Một số giải pháp cải thiện cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam giai đoạn 2011-2015

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
j



NGUYN THÚY PHNG


MT S GII PHÁP CI THIN
CÁN CÂN THNG MI HÀNG
HÓA CA VIT NAM GIAI ON
2011-2015


Chuyên ngành: Thng mi
Mã s:60.34.10



LUN VN THC S

NGI HNG DN: TS.NGÔ CÔNG THÀNH





THÀNH PH H CHÍ MINH – 2010

i
MC LC
MC LC i
DANH MC VIT TT iii
DANH MC CÁC BNG BIU iv
DANH MC CÁC HÌNH NH iv
PHN M U v
Chng 1: C S KHOA HC V CÁN CÂN THNG MI HÀNG HOÁ 1
1.1. Mt s ni dung v cán cân thng mi hàng hóa 1
1.1.1. Các khái nim có liên quan 1
1.1.2. Các yu t tác đng đn cán cân thng mi hàng hóa 3
1.2. Vai trò ca cán cân thng mi hàng hóa trong nn kinh t 9
1.2.1. Vai trò ca hot đng xut khu hàng hóa 9
1.2.2. Vai trò ca hot đng nhp khu hàng hóa 11
1.2.3. Ý ngha ca cán cân thng mi hàng hóa trong nn kinh t 13
1.3. Kinh nghim quc t v ci thin cán cân thng mi hàng hóa thâm ht 15
1.3.1. Kinh nghim ca Trung Quc 15
1.3.2. Kinh nghim ca Hàn Quc 17
1.3.3. Kinh nghim ca Thái Lan 18
1.3.4. Bài hc s dng cho Vit Nam 19
Kt lun chng 1 20
Chng 2: THC TRNG CÁN CÂN THNG MI HÀNG HÓA VIT
NAM T 1998 N NAY 21
2.1. Tng quan v tình hình xut nhp khu hàng hóa ca Vit Nam t 1998 – 7/2010 . 21
2.1.1. Kim ngch xut nhp khu hàng hóa 21
2.1.2. C cu mt hàng xut nhp khu ch yu 25
2.1.3. C cu th trng xut nhp khu ch yu 33

ii

2.2. ánh giá chung v cán cân thng mi hàng hóa Vit Nam 39
2.2.1. u đim 39
2.2.2. Nhc đim 42
2.2.3. Mt s nguyên nhân dn đn s thâm ht trong cán cân thng mi hàng hóa
Vit Nam 44
Kt lun chng 2 52
Chng 3: MT S GII PHÁP VÀ KIN NGH CI THIN CÁN CÂN
THNG MI HÀNG HÓA CA VIT NAM GIAI ON 2011-2015 53
3.1. Quan đim, mc tiêu và cn c đ xut gii pháp 53
3.1.1. Quan đim đ xut gii pháp 53
3.1.2. Mc tiêu ca các gii pháp 54
3.1.3. Các cn c đ xut gii pháp 54
3.2.  xut các gii pháp ci thin cán cân thng mi hàng hóa Vit Nam giai đon
2011-2015 59
3.2.1. Nhóm gii pháp v th trng xut nhp khu hàng hóa 59
3.2.2. Nhóm gii pháp v qun lý hot đng nhp khu 69
3.2.3. Nhóm gii pháp phát trin ngành công nghip h tr và vùng nguyên liu 73
3.2.4. Các gii pháp và kin ngh b tr khác 78
Kt lun chng 3 80
KT LUN 82
TÀI LIU THAM KHO a


iii
DANH MC VIT TT
T vit tt
Bn ting Anh
Ngha ting Vit
ADB
Asian Development Bank

Ngân hang phát trin châu Á
BOP
Balance of payments
Cán cân thanh toán quc t
CCTM

Cán cân thng mi
CPI

Consumer Price Index

Ch s giá tiêu dùng

CNHT


Công nghip h tr

CNY

Chinese Yuan

Nhân dân t Trung Quc

DN


Doanh nghip

DNNN

Doanh nghip nhà nc

FDI
Foreign Direct Investment
u t trc tip ca nc ngoài
FPI
Foreign Portfolio Investment
u t gián tip ca nc ngoài
GDP

Gross domestic product

Tng sn phm quc ni

GDP
d

GDP deflator

Ch s gim phát GDP

GSP
Generalized System of
Preferences
H thng u đãi thu quan ph cp
IMF
International Monetary Fund
Qu Tin t Quc t

KRW

Korean Won

ng Won Hàn Quc

ODA
Official Development Assistance
H tr phát trin chính thc
THB

Thailand Baht

ng Baht Thái Lan

TGH

T giá hi đoái
USD

United State Dollar

ng đô la M

WTO
World Trade Organization
T chc Thng mi Th gii
XNK

Xut nhp khu

iv
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1-1: S nh hng ca CCTM hàng hóa lên tài khon vãng lai Vit Nam 14
Bng 1-2: Din bin t giá, cán cân thng mi và d tr ngoi t ca
16
Bng 1-3: T giá và cán cân thng mi ca Thái Lan t nm 1998-2007
19
Bng 2-1 Cán cân thng mi hàng hóa Vit Nam giai đon 1998-7/2010
22
Bng 2-2 C cu mt hàng xut khu chính ca Vit Nam
26
Bng 2-3 Tr giá xut khu hàng hoá theo bng phân loi tiêu chun ngoi thng
27
Bng 2-4: C cu mt hàng nhp khu chính ca Vit Nam
29
Bng 2-5: Tr giá nhp khu hàng hóa ca Vit Nam phân theo nhóm hàng
32
Bng 2-6: Xut khu hàng hóa vào các th trng chính ca Vit Nam
33
Bng 2-7: Nhp khu hàng hóa t các th trng chính vào Vit Nam
37
Bng 2-8 Xu hng nhp siêu ca Vit Nam t 2007 đn nay
41
Bng 2-9 Mt cân đi thng mi ln ca Vit Nam phân theo th trng
48
Bng 2-10: Nhp siêu ca khu vc có vn đu t nc ngoài t 2005 – 7/2010
50
Bng 3-1: Mô hình SWOT
58

Bng 3-2: 09 mt hàng XNK chính ca Vit Nam vi Trung Quc 2009 -2010
66

DANH MC CÁC HÌNH NH
Hình 2-1: Giá du thô th gii hàng tháng 23
Hình 2-2: Giá vàng th gii tính theo USD/ounces
24
Hình 2-3: T l lm phát ca Vit Nam qua các nm
45
Hình 2-4: Tình hình thu hút FDI ti Vit Nam thi gian qua
49
Hình 2-5: Dòng tài tr ODA c tính
51

v
PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Trong xu th hi nhp kinh t quc t ngày càng din ra mnh m, ngày
11/01/2007, Vit Nam đã chính thc tr thành thành viên th 150 ca T chc Thng
mi Th gii (WTO). ây là s kin lch s quan trng, đánh du mt bc tin dài
ca Vit Nam trong hot đng hi nhp kinh t quc t. Và điu này cng đã m ra
hàng lot các c hi, cng nh thách thc cho hot đng ngoi thng ca Vit Nam.
C th, sau hn 3 nm gia nhp WTO, nhp siêu ca Vit Nam ngày càng nng n.
Chính vì vy, đ hot đng xut nhp khu, mà đc bit là xut nhp khu hàng hóa
tng trng bn vng trong tng lai, cn thit phi có nhng gii pháp thích hp đ
hn ch nhp siêu, đó cng chính là lý do mà tác gi quyt đnh thc hin đ tài “Mt
s gii pháp ci thin cán cân thng mi hàng hóa ca Vit Nam giai đon 2011-
2015” này.
2. Mc tiêu nghiên cu
Trong công trình nghiên cu này, tác gi đ ra nhng mc tiêu cn phi đt sau:

- H thng li nhng vn đ lý lun c bn v cán cân thng mi hàng hóa;
- Nghiên cu kinh nghim quc t trong vic ci thin cán cân thng mi hàng
hóa đ rút ra bài hc kinh nghim cho Vit Nam;
- Phân tích thc trng cán cân thng mi hàng hóa ca Vit Nam t 1998 đn
7/2010, t đó đánh giá nhng mt mnh và yu kém trong hot đng xut nhp
khu hàng hóa Vit Nam; cùng nhng nguyên nhân gây ra tình trng nhp siêu
thi gian trên.
- Xây dng mô hình SWOT đ xut h thng các gii pháp ci thin cán cân
thng mi hàng hóa Vit Nam giai đon 2011-2015.
3. i tng, phm vi nghiên cu
3.1. i tng nghiên cu: cán cân thng mi hàng hóa ca Vit Nam

vi
3.2. Phm vi nghiên cu:
3.2.1. Phm vi thi gian: t nm 1998 đn 7/2010
3.2.2. Phm vi không gian: trên đa bàn Vit Nam, và ch xét đn xut nhp
khu hàng hóa hu hình.
4. Phng pháp nghiên cu:
4.1. Phân tích tng hp, thng kê mô t da trên d liu th cp ch yu ly t
Tng cc Thng kê Vit Nam, Tng Cc Hi quan Vit Nam và các ngun d
liu khác.
4.2. Nghiên cu kinh nghim đin hình ca các quc gia khác.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài
5.1. Ý ngha khoa hc: đ tài đa ra nhng phân tích sâu v tình hình xut nhp
khu hàng hóa ca Vit Nam trong thi gian tng đi dài và s liu cp nht
nht (tính đn thi đim hoàn thành đ tài), t đó gii nghiên cu có th s
dng kt qu cho nhng hot đng khoa hc trong tng lai
5.2. Ý ngha thc tin: đ tài da vào kt qu nghiên cu tình hình xut nhp khu
hàng hóa ca Vit Nam đ đ xut các gii pháp và kin ngh áp dng trong
thc tin nhm nâng cao hiu qu hot đng xut nhp khu hàng hóa ca Vit

Nam giai đon 2011-2015.
6. Tng quan tình hình nghiên cu
Tác gi đã tìm hiu và nghiên cu mt s đ tài liên quan đn hot đng xut nhp
khu ca c nc, c th:
- Công trình nghiên cu khoa hc cp Nhà nc ca PGS., TS. V Chí Lc
(2004), “Gii pháp đy mnh xut khu hàng hóa ca Vit Nam sang th
trng Châu Âu”, Nxb Lý Lun Chính Tr, Hà Ni: đ tài phân tí ch các đc
đim ca th trng EU và đ xut gii pháp đy mnh xut khu hàng hóa ca
Vit Nam vào th trng này.

vii
-  tài cp B ca PGS., TS. Nguyn Th M (2002), “Tìm hiu v chính sách
xut nhp khu ca Hoa K và nhng bin pháp thúc đy xut khu hàng
hóa ca Vit Nam sang th trng Hoa K sau khi Hip đnh thng mi Vit
Nam – Hoa K có hiu lc”, B Thng Mi, Hà Ni: đ tài tp trung nghiên
cu chính sách xut nhp khu và các đc đim ca th trng Hoa K (tim
nng, th hiu) đ làm c s cho các gii pháp đy mnh xut khu hàng hóa ca
Vit Nam sang Hoa K.
-  tài cp B do GS., TS. Võ Thanh Thu (ch nhim đ tài), PGS., TS. oàn
Th Hng Vân (Phó Ch nhim) nm 2004, “Nhng gii pháp đy mnh xut
khu nhng ngành hàng ch lc ca Vit Nam sang th trng Nht Bn”,
Trng i hc Kinh t Tp. HCM – mã s B2001-22-07: đ tài phân tích kinh
nghim đy mnh xut khu hàng hóa ca mt s quc gia trên th gii và các
doanh nghip Vit Nam (kinh nghim thành công ln tht bi) vào th trng
Nht Bn, kt hp vi nghiên cu đc đim th trng Nht Bn và thc trng
xut khu hàng hóa ca Vit Nam cho 03 mt hàng xut khu ch lc là thy
sn, dt may, th công m ngh đ đ xut các gii pháp đy mnh xut khu.
- PGS., TS. Nguyn Hu Khi, ThS. V Th Hin, ThS. ào Ngc Tin (2008),
“Qun lý hot đng nhp khu – C ch, chính sách và bin pháp” , Nxb
Thng Kê, Hà Ni: đ tài phân tích kinh nghim qun lý hot đng nhp khu

ca nhiu quc gia trên th gii, kt hp vi đánh giá thc trng qun lý nhp
khu ti Vit Nam đ đ xut các gii pháp hn ch nhp khu.
Và mt s công trình nghiên cu khác nh:
-  tài cp B ca ThS. Nguyn Thanh Hng (2002), “C s khoa hc áp dng
thu chng bán phá giá đi vi hàng nhp khu  Vit Nam trong bi cnh
hi nhp kinh t quc t”, V Chính sách Thng mi a biên – B Thng
Mi, Hà Ni.

viii
- Nguyn Xuân Minh (2007), “H thng gii pháp đng b đy mnh xut khu
thy sn Vit Nam t nay đn 2020”, Lun án Tin S, Trng i hc Kinh t
Tp. HCM.
- n phm “Niên giám thng kê” ca Tng cc Thng Kê
- n phm “Xut nhp khu hàng hoá” ca Tng cc Thng Kê
7. Tính mi ca đ tài
T tình hình nghiên cu, tác gi nhn thy đ tài có nhng đóng góp mi sau:
- B s liu tng đi đy đ vi thi gian dài và cp nht mi nht (đn thi
đim hoàn thành đ tài);
-  tài nghiên cu trên phm vi toàn din cán cân thng mi hàng hóa Vit
Nam, khác vi nhiu đ tài trc đó phân tích hot đng xut nhp khu cho
tng mt hàng, cho tng th trng, cho c cán cân thng mi hàng hóa và dch
v hay cho các đa phng;
- Bi cnh kinh t chính tr nh hng đn các hot đng xut nhp khu thay đi
mnh m, đc bit là Vit Nam va mi có du hiu thoát ra khng khong kinh
t toàn cu 2007-2009;
- Thi gian hiu lc dành cho các gii pháp đ xut đn 2015.
8. Kt cu d kin ca đ tài
 tài nghiên cu gm 82 trang, vi 03 chng chính sau:
Chng 1: C s khoa hc v cán cân thng mi hàng hoá
Chng 2: Thc trng cán cân thng mi hàng hoá Vit Nam t 1998 đn

nay
Chng 3: Mt s gii p háp và kin ngh ci thin cán cân thng mi hàng
hoá ca Vit Nam giai đon 2011-2015


1
Chng 1: C S KHOA HC V CÁN CÂN
THNG MI HÀNG HOÁ
Cán cân thng mi hàng hoá (hay còn gi là cán cân xut nhp khu hàng hóa)
là mt thut ng vn thng xuyên đc đ cp vi tn sut dày đc trên các phng
tin thông tin đi chúng. Vy cán cân thng mi hàng hóa là gì? Vai trò ca nó nh
th nào trong nn kinh t ? Nhng yu t nào có th nh hng và kinh nghim ci
thin cán cân thng mi hàng hóa trên th gii nh th nào ? Tt c nhng vn đ
này, tác gi s ln lt trình bày trong chng 1 ngay sau đây.
1.1. Mt s ni dung v cán cân thng mi hàng hóa
1.1.1. Các khái nim có liên quan
1.1.1.1. Xut khu hàng hóa
Trong cách tính toán cán cân thanh toán quc t ca IMF, xut khu hàng hoá là
vic bán hàng hóa cho nc ngoài
1
. Hay theo t đin quc t, xut khu hàng hóa là
vic di chuyn hàng hoá sang nc khác đ buôn bán, trao đi
2


1
[36] – link truy cp cp nht ngày 14/08/2010

Theo điu 28, mc 1, chng 2 Lut Thng mi Vit Nam 2005, xut khu
hàng hóa là vic hàng hóa đc đa ra khi lãnh th Vit Nam hoc đa vào khu vc

đc bit nm trên lãnh th Vit Nam đc coi là khu vc hi quan riêng theo quy đnh
ca pháp lut.
Kim ngch xut khu (tr giá xut khu) hàng hóa là tng s ngoi t thu đc
sau khi bán hàng xut khu cho khách hàng nc ngoài. Thng kim ngch xut khu
đc tính trong vòng 1 nm.

2
[41] – link truy cp
cp nht ngày 14/08/2010- tác gi dch sang
ting Vit.

2
1.1.1.2. Nhp khu hàng hóa
Theo điu 28, mc 2, chng 2 Lut Thng mi Vit Nam 2005 thì nhp khu
hàng hóa là vic hàng hoá đc đa vào lãnh th Vit Nam t nc ngoài hoc t khu
vc đc bit nm trên lãnh th Vit Nam đc coi là khu vc hi quan riêng theo quy
đnh ca pháp lut.
Kim ngch nhp khu (tr giá nhp khu) hàng hóa là tng s ngoi t mt đi
sau khi mua hàng nhp khu t phía nc ngoài ca ngi dân trong nc. Cng ging
nh kim ngch xut khu, kim ngch nhp khu thng đc tính trong vòng 1 nm.
1.1.1.3. Cán cân thng mi hàng hóa
Xét v đnh ngha, thì cán cân thng mi hàng hoá
3
là mc chênh lch gia tr
giá xut khu hàng hoá và tr giá nhp khu hàng hoá ca Vit Nam vi các nc trong
mt thi k nht đnh. Thông thng, trong cán cân thng mi hàng hoá ca Vit
Nam, tr giá xut khu đc tính theo giá FOB
4
, tr giá nhp khu đc tính theo giá
CIF

5


3
[24] – “Niên giám thng kê 2008” (2009), Nxb Thng Kê, Hà Ni - trang 420
4
Giá FOB là giá giao hàng ti biên gii nc xut khu, bao gm giá ca bn thân hàng hoá, chi phí đa hàng
đn đa đim xut khu và chi phí bc hàng lên phng tin chuyên ch.
5
Giá CIF là giá giao hàng ti biên gii nc nhp khu, bao gm giá ca bn thân hàng hoá, chi phí bo him và
chi phí vn chuyn hàng hoá ti đa đim nhp khu nhng không bao gm chi phí d hàng t phng tin
chuyên ch.
. Còn theo cách tính ca IMF, tr giá xut khu ln nhp khu đu đc tính theo
giá FOB. Chính vì vy mà khi so sánh s liu gia Tng cc Thng kê Vit Nam và
IMF công b, s có mt chút chênh lch.
Khi cán cân thng mi hàng hóa > 0: cán cân thng mi hàng hóa thng d
hay còn gi là xut siêu.
Khi cán cân thng mi hàng hóa < 0: cán cân thng mi hàng hóa thâm ht
hay còn gi là nhp siêu.
Khi cán cân thng mi hàng hóa = 0: cán cân thng mi hàng hóa  trng thái
cân bng.

3
1.1.2. Các yu t tác đng đn cán cân thng mi hàng hóa
Do cán cân thng mi hàng h óa s nh hng đáng k đn nn kinh t quc
gia, nên vic tìm hiu nhng yu t tác đng đn cán cân thng mi hàng hóa là rt
quan trng. Có nhiu nhân t có th nh hng nh: t giá hi đoái, lm phát, giá c
hàng hóa, thu nhp trong nc GDP, chính sách thng mi quc t, lung vn đu t
quc t v.v. Sau đây, tác gi s ln lt trình bày nhng tác đng ca mt s yu t
chính đn cán cân thng mi hàng hóa da trên nguyên tc cetaris paribus, ngha là

khi nghiên cu tác đng ca mt nhân t, thì s c đnh các nhân t khác – [19].
1.1.2.1.
T giá hi đoái (TGH)
Có nhiu khái nim v TGH. Nhng nhìn chung, TGH đc đnh ngha là:
- là h s quy đi ca mt đng tin nc này sang đng tin nc khác -
[23], trang 410.
- là giá c ca mt đn v tin t ca mt nc tính bng tin t ca mt nc
khác - [1], trang 203.
Nhng nhìn chung, đó là mc giá mà ti đó, hai đng tin chuyn đi đc cho
nhau. Ví d 1 USD = 19000 VN.
Có 02 phng pháp th hin TGH (hay còn gi là yt giá):
Phng pháp 1
: Ly đng ni t làm chun: theo đó TGH là lng đn v
ngoi t cn có đ đi ly mt đn v ni t: e = s lng đn v ngoi t / 1 đn v ni
t
VD: e = 0.0000625USD / 1VND

Cách này thng s dng cho các quc gia có nn kinh t vng chc, đng tin
mnh và kh nng chuyn đi ln trên th gii nh đng USD, Euro, Bng Anh. Và
khi th hin TGH theo cách này, nu TGH tng, tc mt đng ni t đi đc nhiu
ngoi t hn, thì ta nói đng ni t tng giá.

Phng pháp 2:
Ly đng ngoi t làm chun: theo đó, TGH là lng ni t
cn có đ đi ly 1 đn v ngoi t: E = s lng đn v ni t / 1 đn v ngoi t

4
VD: E = 16000 VND / 1USD
Khi TGH đc th hin theo cách 2 tng, tc ta cn phi s dng nhiu ni t
hn đ đi ly mt đng ngoi t, thì có ngha là đng ni t b mt giá và ngc li.

Và Vit Nam s dng phng pháp th hin này
6


6
[10]- điu 4, khon 9
.
Trong nn kinh t m, t giá hi đoái nh hng rt ln đn hot đng thng
mi quc t. Khi TGH thay đi, thì giá c hàng hóa xut nhp khu ca quc gia thay
đi, nh hng lên cán cân thng mi ca quc gia đó.
Ví d 1: mt lô hàng xut khu ca Vit Nam có tr giá là 1 5 t đng, vào thi
đim (t): E
1
= 15000VN/USD thì lô hàng này trên th gii đc bán vi giá 1 triu
USD. Nhng nu ti thi đim (t+1), VN mt giá, TGH  tng lên E
2
=
20000VN/USD thì giá bán trên th gii ca lô hàng trên gim xung còn 750.000
USD, và phía nc ngoài s thy hàng xut khu t Vit Nam tr nên r hn.
Ví d 2: mt lô hàng nhp khu vào Vit Nam có tr giá là 1 triu USD, vào thi
đim (t): E
1
= 15000VN/USD thì đ nhp lô hàng này, ngi dân Vit Nam phi tr
15 t đng. Nhng nu ti thi đim (t+1), VN mt giá, TGH tng lên E
2
=
20000VN/USD thì đ tr cho lô hàng trên, ngi dân Vit Nam s phi tr đn 20 t
đng, tc hàng nhp khu tr nên mc hn trc.
T các ví d trên, ta có mt kt lun quan trng: Do TGH ca đng Vit Nam
là giá ca mt đn v tin t nc ngoài tính bng đn v tin t ca Vit Nam (ly

đng ngoi t làm chun) nên khi TGH tng, ni t mt giá, s dn đn hàng xut
khu ca Vit Nam tr nên r hn, cu v hàng xut khu tng, còn hàng nhp khu
tr nên đt hn, cu v hàng nhp khu gim, giúp cán cân thng mi hàng hóa có
khuynh hng thng d (hoc gim thâm ht). ây là mt kt lun quan trng, làm c
s cho các gii pháp liên quan đn t giá hi đoái đ ci thin cán cân thng mi
hàng hóa ca Vit Nam.

5
1.1.2.2. Lm phát
Lm phát là s tng lên liên tc ca mc giá trung bình theo thi gian – [1]. Khi
xy ra lm phát, mc giá chung ca nn kinh t tng theo thi gian, làm xói mòn đi giá
tr ca đng ni t. Nu nh TGH chính thc không thay đi, lm phát s khin cho
ngi tiêu dùng và doanh nghip trong nc có khuynh hng mua hàng nhiu hn t
nc ngoài vì hàng nc ngoài tr nên r hn tng đi so vi hàng trong nc, làm
nhp khu tng. Và ngc li, lng hàng xut khu sang các quc gia khác gim
xung. Kt qu là cán cân thng mi hàng hóa có khuynh hng thâm ht.
1.1.2.3. u t nc ngoài

Khi nhc đn đu t nc ngoài, ngi ta thng nói đn 03 kênh chính sau:
- u t trc tip ca nc ngoài – gi tt là FDI
- u t gián tip ca nc ngoài – gi tt là FPI
- H tr phát trin chính thc ca Chính ph và t chc quc t - ODA
C 03 ngun vn đu t nc ngoài này đu có nhng tác đng nht đnh đn
hot đng xut nhp khu hàng hóa, t đó tác đng đn cán cân thng mi hàng hóa
ca mt quc gia, chng hn:
Vi ngun vn FDI: thông thng ch đu t nc ngoài quyt đnh hot đng
đu t lâu dài ti quc gia khác vì 03 đng c chính sau – [4], trang 21:
o u t đnh hng th trng: đ m rng th trng tiêu th sn phm
ca công ty m ti nc s ti nhm vt qua hàng rào bo h và kéo dài vòng
đi sn phm.

o u t đnh hng chi phí: đ tn dng ngun lao đng và tài nguyên r
ca nc tip nhn đu t. Hình thc này đc bit thích hp cho nhng ngành
s dng nhiu lao đng, thit b lc hu và hot đng sn xut gây ô nhim môi
trng cao.
o u t đnh hng ngun nguyên liu: mc tiêu là khai thác ngun
nguyên liu ti ch ca nc s ti ri cung cp cho công ty m. ó có th là tài

6
nguyên khoáng sn, hay các sn phm nông lâm ng nghip. Doanh nghip FDI
s xut thng hàng thô hoc s ch v nc chính quc đ ch bin sn phm
thành phm.
Nhìn chung, cho dù hot đng FDI thc hin theo đnh hng nào thì đu cn phi
nhp khu mt lng ln máy móc, trang thit b phc v cho vic xây dng nhà máy
và hot đng sn xut hàng hóa. Ngoài ra, tùy mi đnh hng đu t mà s nh hng
thêm đn hot đng xut nhp khu, ví d: đu t đnh hng chi phí thì phi nhp
khu thêm nguyên vt liu sn xut, và sau đó s đy mnh xut khu sn phm thành
phm hoc s ch v nc chính quc. nh hng nguyên liu thì s làm tng kim
ngch xut khu hàng thô và s ch.
Vi ngun vn FPI: đây là hình thc đu t ch yu thông qua th trng chng
khoán, ch đu t không trc tip tham gia hot đng qun lý doanh nghip nên tác
đng chính ca nó đn hot đng xut nhp khu là nâng cao tim lc tài chính ca
doanh nghip nhn đu t, khuyn khích doanh nghip ci tin quy trình sn xut, nhp
khu trang thit b và nguyên vt liu phc v sn xut kinh doanh, t đó nâng cao
nng lc cnh tranh ca sn phm trên th trng trong và ngoài nc.
Vi ngun vn ODA: đây là ngun vn quc t do Chính ph hay các t chc quc
t cho chính ph nc tip nhn vay vi lãi sut u đãi và thi gian đáo hn dài, có th
kèm theo các khon vin tr không hoàn li. Mc đích ca ngun vn này thng là
dành cho s nghip phát trin kinh t - xã hi ca nc tip nhn vn ODA nh đu t
vào xây dng c s h tng , giáo dc , y t v.v… Mc dù nc tip nhn ODA có
quyn qun lý vic s dng ODA nhng thông thng danh mc d án phi có s tha

thun vi các nhà tài tr. Và thng thì nhà tài tr s tham gia di hình thc nhà thu
hoc nhà cung cp nguyên nhiên vt liu cho các d án. Vì vy, s có mt s lng ln
t liu sn xut, xây dng đc nhp khu t quc gia tài tr sang nc tip nhn, làm
tng kim ngch nhp khu. Ví d, cu Cn Th là công trình đc thc hin da trên

7
ngun vn ODA do Chính Ph Nht Bn cp cho Vit Nam, nhà thu chính là phía
Nht Bn, và phn ln lng thép đc nhp khu t Nht Bn
7
1.1.2.4. Chính sách thng mi quc t
.
Nh vy, các ngun vn đu t quc t đu có nhng tác đng nht đnh đn hot
đng xut nhp khu hàng hóa ca nc tip nhn vn đu t. Nhp khu t liu sn
xut s tng, và xut khu hàng hóa thành phm, bán thành phm, hàng thô và s ch
ngc tr li quc gia đu t cng tng.
Chính sách thng mi quc t là các chính sách liên quan đn vic điu tit
hot đng xut nhp khu ca mt quc gia vi th gii. Chính vì vy, chính sách này
s nh hng rt ln đn cán cân thng mi hàng hóa. Chính sách thng mi quc t
bao gm 02 chính sách ln: chính sách nhp khu và chính sách xut khu - [6]
- Chính sách nhp khu: Chính sách này ch yu nhm nâng cao cht lng hàng
nhp khu cng nh hn ch nhp khu khi cn thit. Các công c qun lý và điu hành
hot đng nhp khu chính gm có:
+ Hàng rào thu quan: s dng ch yu là các loi thu nhp khu và hn ngch
thu quan
+ Hàng rào phi thu quan: gm rt nhiu công c nh hn ngch n hp khu (hn
ngch đnh lng); ch đ giy phép nhp khu; qun lý ngoi hi nhp khu; s
dng đu mi nhp khu; ph thu nhp khu; các hàng rào k thut nh các quy
đnh v v sinh, kim dch, môi trng ; các bin pháp bo h thng mi tm thi
nh thu chng bán phá giá, thu đi kháng, bin pháp chng tr cp v.v.
- Chính sách xut khu: Chính sách này đc đa s các quc gia s dng theo

hng giúp đy mnh hot đng xut khu hàng hóa và dch v vi th gii. Công c
ch yu gm có:


7



8
+ Tín dng xut khu : Nhà nc s tin hành bo lãnh tín dng (cho nhà xut
khu trc ngân hàng hoc đ nhà xut khu mnh dn bán chu hàng cho nhà nhp
khu, m rng th trng) hoc trc tip cp tín dng xut khu (cho doanh nghip
trong nc làm hàng xut khu hoc cho phía đi tác đ nhp hàng t Vit Nam).
Ti Vit Nam hin nay, đn v đc giao đ thc hin các nhim v này là Qu H
tr Xut khu.
+ Tr cp xut khu: là hình th c khuyn khích xut khu bng cách Nhà nc
dành s u đãi v mt tài chính cho nhà xut khu thông qua tài tr trc tip hoc
gián tip – [20]. Trong đó, tr cp trc tip là tr cp bng tin hoc cho vay vi lãi
sut thp, còn tr cp gián tip là Nhà n c đu t ci thin c s h tng, môi
trng kinh doanh v.v. Tuy nhiên, hình thc này theo quy đnh ca WTO không
phi lúc nào cng đc phép s dng thông qua vic WTO phân loi tr cp theo
h thng Nhóm đèn đ - Nhóm đèn vàng – Nhóm đèn xanh8
+ Phá giá ni t: nh đã phân tích trong phn 1.1.2.1, vic chính ph mt quc gia
phá giá ni t s giúp ci thin phn nào cán cân thng mi, thông qua vic giúp
hàng xut khu tr nên r hn so vi trc, thúc đy tng cu v hàng xut khu.
.
+ Thu xut khu và các u đãi v thu
+ Xúc tin xut khu
+ To môi trng pháp lý thun li cho xut khu hàng hóa và dch v (nh ký
kt các hip đnh song phng và đa phng)

Tuy nhiên, chính sách xut khu cng có th hn ch hot đng xut khu thông
qua “hn ngch xut khu” và “giy phép xut khu”. Hin nay, Vit Nam đang áp
dng hn ngch xut khu cho mt hàng go vì lý do đm bo an ninh lng thc quc
gia.


8
Nhóm đèn đ: là nhng hình thc tr cp phi b ngay khi gia nhp WTO; nhóm đèn vàng: là nhng hình thc
tr cp hn ch, tuy không b cm nhng nu gây thit hi cho quc gia khác thì có th b tr đa thng mi;
nhóm đèn xanh: là nhng hình thc tr cp đc phép s dng mà không b tr đa – [20].

9
Có th nói, chính sách thng mi quc t có tác đng rt ln đn hot đng
ngoi thng ca mi quc gia. Bt c s thay đi nào ca chính ph trong các công
c qun lý xut nhp khu đu có tác đng không ch trc tip đn hot đng xut
nhp khu hàng hóa ca nc mình, mà còn gián tip to ra nhng phn ng tích cc
(hoc tiêu cc) t phía các đi tác ngoi thng nc ngoài. Vì vy, khi mun ci
thin cán cân thng mi hàng hóa ca bt k quc gia nào, vic tìm hiu v chính
sách thng mi quc t ca quc gia đó và ca các quc gia đi tác đu ht sc cn
thit.
1.1.2.5.
T trng nhp khu trong sn xut hàng xut khu
Nu mt quc gia có t trng nhp khu trong sn xut hàng xut khu càng
cao, thì mi bin pháp hn ch nhu cu nhp khu cng s nh hng tiêu cc đn kh
nng xut khu ca quc gia đó, và ngc li, mi bin pháp khuyn khích xut khu
cng s khin cho kim ngch nhp khu tng nhanh. Mt trong nhng nguyên nhân
khin hot đng sn xut hàng xut khu ph thuc ln vào hàng nhp khu là ngành
công nghip h tr kém phát trin, hoc lng đu t ít i vào dây chuyn sn xut s
dng nhiu đu vào ni đa.
1.2. Vai trò ca cán cân thng mi hàng hóa trong nn kinh t

1.2.1. Vai trò ca hot đng xut khu hàng hóa
Cán cân thng mi hàng hóa thng d, hay còn gi là xut siêu thng là mt
trong nhng mc tiêu v mô quan trng mà các quc gia nhm ti. iu này cng rt
d hiu vì xut khu hàng hóa mang li rt nhiu u th cho nn kinh t. Có th lit kê
sau đây nhng u đim ni bt ca vic xut khu hàng hóa:
1.2.1.1.
u đim
- To ngun vn cho nhp khu: đ hot đng nhp khu đc thun tin và có
li th trên bàn đàm phán, rt cn thit phi có lng ngoi t đy đ. Tuy nhiên, ngoi
t là th mà Ngân hàng Trung ng mi quc gia không th in ra đc, mà phi đc

10
tích ly thông qua hot đng xut khu, thu hút vn đu t nc ngoài hay vay mn
t các quc gia khác. Vì vy, ngun ngoi t mà xut khu mang li s là ngun vn
quan trng phc v cho hot đng nhp khu.
- Gii quyt công n vic làm và ci thin đi sng ngi dân: hot đng sn
xut và xut khu hàng hóa s to ra nhiu công n vic làm cho ngi lao đng trong
nc, gim t l tht nghip.
- Kích thích tng trng kinh t trong nc: xut khu giúp tiêu th sn phm
tha trong nc, m rng th trng tiêu th sn phm đu ra. Vic này s giúp doanh
nghip có th sn xut sn phm vi quy mô ln, gim chi phí sn xut và nâng cao
nng lc cnh tranh thông qua li th t quy mô, và tng đi trng trên bàn đàm phán
vi các đi tác cung cp nguyên vt liu sn xut.
- Kích thích đi mi trang thit b và công ngh: đ đáp ng các yêu cu t phía
khách hàng, đc bit là nhng khách hàng t các th trng khó tính nh EU, Nht Bn
thì sn phm xut khu phi có cht lng tt, mu mã đp và đáp ng tt các tiêu chí
k thut kht khe. Mun vy, các doanh nghip làm hàng xut khu cn thit phi đi
mi trang thit b và nâng cao tay ngh, trình đ lao đng đ nâng kh nng cnh tranh
ca sn phm.
- To điu kin đ phát trin các ngành công nghip khác, đc bit là các ngành

công nghip h tr: xut khu tng s khin nhu cu v các yu t sn xut tng, to th
trng đu ra và kích thích các doanh nghip cung cp các yu t đu vào sn xut,
trong đó có ngành công nghip h tr phát trin. Ví d, xut khu hàng may mc s
giúp ngành công nghip dt phát trin.
- M rng và thúc đy quan h kinh t đi ngoi, nâng cao v th Vit Nam trên
trng quc t: khi hot đng xut khu ca Vit Nam tng cao, th gii s bit đn
Vit Nam nhiu hn, và s ph thuc ln nhau gia các quc gia có quan h ngoi
thng tr mnh m hn. Quan h đu t làm n qua li gia các quc gia cng t đó
mà phát trin mnh m.

11
1.2.1.2. Nhc đim
Mc dù xut khu hàng hóa mang li nhiu li ích quc gia, nhng không vì th
mà c nhm mt xut khu tràn lan mt cách ba bãi vì đôi khi, xut khu nhiu cha
hn là tt. Chng hn, trong mt s trng hp sau, xut khu nhiu mang li nhiu
thit hi v lâu dài hn là nhng li ích trc mt:
- Xut khu tài nguyên đt nc là s đánh đi tng trng bn vng trong tng
lai cho li nhun trc mt.
- Xut khu nhng hàng hóa s ch, gia công thì quc gia xut khu ch đn
thun là công xng ca th gii, ni bán sc lao đng r mt và chu các thit hi v ô
nhim, bnh tt thay cho các quc gia nhp khu
1.2.2. Vai trò ca hot đng nhp khu hàng hóa
Nhp khu cng là mt mt rt quan trng ca cán cân thng mi hàng hóa, và
bn thân nó cng có nhng u và nhc đim riêng ca mình.
1.2.2.1. u đim
- Thông qua nhp khu máy móc, trang thit b công ngh hin đi phc v hot
đng sn xut, nhp khu s giúp thúc đy quá trình chuyn dch c cu kinh t theo
hng công nghip hóa, tng kh nng sn xut, kh nng cnh tranh ca sn phm
trong nc.
- Nhp khu các yu t đu vào sn xut s giúp n đnh ngun cung nguyên vt

liu, đc bit là khi nn kinh t gp nhng mt cân đi trong sn xut, t đó giúp nn
kinh t phát trin n đnh.
- Nhp khu hàng tiêu dùng s giúp ci thin và nâng cao mc sng ca ngi
dân, vì ngi dân đc m rng s la chn ca mình đi vi hàng hóa v mt cht
lng, mu mã, giá c v.v. Hàng trong nc cng s phi ci thin đ có th cnh tranh
vi hàng ngoi nhp ngay trên sân nhà. c bit, nhp khu nhng mt hàng mà Vit
Nam không có li th tuyt đi ln tng đi s giúp gim lm phát trong nc, và
mi đng chi tiêu ca ngi tiêu dùng s có nhiu s la chn và giá tr hn. ó là

12
cha k đn, nhp mt s hàng tiêu dùng s gim ô nhim môi trng do hot đng sn
xut hàng hóa đó gây ra.
- Nhp khu hàng tài nguyên thiên nhiên, đc bit là nhng tài nguyên không th
(hoc khó) phc hi nh du thô, khoáng sn v.v. s giúp đt nc gi li nhng
ngun tài nguyên quý cho th h mai sau, to s tng trng bn vng trong tng lai
cng nh gim s ô nhim khi khai thác các ngun tài nguyên thiên nhiên đó.
- Nhp khu nhiu cng s to ra li th trên bàn đàm phán vi nhng th trng
nhp khu, t đó có th m rng xut khu thông qua vic đòi hi kt hp nhp khu
vi xut khu, hoc yêu cu phía đi tác phi m ca th trng đi vi mt s mt
hàng xut khu cho quc gia mình.
Do nhp khu mang li nhiu li ích k trên, mà M là mt quc gia đin hình
cho vic duy trì nhp khu trong mt thi gian dài mc dù cán cân thng mi thâm
ht nng n. M ch trng sn xut nhng hàng hóa và dch v mà nc khác không
th sn xut ni nh các sn phm công ngh, đin t cht lng cao v.v. còn đi vi
nhng hàng hóa r tin, cn nhiu sc lao đng, thì M li khuyn khích nhp khu đ
h giá thành sn phm, kim ch lm phát và nht là đáp ng đc nhu cu tiêu dùng
cho tng lp ngi nghèo và trung lu. Ngoài ra, vic nhp khu s giúp đa dng hóa
nn kinh t, to tính nng đng cho các ngành sn xut và to đi trng buc các nc
đi tác phi m ca th trng cho các sn phm M, hoc to công c đ M có th
tr đa thng mi khi cn thit – [7].

1.2.2.2.
Nhc đim
- Vic nhp khu quá nhiu s làm hao tn ngoi t mà đt nc kim đc rt
khó khn, làm gim kh nng d tr ngoi t ca đt nc, t đó khó khn trong bình
n t giá hi đoái và tài tr cho thâm ht ngân sách.
- Nhp khu s to cu v ngoi t, t đó gây áp lc mt giá lên đng ni t, và
làm tng gánh nng n nc ngoài ca đt nc.

13
- Nu không có các quy đnh v cht lng, ngun gc, trình đ công ngh v.v.
thì vic nhp khu tràn lan s d khin cho quc gia nhp khu tr thành bãi rác th
gii cho các trang thit b lc hu, li thi; cho các sn phm kém cht lng hay đng
vt nuôi phá hoi môi trng (nh đã tng xy ra  Vit Nam khi nhp khu  t c
bu vàng, rùa tai đ, cá cp v.v).
- To ra nguy c mt vic làm cho ngi lao đng trong nc khi hàng nhp khu
khin các doanh nghip trong nc mt th phn, thm chí dn đn phá sn.
- Vic da quá nhiu vào hàng hóa, nguyên vt liu nhp khu s d dn đn tình
trng b đng khi các th trng cung cp gp s c v sn xut, chính tr hay do s
thay đi trong chính sách thng mi ca h. T đó, gây nh hng đn hot đng sn
xut kinh doanh trong nc, ln làm hàng xut khu.
- Nhp khu cng làm tng giá thành sn phm , gim giá tr gia tng ca hàng
xut khu vì phi chu thêm các loi chi phí khác nh: chi phí vn ti, các loi thu,
bin đng t giá hi đoái v.v…
1.2.3. Ý ngha ca cán cân thng mi hàng hóa trong nn kinh t
Trng thái ca cán cân xut nhp khu hàng hoá có nh hng đn nhiu ch
tiêu phn ánh sc kho ca mt nn kinh t nh: cán cân thanh toán quc t (BOP),
lm phát, t giá hi đoái, tng sn phm quc ni (GDP) v.v. Do phm vi gii hn ca
đ tài, tác gi ch đ cp đn tác đng quan trng ca cán cân thng mi hàng hoá đn
cán cân vãng lai và cán cân thanh toán quc t ca Vit Nam. Còn các tác đng khác,
tác gi s đ cp trong các công trình nghiên cu khác trong tng lai.

Cán cân thanh toán quc t - hay còn đc vit tt là BOP (Balance of Payment)
là mt khon mc ht sc quan trng trong điu hành kinh t v mô ca mt quc gia.
S thâm ht hay thng d ca BOP s nh hng đn cung cu ngoi t trên th trng
ngoi hi, t đó làm nh hng đn s thay đi ca TGH. n lt mình, s thay đi
ca TGH s tác đng ngc tr li đn các lung luân chuyn hàng hoá, dch v và
vn quc t.  m ca nn kinh t và s ph thuc vào quan h kinh t quc t càng

14
ln, thì tác đng trên càng mnh m. Chính vì có nhng tác đng trên, mà đa s các
cuc khng hong kinh t trên th gii không nhiu thì ít đu có bóng dáng ca tình
trng mt cân đi trong BOP. Vì vy mà IMF thng có chính sách giúp đ các quc
gia thành viên khi có nhng rc ri trong cán cân thanh toán nhm ngn chn hoc
gim thiu ri ro dn đn khng hong tài chính quc gia và khu vc.
Mt trong các thành phn quan trng ca BOP chính là tài khon vãng lai
9
Bng 1-1: S nh hng ca CCTM hàng hóa lên tài khon vãng lai Vit Nam
n v: Triu USD
. Mà
trong tài khon vãng lai, cán cân xut nhp khu hàng hoá đóng vai trò quan trng
thông qua t trng rt cao ca mình. iu này có th thy rõ qua bng s liu ca Vit
Nam sau đây:
Nm
Cán cân thng mi

hàng hoá (1)
Tài khon
vãng lai (2)
T trng (%)
=
100*))1()2()1(/()1( −+

2003
-5107
-1931
61,66
2004
-5484
-1591
58,48
2005
-4314
-560
53,47
2006
-5065
-1064
55,87
2007
-14203
-6992
66,33
2008
-18029
-10706
71,12
c 2009
-12242
-8868
78,40
Ngun: [24] và [44]

10

9
Cán cân thanh toán quc t gm 4 khon mc: tài khon vãng lai, tài khon vn, hng mc cân đi và tài tr
chính thc. Trong đó, tài khon vãng lai ghi chép các lung buôn bán hàng hóa và dch v (xut nhp khu hàng
hóa và dch v), cng nh các khon thu nhp ròng khác t nc ngoài; tài khon vn thì ghi chép các lung vn
đu t và giao dch tài chính gia các quc gia; hng mc cân đi hay còn gi là sai s thng kê dùng cho vic
điu chnh sai sót mà quá trình thng kê gp phi; còn tài tr chính thc phn ánh tình hình d tr ngoi hi ca
Ngân hàng Trung ng đ đm bo cán cân thanh toán tng th cân bng (tài tr chính thc luôn bng – nhng
ngc du – vi tng 3 khon mc: tài khon vãng lai + tài khon vn + hng mc cân đi) – [39]

10
S liu ca IMF cho tài khon vãng lai, trích t link download
/> cp nht ngày 12/03/2010

15
K t 2003, tài khon vãng lai ca Vit Nam thng xuyên ri vào tình trng
thâm ht, trong đó, nguyên nhân chính vn là do s thâm ht nng n trong cán cân
xut nhp khu hàng hoá. Thi gian gn đây, khi mc thâm ht trong cán cân xut
nhp khu hàng hoá ngày càng tng và chim trên 10 t USD, thì mc thâm ht trong
tài khon vãng lai cng tng đáng k. T trng thng xuyên trên 50% càng chng t
vai trò quan trng ca cán cân xut nhp khu hàng hoá nh là mt nhân t quyt đnh
trng thái ca tài khon vãng lai. n lt mình, tình trng ca tài khon vãng lai s
nh hng nhiu đn tình trng ca cán cân thanh toán quc t.
1.3. Kinh nghim quc t v ci thin cán cân thng mi
hàng hóa thâm ht
Do Vit Nam thng xuyên nhp siêu, nên đ to c s cho vic đ xut gii pháp
trong chng 3, tác gi thy cn thit phi đi nghiên cu các kinh nghim quc t v
ci thin cán cân thng mi hàng hoá thâm ht, nht là nhng kinh nghim t nhng
quc gia có nhiu nét tng đng vi Vit Nam nh Trung Quc, Thái Lan, Hàn Quc.

1.3.1. Kinh nghim ca Trung Quc
Trung Quc ni ting vi công c chính sách t giá trong ci thin cán cân xut
nhp khu ca mình. T nm 1997 đn 2005, đng nhân dân t Trung Quc (CNY)
đc neo c đnh vi USD ti mc t giá 8,28 CNY/USD. Theo nhn xét ca Hip hi
các doanh nghip ca M (NAM), thì đng CNY b đánh giá thp khong 40% và to
ra mt môi trng kinh doanh không công bng, hàng nhp khu t M tr nên quá đt
và mt đi tính cnh tranh trên th trng
11


11
PGS. TS. Nguyn Vn Tin -
. Theo các nhà phân tích, bng chng cho
vic “dìm giá” này chính là s tng lên đt bin trong cán cân thng mi và d tr
ngoi t (Bng 1-2). Trc tình hình này, M và các đi tác thng mi ln khác ca
/>nhm-ci-thin-cán-cân-thng-mi-trong-thi-k-khng-h.html


16
Trung Quc đã gây sc ép đ đng nhân dân t tng giá. Cui cùng Trung Quc đã
phi điu chnh t giá vào 2005.
Bng 1-2: Din bin t giá, cán cân thng mi và d tr ngoi t ca
Trung Quc 2002-2007
Nm E (CNY/USD)
Cán cân thng mi
(nghìn t USD)
D tr ngoi t
(t USD)
2002
8,2770

44,167
286,407
2003
8,2770
44,652
403,251
2004
8,2768
58,982
609,932
2005
8,1943
134,185
818,872
2006
7,9734
217,746
1.066,340
2007
7,6075
315,381
1528,250
Ngun:[40]-
Bên cnh công c t giá, Trung Quc còn s dng các bin pháp bo v thng mi
tm thi, trong đó có c thu chng bán phá giá đ hn ch lng hàng nhp khu. B
Thng Mi Trung Quc (MOFCOM) là c quan ch trì thc hin bin pháp này. K
Indicators/2008/pdf/Prc.pdf
T 7/2005 đn nay: Ngân hàng Trung ng (NHTW) Trung Quc đã công b thay
đi ch đ t giá. T giá s đc xác đnh da trên mt r các đng tin (các đng tin
chính là đôla M, Euro, Yên Nht, Won Hàn Quc) nhng các thành phn và t trng

các đng tin không đc công b. ng thi, NHTW Trung Quc cho phép biên đ
dao đng hàng ngày ca các t giá song phng là 0,3%.
Nh vy, ch đ t giá ca Trung Quc là mt dng ca ch đ t giá BBC (Basket,
Band and Crawl Regime – da vào r tin t vi biên đ dao đng rng đc điu
chnh đnh kì). Mc dù t giá song phng CNY/USD gim giá nhng t giá đa
phng danh ngha ca CNY li có xu hng tng dn. Nh vy, Trung Quc vn duy
trì đc li th cnh tranh thng mi quc t so vi các quc gia bn hàng.