Một số giải pháp góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Phương Nam đến năm 2015 Luận văn thạc sĩ

1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






LÂM THÀNH C



MT S GII PHÁP GÓP PHN NÂNG CAO
NNG LC CNH TRANH CA NGÂN HÀNG
TMCP PHNG NAM N NM 2015

Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60.34.05


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. NGUYN TH LIÊN DIP

Tp. H Chí Minh – Nm 2010


2
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan ni dung ca Lun vn thc s này hoàn toàn đc thc hin
t nhng quan đim ca chính cá nhân tôi, di s hng dn khoa hc ca PGS.TS
Nguyn Th Liên Dip. Các d liu phc v cho các ni dung đã đc phân tích trong
Lun vn này là hoàn toàn có thc.

TÁC GI LUN VN


Lâm Thành c

3
MC LC
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng, biu
Danh mc các hình v, đ th
M đu
CHNG 1: TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI VÀ CNH
TRANH TRONG LNH VC NGÂN HÀNG 1
1.1 TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI 13
1.1.1 Khái nim v ngân hàng thng mi 13
1.1.2 c đim hot đng kinh doanh ca NHTM 13
1.2 CÁC YU T NH HNG N NNG LC CNH TRANH CA NGÂN
HÀNG THNG MI 15
1.2.1 Cnh tranh, nng lc cnh tranh và li th cnh tranh 15
1.2.1.1 Cnh tranh 15
1.2.1.2 Nng lc cnh tranh 16
1.2.1.3 Li th cnh tranh 17
1.2.2 Các yu t nh h
ng đn nng lc cnh tranh ca NHTM 18

1.2.2.1 Kh nng cnh tranh ca ngân hàng thng mi 18
1.2.2.2 Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM 20
1.3 CÁC CÔNG C  XÂY DNG VÀ LA CHN CÁC GII PHÁP 31
1.3.1 Ma trn đánh giá các yu t ni b (IEF) 31
1.3.2 Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE) 32
1.3.3 Ma trn phân tích đi th cnh tranh 33
1.3.4 Ma trn kt hp SWOT đ xây dng gi
i pháp. 33
1.3.5 Ma trn có th đnh lng (QSPM) đ la chn các gii pháp 34
CHNG 2: THC TRNG HOT NG KINH DOANH CA NGÂN
HÀNG TMCP PHNG NAM HIN NAY 25
2.1 TNG QUAN V NGÂN HÀNG TMCP PHNG NAM 37
2.1.1 Gii thiu v Ngân hàng TMCP Phng Nam 37
2.1.2 Tóm tt quá trình hình thành và phát trin 37


4
2.1.3 S mnh, tm nhìn và chin lc 40
2.2 THC TRNG HOT NG KINH DOANH CA NGÂN HÀNG TMCP
PHNG NAM HIN NAY 41
2.2.1 Các yu t thuc môi trng ni b ca NHPN 41
2.2.1.1 Nng lc tài chính 41
2.2.1.2 Ngun nhân lc 47
2.2.1.3 C cu t chc và nng lc qun lý 50
2.2.1.4 Nng lc v công ngh 53
2.2.1.5 H thng thông tin 55
2.2.1.6 Nng lc marketing 56
2.2.1.7 Hot đng nghiên c
u và phát trin 63
2.2.2 Ma trn đánh giá yu t ni b ca NHPN 63

2.3 CÁC YU T BÊN NGOÀI TÁC NG N NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG TMCP PHNG NAM 65
2.3.1 Nhóm các yu t thuc môi trng v mô 65
2.3.1.1 Môi trng chính tr 65
2.3.1.2 Môi trng kinh t 66
2.3.1.3 Môi trng vn hóa - xã hi 67
2.3.1.4 Môi trng t nhiên 68
2.3.1.5 Môi trng k thut - công ngh 68
2.3.1.6 Các ngành ph tr và liên quan đn ngân hàng 69
2.3.2 Các yu t
 môi trng vi mô 70
2.3.2.1 i th cnh tranh 70
2.3.2.2 i th cnh tranh tim n 76
2.3.2.3 Nhà cung cp 76
2.3.2.4 Ngi s dng dch v 76
2.3.2.5 Sn phm, dch v thay th 77
2.3.3 Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài 78
2.3.4 Nng lc cnh tranh tng th và li th cnh tranh ca NHPN 79
2.3.4.1 Nng lc cnh tranh tng th ca NHPN 79
2.3.4.2 Li th cnh tranh ca NHPN 81
CHNG 3: MT S GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG TMCP PHNG NAM N NM 2015 71


5
3.1 MC TIÊU PHÁT TRIN CA NGÂN HÀNG TMCP PHNG NAM N
NM 2015 83
3.2 MT S GII PHÁP GÓP PHN NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG TMCP PHNG NAM N NM 2015 83
3.2.1 Hình thành các gii pháp thông qua ma trn SWOT 83

3.2.2 La chn các gii pháp thông qua ma trn QSPM 85
3.2.3 Trin khai các gii pháp đã chn nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng
TMCP Phng Nam đn nm 2015 91
3.2.3.1 Gii pháp nâng cao nng lc tài chính 91
3.2.3.2 Gii pháp nâng cao cht lng ngun nhân lc và nng lc qun lý 96
3.2.3.3 Gii pháp tip tc đu t phát trin và hoàn thin công ngh 102
3.2.3.4 Tng cng hot đng nghiên cu và phát trin 103
3.2.3.5 Gii pháp thâm nhp th trng 104
3.2.3.6 Gii pháp đa dng hóa sn phm dch v 107
3.2.3.7 Gii pháp nâng cao nng lc qun tr ri ro 108
3.2.3.8 Gii pháp hoàn thin mt s chính sách phát trin thng hiu 109
3.3 MT S KIN NGH KHÁC 112
3.3.1 Kin ngh đi vi Chính ph và các c quan chc nng 112
3.3.2 Kin ngh đi vi NHNN Vit Nam 112
KT LUN 102














6

DANH MC CÁC T VIT TT TRONG LUN VN

Ting Anh
ASEAN
Association of Southeast Asian
Nation
Hip hi các quc gia ông
Nam Á
WTO World trade Organization T chc thng mi th gii
GATS
General Agreement on Trade in
Services
Hip đnh chung v thng
mi dch v
ATM Automated teller machine Máy giao dch t đng
ROE Return on Equity Li nhun trên vn c phn
ROA Return on Assets Li nhun trên tng tài sn
ROC Return on Capital Li nhun trên vn điu l
SWIFT
Society for Worldwide Interbank
Financial Telecommunication
Hip hi truyn thông tài
chính liên ngân hàng toàn cu
POS Point of sales im bán l
ATC Application training center
Trung tâm đào to ng dng
thc nghim
L/C Letter of credit Th tín dng
GDP Gross Domestic Product Tng sn phm quc ni
OUB United Overseas Bank Ngân hàng United Overseas

Basel I, II Hip c Basel v hot đng ngân hàng
Ting Vit
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHNNVN Ngân hàng nhà nc Vit Nam
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
TMCP Thng mi c phn
TCTD T chc tín d
ng
ABBANK Ngân hàng thng mi c phn An Bình


7
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
EXIMBANK Ngân hàng thng mi c phn xut nhp khu Vit Nam
Dong A Bank Ngân hàng thng mi c phn ông Á
Sacombank Ngân hàng thng mi c phn Sài gòn Thng tín
SCB Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn
OCB Ngân hàng thng mi c phn Phng ông
VCB Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam
Vietinbank Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam
NHPN Ngân hàng thng m
i c phn Phng Nam
SHB Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Hà Ni
Techcombank Ngân hàng thng mi c phn K Thng Vit Nam
Habubank Ngân hàng thng mi c phn phát trin nhà Hà Ni
SeaBank Ngân hàng thng mi c phn ông Nam Á
VPBank Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Thnh Vng
TNHH Trách nhim hu hn

DNTN Doanh nghip t nhân
DNNN Doanh nghip nhà nc
Tp Thành ph
CN Chi nhánh
PGD Phòng giao dch
HOSE S giao dch ch
ng khoán thành ph H Chí Minh
HNX S giao dch chng khoán Hà Ni







8
DANH MC CÁC BNG, BIU
Bng 1.1: Ma trn kt hp SWOT 22
Bng 1.2: Ma trn QSPM 24
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh ca NHPN t nm 2005 – 2009 28
Bng 2.2: Vn ch s hu ca mt s NHTM Vit Nam t nm 2007 – 2009 30
Bng 2.3: Phân loi n ca NHPN t nm 2007 – 2009 31
Bng 2.4: Mt s ch tiêu th hin kh nng sinh l
i ca NHPN và mt s NHTMCP
khác nm 2009 33
Bng 2.5: C cu thu nhp ca NHPN 2008 và nm 2009 33
Bng 2.6: C cu d n cho vay theo k hn ca NHPN nm 2008, 2009 34
Bng 2.7: S lng lao đng ca NHPN đn ngày 31/12/2009 35
Bng 2.8: Tin lng bình quân ca NHPN và mt s NH TMCP 37
Bng: 2.9: Mng li kênh phân phi ca NHPN t nm 2006 - nm 2009 48

Bng 2.10: Ma trn đánh giá các y
u t ni b (IFE) ca NHPN 52
Bng 2.11: Mt s ch tiêu kinh t ch yu ca Vit Nam giai đon 2005 – 2009 55
Bng 2.12: Mt s ch tiêu th hin kt qu hot đng kinh doanh nm 2009 ca
NHPN và các đi th cnh tranh 60
Bng 2.13: Ma trn hình nh cnh tranh ca NHPN vi các đi th 63
Bng 2.14: Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE) 66
Bng 3.1 Ma tr
n SWOT ca NHPN 69
Bng 3.2 Ma trn QSPM nhóm S/O 71
Bng 3.3 Ma trn QSPM nhóm S/T 72
Bng 3.4 Ma trn QSPM nhóm W/O 73
Bng 3.5 Ma trn QSPM nhóm W/T 74









9
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
Hình 1.1: Nm yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip trong
ngành, Michael E. Porter (1985) 17
Hình 2.1: Vn ch s hu NHPN t nm 2005 – 2009 30
Hình 2.2: Li nhun trc thu ca NHPN t nm 2005 – 2009 32
Hình 2.3: S đ t chc NHPN 39
Hình 2.4: Vn huy đng và d n tín dng ca NHPN t nm 2005 – 2009 46

Hình: 2.5: S l
ng các CN, PGD ca mt s NHTMCP nm 2009 49

10
M đu

1. Lý do chn đ tài
Nm 2006, Vit Nam chính thc tr thành thành viên th 150 ca t chc
thng mi th gii (WTO), đa nn kinh t Vit Nam chính thc hi nhp vào nn
kinh t th gii. Mt trong nhng cam kt hi nhp WTO, Vit Nam thc hin m
ca trong lnh vc tài chính, ngân hàng. Theo đó, các ngân hàng nc ngoài đc
phép tham gia góp vn vào các NHTMCP trong nc, thành lp ngân hàng di hình
th
c 100% vn đu t nc ngoài ti Vit Nam và đc đi x quc gia đy đ nh
các ngân hàng thng mi trong nc k t ngày 01/01/2011.
S kin này đã m ra nhiu c hi đi vi các NHTM Vit Nam nh hp tác
vi các đi tác nc ngoài đ thu hút đc ngun vn đu t, tip thu công ngh,
nng lc qun lý, kinh nghim t chc, phát tri
n sn phm dch v,…. Nhng đng
thi cng đt ra không ít khó khn, thách thc đi vi các NHTM trong nc do nng
lc tài chính còn yu, nng lc qun lý còn hn ch, sn phm dch v cha đa dng,
trình đ công ngh thp,…. ng thi các ngân hàng trong nc cng s chu nhiu
tác đng hn t nhng thay đi ca nn kinh t, tài chính toàn cu.
Trong nhng nm gn đây, các NHTM trong nc đã có bc tng trng ln

v tài sn, quy mô hot đng, mng li, cht lng sn phm dch v,…. ng
trc nhng c hi và thách thc đó, Ngân hàng TMCP Phng Nam cn phi đánh
giá li thc trng hot đng kinh doanh ca mình đ xác đnh nhng th mnh, đim
yu cng nh
 nhng c hi và thách thc phi đi din; đng thi cn phi xác đnh
v trí ca mình trên bn đ cnh tranh trong ngành ngân hàng Vit Nam hin nay.
Trên c s đó đa ra nhng đnh hng, gii pháp đ nâng cao nng lc cnh tranh
ca mình trong thi gian ti.
Xut phát t nhng lý do trên, tác gi chn đ tài “Mt s gii pháp góp phn
nâng cao nng lc c
nh tranh ca Ngân hàng TMCP Phng Nam đn nm
2015” đ làm lun vn thc s. Vi hy vng da trên nhng kin thc đã đc hc
cùng vi nhng kinh nghim thc t trong quá trình công tác ti Ngân hàng TMCP
Phng Nam, tác gi xây dng gii pháp nhm nâng cao kh nng cnh tranh ca
Ngân hàng TMCP Phng Nam, đa Ngân hàng TMCP Phng Nam phát trin
nhanh chóng và bn vng trong thi gian ti.


11
2. Mc tiêu nghiên cu ca lun vn
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn tp trung vào các ni dung sau:
- Nghiên cu đc đim hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi, lý lun
v cnh tranh, nng lc cnh tranh và li th cnh tranh cng nh các yu t nh
hng đn nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi.
- Phân tích thc trng ho
t đng ca Ngân hàng TMCP Phng Nam hin nay.
- Trên s s lý lun và thc trng hot đng ca Ngân hàng TMCP Phng
Nam, tác gi đ xut các gii pháp, kin ngh nhm nâng cao nng lc cnh tranh đ
thc hin mc tiêu ca Ngân hàng TMCP Phng Nam đn nm 2015.
3. i tng và phm vi nghiên cu

i tng và phm vi nghiên cu ca đ tài là tp trung nghiên cu các lý lun
v cnh tranh, h
thng các ch tiêu phn ánh nng lc cnh tranh cng nh các yu t
bên trong và bên ngoài ngân hàng nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM nói
chung và NH TMCP Phng Nam nói riêng đ t đó xây dng nên các gii pháp
nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân hàng TMCP Phng Nam đn nm 2015.
4. Phng pháp nghiên cu
Trong quá trình nghiên cu đ tài, tác gi s dng các phng pháp:
- Phng pháp nghiên cu đnh tính đc s dng đ nghiên cu các tài liu th
cp, tho lun vi các chuyên gia đ xây dng thang đo đánh giá các yu t nh
hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM.
- Phng pháp nghiên cu đnh lng, phng pháp thng kê đ phân tích d
liu đánh giá mt s hot đng ca Ngân hàng TMCP Phng Nam hin nay thông
qua kho sát ý kin ca nhân viên ngân hàng và khách hàng.
- S dng ma trn kt hp SWOT và ma trn QSPM đ
xây dng và la chn
các gii pháp nhm góp phn nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân hàng Phng
Nam.
5. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, ph lc, tài liu tham kho, lun vn có 96 trang và có kt
cu nh sau:


12
Chng 1: Tng quan v NHTM và cnh tranh trong lnh vc ngân hàng.
Chng 2: Thc trng hot đng ca Ngân hàng TMCP Phng Nam hin nay
Chng 3: Mt s gii pháp góp phn nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân hàng
TMCP Phng Nam đn nm 2015.

13

CHNG 1

TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI VÀ CNH
TRANH TRONG LNH VC NGÂN HÀNG
1.1 TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI
1.1.1 Khái nim v ngân hàng thng mi
Theo lut các t chc tín dng, Ngân hàng là loi hình t chc tín dng đc
thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên
quan. Theo đó, ngân hàng thng mi (NHTM) là mt t chc kinh doanh tin t mà
hot đng ch yu và thng xuyên là nhn tin gi ca khách hàng vi trách nhim
hoàn tr và s
 dng s tin này đ cp tín dng và cung ng các dch v thanh toán.
T nhng nhn đnh trên cho thy NHTM là mt trong nhng đnh ch tài chính
mà đc trng là cung cp đa dng các dch v tài chính vi các nghip v c bn là
nhn tin gi, cho vay và cung ng các dch v thanh toán. Ngoài ra, NHTM còn
cung cp nhiu dch v ngân hàng khác nhm tho mãn ti đa nhu cu v sn ph
m
dch v ngân hàng ca xã hi.
1.1.2 c đim hot đng kinh doanh ca NHTM
Ging nh các doanh nghip khác trong nn kinh t, mc đích cui cùng hot
đng kinh doanh ca các NHTM vn là li nhun, nên các NHTM phi nâng cao cht
lng dch v, m rng cung ng sn phm dch v ngân hàng cho nn kinh t, chim
lnh th phn nhm gia tng li nhun.
Là mt loi hình doanh nghip đc bit, cung cp các sn phm dch v v tin
t, ngân hàng có liên quan đn nhiu hot đng trong nn kinh t - xã hi. Nên hot
đng kinh doanh ca NHTM có nhng đc đim sau đây:
Th nht, hot đng kinh doanh ca NHTM ch yu da trên lòng tin ca khách
hàng và có tính nhy cm cao. NHTM kinh doanh ch yu da vào ngun vn huy
đng tm thi nhàn ri ca các t
 chc, cá nhân trong xã hi, ch có mt phn nh

bng ngun vn t có ca mình và thc hin cung ng vn cho nn kinh t. Nên s
mt uy tín hay mt NHTM hot đng kinh doanh kém hiu qu, kh nng thanh
khon thp có th s tr thành gánh nng đi vi nhiu t chc kinh t, dân c trên
đa bàn và tác đng đn tâm lý, lòng tin ca khác hàng đi vi h thng ngân hàng.


14
Khi đó, hu qu ca nó không ch nh hng trc tip đn ngân hàng đó mà có th
lan rng trong toàn h thng ngân hàng và xa hn na là gây ra nhng nh hng xu
đn đi sng kinh t - xã hi ca quc gia.
Th hai, hot đng NHTM là phong v biu phn ánh “sc khe” ca nn kinh
t. Thông qua chc nng cung ng vn và “to tin” cho nn kinh t, s thay đ
i khi
lng tin t do các NHTM to ra có liên quan mt thit ti tình hình kinh t - xã hi,
đc bit là tc đ tng trng kinh t, gii quyt tình trng tht nghip, kim soát lm
phát. Chc nng “to tin” là mt đc trng khác bit trong hot đng kinh doanh ca
NHTM so vi các loi hình doanh nghip khác. Mi NHTM là mt mt xích liên
hoàn trong quá trình to tin ca toàn b h thng ngân hàng.
C
ng vi chc nng này, NHTM còn là công c đ Ngân hàng Trung ng thc
hin chính sách tin t thông qua các quy đnh nh t l d tr bt buc, tham gia th
trng m, chính sách t giá,…. Do vy, hot đng kinh doanh ca NHTM không ch
nh hng bi quy lut cung cu mà còn b nh hng bi nhng chính sách, quy
đnh ca Ngân hàng Trung ng.
Th ba, vi vai trò là trung gian tài chính cung ng vn và thc hin trung gian
thanh toán cho nn kinh t
, hot đng kinh doanh ca NHTM thng rt đa dng và
có liên quan trc tip ti nhiu loi đi tng khách hàng. Khách hàng ca NHTM có
th là Chính ph, các t chc kinh t - xã hi, các cá nhân trong xã hi và c các
TCTD khác hoc bt k đi tng nào có nhu cu s dng các sn phm, dch v ca

ngân hàng. Ngoài ra, các NHTM còn hp tác vi nhau trong vic cung ng dch v
cho mt hoc mt nhóm khách hàng chung. Vì vy, nu nh
mt NHTM nào b khó
khn trong kinh doanh, có nguy c đ v, thì tt yu s tác đng dây chuyn đn các
ngân hàng khác. Do đó, hot đng kinh doanh ca các NHTM đi lin vi cnh tranh
là s hp tác vi nhau nhm hng đn mt môi trng lành mnh đ tránh ri ro h
thng.
Th t, vi mc đ hi nhp v tài chính – tin t ca các nc trên th gii
ngày càng sau r
ng, mt khi có khng hong xy ra, mc đ nh hng ca nó không
ch dng li trong phm vi mt quc gia mà có th lan rng ra c khu vc và toàn b
nn kinh t th gii. Vì th, hot đng kinh doanh ca các NHTM còn b chi phi bi
các yu t kinh t, tài chính – tin t th gii.


15
1.2 CÁC YU T NH HNG N NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNG MI
1.2.1 Cnh tranh, nng lc cnh tranh và li th cnh tranh
1.2.1.1 Cnh tranh
Trong kinh t hc, cnh tranh là mt hin tng gn lin vi kinh t th trng.
Khái nim cnh tranh đc xut hin trong quá trình hình thành và phát trin sn xut
hàng hóa. Khái nim cnh tranh đc s dng cho c phm vi doanh nghip, mt
ngành, mt quc gia hoc cho c phm vi mt khu vc.
Các nhà kinh t hc đã có nhiu nghiên cu v cnh tranh, nhng vn cha
thng nht v khái nim cnh tranh, còn có nhiu cách hiu khác nhau. Theo quan
đim ca kinh t chính tr, “Cnh tranh là s ganh đua v kinh t gia nhng ch th
trong nn sn xut hàng hóa nhm giành git nhng
điu kin thun li trong sn
xut, tiêu th hoc tiêu dùng hàng hóa đ t đó thu đc nhiu li nhun nht cho

mình”.
Theo T đin Bách khoa Vit Nam, “Cnh tranh trong kinh doanh là hot đng
ganh đua gia nhng ngi sn xut hàng hóa, gia các thng nhân, các nhà kinh
doanh trong nn kinh t th trng, b chi phi bi quan h cung – cu, nhm giành
các điu kin sn xut, tiêu th
, th trng có li nht”.
Theo Tôn Tht Nguyn Thiêm thì “Cnh tranh là mang đn cho th trng và
khách hàng giá tr gia tng cao hn các doanh nghip khác và liên kt vi các doanh
nghip khác là đ cùng nhau có đc giá tr gia tng cao hn so vi giá tr gia tng
mà doanh nghip đt đc nu doanh nghip hot đng riêng l”.
T các đnh ngha, quan đim khác nhau v cnh tranh nh trên, có th khái
quát cnh tranh trong nn kinh t th trng nh
 sau: Cnh tranh là mi quan h kinh
t mà  đó các ch th cnh tranh n lc giành ly nhng li th v mình đ thu đc
nhiu li nhun hn, nâng cao giá tr gia tng cho bn thân, t đó mang đn cho th
trng, cho khách hàng nhng giá tr cao hn.
Cng nh trong các lnh vc khác, hot đng cnh tranh trong lnh vc ngân
hàng là mt quá trình din ra không ngng nhm cung cp các s
n phm dch v, các
tin ích cho khách hàng ngày càng cao hn. Do vy không có giá tr tin ích nào tn


16
ti vnh vin mà luôn có nhng sn phm dch v mi ra đi. Ngân hàng nào hài lòng
vi v th đang có ca mình trên thng trng s ri vào tình trng tt hu và s b
đào thi nhanh chóng trong mt môi trng kinh doanh ngày càng phát trin và có
nhiu bin đng.
Nh vy, cnh tranh trong lnh vc cung cp sn phm dch v ngân hàng là
hot đng cnh tranh gia các NHTM và nhng đnh ch
 tài chính khác nhm thu hút

khách hàng, chim lnh th trng và ti đa hóa li nhun thông qua vic cung cp
các dch v tài chính ngày càng tt hn cho khách hàng.
1.2.1.2 Nng lc cnh tranh
Nng lc cnh tranh là mt thut ng ngày càng đc s dng rng rãi nhng
đn nay vn cha thng nht và khó đo lng. Theo t đin thut ng kinh t hc,
“Nng lc cnh tranh là kh
 nng giành đc th phn ln trc đi th cnh tranh
trên th trng, k c kh nng giành li mt phn hay toàn b th phn”.
Theo Micheal Porter thì “nhng doanh nghip có kh nng cnh tranh là nhng
doanh nghip đt đn mc đ cao hn trung bình v cht lng hàng hóa và dch v
và/hoc có kh nng ct gim các chi phí tng đi cho phép h tng đ
c li nhun
(doanh thu – chi phí) và/hoc th phn…”.
Theo V Trng Lâm thì “Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng to
dng, duy trì, s dng và sáng to mi các li th cnh tranh ca doanh nghip”.
Ngoài ra, không ít ý kin đng nht nng lc cnh tranh ca doanh nghip vi
nng lc kinh doanh. Do vy, đ hiu rõ v nng lc cnh tranh, cn lu ý mt s vn
đ sau:
- Quan nim v nng lc cnh tranh cn phù hp vi điu kin, bi cnh và trình đ
phát trin trong tng thi k.
- Nng lc cnh tranh là kh nng tranh giành gia các doanh nghip không ch thu
hút các yu t đu vào cho sn xut, kh nng tiêu th hàng hóa dch v, mà c kh
nng m rng không gian sinh tn ca sn ph
m dch v, kh nng sáng to sn phm
mi.


17
- Nng lc cnh tranh ca doanh nghip cn th hin đc phng thc cnh tranh
phù hp, bao gm c phng thc truyn thng và phng thc hin đi, không ch

da trên li th so sánh mà da vào li th cnh tranh tng đi.
T nhng nhn đnh trên, có th đa ra khái nim v nng lc cnh tranh ca
NHTM nh sau: N
ng lc cnh tranh ca mt NHTM là kh nng ngân hàng đó to
ra, duy trì và phát trin nhng li th nhm thu hút và s dng có hiu qu các yu t
đu vào, nâng cao cht lng sn phm dch v đ duy trì và m rng th phn, đt
đc mc li nhun cao hn mc trung bình ca ngành và liên tc tng, đng thi
đm bo s hot đng an toàn và lành mnh, có kh
nng chng đ và vt qua
nhng bt li ca môi trng kinh doanh.
1.2.1.3 Li th cnh tranh
Qua các khái nim trên, có th hiu mt ch th tham gia cnh tranh đ giành
ly phn thng trong cnh tranh so vi các ch th khác cn phi phát huy nhng điu
kin, li th sn có ca mình.
Theo Admin Smith cho rng: “Li th cnh tranh da trên li th tuyt đi v
nng sut lao đng. Nng sut lao đng cao có ngha là chi phí sn xut gim”.
Theo quan đim ca Heckscher-Ohlin-Samuel, “Li th cnh tranh là do li th
tng đi v mc đ di dào ca các yu t sn xut là vn và lao đng. Nhân t
quyt đnh hình thành li th cnh tranh là chi phí v vn và chi phí v lao đng”.
Theo Michael E. Porter thì li th cnh tranh phát sinh t các giá tr mà doanh
nghi
p có th to ra cho khách hàng, giá tr này ln hn các chi phí mà doanh nghip
b ra. Có hai li th cnh tranh c bn là duy trì mt chi phí sn xut thp hoc/và
da vào s khác bit hóa sn phm so vi đi th cnh tranh.
Li th cnh tranh to ra nng lc canh cho doanh nghip. Tuy nhiên, nu
doanh nghip có li th cnh tranh nhng không tn dng tt đc li th đó đ cung
c
p sn phm dch v đem li nhiu giá tr hn cho khách hàng, không phát trin các
li th mi đ duy trì u th ca mình so vi đi th thì doanh nghip đó không th
đc coi là có kh nng cnh tranh mnh và li th sm mun cng s mt đi.

18
1.2.2 Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM
1.2.2.1
Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi
 có th cnh tranh trên thng trng, điu kin đu tiên mà doanh nghip phi
có là li th cnh tranh, doanh nghip vn dng các li th đó đ to ra nhiu giá tr
cho khách hàng và doanh nghip qua đó góp phn nâng cao kh nng cnh tranh ca
doanh nghip đ nâng cao v th cnh tranh trên thng trng.
Theo M.Porter, doanh nghip có th xem nh mt chu
i các hot đng chuyn hóa
các yu t đu vào thành đu ta. u ra (sn phm, dch v) ca doanh nghip s
đc khách hàng nhìn nhn, đánh giá giá tr theo quan đim ca h, các hot đng
chuyn hóa này làm tng giá tr cho sn phm cui cùng ca doanh nghip. Quá trình
này là các hot đng to ra giá tr và đc khái quát thành mô hình chui giá tr bao
gm có các nhóm hot đng và phân thành hai loi:
- Các hot đng chính: bao g
m nhng hot đng liên quan trc tip đn vic
to ra hình thái vt cht ca sn phm hoc cung cp dch v. Hot đng này bao gm
hu cn đu vào, ch to sn phm, hu cn đu ra, marketing và thc hin các dch
v sau bán hàng.
- Các hot đng h tr: bao gm nhng hot đng to ra các c s và đi
u kin
cn thit đ tin hành các hot đng chính. Các hot đng này bao gm nhng yu t,
quá trình thuc nn tng chung ca doanh nghip, phát trin công ngh, qun tr
ngun lc và hot đng thu mua đu vào.
Doanh nghip s tn chi phí đ thc hin các hot đng trong chui giá tr này, tuy
nhiên vic thc hin các hot đng này s to ra giá tr. Giá tr  đ
ây là mc giá mà

khách hàng sn sàng tr cho sn phm ca doanh nghip. Nh vy, mun có li th
cnh tranh và thu đc t sut li nhun cao hn cao hn trung bình ca ngành,
doanh nghip cn thc hin các hot đng to ra giá tr vi chi phí thp hn đi th
hoc to ra s khác bit đ có th đt giá bán cao hn cho hàng hóa, dch v ca
mình.
Da trên chui giá tr
 ca M.Porter, các NHTM mun nâng cao kh nng cnh
tranh cn phi xác đnh đn các yu t to giá tr trong ngân hàng, đ có th gim chi
phí hoc tng giá bán sn phm dch v ca mình so vi đi th cnh tranh.


19
i vi ngành ngân hàng, ngi ta thng xác đnh các yu t to giá tr trong
chui giá tr ca ngân hàng bao gm:
- Các yu t chính: bao gm ngun vn, ngun nhân lc, công ngh ngân hàng,
quá trình phân phi sn phm dch v, hot đng marketing và xúc tin bán hàng,
cui cùng là hot đng chm sóc khách hàng.
- Các yu t h tr: bao gm nhng yu t, quá trình thuc nn tng chung ca
doanh nghi
p, phát trin công ngh, qun tr ngun lc và hot đng thu mua sm.
Có th khái quát chui giá tr ca NHTM nh sau:
Hình 1.1: Chui giá tr ca ngân hàng thng mi

Cng ging nh các doanh nghip khác, có 2 phng thc c bn đ to ra li th
cnh tranh ca NHTM và thu li nhun cao đó là: th nht là gim chi phí (đy
đng CDE sang trái làm gim di
n tích ca ABCDE), th hai là to s khác bit đ
tng giá tr cho khách hàng khi đó khách hàng sn sàng tr giá cao hn (kéo đng
vin FGH sang phi, làm tng din tích ABFGH).
Nn tng chung (chin lc, k hoch, qun tr,
điu hành, k toán, qun tr ngun vn,…)
Phát trin công ngh (Hot đng R&D, ci tin sn
phm dch v, )
Hot đng qun tr ngun nhân lc (hot đng tuyn
dng, đào to,…)
Hot đng thu mua (mua máy móc, thit b, phn
mm,…)









Ngun
vn đu
vào (vn

ch s
hu, vn
huy
đng,…)
Ngun
nhân lc
(kin thc,
s tin cy,
cht lng
phc v
ni b, )
Hot đng
marketing
và xúc tin
bán hàng
(đt giá,
kênh phân
phi, qung
cáo
,
….
)
Hot đng
chm sóc
khách hàng

Các
hot
đng
h

tr
Các hot đng chính
Biên li
nhun
A
B
C
F
D
G
E
H


20
1.2.2.2 Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM
Bên cnh các yu trong chui giá tr, kh nng cnh tranh ca mt doanh nghip
còn ph thuc vào nhiu yu t khác bên ngoài. M.Porter (1990), đã đa ra mô hình
Kim cng đ phân tích và đo lng các yu t các yu t nh hng đn doanh
nghip nh sau:
Hình 1.2: Mô hình Kim cng ca M.Porter, 1990








Theo mô hình này cho thy, kh

 nng cnh tranh ca mt doanh nghip không
ch ph thuc vào bn thân các ngun lc ni ti và hin có mà còn ph thuc vào rt
nhiu yu t khác nh đi th cnh tranh nh th nào, kh nng thâm nhp ca các
đi th mi, quy mô th trng, các nhân t sn xut, th ch chính tr, xã hi, h
thng lut pháp, các ngành có liên quan và ngành ph tr và các yu t
 ngu nhiên
khác.
Cng ging nh các loi hình doanh nghip khác, nng lc cnh tranh ca
NHTM cng chu nh hng bi các yu t trên. Tuy nhiên, là mt loi hình doanh
nghip đc bit hot đng trong lnh vc tin t, mang tính đc thù riêng. Do vy,
nng lc cnh tranh ca NHTM chu nh hng bi các yu t mang tính đc thù nh
sau và đc chia các yu t bên trong và các yu t
bên ngoài ngân hàng.
Ü Các yu t bên trong ca NHTM
¬ Nng lc tài chính
Ng cnh ca
doanh nghip
Các điu kin
nhu cu
Các ngành cung ng và
ngành có liên quan
Các điu kin
yu t
Ngu nhiên
Nhà nc


21
Nng lc tài chính là thc đo sc mnh ca mt ngân hàng ti mt thi đim
nht đnh. Mt NHTM có nng lc tài chính càng ln thì mc đ ri ro v phía khách

hàng cng nh bn thân ngân hàng càng gim. Nng lc tài chính ca NHTM th
hin  nhiu yu t nh quy mô v vn, cht lng tài sn có, kh nng sinh li, tính
thanh khon.
Ü Quy mô v
vn
Quy mô v vn th hin qua các ch tiêu c th nh: quy mô vn ch s hu, h
s an toàn vn (CAR
1
– Capital Adequancy Ratio). Quy mô vn ch s hu phn nh
sc mnh tài chính ca mt ngân hàng và kh nng chu đng ri ro ca ngân hàng
đó. Ngoài ra, kh nng c cu li vn, huy đng thêm vn ca NHTM cng phn ánh
sc mnh tài chính ca NHTM đó.
Ü Cht lng tài sn có
Cht lng tài sn có phn ánh tình hình “sc khe” ca mt NHTM. Cht
lng tài sn có th
 hin thông qua các ch tiêu nh: t l n xu/tng tài sn, mc
trích lp d phòng, kh nng thu hi các khon n xu, mc đ tp trung và đa dng
hóa các danh mc tín dng, ri ro tín dng tim n,…
Ü Kh nng sinh li
Kh nng sinh li là ch tiêu phn ánh kt qu hot đng kinh doanh ca
NHTM, đng thi cng ph
n ánh sc cnh tranh ca NHTM. Kh nng sinh li đc
th hin thông qua các ch tiêu nh: li nhun sau thu, tc đ tng trng li nhun,
li nhun trên vn ch s hu (ROE), li nhun trên tng tài sn (ROA), li nhun
trên vn điu l (ROC),….
Ü Kh nng thanh khon
Kh nng thanh khon th hin thông qua các ch tiêu nh: kh
 nng thanh toán
tc thì, kh nng thanh toán nhanh và kh nng qun lý ri ro thanh khon ca
NHTM.

¬ Ngun nhân lc



1
Theo Hip c Hip c Basel I mà NHNNVN đã ký, các TCTD phi duy trì h s này ti thiu là 8%.


22
Là doanh nghip hot đng trong lnh vc cung cp dch v nên ngun nhân lc
có vai trò quan trng trong vic th hin cht lng dch v ca NHTM. i ng
nhân viên ngân hàng chính là nhng ngi trc tip đem li cho khách hàng s cm
nhn v ngân hàng, cht lng sn phm dch v ca ngân hàng, đng thi mang đn
s hài lòng và nim tin ca khách hàng đi vi ngân hàng.
Cht l
ng ngun nhân lc ca NHTM phi đc xem xét trên c hai khía cnh
là s lng và cht lng lao đng.
- V s lng lao đng, đ m rng mng li hot đng, trin khai các sn
phm dch v mi, các NHTM cn phi đm bo đ v s lng lao đng. Tuy nhiên,
cn phi so sánh ch tiêu này trong mi tng quan vi h thng mng l
i, hiu qu
kinh doanh đ nhìn nhn nng sut lao đng ca ngi lao đng trong ngân hàng.
+ Cht lng ngun lao đng trong NHTM th hin thông qua: trình đ hc vn,
trình đ qun tr ca cp qun lý điu hành, mc đ thành tho nghip v và các k
nng h tr nh ngoi ng, tin hc, kh nng giao tip, kh nng thuyt ph
c khách
hàng, kh nng gii quyt vn đ…. ây là yu t ht sc quan trng đ ngi lao
đng có th hc hi, nm bt c hi, phát trin các sn phm dch v mi đng thi
trin khai công vic tt hn.
Cht lng ngun nhân lc trong ngân hàng là kt qu tích ly ca mt quá

trình lâu dài trong quá kh, đng thi li chính là nng l
c cnh tranh ca ngân hàng
trong tng lai. Vì vy, mc đ gn bó ca nhân viên đi vi ngân hàng cng là
nhng ch tiêu quan trng phn ánh mt ngân hàng có li th cnh tranh t ngun
nhân lc ca mình hay không.
Nh vy, cht lng ngun nhân lc có vai trò quan trng và quyt đnh đi vi
nng lc cnh tranh ca NHTM. Mt NHTM có đ đi ng cán b tha hành và nhân
viên gii thành tho nghi
p v, có kh nng sáng to và thc thi chin lc s giúp
cho ngân hàng hot đng n đnh và bn vng.
Ngoài ra, trong chui giá tr dch v thì cht lng phc v ni b cao s góp
phn tng s hài lòng cho nhân viên ca ngân hàng, khi đó nng sut làm vic tng,
ngi lao đng s gn bó vi ngân hàng. Khi đó vic chuyn giao sn phm dch v


23
cho ngân hàng s hiu qu hn tng s hài lòng cho khách hàng. ây là điu kin
quan trng đ nâng cao nng lc cnh tranh, gi chân khách hàng.
¬ Nng lc qun lý và c cu t chc
Nng lc t chc, qun lý ca nhng nhà lãnh đo ngân hàng có vai trò quyt
đnh đn s thành bi trong hot đng kinh doanh ca bt k ngân hàng nào. Nhng
quyt đnh ca h có tm nh hng đn toàn b hot đng kinh doanh ca ngân
hàng.
Nng lc t chc, qun tr, kim soát và điu hành ca các nhà lãnh đo trong
NHTM có vai trò quyt đnh trong vic đm bo tính an toàn và hiu qu trong hot
đng kinh doanh ca ngân hàng. Tm nhìn ca nhà lãnh đo cp cao là yu t then
cht đ ngân hàng có mt chin lc kinh doanh đúng đn trong dài hn. Thông
thng, khi đánh giá nng lc t chc, qu
n tr, kim soát và điu hành ca mt
NHTM ngi ta thng xem xét, đánh giá các chun mc, các chin lc mà ngân

hàng xây dng cho hot đng kinh doanh ca mình. Hiu qu hot đng cao, có s
tng trng theo thi gian và kh nng vt qua nhng bt trc là nhng bng chng
cho thy kh nng qun tr hiu qu ca ngân hàng.
Nng lc qun lý ca ban lãnh đo ngân hàng c
ng b chi phi bi c cu t
chc ca ngân hàng. C cu t chc phn ánh c ch phân b các ngun lc ca ngân
hàng có phù hp vi quy mô, trình đ qun lý ca ngân hàng, phù hp vi đc trng
cnh tranh ca ngành và yêu cu ca th trng hay không.
C cu t chc ca mt ngân hàng th hin  s phân chia các phòng ban chc
nng, b ph
n tác nghip, các đn v trc thuc,… Hiu qu ca c cu t chc
không nm  s lng các phòng ban, s phân công, phân cp gia các phòng ban mà
ph thuc vào mc đ phi hp gia các phòng ban, các đn v trong vic trin khai
chin lc kinh doanh, kh nng gii quyt các nghip v phát sinh hàng ngày, kh
nng thích nghi và thay đi c cu trc nhng bin đng c
a ngành hay nhng bin
đng trong môi trng v mô,…
¬ Nng lc v công ngh thông tin
Trong ngành ngân hàng, công ngh thông tin ngày càng đóng vai trò là mt
trong nhng ngun lc quan trng góp phn nâng cao nng lc cnh tranh ca các


24
NHTM. Công ngh ngân hàng không ch bao gm nhng công ngh mang tính tác
nghip nh h thng thanh toán đin t, công ngh ngân hàng lõi (core banking), máy
rút tin t đng (ATM), h thng thanh toán th ti các đim bán hàng (POS) mà còn
là h thng thông tin qun lý, h thng báo cáo và kim soát ri ro.
Công ngh ngân hàng hin đi cho phép các ngân hàng t đng hóa các nghip
v, cung cp nhiu sn phm dch v ngân hàng hin đi vi nhng tin ích cao, ti
t

kim thi gian, chi phí cho c ngân hàng ln khách hàng. Vì vy, vic hin đi hóa
công ngh là điu tt yu đ ngân hàng nâng cao kh nng cnh tranh v sn phm
dch v, to s đa dng trong vic la chn ca khách hàng đng thi góp phn phân
tán và hn ch ri ro trong quá trình hot đng.
¬ H thng thông tin
Trong điu kin môi trng kinh doanh luôn bin đng và c
nh tranh ngày càng
gay gt, thì h thng thông tin tr thành tr thành vn đ thit yu không th thiu đi
vi bt k doanh nghip, t chc kinh t xã hi nào, trong đó có NHTM. Trong điu
kin có quá nhiu ngun thông tin nh hin nay, xây dng mt h thng tin đm bo
cho nhà qun lý nhanh chóng nm bt đc đy đ, chính xác và kp thi v môi
trng xung quanh nh thông tin v khách hàng, th tr
ng, nhà cung cp, đi th
cnh tranh, và nhân s,…là mt yêu cu cn thit đt ra đi vi bt k NHTM nào.
Ngoài ra, vic xây dng h thng thông tin cn đm bo tính thng nht, thông
sut và an toàn ca các lung thông tin trong ni b ngân hàng t nhân viên đn các
cp lãnh đo ca ngân hàng cng nh chiu ngc li t cp lãnh đo cao nht đn
toàn th nhân viên trong ngân hàng s cung cp cho nhà qun tr
 nhng thông qun lý
tt nht đng thi giúp tit kim đc thi gian, chi phí thu thp và x lý thông tin
cng nh đa ra các gii pháp kp thi đ nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân
hàng.
¬ Hot đng marketing
Hot đng marketing ca NHTM bao gm kh nng nghiên cu nm bt nhu
cu th trng đ nhn dng các c hi kinh doanh, xác đnh khách hàng mc tiêu,
kh
nng nng đáp ng nhu cu ngày càng tng ca khách hàng thông qua vic đa
dng hóa sn phm dch v vi mc giá phù hp đem li li ích cho c khách hàng và

25
ngân hàng, đng thi t chc mng li phân phi hiu qu đ đm bo các sn phm
dch v ca ngân hàng luôn trong trng thái sn sàng đ khách hàng s dng và chp
nhn s dng.
Trong điu kin kinh t hàng hóa phát trin, vn minh tiêu dùng ngày càng cao,
ngi tiêu dùng có xu hng la chn, s dng nhng sn phm dch v có thng
hiu uy tín, có trách nhim vi c
ng đng, xã hi. Vì vy, vic xây dng thng hiu
cho ngân hàng và thng hiu phi gn vi trách nhim cng đng, xã hi là mt yêu
cu đi vi các NHTM. Ngoài ra, dch v sau bán hàng cng đóng góp quan trng đ
nâng cao nng lc cnh tranh ca NHTM.
Nh vy, hot đng marketing tác đng trc tip ti vic cung ng và tiêu dùng
sn phm dch v, đáp ng nhu cu khách hàng, góp ph
n làm tng doanh thu, tng
th phn tiêu th sn phm dch v, nâng cao v th ca ngân hàng. ây là các yu t
rt quan trng tác đng ti nng lc cnh tranh ca NHTM.
¬ Nng lc nghiên cu và phát trin
Nng lc nghiên cu và phát trin ca NHTM là yu t tng hp gm nhiu yu
t cu thành nh nhân lc nghiên cu, thit b, tài chính cho hot đng nghiên cu và
phát trin, kh nng đi mi sn phm dch v ca ngân hàng.
Nng lc nghiên cu và phát trin có vai trò quan trng trong ci tin và áp
dng công ngh hin đi, phát trin sn phm mi, tìm kim th phn, phát trin kênh
phân phi, xây dng h thng qun lý ri ro, chun hóa quy trình làm vic.
Trong bi cnh hi nhp kinh t, t do hóa tài chính ngày càng mnh m thì
nng lc nghiên cu và phát trin là yu t quan trng giúp ngân hàng nm bt đc
s thay đi công ngh, sn phm ngân hàng cng nh th hiu ca khách hàng và có
đ kh nng đ cnh tranh vi các đi th trong và ngoài nc.
Ü Các yu t thuc môi trng bên ngoài
Bên cnh các yu t ni b, hot đng kinh doanh ca NHTM còn chu nhiu
tác đng bi các yu t thuc môi trng bên ngoài ngân hàng. Môi trng bên ngoài

là tp hp các yu t nm bên ngoài ngân hàng có nh hng đn hot đng kinh
doanh ca ngân hàng. Theo logic truyn thng, các yu t bên ngoài ngân hàng có th