Giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trên địa bàn TPHCM

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
o0o











LÊ TH NGC TRANG


GII PHÁP GIA TNG NGUN VN
HUY NG TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM TRÊN A
BÀN TPHCM



LUN VN THC S KINH T

TP. H CHÍ MINH-NM 2010


BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
o0o









LÊ TH NGC TRANG


GII PHÁP GIA TNG NGUN VN
HUY NG TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM TRÊN A
BÀN TPHCM


Chuyên ngành : Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS. BÙI KIM YN

TP. H CHÍ MINH-NM 2010

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn “GII PHÁP GIA
TNG NGUN V N HUY NG TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM TRÊN
A BÀN TPHCM
” là công trình nghiên cu khoa
hc ca bn thân, đc đúc kt t quá trình hc tp và
nghiên cu ca tôi trong sut thi
gian qua.

LÊ TH NGC TRANG

86

MC LC
CHNG 1: 1
C S LÝ THUYT NGHIP V HUY NG VN 1
CA NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1.CÁC NGUN VN TRONG HOT NG KINH DOANH CA NHTM 1
1.1.1. Vn ch s hu 1
1.1.2. Vn huy đng 2
1.1.3. Vn điu hòa trong h thng 3
1.1.4. Vn trong thanh toán: 3
1.1.5. Vn nhn y thác đu t và các ngun vn khác 3
1.2.VAI TRÒ CA VN HUY NG I VI NHTM. 4
1.2.1. Vn quyt đnh kh nng thanh toán ca NHTM 4
1.2.2. Vn quyt đnh nng lc cnh tranh ca NHTM 5
1.3.CÔNG C VÀ PHNG THC HUY NG VN CA NHTM 5
1.3.1. Công c huy đng vn ca NHTM 6

1.3.2. Phng thc huy đng vn ca NHTM 11
1.4.PHNG PHÁP XÁC NH CHI PHÍ HUY NG VN. 12
1.5.CÁC NHÂN T NH HNG N VIC HUY NG VN CA NHTM 13
1.5.1. Nhân t khách quan 13
1.5.2. Nhân t ch quan: 16
KT LUN CHNG 1 20
CHNG 2: 21
THC TRNG HUY NG VN 21
CA H THNG NHTM TRÊN A BÀN TP HCM 21
2.1.QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIN CA H THNG NHTM TI
TPHCM21
2.1.1. Giai đon t 1975 đn trc 26/03/1988 (mô hình NH mt cp) 21
2.1.2. Giai đon t 26/03/1988 đn trc ngày 01/10/1990: Hot đng theo mô hình
NH hai cp 22
87

2.1.3. Giai đon t 1/10/1990 đn trc 1/10/1998 (Hot đng ca h thng NH hai
cp khi có pháp lnh NH). 23
2.1.4. Giai đon t 1/10/1998 đn nay (Hot đng ca h thng NH khi có lut
NHNN và lut các TCTD) 23
2.1.5. H thng các NHTM trên đa bàn tp HCM hin nay 24
2.2.TÌNH HÌNH KINH T – XÃ HI TPHCM: 24
2.3 THC
TRONG THI GIAN QUA. 28
2.3.1. Tình hình huy đng vn phân theo ngun ni và ngoi t 28
2.3.2. Tình hình huy đng vn phân theo loi hình ngân hàng 30
2.3.3. Tình hình huy đng vn phân theo đi tng gi tin 32
2.3.4. Hot đng s dng vn ca các NHTM trên đa bàn TP.HCM. 33
2.3.5. Tình hình hot đng và đim khác bit ca hot đng HV ca NHTM VN
trên đa bàn TP H Chí Minh 35

2.4 ÁNH GIÁ KT QU HOT NG HUY NG VN CA CÁC NHTM VIT
NAM TRÊN A BÀN TPHCM. 39
2.4.1. Nhng thun li và thành qu đt đc. 39
2.4.2. Nhng vn đ khó khn, tn ti nh hng đn huy đng vn 44
2.4.3. C hi 49
2.4.4. Thách thc 50
2.4.5. Nguyên nhân dn đn nhng khó khn, tn ti trong hot đng HV 51
KT LUN CHNG 2 55
CHNG 3: 56
CÁC GII PHÁP GIA T NG NGUN VN HUY NG CHO CÁC NHTM VIT
NAM TRÊN A BÀN TP H CHÍ MINH 56
3.1.NH HNG HV CA CÁC NHTM TRÊN A BÀN TPHCM N 2015 56
3.1.1. nh hng phát trin kinh t xã hi trên đa bàn TP.HCM đn 2015 56
3.1.2. nh hng v huy đng vn ca NH đn 2015 57
3.2.CÁC GII PHÁP V CÔNG C VÀ PHNG THC HUY NG VN 60
3.2.1. a dng hóa các công c huy đng vn 60
88

3.2.2. a dng hóa và nâng cao cht lng các dch v NH đ phát trin ngun tin
gi thanh toán. 63
3.3. CÁC GII PHÁP NHM M RNG QUY MÔ, THAY I C  CU VÀ
TNG TÍNH N NH CHO NGUN VN HUY NG 64
3.3.1. M rng đi tng khách hàng 64
3.3.2. Duy trì và phát trin ngun vn huy đng t dân c 65
3.3.3. Tng cng huy đng vn trung, dài hn 65
3.3.4. Nâng cao nng lc tài chính đi vi các NHTM. 66
3.3.5. Hoàn thin quy ch bo him tin gi nhm to s an tâm cho khách hàng 67
3.4. CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU, QUN LÝ RI RO VÀ GIM CHI
PHÍ HUY NG VN 67
3.4.1. S dng chính sách huy đng hp lý 67

3.4.2. Ti u hoá lãi sut tit kim và phát trin các dch v và các sn phm thanh
toán nhm gim chi phí vn đu vào. 68
3.4.3. Xây dng và hoàn thin h thng qun lý ri ro 69
3.4.4. Nâng cao nng lc cnh tranh ca các NHTM. 70
3.4.5. Các gii pháp v marketing ngân hàng 71
3.4.6. Thit lp mng li chi nhánh thích hp. 72
3.4.7. Gii pháp phát trin công ngh NH, trang b c s vt cht, thit b hin đi . 72
3.4.8. Gii pháp v nhân s 73
3.5.KIN NGH 75
3.5.1. Kin ngh đi vi Chính ph 75
3.5.2. Kin ngh đi vi Ngân Hàng Nhà Nc 77
KT LUN CHNG 3 80
KT LUN 81
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 82
PH LC 83

- i

DANH MC NHNG CM T VIT TT









Ký hiu
Din gii

CNH-HH
Công nghip hóa – hin đi hóa
HV
Huy đng vn
NH
Ngân hàng
NHLD
Ngân hàng liên doanh
NHNN
Ngân hàng Nhà Nc
NHNNg
Ngân hàng nc ngoài
NHTM
Ngân hàng thng mi
NHTMCP
Ngân hàng thng mi c phn
NHTMQD
Ngân hàng thng mi quc doanh
NHTW
Ngân hàng trung ng
SXKD
Sn xut kinh doanh
TCKT
T chc kinh t
TCTD
T chc tín dng
TP HCM
Thành ph H Chí Minh
USD
ô la M

VN
Vit Nam
VND
ng Vit Nam
XNK
Xut nhp khu
- ii

DANH MC BNG BIU

DANH MC BNG BIU
Trang
Bng 2.1: Mt s ch tiêu kinh t ca TPHCM giai đon 2006-2008
25
Bng 2.2: V trí TP HCM so vi c nc
27
Bng 2.3. Tình hình huy đng vn ti các NHTM trên đa bàn TPHCM
28
Bng 2.4: Tình hình huy đng vn phân theo loi hình ngân hàng
30
Bng 2.5:
Tình hình huy đng vn phân theo đi tng gi tin

32
Bng 2.6: Tình hình d n tín dng ca các NHTM trên đa bàn TPHCM
34
Bng 2.7: Bng so sánh vn huy đng mt s NHTM trên đa bàn TPHCM
43
Bng 2.8: Tình hình li nhun ca mt s NHTM trên đa bàn TPHCM

45
DANH MC BIU 

Biu đ 2.1:  th biu din tình hình HV phân theo loi tin t
29
Biu đ 2.2  th biu din tình hình HV phân theo loi hình NH
30
Biu đ 2.3: Biu đ huy đng vn biu din theo đi tng gi tin
44
Biu đ 2.4 : th biu din d n tín dng theo thi hn n
34










- iii

PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Sau cuc khng hong kinh t th gii nói chung và Vit Nam nói riêng, h
thng NH đang b nh hng rt nhiu, mt s NH ln trên th gii b phá sn, gii
th và sáp nhp. Tuy nhiên qua cuc khng hong, nn kinh t bt đu vc dy và
đi lên. Trong điu kin th trng chng khoán và th trng tin t đang phát trin
nh Vit Nam hin nay, h thng NH gi vai trò ch lc trong vic làm trung gian

gia tit kim và đu t, gia tác nhân tha vn và tác nhân thiu vn và chính là
ngun lc h tr tích cc cho công vic kinh doanh ca các thành phn kinh t và
đc coi nh xng sng ca nn kinh t quc gia. Tuy nhiên ngun vn huy đng
ca h thng NHTM còn chim t trng khá nh so vi tng ngun vn nhàn ri
ca toàn xã hi.
Hin nay hu ht các NHTM đu nm trong tình trng thiu vn trung, dài
hn, gp nhiu khó khn trong vic tìm kim các ngun vn n đnh vi chi phí hp
lý và phù hp cho nhu cu s dng vn ca mình. c bit là tình hình kinh t th
gii khng hong và ngun vn nhàn ri ca nn kinh t đang chy dn vào các
kênh đu t khác nh vàng, chng khoán, ngoi t, bt đng sn…Do vy, yêu cu
v tng cng huy đng vn vi quy mô và cht lng cao là ht sc cn thit cho
các NHTM. ng trc xu th hi nhp kinh t ca khu vc và toàn cu cng vi
s cnh tranh khá gay gt ca các NH khác, TCTD và các t chc tài chính nc
ngoài, các NHTM trong nc đan g c gng tìm mi hình thc và bin pháp nhm
khai thác ti đa nhng ngun vn hin còn tim tàng trong các t chc kinh t và
dân c đ có mt ngun vn n đnh và phong phú hn phù hp vi nhu cu đu t
ca tình hình kinh t hin nay. Xut phát t v trí quan trng ca ngun vn đi vi
s sng còn ca các NH, phc v cho s phát trin kinh t c nc nói chung và đa
bàn thành ph H Chí Minh nói riêng, tôi la chn đ tài “Gii pháp gia tng
ngun vn huy đng cho các NHTM VN trên đa bàn TPHCM hin nay”.
Lun vn xin đc đa ra mt s gii pháp nhm góp phn gii quyt nhng
vn đ cp thit đng thi nâng cao hiu qu ca vic gia tng huy đng vn cho
các NHTM trên đa bàn TPHCM hin nay.
- iv


2. Mc đích nghiên cu
Mc đích nghiên cu ca lun vn là tp trung vào các ni dung sau:
- Nghiên cu lý lun c bn v ngun vn ca NHTM, nm bt đc các
phân loi cng nh vai trò và phng thc, công c huy đng vn ca NHTM.

- Tìm hiu tình hình kinh t, phân tích thc trng và nêu nhng thun li,
khó khn ca quá trình huy đng vn ca các NHTM trên đa bàn TPHCM. Trên c
s đó rút ra u đim và hn ch trong kt qu đt đc, phân tích các nguyên nhân
dn đn hn ch đó ca quá trình huy đng vn.
- a ra các gii pháp, đ xut góp phn nâng cao hiu qu ca quá trình huy
đng vn cho các NHTM trên đa bàn TPHCM.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn này là xem xét quá trình tng ngun vn
huy đng ca các NHTM Vit Nam trên đa bàn TPHCM trong giai đon hin nay,
đc bit k t khi Vit Nam gia nhp WTO. S liu đc thu thp t nm 2005 đn
2009, mt s đc cp nht đn tháng 6 nm 2009. Lun vn đa ra mt s đánh
giá nhng mt đc và cha đc đ đ xut nhng gii pháp ch yu nhm nâng
cao hiu qu ca quá trình huy đng vn cho các NHTM Vit Nam trên đa bàn
TPHCM. i tng NHTM đc đ cp là NHTM Vit Nam.
4. Phng pháp nghiên cu
Trong quá trình thc hin đ tài, tác gi ca lun vn đã s dng phng
pháp duy vt bin chng kt hp vi lch s; phng phá p so sánh phân tích;
phng pháp thng kê kt hp vi các lý lun khoa hc đ làm rõ và xác đnh đc
bn cht vn đ cn nghiên cu t đó đa ra các đ xut, gii pháp đ gii quyt vn
đ.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
Lun vn đã nghiên cu nhng vn đ đt ra đi vi h thng NHTM nói
chung và các NHTM trên đa bàn TPHCM nói riêng trong giai đon hin nay. Qua
đó lun vn phân tích thc trng, nêu lên nhng nguyên nhân làm hn ch hiu qu
ca quá trình huy đng vn ca các NHTM. Da trên lý lun khoa hc cùng vi
nhng nghiên cu ca bn thân, t duy ca nhiu nhà kinh t đ có th đa ra các
gii pháp đ xut nâng cao hiu qu ca quá trình huy đng vn ca các NHTM trên
đa bàn TPHCM, qua đó các NHTM khng đnh v th ca mình trong thi k phát
trin và hi nhp.
- v

6. Kt cu ca lun vn
B cc ca lun vn đc b trí gm có 3 chng:
CHNG 1: C S LÝ THUYT NGHIP V HUY NG VN CA NGÂN
HÀNG THNG MI
CHNG 2: THC TRNG HUY NG VN CA H THNG NGÂN
HÀNG THNG MI TRÊN A BÀN TP HCM
CHNG 3: CÁC GII PHÁP GIA TNG NGUN VN HU Y NG CHO
CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM TRÊN A BÀN TP H CHÍ
MINH
KT LUN
Trong qúa trình nghiên cu thc hin lun vn, do nng lc ca bn thân còn
hn ch, chc chn lun vn s không tránh khi nhng thiu sót, rt mong đc s
quan tâm góp ý ca qúy thy cô đ lun vn này đc hoàn thin hn.
Xin chân thành cm n qúy thy cô Khoa Sau đi hc, Khoa Tài chính Nhà
Nc, Khoa Tài chính doanh nghip, Khoa Tin t Ngân hàng ca trng đi hc
kinh t TP H Chí Minh đã tn tình ch bo, đc bit là P.GS-TS. Bùi Kim Yn,
ngi đã tn tình hng dn tôi hoàn thành lun vn này.


1

C S LÝ THUYT NGHIP V HUY NG VN
CHNG 1:
CA NGÂN HÀNG THNG MI
Lch s ra đi ca NHTM gn lin vi lch s phát trin ca sn xut lu
thông hàng hóa và lch s phát trin ca tin t. Trong quá trình hình thành và phát
trin, hot đng NHTM không ngng ln mnh v quy mô cng nh cung ng sn
phm dch v tài chính đa dng. Vai trò ca NHTM đc biu hin  các chc nng

ca nó nh to tin, t chc thanh toán, huy đng vn, m rng tín dng, tài tr
ngoi thng, dch v.
Vi t cách là trung gian tài chính, NHTM không ch là trung gian luân
chuyn vn mà còn là trung gian cung cp các dch v thanh toán, môi gii và t
vn. Tính cht phc tp ca các nghip v NH ngày càng đc tng lên, do đó rt
khó có mt đnh ngha hoàn chnh. Theo Lut các TCTD ti Vit Nam (công b
ngày 26/12/1997 và đc sa đi b sung ngày 06/07/2004) thì: NHTM là loi hình
t chc tín dng đc thc hin toàn b hot đng kinh doanh tin t và dch v NH
vi ni dung thng xuyên là nhn tin gi, s dng s tin này đ cp tín dng,
cung ng dch v thanh toán và các hot đng kinh doanh khác liên quan.
1.1. CÁC NGUN VN TRONG HOT NG KINH DOANH CA
NHTM
Huy đng các ngun vn khác nhau trong xã hi đ hot đng kinh doanh là
nghip v quan trng nht ca các NHTM. Trong bng tng kt tài sn, toàn b
ngun vn ca NH th hin bên tài sn N (bao gm các khon n phi tr cho
ngi khác và vn ch s hu).
1.1.1. Vn ch s hu
Vn thuc s hu ca NHTM là nhng giá tr tin t do NHTM to lp đc
và thuc s hu NH vi các ngun hình thành khác nhau. Nu là NH thuc s hu
nhà nc thì do ngân sách Nhà n c cp, nu là NH t nhân thì đó là vn do các cá
nhân b ra, nu là NH c phn thì do c đông đóng góp, còn n u là NH liên doanh
thì do các bên tham gia liên doanh góp.
2

Vn ch s hu bao gm vn điu l và vn b sung trong quá trình hot
đng nh: qu d tr b sung vn điu l đc trích t li nhun ròng hàng nm
theo mt t l nht đnh nhm tng cng vn ch s hu ca NH; qu d tr đc
bit đ d phòng bù đp ri ro trong quá trình hot đng kinh doanh NH; li nhun
cha phân b và các qu nghip v khác (qu phúc li, qu khen thng, khu hao,
qu phát trin nghip v k thut NH,…). c đim ca ngun vn này là rt n

đnh, chc nng ch yu ca vn ch s hu bao gm chc nng bo v, chc nng
hot đng và chc nng điu chnh. Vn ch s hu chim t trng nh trong tng
ngun vn ca NH nhng li là ngun vn rt quan trng vì nó cho thy thc lc,
quy mô ca NH và là c s đ thu hút các ngun vn khác, là khi đu to uy tín
ca NH đi vi khách hàng.
1.1.2. Vn huy đng
Vn huy đng là ngun vn ch yu ca NHTM, đc hình thành t hot
đng huy đng tin gi ca NH trên th trng, thc cht là tài sn bng tin ca
các ch s hu mà NH tm thi qun lý và s dng, vi ngha v hoàn tr kp thi,
đy đ theo tha thun gia NH và khách hàng. Các NH nh nm đc quyn s
dng s tin nhàn ri ca khách hàng, h s mang cho vay hoc đu t đ kim li.
i vi ngi gi tin, ngoài lãi sut thì nhu cu giao dch vi s tin li nhanh
chóng và an toàn là yu t c bn đ h quan tâm khi gi tin vào NH.
i vi bn thân các NH, vn huy đng là ngun vn ch yu, luôn chim t
trng rt ln trong tng ngun vn. Hot đng ca NH hu nh da hn vào ngun
vn này và đây chính là ngun vn to ra ngun lc tài chính cho NH. Vì vy, các
NH luôn n lc tìm mi bin pháp nhm tng kh nng cnh tranh, thu hút ngày
càng nhiu vn nhàn ri, phc v cho hot đng kinh doanh ca mình.  làm đc
điu này, trc ht các NH phi tng bc đa dng hóa các phng thc huy đng
vn, kt hp vi mt c ch lãi sut linh hot và các dch v tin ích khác nhm thu
hút khách hàng. Theo N 146 ca CP thì vn huy đng gm có:
a) Vn huy đng tin gi ca các t chc và cá nhân;
b) Vn vay các t chc tín dng trong và ngoài nc;
c) Vn vay Ngân hàng Nhà nc;
d) Phát hành các giy t có giá.
3

1.1.3. Vn điu hòa trong h thng
Các NHTM hot đng trên các đa bàn khác nhau nên luôn luôn xut hin tình
trng  chi nhánh NH này tha vn trong khi  chi nhánh khác li thiu vn. S d có

hin tng này là do: V phía chi nhánh NH tha vn có th có s bin đng ln  đu
ra dn đn vic không m rng đ c hot đng trong khi vn phi duy trì vic huy
đng vn. Còn v phía chi nhánh NH thiu vn do th trng đu ra m rng trong khi
th trng đu vào không th m rng đc na. Lúc này các hi s chính s thc hin
vic điu phi chuyn vn, t ni này sang ni khác t ni tha vn sang ni thiu
vn. Chính vì th đây là ngun vn khá quan trng, nó giúp NH có th m rng đ c
th trng đu ra trong khi th trng đu vào còn b hn ch.
1.1.4. Vn trong thanh toán:
Trong quá trình làm trung gian thanh toán NHTM cng có mt khon vn gi là
khon vn trong thanh toán nh vn trên tài khon tin gi m th tín dng, tài khon
tin gi bo chi séc và các khon tin phong ta do các NH chp nhn các hi phiu
thng mi,
1.1.5. Vn nhn y thác đu t và các ngun vn khác
ây là ngun vn mà NHTM nhn làm NH đi lí, nhn y thác ca các t chc,
cá nhân trong và ngoài nc đ cho vay trung, dài hn thc hin nhng chng trình
d án có mc tiêu đnh trc trong sn xut kinh doanh. Thông qua nghip v này NH
s đc hng phí hoa hng và NH không có trách nhim thm đnh nhng khách
hàng loi này. Ngun vn loi này rt đa dng, phong phú vi đc đim là lãi sut rt
thp, thi gian tr n thng dài (vi vn ODA là 30-40 nm). ây là nghip v mang
tính cht trung gian ca NHTM mà qua đó NHTM có th đáp ng nhu cu tín dng cho
nn kinh t. Thông thng vn tài tr gm ba khon: mt khon tài tr không hoàn li,
mt khon cho vay lãi sut thp và mt khon có thi gian ân hn - thi gian t lúc vay
cho đn lúc tr n coi nh bng không. NH nhn làm đi lí s trn ba khon trên đ có
mt lãi sut hòa đng cng vi phí NH đ cho vay li.
Ngoài các ngun vn trên, NHTM còn có các ngun vn khác nh: thu, lng,
n c đông v li tc phi tr nhng cha ti k hn thanh toán, các khon phi tr,
các khon tin tm gi theo quyt đnh ca toà án,…
4

1.2. VAI TRÒ CA VN HUY NG I VI NHTM.

i vi bt k doanh nghip nào, mun hot đng kinh doanh đc thì phi có
vn bi vn phn ánh nng lc ch yu đ quyt đnh kh nng kinh doanh. Riêng NH-
mt doanh nghip kinh doanh mt loi hàng hoá đc bit là “tin t” vi đc thù hot
đng kinh doanh là “đi vay đ cho vay” nên ngun vn đi vi hot đng kinh doanh
ca NH li càng có vai trò ht sc quan trng.
Vi chc nng tp trung và phân phi cho các nhu cu ca nn kinh t, mt
ngun vn huy đng di dào s to cho NHTM điu kin đ m rng hot đng kinh
doanh, đa dng hoá các loi hình dch v, không b l c hi đu t, gim thiu ri ro,
to dng đc uy tín cho NHTM.
Nh vy, NHTM đã thc hin vai trò tp trung vn và phân phi li vn di
hình thc tin t, làm tng nhanh quá trình luân chuyn vn, kích thích mi hot đng
kinh t phát trin. ng thi, chính các hot đng đó li quyt đnh s tn ti và phát
trin quá trình kinh doanh ca NHTM. Sau đây là nhng vai trò c th ca yu t vn:
1.2.1. Vn quyt đnh kh nng thanh toán ca NHTM
Trong nn kinh t th trng, đ tn ti và ngày càng m rng quy mô hot đng
đòi hi các NH phi có uy tín ln trên th trng đó là điu trng yu. Uy tín đó phi
đc th hin trc ht  kh nng sn sàng thanh toán, chi tr cho khách hàng ca
NHTM. Chúng ta đã bit, đi b phn vn ca NHTM là vn tin gi và đi vay, do vy
NH phi tr cho khách hàng khi h có yêu cu rút tin. Vi mt NHTM có quy mô vn
nh, khi nhu cu vay vn trên th trng là rt ln, mt mt NHTM không đáp ng đ
nhu cu vay, mt khác vi quy mô nh, NH TM nu cho vay ti đa ngun vn huy
đng đc, d tr ít s dn đn mt kh nng thanh toán. Trong khi đó, vi mt NH
trng vn, h thc hin d tr đ kh nng thanh toán đng thi vn tha mãn đc
nhu cu vay vn ca nn kinh t, do đó s to đc uy tín ngày càng cao.
Kh nng thanh toán ca NHTM càng cao thì vn kh dng ca NH TM càng
ln. Vì vy nu loi tr các nhân t khác, kh nng thanh toán ca NHTM t l thun
vi vn ca NHTM nói chung và vi vn kh dng ca NH TM nói riêng. Vi tim
nng vn ln, NHTM có th hot đng kinh doanh vi quy mô ngày càng m rng,
tin hành các hot đng cnh tranh có hiu qu nhm gi ch tín, va nâng cao v th
ca NHTM.

5

1.2.2. Vn quyt đnh nng lc cnh tranh ca NHTM
Thc t đã chng minh: quy mô, trình đ nghip v, phng tin k thut ca
NHTM là tin đ cho vic thu hút ngun vn. ng thi, kh nng vn ln là điu kin
thun li đi vi NHTM trong vic m rng quan h tín dng vi các thành phn kinh
t xét c v quy mô, khi lng tín dng; ch đng v thi gian, thi hn cho vay,
thm chí quyt đnh mc lãi sut va phi cho khách hàng. iu đó s thu hút ngày
càng nhiu khách hàng, doanh s hot đng ca NHTM s tng lên nhanh chóng và
NHTM s có nhiu thun li hn trong kinh doanh. ây cng là điu kin đ b sung
thêm vn t có ca NHTM, tng cng c s vt cht k thut và quy mô hot đng
ca NHTM trên mi lnh vc.
ng thi vn ca NHTM ln s to ra thun li cho vic s dng tng hòa các
ngun vn khác. Trên c s đó s giúp NHTM có đ kh nng tài chính đ kinh doanh
đa nng trên th trng, không ch đn thun là cho vay mà còn m rng các hình thc
liên doanh liên kt, kinh doanh dch v thuê mua (leasing), bao thanh toán (factoring),
kinh doanh trên th trng chng khoán, đu t bt đng sn,… Chính các hình thc
kinh doanh đa nng này s góp phn phân tán ri ro trong hot đng kinh doanh và to
thêm vn cho NHTM đng thi tng sc cnh tranh ca NHTM trên th trng.
Ngoài ra vn ca NH di dào s to điu kin cho NHNN đm bo kh nng thc
thi chính sách tin t, góp phn n đnh lu thông tin t, đm bo cân đi tin hàng
trong nn kinh t.
1.3. CÔNG C VÀ PHNG THC HUY NG VN CA NHTM
Nh nhng đn v kinh doanh khác đ hot đng kinh doanh đc tin hành cn
phi có ngun t liu sn xut di dào, NHTM cng tng t, là mt t chc kinh
doanh tin t nên phi có tin mi có th hot đng đc và đ huy đng các ngun
tin tm thi nhàn ri trong xã hi, NHTM phi s dng nhng công c và phng
thc huy đng cn thit mà lut pháp cho phép.
6

1.3.1. Công c huy đng vn ca NHTM
Các NHTM thông thng áp dng các hình thc nh sau đ gia tng ngun vn huy
đng cho ngân hàng mình. Các công c gm có:
• Tin gi thanh toán: tin gi không k hn, tin gi có k hn.
• Tin gi tit kim: tit kim không k hn; tin gi tit kim có k hn.
• Vay qua đêm trên th trng tin t, vay ca các TCTD, t chc tài chính; vay ca
NHTW.
• Phát hành giy t có giá: k phiu; chng ch tin gi, s tin gi; trái phiu; c
phiu,…
• Các hình thc huy đng khác
1.3.1.1. Tin gi thanh toán
Ngun tin này ch yu phc v nhu cu thanh toán thng xuyên hay tiêu dùng
hàng ngày ca khách hàng ca ngân hàng, nó có tính n đnh không cao, tuy nhiên các
ngân hàng thng mi có th dùng mt phn ca ngun nay đ tin hàng s dng theo
mc đích ca mình trên c s tính toán hp lý quy lut bin đng ca loi tin gi này
Tin gi không k hn
Tin gi không k hn là loi tài sn N hình thành khi khách hàng gi tin vào
NHTM vì các nhu cu giao dch, NHTM s m cho khách hàng mt tài khon ghi rõ s
tin mà h gi và nh đó khách hàng có quyn yêu cu NH chi tr cho bên th ba hoc
lnh tin mt  bt k thi đim nào. Tin gi không k hn có th là: tin gi có th
phát hành séc; tin gi rút tin t đng hay tin gi thông dng thc hin qua máy rút
tin, máy nhn và chuyn tin t đng (ATM); Ngoài ra  nhng nc có h thng NH
và th trng tài chính phát trin, ngoài tài khon séc thông thng còn tn ti các dng
tài khon có kh nng phát séc nh là: tài khon ATS (Automatic Transfer Services) -
tài khon t đng chuyn khon t tài khon tit kim; tài khon NOW (Negotiated
order of withdrawal); tài khon MMDAs (Money market deposit accounts),…
7

Thông thng ngi ch s hu nhng khon tin gi không k hn không
đc hng lãi nhng h li đc hng các dch v min phí, và thc ra nó đã đ c

NH tr lãi mt cách gián tip. Trong mt s trng hp NH có th tr lãi nhng mc
lãi sut thng là rt thp. Ngi s hu ch yu đi vi các khon tin gi không k
hn thng là các doanh nghip nhm phc v nhu cu chi tr thng xuyên và thuc
v vn lu đng ca h. Các cá nhân và các h gia đình th ng chim phn ít hn
trong tng tin gi không k hn trên bng cân đi ca các NH.
Tin gi không k hn là ngun vn huy đng vi chi phí thp nht và tng thu
phí dch v cho các NH, giúp NH duy trì các nhu cu giao dch. Mt khác, vic thanh
toán thông qua tài khon tin gi ti NH còn tit kim chi phí lu thông cho xã h i,
thc hin vn minh và gim thiu ri ro trong thanh toán.
Tuy nhiên, ngun vn này có nhc đim là khó kim soát, khách hàng có th
rút tin bt c lúc nào mà không có k hoch trc, d làm cho NH b đng v ngun
vn nu có nhng bin đng ln. Các NHTM cng ph i thng xuyên đi mi công
ngh, nâng cao cht lng dch v và giá c dch v đ hp dn khách hàng.
Tin gi có k hn
Tin gi có k hn là loi tin gi có s tho thun v thi gian rút tin gia
khách hàng và NHTM. Tin gi có k hn là mt ngun vn tín dng mang tính cht
n đnh. Tin gi có k hn có chung đc đim vi tin gi tit kim có k hn là có
thi hn đáo hn n đnh trc, ngi gi tin đc NH trao cho giy chng nhn gi
tin vi thi hn đc n đnh trc và không đc rút tin trc hn, nu rút tin
trc hn ngi gi phi báo trc cho NH và phi chu pht. NH s tr lãi cho h tùy
theo s tin và thi hn gi. S phân bit  đây mang tính cht tng đi xét trên các
phng din: mc đích, th thc, các điu khon tha thun trên hp đng gia NH và
khách hàng. i vi nhng khon tin gi có k hn thì ng i gi ch yu là các
doanh nhân, các t chc và h cng đc hng lãi sut, nhng lãi sut có th đc n
đnh c đnh hoc linh hot. Nhng khon tin gi có k hn kiu này thng có giá tr
trung bình ln hn so vi giá tr trung bình ca nhng khon tin gi tit kim.
8

Thng ch có mt s các chng nhn tin gi có k hn có kh nng chuyn
nhng trên th trng, đa phn còn li không có kh nng chuyn nhng hoc ch có

kh nng chuyn nhng hn ch.
Xét v u đim, tin gi có k hn thng có khi lng ln, to ngun vn cho
hot đng NH, song ngun vn này có hn ch là thng không n đnh và to sc ép
cho NH nu khách hàng rút tin vi khi lng ln.
1.3.1.2. Tin gi tit kim
Tin gi tit kim là nhng khon tin mà khách hàng gi vi mc đích tit
kim, thông thng không có mc gii hn v s tin, có hoc không có thi hn đáo
hn c đnh. Ngi gi đc tr lãi trên s tin gi, h không đc quyn phát hành
séc nhng có th rút và chuyn sang tài khon giao dch.
Ch nhân ca các khon gi tit kim ch yu là các cá nhân và h gia đình. H
gi vào NH nhng khon thu nhp cha s dng trong k hin ti, không vì nhu cu
giao dch hoc kinh doanh mà vì nhu cu tit kim đ chi dùng trong tng lai. iu
mà h quan tâm trc ht là li tc đc hng, chênh lch giá nu nhng khon này
đc thit k di dng các hp đng đ tiêu chun trao đi rng rãi trên th trng.
Tin gi tit kim có k hn khác nhau s đc hng lãi sut khác nhau theo nguyên
tc thi gian gi càng dài, lãi sut s càng ln. Vic đáp ng nhu cu rút tin cng
đc thit k theo nhng k thut khác nhau tùy theo chin lc kinh doanh ca các
NHTM. Tin gi tit kim gm c tit kim không k hn và tit kim có k hn,
thng gm ba loi chính:
Tin gi tit kim trên s tit kim, trong đó ngi gi nm gi các quyn s
tit kim và nó đc dùng cho mi giao dch gia hai bên.
Tài khon có sao kê tình hình tin gi tit kim, trong đó ngi gi không
cn gi s mà NH t đng tính lãi nhp tài khon mt cách đ
nh k và ngi ch tài
khon s nhn đc các bn sao kê tình hình tài khon.
Chng ch tit kim, ch nhân ca nhng khon này s hu nhng chng ch
chng nhn v khon tin gi ca h do NH cp khi h gi tin vào NH. a phn
nhng chng ch này có đc đim ging chng ch tin gi nhng đc phân bit bi
mnh giá thp và nng lc th trng tng đi hn ch.
9

V u đim, tin gi tit kim là ngun vn khá n đnh, cho phép NH ch đng
trong vic đu t chúng vào các k hoch sinh li, ít gây sc ép rút tin đi vi NH.
Nhng tin lãi mà NH phi tr tính trên tin tit kim thng cao hn và đa phn là
nhng khon nh, phân tán.
1.3.1.3. Ngun vn đi vay
Vn vay ca các t chc tài chính tín dng :
Các Ngân hàng thng mi có th thu hút vn bng cách vay  các t chc tài
chính tín dng. i vi nhng ngân hàng  các nc phát trin có quan h rng khp
thì ngun vn này là mt ngun vn vay thng xuyên và khá quan trng. Ngun vn
vay mn này đã tr thành mt ngun vn quan trng hn đi vi các ngân hàng trong
nhng nm qua. Trong hot đng quan h quc t, vic vay mn t các t chc tín
dng quc t cng cung cp cho ngân hàng nhng ngun vn quan trng. Tuy nhiên
đi vi các quc gia đang phát trin, các ngân hàng thng mi thng có quan h
quc t hn hp, do đó vic thu hút nhng ngun vn này còn nhiu hn ch và thng
đc huy đng theo các chng trình d án quc t.
Ngun vn vay t ngân hàng trung ng:
Ngân hàng trung ng cp tín dng cho các ngân hàng thng mi di nhiu hình
thc nh cho vay, chit khu, tái chit khu đi vi các giy t có giá cu ngân hàng
thng mi.
1.3.1.4. Phát hành giy t có giá
Ngoài hình thc tin gi, các NHTM còn huy đng vn bng cách phát hành giy
t có giá đ thu hút tin nhàn ri ca các ch th trong nn kinh t. Giy t có giá là
giy t chng nhn ca NH phát hành đ huy đng vn trong đó xác nhn ngha v tr
n mt khon tin trong mt khong thi gian nht đnh, điu kin tr lãi và các đi u
khon cam kt khác gia NH và khách hàng. Nu cn c theo thi hn, giy t có giá
đc chia thành hai loi:
- Giy t có giá ngn hn: là loi có thi hn di 12 tháng, bao gm các loi k
phiu, chng ch tin gi ngn hn, tín phiu và các giy t có giá ngn hn khác. Bn
cht là mt khon tin gi có k hn, thng có mnh giá ln khi phát hành, lãi sut

theo tho thun gia khách hàng và NH hoc lãi sut c đnh.
10

- Giy t có giá trung - dài hn: là loi có thi hn t 12 tháng tr lên, bao gm
trái phiu, chng ch tin gi dài hn và các giy t có giá dài hn khác. Giy t có giá
dài hn là khon n do NH phát hành đ huy đng vn trên th trng tài chính, chúng
đc xem là công c ca th trng vn, lãi sut ca giy t có giá thng khá cao,
mt s loi trong đó có c đc tính đc phép chuyn đi thành c phiu.
- Huy đng vn qua phát hành giy t có giá ca NHTM đc thc hin tp trung
theo tng đt, phc v nhu cu vn theo mc tiêu ca NH, n đnh hn so vi ngun
vn huy đng di các hình thc tin gi, đng thi to thêm các công c tài chính
trên th trng tin t và th trng vn. Tuy nhiên, công c huy đng vn này thng
có lãi sut và chi phí phát hành cao, phát hành theo k hoch và không thng xuyên.
1.3.1.5. Tin gi thông qua các ngun vn huy đng khác
Các ngun vn này phát sinh trong quá trình hot đng ca NHTM nh khi làm
đi lý, dch v thanh toán, bán chng khoán có giá, làm trung gian thanh toán và các
hot đng thanh toán không dùng tin mt có th hình thành ngun trong thanh toán
nh:
Tin gi ký qu là ngun tin đc khách hàng np vào NHTM và đc NH
phong ta theo yêu cu ca bên th ba.
Tin tm gi là khon tin trong quá trình phc v nhu cu thanh toán tin hàng
hoá cho khách hàng, do khách hàng cung cp thông tin v tên, hoc tài khon ngi
th hng, hoc NH phc v ngi th hng không chính xác nên khon tin chuyn
đn không đc ghi có vào tài khon ngi th hng mà đc NH tm gi ch s
đính chính ca khách hàng.
Bên cnh đó đ đc NHTM cung cp các dch v: bo chi séc, bo lãnh (gm:
thanh toán, d thu, thc hin hp đng ), m L/C khách hàng phi np vào NH mt
khon tin di hình thc tin gi không k hn hoc tit kim có k hn và NH s
phong ta đ bo đm ngha v tr n cho NH khi khách hàng vi phm hp đng đi
vi bên th ba.

11

Ngun vn huy đng t các ngun trên là ngun vn có chi phí r bi vì thng
tn ti di dng tin gi thanh toán (tin gi không k hn) mà đi vi loi tin gi
này NH tr lãi sut thp nên cn phi có chính sách đ thu hút ngun này.
1.3.2. Phng thc huy đng vn ca NHTM
T nhng công c huy đng vn c bn nêu trên, các NHTM trin khai nhiu
phng thc huy đng khác nhau tùy thuc vào mc tiêu huy đng và chin lc kinh
doanh đ to lp ngun vn cho hot đng ca NH.
1.3.2.1. Phng thc huy đng trc tip
ây là phng thc huy đng vn da trên các công c huy đng vn c bn.
NHTM vi t cách là b phn ch yu ca h thng tài chính trung gian, nhn tin gi
t khách hàng có tin nhàn ri hoc phát hành các công c tài chính nh chng ch tin
gi, k phiu, trái phiu,…đ thu hút vn.
Thông qua vic làm trung gian thanh toán và chuyn hóa các phng tin thanh
toán, NHTM thu hút đc s lng ln các t chc, các cá nhân m tài khon to ra
tin gi thanh toán. ây là ngun vn có chi phí thp nên các NH thng xuyên ci
tin các phng tin thanh toán, nâng cao công ngh thanh toán đ hp dn khách hàng
và bán thêm các dch v. Các doanh nghip, TCKT và cá nhân thng m tài khon
giao dch ti mt hoc mt s NH nht đnh, khi cn thit có th yêu cu NHTM cho
rút tin hoc chuyn tin cho bên th hng. Ngoài ra, trong khi thc hin là trung gian
thanh toán, NHTM còn nhn đc tin gi ca các TCTD khác cng là mt loi tin
gi thanh toán.
Ngoi tr mt s khon tin gi giao dch mang tính bt buc đ đm bo kh
nng thanh toán nh tin gi ký qu, tin tm gi, bo lãnh d thu, bo lãnh hp
đng…, các hình thc tin gi khác đu mang tính t nguyn. Khách hàng có th la
chn NHTM đ gi tin theo các k hn và hình thc khác nhau. Do đó, vic cnh
tranh v huy đng vn gia các NHTM, các t chc tín dng, tài chính… din ra khá
quyt lit và ngày càng gay gt hn.
12

1.3.2.2. Phng thc huy đng gián tip
Ngày nay mc đ cnh tranh trong sn phm ca các NHTM đc nhân lên gp
bi, do vy cùng vi phng thc huy đng vn trc tip, các NHTM đã tng c ng
vic thu hút vn t nn kinh t vào NHTM bng phng thc huy đng gián tip, có
ngha là thông qua vic tng cng các sn phm, dch v khác ca NHTM, hoc
thông qua vic bán chéo các sn phm ca NH – tc là bán các sn phm khác cùng
vi các sn phm chính nht đnh – ngun vn huy đng t khách hàng ca NHTM s
đc tng lên.
Có th k đn mt s loi sn phm mà gián tip huy đng vn hay bán chéo
sn phm nh: phát hành th ATM min phí cho khách hàng có tài khon tin gi hoc
tài khon tit kim; tng các tin ích cho tài khon tin gi cá nhân (tr lng qua tài
khon, thanh toán hóa đn các dch v,…); khách hàng gi tin đc u tiên s dng
các dch v home -banking, internet-banking, phone-banking…; khách hàng vay vn
m tài khon tin gi ti NH đc hng lãi sut u đãi; khi vay vn phi có tin gi
ký qu; gn sn phm huy đng vn vi nhn giy chng nhn bo him nhân th, bo
him hc đng;… đ hp dn khách hàng, khuyn khích h giao dch vi NH nhiu
hn và qua đó thu hút đc nhiu vn hn.
1.4. PHNG PHÁP XÁC NH CHI PHÍ HUY NG VN.
Chi phí = Lãi sut tr cho + Chi phí huy đng
huy đng ngun huy đng khác
nh giá ngun huy đng là mt mt xích quan trng trong vic trin khai chin
lc huy đng vn, trong đó lãi sut là phn quan trng nh hng đn quy mô và hiu
qu huy đng.
Lãi sut tr cho = Quy mô huy đng x Lãi sut huy đng
ngun huy đng
Chi phí huy đng khác: Chi phí huy đng khác rt đa dng và không ngng gia
tng trong điu kin các ngân hàng gia tng cnh tranh phi lãi sut. Nó bao gm chi phí
tr trc tip cho ngi gi tin (quà tng, quay s trúng thng, kèm bo him…), chi
phí tng tính tin ích cho ngi gi tin ( m chi nhánh, quy, phòng, đim huy đng,

trang b thêm máy đm. máy soi tin cho khách kim tra, huy đng vn ti nhà, ti c
quan…), chi phí lng cho cán b phòng ngun vn, chi phí bo him tin gi…Mt
s chi phí khác đc tính chung vào chi phí qun lý và rt khó phân b cho hot đng
huy đng vn.
13

Xác đnh lãi sut huy đng là công vic phc tp, quyt đnh ti cht lng
ngun huy đng, t đó ti cht lng tài sn, đòi hi tính nhy bén ca nhà qun lí
ngân hàng. Ngân hàng cn phi phân tích các nhân t nh hng ti quy mô và cu
trúc ngun huy đng đ xác dnh lãi sut và các chi phí huy đng khác.
Ngân hàng có th điu chnh lãi sut cho phù hp vi môi trng cnh tranh và
chin lc huy đng vn, trong mi tng quan vi các lãi sut khác trong ngân hàng.
1.5. CÁC NHÂN T NH HNG N VIC HUY NG VN CA NHTM
Mi hot đng kinh doanh din ra đu chu s tác đng nht đnh ca môi
trng xung quanh. Công tác huy đng vn - mt nghip v quan trng hàng đu ca
NHTM cng không nm ngoài quy lut đó. Trong c ch th trng, các NHTM buc
phi cnh tranh mi có th thu hút đc ngun vn ln vi chi phí thp đ tn ti và
phát trin. Do đó, nghiên cu các nhân t nh hng, tìm gii pháp nâng cao kh nng
huy đng vn là rt cn thit. Các nhân t nh hng đn công tác huy đng vn có rt
nhiu và rt đa dng, nhng tp trung li có hai nhóm là: khách quan và ch quan.
1.5.1. Nhân t khách quan
1.5.1.1. Môi trng kinh t
Tình trng phát trin ca nn kinh t là mt yu t v mô có tác đng trc tip
đn mi hot đng ca các NHTM nên nh hng đn hot đng huy đng vn. Trong
điu kin nn kinh t phát trin n đnh, thu nhp dân c đc đm bo và n đnh thì
ngun tin vào ra ca các NHTM cng n đnh, s vn huy đng đc ca NHTM
ngày càng tng lên và c hi đu t  cho vay ca NH TM cng đc m rng do lòng
tin ca các nhà đu t vào nn kinh t đc đm bo.
Nu nn kinh t suy thoái, thu nhp dân c bin đng thì lòng tin v đng tin
ca dân chúng b gim sút. Mt khác khi nn kinh t suy thoái, sn xut b đình tr, môi

trng đu t ca NHTM s b thu hp, li nhun ca NHTM gim, quá trình huy đng
vn s gp nhiu khó khn.
14

Hn th na, lm phát làm cho đng tin mt giá, ngi dân s không gi tin
vào NH, mà dùng tin đ mua hàng hoá có giá tr đ ct tr, khi đó kh nng huy đng
vn ca NH không nhng b gim xung mà lng tin dân c đã ký gi vào NH TM
cng có nguy c b rút ra. Và nh vy NH TM s gp khó khn trong công tác huy
đng vn; qun lý d tr và cng c nim tin cho khách hàng cng nh hng đn vic
huy đng vn ca NHTM.
- Chính sách tin t và chính sách tài khóa quc gia cng nh hng ti vic
to vn ca NHTM. Nu m rng tin t thì s huy đng vn d, nu tht cht tin t
s huy đng vn khó. Khi chính sách tài khóa thu hp cng nh tng thu, gim chi
tiêu chính ph cng dn ti tng tht nghip nên khó huy đng vn. Mt khác lãi sut
gim s không hp dn đc ngun tit kim vì ngi có tin s ch quan tâm ti lãi
sut dng, vy nên không ai mun gi tin tit kim.
- T giá hi đoái cng nh hng ti vic to vn ca NH. Khi đng Vit Nam
mt giá dân chúng không mun gi đng ni t mà chuyn sang ct gi đng ngoi t
và vàng, vì vy huy đng vn ni t trong dân c s gim.
Các chính sách kinh t - chính tr ca Nhà nc, s tng trng phát trin ca
nn kinh t…, đu nh hng mnh m ti hot
ng, nm bt đc thi c đ đa ra các k
hoch chin lc phát trin NH trong tng giai đon và k hoch phát trin lâu dài.
NHTM phi tìm bin pháp huy đng sao cho có hiu qu, va thúc đy sn xut kinh
doanh phát trin, va đem li li nhun cho NH.
1.5.1.2. Môi trng cnh tranh
Trong nn kinh t th trng, cnh tranh là mt qui lut tt yu mà trong đó NH
li là mt ngành có mc đ cnh tranh cao. Trong nhng nm qua, th trng tài chính
ngày càng tr nên đông đúc do s tham gia ca nhiu loi hình NH và các t chc tài
chính phi NH. Trong khi đó, ngun vn nhàn ri trong dân c và các t chc kinh t là

có gii hn và các NH tng đc ti đa th phn huy đng vn ca mình.