thành ph Cn Th có v trí đa lý nm trung tâm ca vùng ng bng
sông Cu Long, là trung tâm ln v kinh t, khoa hc k thut ca c nc, là
ca ngõ giao lu chính ca vùng Tây Nam sông Hu vi vùng T giác Long
Xuyên, vùng Bc sông Tin và vùng trng đim kinh t phía Nam. c bit, vi
nhng tuyn giao thông huyt mch nh quc l 1A, quc l 91, cu Cn Th,
cng Cn Th, cng Cái Cui, sân bay Trà Nóc ; Cn Th là đu mi h thng
giao thông thy b ta đi các tnh trong khu vc và c nc, ra bin ông,
ngc lên PhnômPênh (Campuchia).
Thành ph Cn Th có v trí và các điu kin đa lý, kinh t, xã hi
thun li; có v th là ca ngõ, là trung tâm ca vùng BSCL, Cn Th phát
trin s to nên “đng lc” và “sc lan ta” thúc đy s phát trin v mi mt
cho toàn vùng. Thi gian qua vn đu t bng ngân sách nhà nc tp trung đu
t đ đa thành ph TP Cn th tr thành Thành ph loi I. Hàng nm, ngun
vn nhà nc dành cho đu t ngày càng tng và chim t trng rt ln trong
ngân sách nhà nc, trong GDP, và là ngun lc quan trng trong quá trình
phát trin kinh t ca đt nc. Qui mô đu t, hiu qu đu t tác đng trc
tip đn s phát trin bn vng, hiu qu kinh t và đi sng con ngi.
đánh giá đúng mc kt qu đã đt đc, tìm ra nhng nguyên nhân phát hiu
qu, t đó đa ra các kin ngh và gii pháp nâng cao hiu qu đu t t ngun
vn ngân sách ca TP Cn Th trong thi gian ti ‘2020.
đánh giá s tác đng ca đu t bng vn ngân sách nhà nc vi
tng trng kinh t ca TP Cn th trong thi gian qua, và kt qu phát huy
hiu qu đu t vn đu t nh th nào. Do đó vic chn đ tài “ Tác đng u
t bng vn ngân sách nhà nc đi vi tng trng kinh t TP Cn Th đn
nm 2020 ” là rt cn thit .
2
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
tài đc nghiên cu nhm đánh giá tác đng đu t bng vn ngân
sách nhà nc đn tng trng kinh t ca TP Cn Th trong thi gian qua. T
đó, đa ra các gii pháp, khuyn ngh nhm giúp lãnh đo TP Cn th có chính
sách đu t hp lý đ thúc đy tc đ tng trng kinh t cao ca TP Cn th
và phát trin bn vng trong dài hn .
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
tài đc thit k nghiên cu theo các bc và quy trình nh sau:
Lý thuyt đu
t phát trin và
vai trò đu t
ca Nhà Nc
Thit
k
mô
hình
phân tích
các
ch
tiêu
Thu
thp
và
x
lý
s
liu
Kt qu và kt lun
- Bc 1: Nghiên cu các lý thuyt đu t phát trin và vai trò đu t ca
nhà nc.
- Bc 2: T các mô hình lý thuyt, chn mô hình phù hp đ thit k
phân tích đánh giá tác đng đu t bng vn ngân sách nhà nc đn tng
trng kinh t và hiu qu kinh t xã hi mang li .
- Bc 3: Thu thp s liu và x lý s liu bng phn mm SPSS qua
mô hình hi quy tuyn tính .
- Bc 4: S dng kt qu tính toán, kt lun vn đ nghiên cu và minh
chng cho lý thuyt đu t .
3
4. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
- i tng nghiên cu : ánh giá tác đng đu t bng vn ngân sách
nhà nc đn tng trng kinh t ca TP Cn th
- Phm vi nghiên cu : đc thc hin trên đa bàn TP Cn Th, tác đng
tng trng t nm 1990 đn 2008, và các ch tiêu kinh t xã hi t nm 2000 đn
nay
- Các khái nim có liên quan :
u t Công là u t bng vn ngân sách nhà nc
u t t là u t bng vn ca t nhân, ca ngoài Nhà nc
Khu vc Công là khu vc do vn ngân sách nhà nc
Khu vc t nhân là Khu vc do vn ngoài nhà nc
5. Ý NGHA THC TIN CA TÀI
- Góp phn đánh giá đúng tác đng đu t bng vn ngân sách nhà nc
đn tng trng kinh t trên đa bàn TP Cn th.
- xut các gii pháp, khuyn ngh đ thc hin đu t bng vn ngân
sách nhà nc có hiu qu hn nhm thúc đy tng trng kinh t cao ca
TP Cn th và bn vng trong dài hn.
- Có th giúp cho lãnh đo TP Cn th tham kho trong quá trình hoch
đnh chính sách đu t và phân b vn đu t bng vn ngân sách nhà nc có
hiu qu hn .
6. KT CU TÀI
tài đc kt cu thành 3 chng chính, bao gm:
Chng 1: Tng quan v lý thuyt đu t và vai trò đu t ca Nhà nc.
Chng 2: ánh giá thc trng đu t bng vn ngân sách nhà nc đn
tng trng kinh t TP Cn Th và Phát trin kinh t xã hi TP Cn Th.
Chng 3 : Gii pháp nâng cao hiu qu đu t bng vn ngân sách nhà
nc trên đa bàn TP Cn Th trong thi gian ti (nm 2020).
4
CHNGă1ă
TNGăQUANăVăLụăTHUYTăUăTăVÀă
VAIăTRÒăUăTăVNăNGÂNăSÁCHăNHÀăNC
1.1. Mt săkhái nim
1.1.1.ăuătăphátătrină:
Khái nim u t phát trin là mt b phn c bn ca đu t, là vic
chi dùng vn trong hin ti đ tin hành các hot đng nhm làm tng thêm
hoc to ra nhng tài sn vt cht (nhà xng, thit b…) và tài sn trí tu (tri
thc, k nng …), gia tng nng lc sn xut, to thêm vic làm và vì mc
tiêu phát trin.
u t phát trin đòi hi rt ln nhiu loi ngun lc. Theo ngha hp,
ngun lc s dng cho đu t phát trin là tin vn. Theo ngha rng, ngun
lc đu t bao gm c tin vn, đt đai, lao đng, máy móc, thit b, tài
nguyên. Nh vy, khi xem xét la chn d án đu t hay đánh giá hiu qu
hot đng đu t phát trin cn tính đúng tính đ các ngun lc tham gia.
i tng ca đu t phát trin là tp hp các yu t đc ch đu t
b vn thc hin nhm đt nhng mc tiêu nht đnh. Trên quan đim phân
công lao đng xư hi, có hai nhóm đi tng đu t chính là đu t theo
ngành và đu t theo lưnh th. Trên góc đ tính cht và mc đích đu t, đi
tng đu t chia thành hai nhóm chính: công trình vì mc tiêu li nhun và
công trình phi li nhun. Trên góc đ xem xét mc đ quan trng, đi tng
đu t chia thành: loi đc khuyn khích đu t, loi không đc khuyn
khích đu t và loi b cm đu t.T góc đ tài sn, đi tng đu t chia
thành: nhng tài sn vt cht (tài sn thc) và tài sn vô hình. Tài sn vt
cht, đây, là nhng tài sn c đnh đc s dng cho sn xut kinh doanh
5
ca doanh nghip và nn kinh t và tài sn lu đng. Tài sn vô hình nh phát
minh sáng ch, uy tín, thng hiu…
Kt qu ca đu t phát trin là s tng thêm v tài sn vt cht (nhà
xng, thit b…), tài sn trí tu (trình đ vn hóa, chuyên môn, khoa hc k
thut…) và tài sn vô hình (nhng phát minh sáng ch, bn quyn…).Các kt
qu đt đc ca đu t góp phn làm tng thêm nng lc sn xut ca xư
hi. Hiu qu ca đu t phát trin phn ánh quan h so sánh gia kt qu
kinh t xư hi thu đc vi chi phí chi ra đ đt kt qu đó. Kt qu và hiu
qu đu t phát trin cn đc xem xét c trên phng din ch đu t và xư
hi, đm bo kt hp hài hòa gia các loi li ích, phát huy vai trò ch đng
sáng to ca ch đu t, vai trò qun lỦ, kim tra giám sát ca c quan qun
lỦ nhà nc các cp. Thc t, có nhng khon đu t tuy không trc tip to
ra tài sn c đnh và tài sn lu đng cho hot đng sn xut kinh doanh nh
đu t cho y t, giáo dc, xóa đói gim nghèo… nhng li rt quan trng đ
nâng cao cht lng cuc sng và vì mc tiêu phát trin, do đó, cng đc
xem là đu t phát trin .
Mc đích ca đu t phát trin là vì s phát trin bn vng, vì li ích
quc gia, cng đng và nhà đu t. Trong đó, đu t nhà nc nhm thúc đy
tng trng kinh t, tng thu nhp quc dân, góp phn gii quyt vic làm và
nâng cao đi sng ca các thành viên trong xư hi. u t ca doanh nghip
nhm ti thiu chi phí, ti đa li nhun, nâng cao kh nng cnh tranh và cht
lng ngun nhân lc…
u t phát trin thng đc thc hin bi mt ch đu t nht đnh.
Xác đnh rõ ch đu t có Ủ ngha quan trng trong quá trình qun lỦ đu t
nói chung và vn đu t nói riêng. Ch đu t là ngi s hu vn hoc đc
giao qun lỦ, s dng vn đu t (Lut đu t 2005). Theo ngha đy đ, ch
6
đu t là ngi s hu vn, ra quyt đnh đu t, qun lỦ quá trình thc hin
và vn hành kt qu đu t và là ngi hng li t thành qu đu t đó. Ch
đu t chu trách nhim kim tra giám sát đu t, chu trách nhim toàn din
v nhng sai phm và hu qu do nh hng ca đu t đn môi trng môi
sinh và do đó, có nh hng quan trng đn vic nâng cao hiu qu hot đng
đu t. Thc t qun lỦ còn có nhng nhn thc không đy đ v ch đu t.
Hot đng đu t phát trin là mt quá trình, din ra trong thi k dài
và tn ti vn đ “đ tr thi gian”. tr thi gian là s không trùng hp
gia thi gian đu t và thi gian vn hành các kt qu đu t. u t hin ti
nhng kt qu đu t thng thu đc trong tng lai. c đim này ca đu
t cn đc quán trit khi đánh giá kt qu, chi phí và hiu qu hot đng đu
t phát trin.
Ni dung đu t phát trin phm vi doanh nghip và phm vi nn
kinh t có th khác nhau. Trên góc đ nn kinh t, đu t phát trin phi làm
gia tng tài sn cho nn kinh t ch không phi là hin tng chu chuyn tài
sn gia các đn v. Ví d, vic mua bán tài sn c đnh gia các đn v, vn
đc xem là hot đng đu t ca các đn v này, nhng trên phng din
nn kinh t, không có đu t tng thêm mà ch chuyn quyn s hu t đn v
này sang đn v khác.
u t phát trin khác v bn cht vi đu t tài chính. u t tài chính
(đu t tài sn tài chính) là loi đu t trong đó ngi có tin b tin ra cho
vay hoc mua các chng ch có giá trên th trng tin t, th trng vn đ
hng lưi sut đnh trc (gi tit kim, mua trái phiu chính ph) hoc li
nhun tùy thuc vào kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca công ty phát
hành (mua c phiu…). u t tài sn tài chính là loi đu t không trc tip
làm tng tài sn thc (tài sn vt cht) cho nn kinh t (nu không xét đn
7
quan h quc t trong lnh vc này) mà ch làm tng giá tr tài sn tài chính
cho ch đu t. Mua c phiu (đu t c phiu) gn vi vic chuyn quyn s
hu và hot đng cho vay dn đn chuyn quyn s dng, do vy, hai loi đu
t này đu thuc hot đng đu t dch chuyn. u t tài chính thng đc
thc hin gián tip thông qua các trung gian tài chính nh ngân hàng, công ty
chng khoán. u t tài chính còn có đc đim là: ch đu t thng có k
vng thu đc li nhun cao khi đu t nhng thc t li nhun thu đc có
th tng gim không theo Ủ mun. Tuy nhiên, đu t tài chính là kênh huy
đng vn rt quan trng cho hot đng đu t phát trin và là mt trong
nhng loi hình đu t la chn đ ti đa hóa li ích, gim thiu ri ro cho
các ch đu t .
1.1.2.ăuătăphátătrinătácăđngăđnătngăcungăvƠătngăcuăcaă
nnăkinhătă:
- Tácăđngăđnăcuă: to ra sn phm cho xư hi, trc ht cn đu
t. u t là mt yu t chim t trng ln trong tng cu ca toàn b nn
kinh t.
TheoăsăliuăcaăNgơnăhƠngăthăgii, đu t thng chim t 24 đn
28% trong c cu tng cu ca tt c các nc trên th gii. i vi tng cu,
tác đng ca đu t th hin rõ trong ngn hn. Xét theo mô hình kinh t v
mô, đu t là b phn chim t trng ln trong tng cu. Khi tng cung cha
kp thay đi, gia tng đu t (I) làm cho tng cu (AD) tng (nu các yu t
khác không đi).
AD= C + I + G + X ậ M (1)
Trong đó: C: tiêu dùng
I: đu t
8
G: tiêu dùng ca chính ph
X: xut khu
M: nhp khu
Xét theo đ th 2.1, đng cu D dch chuyn sang D’, kéo sn lng
cân bng tng theo, t Q
0
sang Q
1
và giá c các yu t đu vào ca đu t
tng t P
0
lên P
1
. im cân bng dch chuyn t E
0
đn E
1
.
- Tác đng đn cung: Tng cung ca nn kinh t gm hai ngun chính
là cung trong nc và cung t nc ngoài. B phn ch yu, cung trong nc
là mt hàm ca các yu t sn xut: vn, lao đng, tài nguyên, công
ngh,….th hin qua phng trình sau:Q = F (K, L, T, R…) (2)
K: Vn đu t
L: Lao đng
T: Công ngh
R: Ngun tài nguyên
Nh vy, tng qui mô vn đu t là nguyên nhân trc tip làm tng
tng cung ca nn kinh t, nu các yu t khác không đi. Mt khác, tác đng
ca vn đu t còn đc thc hin thông qua hot đng đu t nâng cao cht
lng ngun nhân lc, đi mi công ngh… Do đó, đu t li gián tip làm
tng tng cung ca nn kinh t.
Xét theo trình t thi gian, sau giai đon thc hin đu t là giai đon
vn hành kt qu đu t. Khi thành qu ca đu t phát huy tác dng, các
nng lc mi đi vào hot đng làm cho tng cung, đc bit là tng cung dài
hn tng. Theo hình 2.1 đng cung S dch chuyn sang S’, kéo theo sn
lng tim nng tng t Q
1
đn Q
2
và do đó giá c sn phm gim t P
1
xung P
2
. Sn lng tng, giá c gim cho phép tng tiêu dùng. Tng tiêu
9
dùng, đn lt nó, li là nhân t kéo, tip tc kích thích sn xut phát trin,
tng qui mô đu t. Sn xut phát trin là ngun gc tng tích ly, phát trin
kinh t xư hi, tng thu nhp cho ngi lao đng, nâng cao đi sng ca mi
thành viên trong xư hi.
Hìnhă1.1ăTácăđngăcaăđuătăđnătngăcungăvƠătngăcu
Tác đng ca vic gia tng đu t đn tng cung và tng cu ca nn
kinh t . Mi quan h gia đu t vi tng cung và tng cu ca nn kinh t là
mi quan h bin chng, nhân qu, có Ủ ngha quan trng c v lỦ lun và
thc tin. ây là c s lỦ lun đ gii thích chính sách kích cu đu t và tiêu
dùng nhiu nc trong thi k nn kinh t tng trng chm.
1.1.3.ăTácăđngăcaăđuătăphátătrinăđnătngătrngăkinhătă:
u t va tác đng đn tc đ tng trng va tác đng đn cht
lng tng trng. Tng quy mô vn đu t và s dng vn đu t hp lỦ là
nhng nhân t rt quan trng góp phn nâng cao hiu qu đu t, tng nng
sut nhân t tng hp, tác đng đn vic chuyn dch c cu kinh t theo
P
P
1
P
0
P
2
Q
0
Q
1
Q
2
D
D’
E
2
E
1
E
0
S’
S
10
hng CNH-HH, nâng cao sc cnh tranh ca nn kinh t… do đó, nâng
cao cht lng tng trng kinh t.
Biu hin tp trung ca mi quan h gia đu t phát trin vi tng
trng kinh t th hin công thc tính h s ICOR .
H s ICOR (Incremental Capital Output Ratio - t s gia tng ca vn
so vi sn lng là t s gia qui mô đu t tng thêm vi mc gia tng sn
lng, hay là sut đu t cn thit đ to ra mt đn v sn lng (GDP) tng
thêm.
V phng pháp tính, h s ICOR đc tính nh sau:
Vn đu t tng thêm u t trong k
ICOR = = (1)
GDP tng thêm GDP tng thêm
Chia c t s và mu s công thc (1) cho GDP, có công thc th hai:
T l vn đu t/GDP
ICOR = (2)
Tc đ tng trng kinh t
T công thc (2) cho thy: Nu ICOR không đi, mc tng GDP hoàn
toàn ph thuc vào vn đu t. Theo mt s nghiên cu ca các nhà kinh t,
mun gi tc đ tng trng khá cao và n đnh thì t l đu t phi chim
khong trên 25% so vi GDP, tùy thuc vào ICOR ca mi nc.
H s ICOR ca nn kinh t cao hay thp chu nh hng ca rt nhiu
nhân t.
11
Th nht, do thay đi c cu đu t ngành. C cu đu t ngành thay
đi nh hng đn h s ICOR tng ngành, do đó, tác đng đn h s ICOR
chung.
Nu gi ICOR
i
là h s ICOR ca ngành i,
i
là t trng ca ngành i
trong GDP, g
i
là tc đ tng trng ca ngành i, g là tc đ tng trng kinh
t chung thì :
**
1
g
g
ICORICOR
i
(3)
Th hai, s phát trin ca khoa hc và công ngh có nh hng hai mt
đn h s ICOR. Gia tng đu t cho khoa hc công ngh, mt mt, làm cho
t s ca công thc tng, mt khác, s to ra nhiu ngành mi, công ngh
mi, làm máy móc hot đng hiu qu hn, nng sut cao hn, kt qu đu t
tng lên (tng mu s ca công thc). Nh vy, h s ICOR tng hay gim
ph thuc vào xu hng nào chim u th.
Th ba, do thay đi c ch chính sách và phng pháp t chc qun lỦ.
C ch chính sách phù hp, đu t có hiu qu hn (ngha là, kt qu đu t
mu s tng ln hn chi phí t s) làm cho ICOR gim và ngc li.
ICOR ca mi nc ph thuc vào nhiu nhân t, thay đi theo trình
đ phát trin kinh t và c ch chính sách trong nc. các nc phát trin,
ICOR thng ln, t 6-10 do tha vn, thiu lao đng, vn đc s dng
nhiu đ thay th cho lao đng, do s dng công ngh hin đi có giá cao.
các nc chm phát trin, ICOR thp t 3-5 do thiu vn, tha lao đng nên
có th và cn phi s dng lao đng đ thay th cho vn, do s dng công
ngh kém hin đi, giá r. Thông thng ICOR trong nông nghip thp hn
trong công nghip, ICOR trong giai đon chuyn đi c ch ch yu do tn
dng nng lc.
12
S liu thông kê trong nhng nm qua ca các nc và lưnh th v
ICOR nh sau :
Bng 1.1.H s ICOR ca các nc
CácăncăvƠ
vùngălƣnhăth
Thiăk
1963-1973
Thiăk
1973-1981
Thiăk
1981-1988
Hng Kông
3,6
3,4
3,9
Hàn Quc
2,0
4,0
2,8
Singapore
3,1
5,0
7,0
ài Loan
1,9
3,7
2,8
Ngun: Beệa Baệassa, PỊệicy ChỊices in the Newệy Industriaệizing
Countries, Working papers of the World Bank WPS 432, 1990, tr 5
H s ICOR ca Vit Nam thi k 1995-2008, không ngng gia tng,
th hin trong bng sau :
Bng 1.2. H s ICOR thi k 1995-2008
Nm
VTă(ngƠnă
tăđng)
GDP giá
thcătă
(NgƠnătă
đng)
Tcăđă
tngăGDPă
(%)
VT/
GDP (%)
ICOR
(ln)
1995
72.45
228.9
9.54
31.65
3.32
1996
87.39
272
9.34
32.13
3.44
1997
108.37
313.6
8.15
34.56
4.24
1998
117.13
361
5.76
32.45
5.63
1999
131.17
399.9
4.77
32.80
6.88
2000
145.33
441.6
6.79
32.91
4.85
2001
163.54
481.3
6.86
33.98
4.95
2002
193.1
535.8
7.08
36.04
5.09
2003
219.68
605.6
7.26
36.27
5.00
2004
290.927
715.369
7.79
40.67
5.22
2005
343.135
839.273
8.44
40.88
4.84
2006
404.712
974.328
8.23
41.54
5.05
2007
521.700
1.144.077
8.48
45.60
5.38
2008
637.300
1.478.695
6.23
43.10
6.92
Ngun : Niên giám thng Ệê các nm ca Tng cc thng Ệê
13
uănhcăđimăcaăhăsăICORă
Văuăđimă:
ICOR là ch tiêu quan trng đ d báo tc đ tng trng kinh t
hoc d báo qui mô vn đu t cn thit đ đt mt tc đ tng trng kinh t
nht đnh trong tng lai.
Trong nhng trng hp nht đnh, h s ICOR đc xem là mt
trong nhng chi tiêu phn nh hiu qu đu t. ICOR gim cho thy: đ to ra
mt đn v GDP tng thêm, nn kinh t ch phi b ra mt s lng vn đu
t ít hn, nu các điu kin khác ít thay đi.
Vănhcăđimă:
H s ICOR mi ch phn ánh nh hng ca yu t vn đu t mà
cha tính đn nh hng ca các yu t sn xut khác trong vic to ra GDP
tng thêm.
ICOR cng b qua s tác đng ca các ngoi ng nh điu kin t
nhiên, xư hi, c ch chính…
H s ICOR không tính đn yu t đ tr thi gian ca kt qu và
chi phí (t s và mu s ca công thc), vn đ tái đu t…
u t có nh hng quan trng không ch đn tc đ tng trng cao
hay thp mà còn đn cht lng tng trng kinh t. Trên góc đ phân tích đa
nhân t, vai trò ca đu t đi vi tng trng kinh t thng đc phân tích
theo biu thc sau:
g = Di +D1 + TFP
Trong đó: g là tc đ tng trng GDP
14
Di là phn đóng góp ca vn đu t vào tng trng GDP, D1 là phn
đóng góp ca lao đng vào tng trng GDP.
TFP là phn đóng góp ca tng các yu t nng sut vào tng trng
GDP (gm đóng góp ca công ngh, c ch chính sách…)
Cht lng tng trng là mt tp hp các đc trng v kt qu và hiu
qu ca chính tng trng kinh t. Cht lng tng trng th hin nht quán
và liên tc trong sut quá trình tái sn xut xư hi. Cht lng tng trng th
hin c yu t đu vào nh vic qun lỦ và phân b các ngun lc trong quá
trình tái sn xut, đng thi c kt qu đu ra ca quá trình sn xut vi cht
lng cuc sng đc ci thin, phân phi sn phm đu ra bo đm tính
công bng và góp phn bo v môi trng sinh thái. Cht lng tng trng
th hin s bn vng ca tng trng và mc tiêu tng trng dài hn, mc dù
tc đ tng trng cao trong ngn hn là nhng điu kin rt cn thit. ng
thi cht lng tng trng th hin tính hiu qu, đc bit hiu qu lan ta
gia các ngành, các vùng, các khu vc kinh t khác nhau.
Cht lng tng trng kinh t Vit Nam thi k 1994-2004 ch yu
do yu t b rng, đc bit do yu t vn - nhân t mà Vit Nam còn thiu và
s dng hiu qu không cao, trong khi yu t lao đng, đc coi là ngun lc
ni sinh, li phí chi phí thp thì mc đóng góp cho tng trng kinh t li
cha tng xng.
1.1.4.ăuătăphátătrinătácăđngăđnăchuynădchăcăcuăkinhătă
C cu kinh t là c cu ca tng th các yu t cu thành nn kinh t,
có quan h cht ch vi nhau, đc biu hin c v mt cht và mt lng,
tùy thuc mc tiêu ca nn kinh t.
15
Chuyn dch c cu kinh t đc hiu là s thay đi t trng ca các b
phn cu thành nn kinh t. S dch chuyn c cu kinh t xy ra khi có s
phát trin không đng đu v qui mô, tc đ gia các ngành, vùng.
Nhng c cu kinh t ch yu trong nn kinh t quc dân bao gm: c
cu kinh t ngành, lưnh th, theo thành phn kinh t.
u t có tác đng quan trng đn chuyn dch c cu kinh t phù hp
qui lut và chin lc phát trin kinh t xư hi ca quc gia trong tng thi
k, to ra s cân đi mi trên phm vi nn kinh t quc dân và gia các
ngành, vùng, phát huy ni lc ca nn kinh t, trong khi vn coi trng yu t
ngoi lc. i vi c cu ngành, đu t vn vào ngành nào, qui mô vn đu
t tng ngành nhiu hay ít, vic s dng vn hiu qu cao hay thp… đu nh
hng đn tc đ phát trin, đn kh nng tng cng c s vt cht ca tng
ngành, to tin đ vt cht đ phát trin các ngành mi… do đó, làm dch
chuyn c cu kinh t ngành.
i vi c cu lưnh th, đu t có tác dng gii quyt nhng mt cân
đi v phát trin gia các vng lưnh th, đa nhng vùng kém phát trin thoát
khi tình trng đói nghèo, phát huy ti đa nhng li th so sánh v tài nguyên,
đa th, kinh t, chính tr… ca nhng vùng có kh nng phát trin nhanh hn,
làm bàn đp thúc đy nhng vùng khác cùng phát trin.
Có th s dng các ch tiêu di đây đ đánh giá vai trò ca đu t tác
đng đn vic chuyn dch c cu kinh t.
H s co dưn gia vic
thay đi c cu đu t
vi thay đi c cu
kinh t ca ngành
% thay đi t trng đu t ca
ngành/tng vn đu t xư hi gia
k nghiên cu so vi k trc
% thay đi t trng GDP ca ngành
trong tng GDP gia k nghiên cu
so vi k trc
=
16
Ch tiêu này cho bit: đ góp phn đa tng trng kinh t (GDP) lên 1%
thì t trng đu t vào mt ngành nào đó tng bao nhiêu.
Thc t đ phát huy vai trò tích cc ca đu t đn vic chuyn dch c
cu kinh t, cn thc hin tt mt s gii pháp sau :
Các ngành, đa phng cn có qui hoch tng th đ phát trin
KTXH, trên c s đó xây dng qui hoch đu t .
u t và c cu đu t phi phù hp vi chin lc phát trin kinh t
xư hi ca quc gia .
Cn điu chnh c cu đu t theo hng : cn c vào th trng
chung c nc và phát huy li th so sánh ca tng vùng.
Các ngành, đa phng phi có k hoch đu t phù hp kh nng tài
chính, tránh đu t phân tán dàn tri.
1.2. VnăvƠăngunăvnăđuătăphátătrin :
1.2.1. Vnăđuătăphátătrin :
Ni dung và ngun gc ca vn là nhng vn đ ct lõi cn phi gii
quyt ca lỦ thuyt đu t phát trin. Bn cht ca đu t phát trin còn đc
th hin ni dung vn và ngun vn đu t, lỦ lun v mi quan h bin
chng hu c gia hai vn đ này.
Vn đu t phát trin là b phn c bn ca vn nói chung. Trên
phng din nn kinh t, vn đu t phát trin là biu hin bng tin toàn b
H s co dưn gia vic
thay đi c cu đu t
vi thay đi GDP
% thay đi t trng đu t ca
ngành nào đó/tng vn đu t xư hi
gia k nghiên cu so vi k trc
% thay đi tc đ tng trng GDP
gia k nghiên cu so vi k trc
=
17
nhng chi phí đư chi ra đ to ra nng lc sn xut (tng thêm tài sn c đnh
và tài sn lu đng ) và các khon đu t phát trin khác.
Niădungăcăbnăcaăvnăđuătăphátătrinătrênăphmăviănnăkinhă
tăbaoăgmă:
(a).Vnă đuă tă xơyă dngă că bn: Vn đu t xây dng c bn là
nhng chi phí bng tin đ xây dng mi, m rng, xây dng li hoc khôi
phc nng lc sn xut ca tài sn c đnh trong nn kinh t quc dân.
(b) Vnăluăđngăbăsungă: Vn lu đng b sung bao gm nhng
khon đu t dùng mua sm nguyên nhiên vt liu, thuê mn lao đng…
làm tng thêm tài sn lu đng trong k ca toàn b xư hi.
(c) Vnăđuătăphátătrinăkhácă: Vn đu t phát trin khác là tt c
các khon đu t ca xư hi nhm gia tng nng lc phát trin ca xư hi,
nâng cao trình đ dân trí, ci thin cht lng môi trng. Nhng b phn
chính ca vn đu t phát trin khác bao gm: Vn chi cho công vic thm
dò, kho sát, thit k, qui hoch ngành, qui hoch lưnh th; Vn chi cho vic
thc hin các chng trình mc tiêu quc gia nhm tng cng sc khe cng
đng nh chng trình tiêm chng m rng, chng trình nc sch nông
thôn, phòng bnh, k hoch hóa gia đình, phòng chng t nn xư hi…
Vnăđuătăchoălnhăvcăgiáoădcă:ăchng trình ph cp giáo dc,
nghiên cu, trin khai đào to, giáo dc…
Ngun vn đu t phát trin là thut ng đ ch các ngun tích ly, tp
trung và phân phi cho đu t. V bn cht, ngun hình thành vn đu t phát
trin chính là phn tit kim hay tích ly mà nn kinh t có th huy đng đ
đa vào quá trình tái sn xut xư hi.Ngun vn đu t phát trin, trên
phng din v mô, bao gm ngun vn trong nc và ngun vn nc
ngoài. Ngun vn trong nc gm: vn nhà nc, vn dân doanh và vn trên
18
th trng vn. Ngun vn nc ngoài bao gm: vn đu t trc tip nuc
ngoài (FDI), vn h tr phát trin chính thc (ODA), vn vay thng mi
nc ngoài và ngun vn trên th trng vn quc t.
Trong mi thi k khác nhau, qui mô và t trng ca tng ngun vn
có th thay đi nhng đ ch đng phát trin KTXH ca quc gia theo các
đnh hng chin lc và k hoch đt ra, cn nht quán quan đim: xem vn
trong nc gi vai trò quyt đnh, vn nc ngoài là quan trng.
1.2.2. Ngun vnăđuăt :
Nu xét trên tng th nn kinh t thì ngun vn đu t bao gm hai
loi sau: ngun trong nc tit kim đc và ngun t nc ngoài đa vào.
Ngun t nc ngoài đa vào có th di dng: đu t trc tip, đu t
gián tip, các khon vay n và vin tr, tin kiu hi và thu nhp do nhân t
t nc ngoài chuyn v. Có th chia vn đu t làm 2 loi là đu t ca khu
vc doanh nghip và cá nhân (Khu vc ngoài nhà nc) và đu t ca khu vc
nhà nc (khu vc công).
- Ngun vn đu t ca KhuăvcăngoƠiănhƠănc: trên lý thuyt thì
ngun đu t ca Khu vc ngoài nhà nc (Ip) đc hình thành t tit kim
ca khu vc doanh nghip và ca cá nhân (Sp) và lung vn ca nc
ngoài đ vào khu vc này (Fp):
Ip = Sp + Fp
Sp = Yp
d
ậ Cp
Trong đó: Yp
d
là thu nhp kh dng ;
Cp là tiêu dùng cá nhân và h gia đình
Ngun tit kim ca khu vc doanh nghip và cá nhân thng là
ngun ch yu trong nn kinh t. Ngun vn ca nc ngoài đ vào Khu
vc ngoài nhà nc thng các dng nh đu t trc tip (FDI) và các
19
khon n.
- Ngună vnă đuă tă caă khu vc công: ngun đu t ca nhà
nc (Ig) đc xác đnh theo công thc sau:
Ig = (T ậ Cg) + Fg.
Trong đó: T là các khon thu ca khu vc nhà nc;
Cg là các khon chi tiêu ca khu vc nhà nc không k chi đu
t. Chênh lch gia khon thu và chi này là tit kim ca khu vc nhà
nc;
Fg là các khon vin tr và vay n t nc ngoài vào khu vc nhà
nc.
Da vào đng thc trên, ta thy đu t ca khu vc nhà nc đc tài
tr bi ba ngun :
Th nht là kh nng huy đng vn ca khu vc nhà nc t khu vc
doanh nghip và cá nhân hoc các t chc tài chính trung gian. Hình thc
huy đng này đc thc hin bng vic phát hành trái phiu, k phiu ca nhà
nc.
Th hai là tit kim ca khu vc nhà nc, bng các khon thu v
ngân sách nhà nc tr cho các khon chi thng xuyên. Trong trng hp
các nc kém phát trin thì khon tit kim này rt khiêm tn, không đ
đáp ng ngun vn đu t ln cho phát trin, nht là vào lnh vc kt cu h
tng.
Th ba là ngun vn giúp đ t nc ngoài. Ngun này có vai trò
khá quan trng đi vi các nc kém phát trin. Các ngun t nc ngoài
thng di dng vin tr hoc n.
1.3. Mi tng quan giaăđuăt vƠătng trngăkinhăt