Kiểm soát nợ xấu của hệ thống ngân hàng thương mại trên địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


NGUYN TH XUÂN TRANG


KIM SOÁT N XU CA H THNG
NGÂN HÀNG THNG MI TRÊN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH



LUN VN THC S KINH T






TP. H CHÍ MINH – NM 2009


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


NGUYN TH XUÂN TRANG


KIM SOÁT N XU CA H THNG

NGÂN HÀNG THNG MI TRÊN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH

Chuyên ngành: KINH T TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Mã s: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T


HNG DN KHOA HC:
TS UNG THÒ MINH LEÄ



TP. H CHÍ MINH – NM 2009




MC LC

PHN M U 1-3
1. Tính cp thit ca đ tài
2. Tình hình nghiên cu
3. Mc đích ca lun vn
4. Phm vi nghiên cu
5. Phng pháp nghiên cu
6. B cc lun vn

Chng 1: Tng quan v NHTM và hot đng ca NHTM 4
1.1. Tng quan v ngân hàng thng mi 4
1.1.1. Khái nim ngân hàng thng mi 4
1.1.2. Chc nng ca ngân hàng thng mi 5
1.1.3. Phân loi ngân hàng thng mi 6
1.1.4. Các nghip v ch yu ca ngân hàng thng mi 7
1.2. Hot đng tín dng ca ngân hàng thng mi 9
1.2.1. Khái nim v tín dng 9
1.2.2. Phân loi tín dng ngân hàng 11
1.2.3. . Các nguyên tc cp tín dng 12
1.2.4.
Quy trình cp tín dng 14
1.2.5. Cht lng tín dng và n xu 15
1.2.5.1 Khái nim 15
1.2.5.2 Các tiêu chí đánh giá cht lng tín dng ca NHTM 16

1.2.5.3 Phân loi n 17

1.3. Các nguyên nhân dn đn tình trng n xu ca các NHTM 18
1.3.1 Nguyên nhân t phía khách hàng vay vn 18
1.3.2 Nguyên nhân t phía ngân hàng 19
1.3.3 Các nguyên nhân khác 19
Kt lun chng 1 20

Chng 2: Thc trng cht lng tín dng và n xu ca các NHTM
trên đa bàn TP. HCM 21
2.1 Tng quan hot đng kinh t trên đa bàn TP.HCM 21
2.2 Tình hình thc hin các nghip v ngân hàng 23
2.2.1 Huy đng vn 23
2.2.2 Tình hình cho vay 24


2.2.3 Các sn phm dch v khác 25
2.2.4 Hiu qu hot đng 26
2.3 Thc trng n xu ca các NHTM trên đa bàn TPHCM 27
2.3.1 Vn đ n xu 27
2.3.2 Các nguyên nhân dn đn tình trng n xu ca
các NHTM
trên đa bàn TP.HCM thi gian qua 29
2.3.2.1. Nguyên nhân thuc v các NHTM 31
2.3.2.2. Nguyên nhân thuc v khách hàng 38
2.3.2.3. Nguyên nhân khách quan 41
2.3.3 D báo n xu h thng NHTM 43
2.3.4 Các gii pháp h
n ch n xu đã và đang thc hin - hiu qu 49
2.3.4.1 Thành công và nguyên nhân 49

2.3.4.2 Hn ch và nguyên nhân 51
Kt lun chng 2 52

Chng 3: Các gii pháp hn ch n xu ca h thng NHTM trên
đa bàn TP.HCM 53
1. Nhóm gii pháp cn thc hin ngay 53
1.1 Xây dng hoàn chnh quy trình cp tín dng 53
1.2 Nâng cao cht lng thm đnh 53
1.3 Nâng cao cht lng công tác kim tra, giám sát khách hàng 55
1.4 Cn tái đnh giá giá tr tài sn đm bo 55
2. Nhóm gii pháp chin lc lâu dài 56
2.1 Nâng cao cht lng ngun nhân lc 56
2.2 a dng hoá các sn phm dch v ngân hàng 57
2.3 Nâng cao cht lng công tác chm đim xp hng khách hàng 58
2.4 Xây dng h th
ng cnh báo sm đi vi các khon n xu phát sinh 58


2.5 Thit lp mt h thng qun lý ri ro tín dng 60
3. Kin ngh vi các c quan qun lý v mô 60
3.1 Xây dng môi trng kinh doanh cnh tranh lành mnh 60
3.2 Tng cng thanh tra, giám sát ca NHNN 62
3.3 Nâng cao vai trò trung tâm thông tin tín dng NHNN ( CIC ) 63
3.4 Cn có s h tr ca các c quan chc nng trong vic x lý TSTC 64
3.5 To điu kin đ phát trin th trng mua bán n xu ca các NHTM 67
Kt lun ch
ng 3 68

KT LUN

DANH MC CÁC BNG VÀ BIU  TRONG LUN VN

Th t Ni dung Trang
Bng 1 Tc đ tng trng GDP ca TP.HCM và Vit Nam 21
Bng 2 Tng kt tình hình huy đng vn 2005 - 2008 23
Bng 3 Tng kt tình hình d n theo loi tin t 2004 - 2008 24
Bng 4 Tng tài sn và LN trc thu ca 6 NHTM CP ln ti
TP. HCM
26
Bng 5 Tình hình n quá hn ca các NHTM đa bàn
TP.HCM 2005-2008
28
Biu đ 1 N nhóm 2 ca NHTMNN v à NHTMCP 45
Biu đ 2 N nhóm 3 ca NHTMNN v à NHTMCP 46
Biu đ 3 N nhóm 4 ca NHTMNN v à NHTMCP 47
Biu đ 4 N nhóm 5 ca NHTMNN v à NHTMCP 47
Bng 6 N xu các ngân hàng trên đa bàn TP.HCM đn
31/12/2008
48

DANH MC CÁC T VIT TT
APEC Hi ngh cp cao các nc Châu Á
ATM Máy rút tin t đng
CIC Trung tâm thông tin tín dng
CN Chi nhánh
CPI Ch s giá
DNNVV Doanh nghip nh và va
Eximbank Ngân hàng Thng mi c phn Xu
t Nhp Khu
FDI u t trc tip nc ngoài

GDP Tng sn phm quc ni
HTD Hi đng tín dng
LN Li nhun
LNTT Li nhun trc thu
NVTD Nhân viên tín dng
NHLD Ngân hàng liên doanh
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHNNg Ngân hàng nc ngoài
NHTM Ngân hàng Thng mi
NHTM CP Ngân hàng Thng mi c phn
NHTM NN Ngân hàng Thng mi Nhà nc
NHTW Ngân hàng Trung ng
PGD Phòng giao dch
Sacombank Ngân hàng Thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
TCTD T chc tín dng
TP. HN Thành ph Hà Ni
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
TTCK Th trng chng khoán
TTS Tng tài sn
USD ô la M
VN Vit Nam
VN ng Vit Nam
WTO T chc thng mi th gii
XHCN Xã hi Ch ngha



1
PHN M U
I. Tính cp thit ca đ tài

Tình hình kinh t th gii din bin phc tp trong nm 2008, nguy c khng
hong tín dng tng cao và Vit Nam cng không th tránh khi vòng xoáy đó, kinh
t Vit Nam đã có lm phát rt cao trong giai đon 2008 và đu nm 2009. Khng
hong kinh t có th dn các ngân hàng thng mi đn tình cnh khó khn vì đi
mt vi nguy c n xu tng. ng trc tình hình đó, đòi hi các ngân hàng thng
mi Vit Nam phi nâng cao công tác qun lý ri ro tín dng, hn ch đn mc thp
nht ri ro tín dng và ngn nga nhng nguy c tim n gây nên ri ro tín dng.
Nhn thc sâu sc vn đ: làm th nào đ tn ti và phát trin, các ngân hàng
thng mi Vit Nam đã ch đng hoàn thin quy trình qun lý ri ro tín dng ti t
chc mình, nghiên cu nhng nguy c tim n, tình hình kinh doanh tín dng thc t
ti các ngân hàng thng mi đ t đó có bin pháp ngn nga hu hiu. c bit ti
TP.HCM, đc xem là trung tâm tài chính ngân hàng ti Vit Nam nên qun lý ri ro
tín dng đc tng cng khá mnh m và đc xem là hot đng sng còn ca h
thng ngân hàng thng mi ti TP.HCM.
II. Tình hình nghiên cu
Trong nh
ng nm gn đây,  Vit Nam, vn ri ro tín dng ti các ngân hàng
thng mi đã thu hút đông đo các nhà khoa hc  các lnh vc kinh t, pháp lut,
các nhà qun lý ngân hàng tham gia nghiên cu, bàn tho. Nhiu bài vit nghiên cu
v vn đ này tip cn  nhng phm vi và giác đ khác nhau đã đ cp khá nhiu v
ri ro tín dng, nguyên nhân và gii pháp, có nhiu dch gi trình bày các kinh
nghim qun lý ri ro tín dng ti các nc, tuy nhiên cha có mt công trình khoa
hc nào nghiên cu c th, chi tit và có h thng v vn đ này ti đa bàn
TP.HCM.
Chính vì vy, tôi đã la chn đ tài: “ KIM SOÁT N XU CA H
THNG NGÂN HÀNG THNG MI TRÊN A BÀN THÀNH PH H
CHÍ MINH ” làm đ tài nghiên cu tp trung vào các vn đ nh : thc trng hot
đng ca các ngân hàng thng mi ti TP.HCM, đc bit là tình hình n xu ca
nhng ngân hàng này, trên c s nghiên cu mt cách h thng c s lý lun, khái
nim, chc nng, ni dung hot đng ca ngân hàng thng mi đ đ xut gii pháp

2
nâng cao hiu qu công tác qun tr ri ro tín dng trong hot đng ca các ngân
hàng thng mi.
III. Mc đích ca lun vn
- Nghiên cu nhng vn đ lý lun v ngân hàng thng mi, vai trò ca ngân
hàng thng mi trong nn kinh t th trng;
- Nghiên cu thc trng hot đng, đc bit là tình hình n xu ca các ngân
hàng thng mi ti TP.HCM và s điu ch
nh ca pháp lut đi vi hot đng phân
loi n ca ngân hàng thng mi;
- Các gii pháp đ ngn nga hiu qu và gii quyt n xu ca ngân hàng
thng mi ti TP. HCM.
IV. Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu ca lun vn là nhng vn đ lý lun và thc tin ca
hot đng ngân hàng thng mi ti TP.HCM, ch yu t
p trung nghiên cu thc
tin hot đng tín dng ca ngân hàng thng mi, lch s hình thành, thc trng n
xu và bin pháp đy mnh vic ngn nga gii quyt n xu ca ngân hàng thng
mi ti TP.HCM trong giai đon hin nay đn 2015.
V. Phng pháp nghiên cu
T phng pháp tip cn h thng, cách gii quyt vn đ trong lun vn tuân
theo m
t logic, trt t nht đnh: nghiên cu c s lý lun, tìm hiu, phân tích, đánh
giá thc trng hot đng ca ngân hàng thng mi, ch ra nhu cu ngn nga n quá
hn và n xu, t đó xác đnh phng hng, gii pháp ngn nga n xu hiu qu
ca các ngân hàng thng mi trên đa bàn TP.HCM.
Các phng pháp nghiên cu đc s dng trong quá trình thc hin lun vn
là: phng pháp h thng, phân tích, tng hp; phng pháp so sánh đi chiu lch
s và phng pháp thng kê đ làm sáng t các cn c, c s khoa hc ca vn đ

nghiên cu.

VI. B cc ca Lun vn
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho, danh mc các t
vit tt, ni dung ca lun vn đ
c kt cu gm 3 chng:

3
- Chng 1: Tng quan v NHTM và hot đng ca NHTM.
- Chng 2: Thc trng cht lng tín dng và n xu ca các NHTM trên đa
bàn TPHCM.
- Chng 3: Các gii pháp hn ch n xu ca h thng NHTM trên đa bàn
TPHCM.



4
Chng I
TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI VÀ HOT NG
CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1 Tng quan v ngân hàng thng mi
1.1.1 Khái nim ngân hàng thng mi
Ngân hàng thng mi (NHTM) là mt đnh ch tài chính trung gian, đóng vai trò
quan trng trong vic khai thông ngun vn tit kim, đáp ng nhu cu đu t ca các
ch th trong nn kinh t, đng thi nó cng gi vai trò quan trng trong vic đm bo
cho nn kinh t vn hành nhp nhàng hu hiu.
Theo Lut TCTD ca VN ngày 12/12/1997:“Ngân hàng thng m
i là mt loi hình
TCTD đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các hot đng khác có liên quan”.
Ngh đnh 59/2009/N-CP ngày 16/7/2009 gii thích rõ: “ Ngân hàng thng mi là ngân

hàng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có
liên quan vì mc tiêu li nhun theo quy đnh ca Lut các T chc tín dng và các quy
đnh khác ca pháp lut”.
Qua các khái nim trên chúng ta có th rút mt s đc trng ca NHTM nh sau:
- NHTM là doanh nghip có ngành kinh doanh chính là kinh doanh ti
n t, tín
dng và các dch v ngân hàng, hot đng vì mc tiêu li nhun.
- NHTM là loi hình doanh nghip đc bit, th hin: NHTM hot đng trong lnh
vc cc k nhy cm là kinh doanh tin t, tín dng và dch v ngân hàng, nó liên quan
đn tt c các ngành, đn mi mt đi sng kinh t xã hi, có tác đng rt ln đn s
phát trin bn vng hay bt n ca nn kinh t; NHTM là doanh nghip nhng ngun
vn ch yu đ kinh doanh là ngun vn huy đng t bên ngoài, vn t có ca NHTM
chim t trng rt thp trong tng ngun vn kinh doanh. Trong tng tài sn NHTM, tài
sn hu hình chim t trng thp, ch yu là tài sn vô hình; Hot đng kinh doanh ca
NHTM chu s chi phi bi chính sách tin t ca ngân hàng Trung ng (NHTW)
trong t thi k.
- NHTM là mt trung gian tài chính.


5





1.1.2 Chc nng ca ngân hàng thng mi
Các chc nng chính ca NHTM hin nay:
1.1.2.1 Chc nng trung gian tín dng
Chc nng trung gian tín dng ca NHTM là vic ngân hàng làm cu ni gia
ngi có vn và ngi có nhu cu s dng vn, hay nói cách khác NHTM đóng vai trò

va là ch th đi vay, va là ch th cho vay trong nn kinh t.
1.1.2.2 Chc nng trung gian thanh toán
NHTM thc hin chc nng trung gian thanh toán khi ngân hàng thc hi
n theo
yêu cu ca khách hàng nh trích mt khon tin trên tài khon tin gi đ thanh toán
tin hàng hoá, dch v hoc nhp vào tài khon mt khon tin gi ca khách hàng t
tin bán hàng hoá hoc các khon thu khác. Hin nay, NHTM nm gi phn ln các
khon chi tr, thanh toán v hàng hóa và dch v ca các doanh nghip và mt b phn
dân c.
1.1.2.3 Chc nng to tin
Chc n
ng to tin ca NHTM tc là chc nng sáng to ra bút t góp phn gia
tng khi tin t cho nn kinh t, chc nng này là chc nng khá quan trng ca
NHTM. Chc nng to tin đc thc hin thông qua vic kt hp chc nng trung gian tín
dng và trung gian thanh toán, to cho NHTM kh nng to ra tin ghi s th hin trên tài
khon tin gi thanh toán ca khách hàng ti NHTM. T mt lng tin gi ban đu, qua
nghip v cho vay di hình thc chuyn khon, đã làm cho s d tin gi trên tài khon
tin gi trong h thng NHTM tng lên nhiu ln.
phiu, trái phiu
Thu nhn
tin gi, tit kim
p
hát hành
k

Cp
tín
dng
Ngân hàng
Thng

mi
T chc
kinh t, H
gia đình,
Cá nhân
T chc
kinh t,
H gia đình,
Cá nhân,

6
1.1.2.4 Cung cp các sn phm dch v tài chính ngân hàng
Trong quá trình thc hin nghip v tín dng và thanh toán, NHTM có điu kin
thun li v thông tin, mi quan h vi các doanh nghip t đó có kh nng làm t vn tài
chính, đu t, và đi lý phát hành c phiu, trái phiu doanh nghip. NHTM cng có th
tham gia trc tip vào th trng tin t thông qua vic mua bán các loi chng khoán hoc
đn thun làm dch v kinh doanh tin t đ thu li nhun.
1.1.3 Phân loi ngân hàng thng mi
1.1.3.1 Cn c vào sn phm ngân hàng cung cp cho khách hàng
- Ngân hàng bán buôn: s lng sn phm cung cp cho khách hàng không nhiu
nhng giá tr ca tng sn phm là rt ln. Khách hàng ch yu ca ngân hàng là các công
ty có quy mô ln, các tp đoàn kinh t, tng công ty.
- Ngân hàng bán l: s lng sn phm mà ngân hàng cung co cho khách hàng rt
nhiu nhng giá tr c
a tng sn phm thng không ln, phn ln ngân hàng này cho
vay đ kinh doanh sn xut vi quy mô va và nh, kinh doanh h gia đình và cho vay
tiêu dung. Vì vy, khách hàng ch yu đi tng khách hàng cá nhân và các doanh
nghip có quy mô va và nh.
- Ngân hàng va bán buôn va bán l: là loi hình ngân hàng giao dch và cung ng
dch v cho tt c các đi tng khách hàng, bao gm các doanh nghip có quy mô ln,

doanh nghip quy mô va và nh và khách hàng cá nhân.
1.1.3.2 Cn c vào hình thc s hu
- Ngân hàng th
ng mi Nhà nc : là ngân hàng thng mi kinh doanh bng
vn đc cp t ngân sách Nhà nc. Hin đã có hai ngân hàng thng mi Nhà nc
đc c phn hóa là Ngân hàng Ngoi thng Vit Nam và Ngân hàng Công thng
vit Nam. V xu hng thì các ngân hàng thng mi Nhà nc dn dn s đc c
phn hóa.
- Ngân hàng thng mi c phn: là ngân hàng thng mi hot đng di hình
thc công ty c phn, ngun vn do các c đông đóng góp.
- Ngân hàng thng mi nc ngoài: là ngân hàng thng mi đc thành lp ti
Vit Nam vi 100% vn điu l thuc s hu ca các ch th nc ngoài và hot đng
theo pháp lut VN.

7
- Chi nhánh ngân hàng nc ngoài: là ngân hàng nc ngoài đc thành lp theo
vn và lut pháp nc ngoài đc phép m chi nhánh ti VN và hot đng theo khuôn
kh pháp lut VN.
- Ngân hàng thng mi liên doanh: là NHTM đc thành lp ti VN, bng vn
góp ca bên VN( gm mt hoc nhiu ngân hàng VN ) và bên nc ngoài (gm mt hoc
nhiu ngân hàng nc ngoài) trên c s hp đng liên doanh. Ngân hàng thng mi liên
doanh đc thành lp di hình thc công ty trách nhim hu hn t hai thành viên tr
lên, là pháp nhân VN, tr s chính ti VN.
1.1.4 Các nghip v ch yu ca ngân hàng thng mi
1.1.4.1 Nghip v ngun vn: là nghip v hình thành nên các ngun vn chính yu
cung ng cho hot đng ca các NHTM. C cu ngun vn ca NHTM bao gm:
(a) Vn t có ca NHTM bao gm:
- Vn điu l: là vn đc ghi vào điu l
NHTM. Vn điu l hình thành do ch s
hu hoc các c đông ca ngân hàng đóng góp. NHTM phi có vn điu l ti thiu bng

vn pháp đnh theo quy đnh ca pháp lut VN.
- Qu d tr b sung vn điu l: đc hình thành nhm mc đích b sung vn
điu l ca NHTM khi cn thit, nhm đ đáp
ng yêu cu m rng quy mô hot đng
ca ngân hàng. Hin nay, các NHTM đc trích theo t l 5% li nhun sau thu hàng
nm đ lp qu d tr b sung vn điu l, mc trích ti đa ca qu này không đc
vt quá mc vn điu l thc có ca ngân hàng, theo s sách k toán.
- Qu d phòng tài chính: đc trích vi t l bng 10% lãi ròng hàng nm ca
NHTM. S d ca Qu d phòng tài chính không đc phép vt quá 25% vn điu l
ca NHTM. Qu d phòng tài chính đc dùng đ bù đp phn còn li ca nhng tn
tht, thit hi v tài sn xy ra trong quá trình kinh doanh sau khi đã đc bù đp bng
tin bi thng ca các t chc, cá nhân gây ra tn tht, ca t chc bo him chi tr
và
s dng khon d phòng đ x lý ri ro đc trích lp trong chi phí.
- Qu đu t phát trin nghip v: dùng đ đu t m rng quy mô hot đng
kinh doanh và đi mi công ngh, trang thit b, điu kin làm vic ca NHTM. Mc
trích qu này bng 50% lãi ròng hàng nm ca ngân hàng.

8
- Li nhun không chia: là li nhun đc gi li, phn nh phn thu nhp ròng
ca NHTM có đc t hot đng kinh doanh, nhng không chia tr lãi cho c đông mà
đc ngân hàng gi li đ tng vn.
- Thng d vn do phát hành c phn: ( ch có  các NHTM c phn) là phn
tin thu đc do giá bán c phn cao hn mnh giá.
(b) Vn huy đng là ngu
n vn ch yu, chim t trng rt ln trong tng ngun vn
kinh doanh ca NHTM. Ngun vn huy đng gm: tin gi không k hn/tin gi thanh
toán; tin gi có k hn ca các t chc và cá nhân; tin gi tit kim ca dân c; vn
huy đng qua phát hành k phiu, trái phiu, chng ch tin gi,…
(c) Ngun vn đi vay: khi vn t có và vn huy đng không đáp ng đ nhu cu kinh

doanh, NHTM có th vay vn ca các ch th sau:
- Vay ca các NHTM khác qua th trng liên ngân hàng, vay ca các t chc tài
chính, tín dng quc t,…
- Vay NHNN di hình thc chit khu, tái chit khu các chng t có giá.
(d) Ngun vn khác: vn chim dng ca khách hàng trong quá trình thc hin chc
nng thanh toán không dùng tin mt,…
1.1.4.2 Nghip v s dng v
n
Ngun vn đc ngân hàng s dng cho các hot đng sau:
- Lp qu d tr: NHTM phi d tr mt phn ngun vn đ trích np d tr bt buc
theo quy đnh ca NHNN và đáp ng yêu cu thanh khon ( chi tr tin gi đn hn, chi
tr lãi tin gi ca khách hàng, thc hin các lnh rút tin và thc hin các khon chi tiêu
hàng ngày ti ngân hàng,…).
- Cp tín dng gm cho vay ngn, trung và dài hn, chit khu thng phiu và chng
t có giá, cho thuê tài chính, bo lãnh,…
- u t: NHTM s dng các ngun vn n đnh ca mình đ thc hin các hình thc
đu t kim li và chia s ri ro vi nghip v tín dng. Các hình thc đu t bao gm:
góp vn, mua c phn ca các doanh nghip và TCTD khác theo quy đnh ca pháp
lu
t, liên doanh vi ngân hàng nc ngoài, mua chng khoán và các giy t có giá.

9
- S dng cho mc đích khác: xây dng tr s, h thng kho bãi, mua sm thit b,
công c phc v cho công vic kinh doanh và các chi phí khác.
1.1.4.3 Dch v thanh toán và ngân qu
Hot đng dch v thanh toán và ngân qu ca NHTM: thc hin các dch v thanh
toán trong nc, dch v thu h và chi h, dch v thu và phát tin mt cho khách hàng,
tham gia h thng thanh toán liên ngân hàng trong nc, dch v thanh toán quc t và
thc hi
n các dch v thanh toán khác theo qui đnh ca NHNN,…

1.1.4.4 Các hot đng khác ca NHTM
Ngoài các hot đng trên, NHTM còn thc hin mt s hot đng khác gm:
- Kinh doanh ngoi hi: NHTM trc tip kinh doanh hoc thành lp công ty trc thuc
đ kinh doanh ngoi hi và vàng trên th trng trong nc và th trng quc t.
- y thác và nhn y thác: NHTM y thác, nhn y thác làm đi lý trong các lnh vc
liên quan đn hot đng ngân hàng, k
 c vic qun lý tài sn, vn đu t ca t chc, cá
nhân trong và ngoài nc theo hp đng y thác, đi lý.
- T vn tài chính: NHTM cung ng các dch v t vn tài chính, tin t cho khách hàng
di hình thc t vn trc tip hoc thành lp công ty t vn trc thuc ngân hàng.
- Bo qun vt quý giá: NHTM thc hin các dch v bo qun vt quý, gi
y t có giá
qua hình thc cho thuê ngn t st và các dch v khác có liên quan.
- Cung ng dch v bo him: NHTM đc phép thành lp công ty trc thuc hoc
liên doanh đ kinh doanh bo him.
Các nghip v ca NHTM không thc hin đc lp, tách ri nhau mà chúng có
mi quan h h tng khá cht ch. Trong kinh doanh, NHTM phi tuân th các quy
đnh v bo đm an toàn hot đng ca NHNN và các quy đnh khác ca pháp lut.
1.2 Ho
t đng tín dng ca ngân hàng thng mi
1.2.1 Khái nim v tín dng:
Tín dng là mt phm trù kinh t, tn ti mt cách khách quan. Theo t đin Kinh t -
tài chính Vit Nam: “Tín dng là quan h vay mn, quan h s dng vn ln nhau gia
ngi đi vay và ngi cho vay theo nguyên tc hoàn tr. Quan h này đc xác lp trên c
s lòng tin hoc tín nhim ln nhau gia các ch th trong quan h
đó”.

10
Chúng ta có thể hình dung quan hệ tín dụng qua sơ đồ sau:

- Ngi cho vay chuyn quyn s dng vn cho ngi đi vay trong mt khon
thi gian nht đnh.
- n hn tha thun, ngi đi vay hồn tr li cho ngi cho vay mt giá tr ln
hn, giá tr tng thêm, là li nhun thu đc ca ngi ch s hu (ngi cho vay).
Nh vy, tín dng là quan h giao dch dân s có ít nht hai ch th tham gia, mt
bên chuy
n giao tin hoc tài sn cho bên kia s dng trong mt thi gian nht đnh,
theo các điu kin đã tha thun, qua các hình thc nh: cho vay, bán chu hàng hố,
chit khu, bo lãnh,…Quan h tín dng chuyn quyn s dng vn bng tin hoc tài
sn t ngi này qua ngi khác nhng khơng làm mt đi quyn s hu ca ngi
chuyn giao.
Tín dng có hai yu t là thi hn, tín nhim và ha tr, trong đó yu t tín nhim
là yu t quan trng nht và là điu kin đ quan h tín dng phát sinh, ch có s tín
nhim thì ngun vn mi đc chuyn giao cho ch th s dng vn.
Quan h tín dng ln đi kèm lãi sut, chính là giá c ca ngun vn. Lãi sut cao
hay thp ph thuc vào s lng đnh ri ro ca khon tín dng. Ngi s dng – nhn
chuyn giao vn - có ngha v phi hồn tr đ ngun vn vay và khon tin lãi tng
ng lãi sut cho vic đc s dng ngun vn đó. Khon tin lãi này nhiu hay ít ph
thuc vào s lng ngun vn và thi gian s dng.
Tín dng ngân hàng: là quan h tín dng gia các ngân hàng, t chc tín dng
vi doanh nghip hoc cá nhân di hình thc cung ng tín dng bng tin.
Trong nn kinh t, ngân hàng thng mi là trung gian tài chính, va là ngi đi
vay va là ngi cho vay. Vi t cách là ngi đi vay NHTM nhn tin gi ca doanh
Cho vay

Thu n
NGI I VAY
NGI CHO VAY

11
nghip, cá nhân, hoc phát hành các tín ch tin gi, trái phiu…đ huy đng vn. Và
vi t cách ngi cho vay, ngân hàng dùng ngun vn huy đng đc đ cung cp tín
dng cho các doanh nghip, cá nhân,
Tín dng ngân hàng cung cp di dng tin t. Trong nn kinh t th trng, đi b
phn ngun vn tp trung ti NHTM. NHTM đáp ng nhu cu vn ca doanh nhip, cá
nhân trong ngn hn, trung và dài hn đ ph
c v sn xut kinh doanh và phc v nhu
cu sinh hot tiêu dùng trong dân c.
1.2.2 Phân loi tín dng ngân hàng
 Cn c vào thi hn
- Tín dng ngn hn: tín dng có thi hn không quá 12 tháng ( 1 nm ). Tín dng
ngn hn thng đc cp đ b sung vn lu đng và các nhu cu thiu ht tm thi
v vn ca các ch th vay vn.
- Tín dng trung hn: tín dng có thi hn t trên 1 nm đn 5 nm, tín dng trung
hn thng đc dùng đ đu t, ci to tài sn c đnh, các nhu cu mua sm tài sn c
đnh, hoc các nhu cu thiu ht vn ca khách hàng có thi hn hoàn vn trên mt
nm đn 5 nm.
- Tín dng dài hn: là loi tín dng có thi hn t trên 5 nm, tín dng dài hn
thng đc cp cho các nhu cu đu t, mua sm tài sn c đnh, xây dng c bn…
có thi gian hoàn vn vay trên 5 nm.
 Cn c vào mc đích s dng vn
- Tín dng sn xut kinh doanh: tín dng đc cung cp cho hot đng sn xut
và kinh doanh hàng hoá, dch v đ đáp ng nhu cu vn trong quá trình sn xut, kinh
doanh hoc đáp ng nhu cu thanh toán gia các ch th
 kinh t.

- Tín dng tiêu dùng: tín dng đc s dng đ phc v các nhu cu tiêu dùng ca
cá nhân và ngun hoàn tr da ch yu vào thu nhp ca cá nhân vay vn.
 Cn c vào mc đ tín nhim
- Tín dng có tài sn đm bo: tín dng đc cp phi có tài sn đ đm bo cho
ngha v tr n ca ch th vay vn. Tài sn đm b
o có th là ca ngi vay vn hoc
bo đm bng tài sn ca bên th ba.

12
- Tín dng không có tài sn đm bo: tín dng đc cp da trên uy tín và đ tín
nhim ca ngân hàng đi vi khách hàng. Khách hàng thng phi có tim lc tài chính
tt, hot đng kinh doanh có hiu qu hoc bo lãnh bng tín chp ca bên th ba đc
ngân hàng tín nhim.
 Cn c vào đc đim luân chuyn vn
- Tín dng b sung vn lu đng: tín dng đc cp đ b sung v
n lu đng cho
hot đng sn xut kinh doanh.
- Tín dng đu t tài sn c đnh: tín dng đc cp đ đu t mua sm tài sn c
đnh cho khách hàng.
 Cn c theo hình thc cp tín dng
- Cho vay: là hình thc cp tín dng qua đó ngân hàng tho thun đ khách hàng s
dng mt khon tin vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi trong kho
n thi gian hai bên đã
xác đnh.
- Bo lãnh ngân hàng: là cam kt bng vn bn ca ngân hàng vi bên th ba v
vic thc hin ngha v tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thc hin
đúng ngha v đã cam kt. Khi ngân hàng tr thay, khách hàng phi nhn n và hoàn tr
cho ngân hàng s tin đã tr thay.
- Chit khu thng phiu: là vic NHTM ng tin trc cho khách hàng. S
tin ngân hàng ng tr

c ph thuc vào giá tr chng t, lãi sut chit khu, thi hn
chit khu và l phí chit khu. Thc cht chit khu là ngân hàng đã b tin ra mua
thng phiu theo mt giá mà bao gi cng nh hn giá tr ca thng phiu.
- Cho thuê tài chính: là tín dng trung, dài hn trên c s hp đng cho thuê tài
sn gia t chc tín dng vi khách hàng thuê. Khi kt thúc thi hn thuê, khách hàng
mua li hoc tip tc thuê tài sn đó theo các điu kin đã tho thun trong hp đng
thuê. Trong thi hn cho thuê, các bên không đc đn phng hu b hp đng.
1.2.3 Các nguyên tc cp tín dng
- Nguyên tc 1: “Vn vay phi đc s dng đúng mc đích đã tha thun và
có hiu qu kinh t"

13
Khách hàng vay vn phi cam kt s dng vn vay đúng mc đích theo phng
án kinh doanh kh thi, đm bo đt hiu qu kinh t đ sau chu k kinh doanh, đn hn
tr n thì ngun tin mi có kh nng quay v đ tr n đy đ và đúng hn cho ngân
hàng. Vì vy, NHTM phi da trên hiu qu kinh t làm c s quan trng nht đ quyt
đnh cp tín dng thay vì ch da trên giá tr tài sn bo đm.
 ngn nga và hn ch vic khách hàng s dng vn vay sai mc đích, ngân
hàng phi nghiêm túc thc hin vic kim tra sau. Thc hin kim tra đnh k hoc đt
xut, theo sát tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca khách hàng.
- Nguyên tc 2: "Vn vay phi đc hoàn tr đy đ vn gc và lãi vay theo
đúng thi h
n đã cam kt trong hp đng tín dng"
Vic hoàn tr n vay đúng hn nhm đm bo ngân hàng tn ti và hot đng
mt cách bình thng. Bi ngun vn cho vay ca ngân hàng ch yu là ngun vn huy
đng, đó là mt b phn tài sn ca các ch s hu mà ngân hàng tm thi qun lý và
s dng, nên ngân hàng cng có ngha v hoàn tr nhu cu rút tin ca khách hàng. Nu
các khon cho vay không đc thu hi đúng hn thì nht đnh s nh hng đn kh
nng hoàn tr ca ngân hàng.
Vì vy, ngân hàng phi thm đnh k trc khi quyt đnh cp tín dng, phi xác

đnh đc chu k sn xut kinh doanh ca khách hàng hay thi đim và khi lng
ngun tin quay v. Phng án kinh doanh ca khách hàng vay phi có hiu qu là điu
kin cn nhng hiu qu đó phi đm bo cho khách hàng hoàn tr đc vn, lãi đy đ
và đúng hn cho ngân hàng.
- Nguyeân taéc 3: “ Gii ngân theo tin đ thc hin d án ”– áp dng cho cp
tín dng trung và dài hn
Ngân hàng cn thc hin gii ngân theo tin đ thc hin d án đ tránh tình
trng s dng vn vay sai mc đích vi phm nguyên tc 1. Thi hn cho vay không
vt qua thi hn hot đng ca d án. Thông thng, các d án đu t, ch đu t
phi có vn t có tham gia đi ng.
Trong ba nguyên tc trên, tín dng ngn hn ch tuân th nguyên tc 1 và 2, tín
dng trung dài hn phi tuân th c ba nguyên tc. Các nguyên tc trên là phng châm
hot đng ca tín dng, chi phi quy trình cp tín dng và qun lý tín dng ca bt k

14
t chc tín dng nào. Thc hin tt ba nguyên tc này s góp phn hn ch ri ro và
nâng cao cht lng tín dng.
1.2.4 Quy trình cp tín dng
Tùy theo tng ngân hàng s có mt quy trình cp tín dng riêng phù hp vi c
cu t chc, mc tiêu kinh doanh, h khách hàng. Tuy nhiên, quy trình cp tín dng ca
NHTM có nhng đim chung khái quát nh sau:
Bc 1: Tip nhn h s vay vn, hng dn khách hàng hoàn thin h
 s vay và
thu thp đy đ h s theo đúng quy đnh ca ngân hàng.
- i vi khách hàng cá nhân:
+ Giy đ ngh vay vn, phng án vay vn và chng minh nhân dân, h khu,
giy xác nhn tình trng hôn nhân;
+ Các giy t chng minh thu nhp;
+ Các giy t chng minh mc đích vay vn;
+ H s tài sn th chp;

+ Các giy t khác có liên quan.
- i vi khách hàng là doanh nhip:
+ Giy đ
ngh vay vn, phng án vay vn, Giy đng kí kinh doanh, giy
chng nhn đng kí mã s thu, giy phép thành lp, giy phép hành ngh, điu
l công ty, biên bn hp hi đng thành viên, quyt đnh b nhim giám đc, k
toán trng, chng minh nhân dân, h khu ngi đi din vay vn;
+ Các giy t chng minh tình hình tài chính: bng cân đi k toán, kt qu hot
đng kinh doanh, bng lu chuyn tin t, t khai thu giá tr gia tng,…
+ Các giy t chng minh mc đích vay vn: d án kh thi, k hoch sn xut
kinh doanh, hp đng mua bán, hp đng thi công, hoá đn bán hàng, hóa đn
mua hàng,…
+ H s tài sn th chp;
+ Các giy t khác có liên quan.


15

Bc 2: Thm đnh và quyt đnh cho vay
Sau khi nhn đy đ h s ca khách hàng, nu khách hàng đáp ng đc các yêu
cu ca ngân hàng v cp tín dng, nhân viên tín dng kim tra, đánh giá s b, nm
đc thông tin khái quát khách hàng cung cp và tin hành thm đnh thc t khách
hàng qua các phng tin khác nhau v: ch , điu kin sinh hot, nhân thân, ngh
nghip, ngun thu nhp (đ
i vi khách hàng cá nhân); nng lc tài chính, tình hình hot
đng sn xut kinh doanh: nhân công, sn phm hàng hóa, th trng, tình trng máy
móc, công ngh, (đi vi khách hàng là doanh nghip), tình hình giao dch vi TCTD
khác, hin trng và tính pháp lý ca tài sn th chp,…
Khi hoàn tt công vic thm đnh, nhân viên tín dng s lp t trình, trong đó ghi
rõ ý kin đ xut cho vay hoc không cho vay. Toàn b h s vay vn ca khách hàng

và t trình s đc trình lên Hi đng tín d
ng (HTD). Sau khi kim tra và đánh giá
toàn din h s vay vn, HTD ti đn v quyt đnh cho vay hoc không cho vay.
Nu món vay vt mc phán quyt ca HTD đn v thì h s vay vn đc trình lên
HTD Hi s.
Bc 3: Lp hp đng, gii ngân và qun lý h s vay
Sau khi h s đc phê duyt đng ý cho vay, nhân viên tín dng s lp các hp
đng th chp, hp đng tín dng, h s đng ký giao dch bo đm và công chng và
đng ký giao dch bo đm ti các c quan có thm quyn.
Sau khi có kt qu công chng và hoàn tt th tc đng ký giao dch bo đm,
NHTM s gii ngân cho khách hàng. Khách hàng có th gii ngân mt hoc nhiu ln
theo nhu cu s dng ca phng án vay. Sau mi ln gii ngân, nhân viên tín dng s
kim tra s dng vn vay theo đnh k hoc đt xut đ tránh tình trng khách hàng s
dng vn vay sai mc đích.
Trong sut quá trình vay vn nhân viên tín dng phi thng xuyên kim tra,
giám sát và cp nht thông tin ca khách hàng nhm phát hin kp thi nhng du hiu
bt thng có th dn đn ri ro cho ngân hàng.
1.2.5 Cht lng tín dng và n xu
1.2.5.1 Khái nim

16
Cht lng tín dng là mt phm trù rng bao hàm nhiu ni dung trong đó có
ni dung quan trng và có tính lng hoá nht là t l n xu trên tng d n. T l này
càng cao có ngha là cht lng tín dng thp và ngc li. Theo khuyn cáo ca
NHNN Vit Nam thì NHTM có cht lng tín dng tt là có t l n xu di 3%.
1.2.5.2 Các ch tiêu đánh giá cht lng tín dng ca NHTM
Có nhiu ch tiêu đc s dng đ đánh giá cht lng tín dng ngân hàng, trong
đó thng s dng các ch tiêu c bn sau:
- T l n xu: T l n xu là t l phn trm gia n xu và tng d n ca
NHTM  mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm. Ch tiêu

này đc tính theo công thc (1.1) di đây:
T l n xu

Theo Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 và Quyt đnh
18/2007/Q-NHNN ngày 25/04/2007 sa đi, b sung mt s điu ca Quyt đnh s
493/2005/Q-NHNN ca NHNN Vit Nam thì n xu là n phân loi vào nhóm 3,4,5.
- Ch tiêu hiu sut s dng vn: ch tiêu này đc tính theo công thc (1.2):
Hiu sut s dng vn
=
Tng d n
(1.2)
Tng vn huy đng
Ch tiêu này giúp phân tích kh nng cho vay ca NHTM vi kh nng huy đng
vn, đng thi xác đnh hiu qu ca mt đng vn huy đng. NHNN Vit Nam đang
d tho quy đnh khng ch t l ti đa cho vay trên ngun vn huy đng theo hng <
100%, giúp ci thin tình trng thiu ht thanh khon và cho vay quá mc  mt s
NHTM. Do đó, ch tiêu này ch mang tính tng đi giúp chúng ta so sánh kh nng
cho vay và huy đng vn ca mt ngân hàng.
- Ch tiêu li nhun: ch tiêu này đc tính theo công thc (1.3) di đây:
T l li nhun =
Li nhun t hot đng tín dng
(1.3)
Tng d n tín dng
=
N xu
Tng d n
x 100% ≤ 5% (1.1)