B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
N
N
G
G
U
U
Y
Y
N
N
T
T
H
H
P
P
H
H
N
N
G
G
D
D
U
U
N
N
G
G
Q
Q
U
U
N
N
T
T
R
R
N
N
G
G
Â
Â
N
N
H
H
À
À
N
N
G
G
T
T
H
H
N
N
G
G
M
M
I
I
C
C
P
P
H
H
N
N
T
T
R
R
Ê
Ê
N
N
A
A
B
B
À
À
N
N
T
T
H
H
À
À
N
N
H
H
P
P
H
H
H
H
C
C
H
H
Í
Í
M
M
I
I
N
N
H
H
T
T
R
R
O
O
N
N
G
G
G
G
I
I
A
A
I
I
O
O
N
N
H
H
I
I
N
N
N
N
A
A
Y
Y
L
L
U
U
N
N
V
V
N
N
T
T
H
H
C
C
S
S
K
K
I
I
N
N
H
H
T
T
TP. H CHÍ MINH - NM 2009
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
N
N
G
G
U
U
Y
Y
N
N
T
T
H
H
P
P
H
H
N
N
G
G
D
D
U
U
N
N
G
G
Q
Q
U
U
N
N
T
T
R
R
N
N
G
G
Â
Â
N
N
H
H
À
À
N
N
G
G
T
T
H
H
N
N
G
G
M
M
I
I
C
C
P
P
H
H
N
N
T
T
R
R
Ê
Ê
N
N
A
A
B
B
À
À
N
N
T
T
H
H
À
À
N
N
H
H
P
P
H
H
H
H
C
C
H
H
Í
Í
M
M
I
I
N
N
H
H
T
T
R
R
O
O
N
N
G
G
G
G
I
I
A
A
I
I
O
O
N
N
H
H
I
I
N
N
N
N
A
A
Y
Y
Chuyên ngành: Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
L
L
U
U
N
N
V
V
N
N
T
T
H
H
C
C
S
S
K
K
I
I
N
N
H
H
T
T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. TRN TN LC
TP. H CHÍ MINH - NM 2009
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “QUN TR NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN TRÊN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH TRONG GIAI ON
HIN NAY” là công trình nghiên cu khoa hc ca bn
thân. Lun vn đc hoàn thành sau quá trình hc tp, nghiên
cu thc tin, kinh nghim bn thân và di s hng dn
ca Thy TS. Trn Tn Lc. Lun vn này cha đc ai công
b di bt k hình thc nào.
Tác gi
Nguyn Th Phng Dung
MC LC
Trang
Trang bìa ph
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu đ
PHN M U 1
1. Tính thit thc ca đ tài 1
2. Mc đích nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. Kt cu ca lun vn 3
CHNG 1 4
TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI VÀ 4
QUN TR NGÂN HÀNG THNG MI 4
1.1. TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI 4
1.1.1. Khái nim v ngân hàng thng mi 4
1.1.2. Các loi hình ngân hàng thng mi 6
1.1.2.1. Cn c vào hình thc s hu 6
1.1.2.2. Cn c vào sn phm ngân hàng cung cp cho khách hàng 6
1.1.2.3. Cn c vào lnh vc hot đng 7
1.1.3. Các sn phm, dch v ca ngân hàng thng mi 7
1.2. TNG QUAN V QUN TR NGÂN HÀNG THNG MI 9
1.2.1. Khái nim v qun tr và qun tr ngân hàng thng mi 9
1.2.1.1. Khái nim v qun tr 9
1.2.1.2. Khái nim v qun tr ngân hàng thng mi 10
1.2.2. Các chc nng ca qun tr ngân hàng thng mi 11
1.2.2.1. Hoch đnh 11
1.2.2.2. T chc 12
1.2.2.3. Lãnh đo (điu khin) 12
1.2.2.4. Phi hp 13
1.2.2.5. Kim tra 13
1.2.3. Các lnh vc ca qun tr ngân hàng thng mi 13
1.2.3.1. Qun tr tng quát 13
1.2.3.2. Qun tr tài chính 14
1.2.3.3. Qun tr kinh doanh 14
1.2.3.4. Qun tr tip th 14
1.2.3.5. Qun tr nhân s 14
1.2.3.6. Qun tr tài sn N - tài sn Có 14
1.2.3.7. Qun tr vn t có và s an toàn ca ngân hàng 15
1.2.3.8. Qun tr kt qu tài chính 15
1.2.3.9. Qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng 15
1.3. MT S VN V NGUYÊN TC BASEL TRONG QUN TR
NGÂN HÀNG 18
1.4. SUY THOÁI KINH T TÀI CHÍNH TOÀN CU VÀ NHNG CNH
BÁO CHO H THNG NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM 21
1.4.1. Mt s vn đ v n di chun 21
1.4.2. nh hng ca “Suy thoái cho vay di chun M” đn th
trng tài chính quc t 22
1.4.3. Bài hc đi vi các ngân hàng thng mi Vit Nam 23
KT LUN CHNG I 24
CHNG 2 25
THC TRNG QUN TR NGÂN HÀNG THNG MI C PHN TRÊN
A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 25
TRONG GIAI ON HIN NAY 25
2.1. TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI C PHN TRÊN
A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 25
2.1.1. Nhng tác đng ca cuc suy thoái kinh t toàn cu đn h thng
ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn Thành ph H Chí Minh 25
2.1.2. iu hành ca Ngân hàng Nhà nc trc tình hình suy thoái
kinh t toàn cu 26
2.2. THC TRNG QUN TR NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH TRONG GIAI ON
HIN NAY 31
2.2.1. Qun tr hot đng huy đng vn 31
2.2.2. Qun tr hot đng cho vay 34
2.2.3. Qun tr thanh khon 38
2.2.3.1. Nguyên nhân phát sinh ri ro thanh khon các ngân hàng
thng mi c phn trên đa bàn Thành ph H Chí Minh 38
2.2.3.2. Qun tr ri ro thanh khon 40
2.2.4. Qun tr quy mô hot đng 42
2.2.5. Qun tr ngun vn t có 44
KT LUN CHNG II 48
CHNG 3 49
GII PHÁP QUN TR NGÂN HÀNG THNG MI C PHN TRÊN
A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 49
TRONG GIAI ON HIN NAY 49
3.1. GII PHÁP T PHÍA NGÂN HÀNG NHÀ NC 49
3.1.1. Mt s quan đim v điu hành chính sách tin t 49
3.1.1.1. Thn trng khi đng thi s dng nhiu công c điu hành
chính sách tin t 49
3.1.1.2. Phi hp cht ch chính sách tin t vi chính sách t giá 50
3.1.1.3.Lãi sut là công c linh hot, đáng đc cân nhc đ s dng
nht 51
3.1.1.4. Thay đi quan đim v chi phí phi tr cho vic điu hành
chính sách tin t 51
3.1.1.5. Ngoi t mua vào cn phi đc s dng có hiu qu 52
3.1.1.6. Nhn đnh đúng vai trò ca th trng tin t đ có hng tác
đng thích hp đn hot đng ca các th trng 52
3.1.2. Gii pháp điu hành t phía Ngân hàng Nhà nc 53
3.1.2.1. H tr v thanh khon 53
3.1.2.2. Qui đnh v t l d tr, v vn và các công c thanh tra 54
3.1.2.3. Tng cng h thng k toán, công khai thông tin và c s
pháp lý 55
3.1.2.4. Chun b tt hn cho t do hóa tài chính 56
3.1.2.5. Chính sách bo him tin gi (BHTG) 57
3.2. GII PHÁP T PHÍA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI C PHN .
57
3.2.1. Nâng cao hiu qu qun tr ri ro 57
3.2.1.1. Bin pháp hn ch ri ro tín dng 58
3.2.1.2. Tng cng qun lý thanh khon 59
3.2.2. Hoàn thin b máy giám sát 64
3.2.3. Hoàn thin h thng vn bn 64
3.2.4. Gii pháp d phòng 65
3.2.5. Nâng cp h thng công ngh thông tin 65
3.2.6. Tuân th quy đnh ca Nhà nc 66
3.2.7. Hoàn thin qun tr ngun nhân lc 66
3.3. MT S KIN NGH KHÁC 68
KT LUN CHNG III 69
KT LUN 70
TÀI LIU THAM KHO 71
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
ACB NHTM c phn Á Châu
BHTG Bo him tin gi
CAR Capital Adequacy Ratio - H s an toàn vn
CITAD Terminal Access Device for SBV Branch & Credit Institution -
Thanh toán đin t liên ngân hàng
CSTT Chính sách tin t
FDIC C quan Bo him tin gi Liên bang M
KLB NHTM c phn Kiên Long
MNC Công ty đa quc gia
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM NHTM
NHTMCP NHTM c phn
NHTMNN NHTM Nhà nc
NHTW Ngân hàng Trung ng
OECD Organisation for Economic Co-operation anh Development -
T chc Hp tác và Phát trin kinh t
OMO Open Market Operation - Nghip v th trng m
QTNHTM Qun tr ngân hàng th
ng mi
REPO Repurchase Agreement/Sale and Repurchase Agreement -
Hp đng mua li
SACOM NHTM c phn Sài Gòn Thng Tín
SPE Special Các t chc tài chính chuyên bit
SWAP Nghip v hóa đi ngoi t
TCB NHTM c phn K Thng
TNHH Trách nhim hu hn
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
DANH MC CÁC BNG, BIU
Bng 2.1 Nhng du mc thay đi lãi sut c bn t tháng 12/2005 - đn tháng
06/2008
Bng 2.2 Nhng du mc thay đi lãi sut c bn t tháng 06/2008 - đn tháng
12/2008
Bng 2.3 Nhng du mc thay đi Lãi sut tin gi d tr bt buc
Bng 2.4 Tình hình huy đng vn qua các nm ca mt s NHTMCP
Bng 2.5 Tình hình tng trng tín dng qua các nm ca mt s NHTMCP
Bng 2.6 Li nhun trc thu qua các nm ca mt s NHTMCP
Bng 2.7 Tình hình tài sn qua các nm ca mt s NHTMCP
Bng 2.8 Tình hình tng vn điu l qua các nm ca mt s NHTMCP
Biu đ 2.1 Din bin các lãi sut ch cht t đu nm 2008
Biu đ 2.2 Tình hình huy đng vn qua các nm ca mt s NHTMCP
Biu đ 2.3 Tình hình tng trng tín d
ng qua các nm ca mt s NHTMCP
Biu đ 2.4 Li nhun trc thu qua các nm ca mt s NHTMCP
Biu đ 2.5 Tình hình tài sn qua các nm ca mt s NHTMCP
Biu đ 2.6 Tình hình tng vn điu l qua các nm ca mt s NHTMCP
1
PHN M U
1. Tính thit thc ca đ tài
K t khi đt nc chuyn sang nn kinh t th trng, vn đ qun tr doanh
nghip đã đc đt ra nh mt yêu cu cp thit và quan trng trong s phát trin
chung ca nn kinh t. Qun tr doanh nghip tt, s đng ngha vi kh nng tip
cn tài chính, đu t, nâng cao giá tr t
ng trng li nhun i vi các ngân
hàng, vi đc thù là hot đng kinh doanh v tin t, vn đ qun tr li càng có ý
ngha đc bit hn. Công tác t chc và qun tr ti ngân hàng tác đng trc tip đn
giá tr ca ngân hàng, kh nng tn ti và phát trin trên th trng. Xét tm v
mô, công tác qun tr doanh nghip nh hng đ
n s phát trin ca nn kinh t, là
thc đo cho s phát trin ca nn kinh t ca tng quc gia. Thc t trong thi
gian qua cho thy các quc gia có h thng tài chính ngân hàng phát trin vng
mnh đu là các quc gia có nn kinh t phát trin rt tt và ngc li.
Trong nhng nm qua, h thng ngân hàng Vit Nam đã có bc chuyn
bin rõ rt theo hng to ra mt th
trng m ca và có tính cnh tranh cao hn,
thúc đy khu vc ngân hàng tng trng c v quy mô và loi hình hot đng, thích
ng nhanh hn vi nhng tác đng t bên ngoài, t đó có kh nng đóng góp nhiu
hn và ch đng hn vào s phát trin chung ca nn kinh t. Tuy nhiên, bên cnh
nhng kt qu đt đc, h thng ngân hàng Vit Nam cng bc l nhng y
u kém
trong điu hành và hot đng nghip v, đc bit là vic qun lý hot đng ca các
NHTM vi các loi hình s hu khác nhau. Nhng yu kém đó là khó tránh khi
khi các lý thuyt cng nh kinh nghim v qun lý các NHTM trong quá trình
chuyn sang nn kinh t th trng nc ta cha đc nghiên cu đy đ.
Va qua, cn bão tài chính th gii xy ra đã làm cho đa s h
thng ngân
hàng ca các nc ri vào khó khn. Rõ ràng chúng ta đang phi đi mt vi mt
cuc suy thoái không phi mang tính cc b đa phng mà thc s là mt cuc suy
thoái trên quy mô toàn cu. Nm 2008 qua đi đã đ li nhng nh hng không tt
đi vi nhiu ngân hàng trên th gii, trong đó có các NHTM Vit Nam ca chúng
2
ta. Nm 2009 và d báo nhng nm sau đó s là nhng nm ht sc khó khn đi
vi các NHTM nói chung.
iu đó càng thúc đy chúng ta cn phi ht sc quan tâm đ hình thành và
phát trin mt h thng NHTM hot đng trong điu kin n đnh, an toàn và có
hiu qu hn na. có đc mt h thng NHTM hot đng trong điu kin nh
th
, điu quan trng nht là phi có s qun tr t bên trong và xác lp trong thc t
s kim soát t bên ngoài ca h thng đó.
Xut phát t đòi hi nói trên, qun tr và công vic qun tr ca NHTM
không ch mang ý ngha cp bách mà còn là lâu dài, quyt đnh đn s thành công
hay tht bi ca mt đnh ch tài chính trung gian quan trng vào bc nht này.
Trong bi cnh và v
i cách đt vn đ nh trên, tôi chn đ tài “QUN TR
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN TRÊN A BÀN THÀNH PH H
CHÍ MINH TRONG GIAI ON HIN NAY” đ nghiên cu. Lun vn xin đa ra
mt s gii pháp nhm góp phn gii quyt nhng vn đ cp thit, đng thi nâng
cao hiu qu ca vic qun tr ngân hàng ca các NHTM c phn trên đa bàn
Thành ph
H Chí Minh trong giai đon hin nay.
2. Mc đích nghiên cu
Mc đích nghiên cu ca lun vn là tp trung vào các ni dung sau:
- Nghiên cu lý lun c bn v qun tr NHTM, nm bt đc chc nng, vai
trò và các lnh vc ca qun tr NHTM.
- Tìm hiu và phân tích thc trng qun tr NHTMCP trên đa bàn TP.HCM.
Trên c s đó rút ra u đi
m và hn ch trong kt qu đt đc, phân tích các
nguyên nhân dn đn hn ch đó ca quá trình qun tr NHTMCP trong giai
đon hin nay.
- a ra các gii pháp, đ xut góp phn nâng cao hiu qu qun tr NHTMCP
trên đa bàn TP.HCM trong giai đon hin nay.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn này là xem xét thc trng qun tr
NHTMCP trên đa bàn TP.HCM trong giai đo
n hin nay, đánh giá nhng mt đc
3
và cha đc đ đ xut nhng gii pháp ch yu nhm đy mnh hiu qu qun tr
NHTMCP trên đa bàn TP.HCM trong giai đon hin nay.
4. Phng pháp nghiên cu
Trong quá trình thc hin đ tài, tác gi đã s dng phng pháp duy vt
bin chng kt hp vi lch s; phng pháp so sánh phân tích; phng pháp thng
kê kt hp vi các lý lun khoa hc đ
làm rõ và xác đnh đc bn cht vn đ cn
nghiên cu t đó đa ra các đ xut, gii pháp đ gii quyt vn đ.
5. Kt cu ca lun vn
B cc ca lun vn ngoài phn m đu và phn kt lun đc b trí gm có
3 chng, c th:
Chng 1: Tng quan v ngân hàng thng mi và qu
n tr ngân hàng
thng mi.
Chng 2: Thc trng qun tr ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn
Thành ph H Chí Minh trong giai đon hin nay.
Chng 3: Gii pháp qun tr ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn
Thành ph H Chí Minh trong giai đon hin nay.
4
CHNG 1
TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI VÀ
QUN TR NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI
1.1.1. Khái nim v ngân hàng thng mi
Có rt nhiu khái nim v NHTM, nhng tp trung li NHTM là loi ngân
hàng giao dch trc tip vi các công ty, xí nghip, t chc kinh t và cá nhân, bng
cách nhn tin gi, tin tit kim, ri s dng s vn đó đ cho vay, chit khu,
cung cp các phng tin thanh toán và cung ng dch v
NH cho các đi tng nói
trên. NHTM là loi NH có s lng ln và rt ph bin trong nn kinh t. S có mt
ca NHTM trong hu ht các mt hot đng ca nn kinh t xã hi đã chng minh
rng: đâu có mt h thng NHTM phát trin, thì đó s có s phát trin vi tc
đ cao ca nn kinh t.
o lut Ngân hàng ca Cng hòa Pháp 1941 đã ch
rõ: NHTM là nhng c
s mà ngh nghip thng xuyên là nhn tin bc ca công chúng di hình thc
ký thác, hoc di các hình thc khác, và s dng ngun lc đó cho chính h trong
các nghip v v chit khu, tín dng và tài chính.
Lut s 01/1997/QH10 Lut các t chc tín dng Vit Nam khng đnh:
“Ngân hàng là loi hình t chc tín dng đc thc hin toàn b hot đng ngân
hàng và các hot
đng kinh doanh khác có liên quan” (iu 10 Lut các t chc tín
dng).
Mi đây, Chính ph Vit Nam đã ban hành Ngh đnh s 59/2000/N-CP
ngày 16/07/2009, trong đó có đnh ngha: “NHTM là ngân hàng đc thc hin toàn
b hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan vì mc tiêu
li nhun theo quy đnh ca Lut các T chc tín dng và các quy đnh khác ca
pháp lut”. (Khon 1 iu 5 Chng I).
Qua các khái nim trên ta có th rút ra nhng nhn xét:
- NHTM là mt loi hình doanh nghip, vì NHTM ra đi là đ kinh doanh,
mc đích hot đng là vì li nhun: Nói rng NHTM là mt doanh nghip bi vì nó
5
có c cu, t chc b máy nh mt doanh nghip bình đng trong quan h kinh t
vi các doanh nghip khác, t ch v tài chính và phi có ngha v đóng thu cho
nhà nc nh các doanh nghip khác.
- NHTM là mt doanh nghip đc bit. Nét đc bit ca doanh nghip ngân
hàng th hin các ni dung sau:
ª Lnh vc kinh doanh ca NH là tin t, tín dng và dch v NH. ây là lnh
vc “đc bit” vì trc ht nó liên quan trc tip đn tt c các ngành, liên quan đn
mi mt ca đi sng kinh t - xã hi và mt khác; lnh vc tin t - ngân hàng là
lnh vc rt “nhy cm”, nó đòi hi mt s thn trng trong điu hành hot đng
ngân hàng đ tránh nhng thit hi cho nn kinh t - xã hi.
ª Là mt doanh nghip nh
ng ngun vn ch yu mà NH s dng trong kinh
doanh là vn huy đng t bên ngoài, trong khi đó vn riêng ca ngân hàng li
chim t trng rt thp trong tng ngun vn kinh doanh.
ª Trong tng tài sn ca NH, tài sn hu hình chim t trng rt thp, mà ch
yu là tài sn vô hình. Nó tn ti di hình thc các tài sn tài chính, chng hn nh
các loi k phiu, trái phiu, th
ng phiu, c phiu và các giy t có giá tr khác.
ª Hot đng kinh doanh ca NHTM chu s chi phi rt ln bi chính sách
tin t ca NHTW, mt NHTM không th m rng hot đng kinh doanh khi
NHTW đang áp dng chính sách đóng bng tin t, hn ch lm phát; và ngc li.
Do đó vic NH m rng hay thu hp hot đng kinh doanh ca mình đu phi chu
s
chi phi bi chính sách tin t ca NHTW.
- NHTM là mt trung gian tín dng, đóng vai trò mt t chc trung gian đng
ra tp trung, huy đng các ngun vn tin t tm thi nhàn ri trong nn kinh t
(bao gm tin gi tit kim ca các tng lp dân c, tin gi ca các đn v, t chc
kinh t, vv…), bin nó thành ngun vn tín dng đ cho vay (cp tín dng)
đáp ng
các nhu cu vn kinh doanh và vn đu t cho các ngành kinh t, nhu cu vn tiêu
dùng ca xã hi. Nh vy, có th nói NHTM là nhp cu ni lin nhng ch th
tha vn (các cá nhân có thu nhp nhng cha có nhu cu s dng, các doanh
nghip va tiêu th đc sn phm nhng cha có nhu cu nhp vt t, hàng hóa)
6
vi các ch th thiu vn (nhng cá nhân phát sinh nhu cu tiêu dùng nhng thu
nhp li cha có hay các doanh nghip, các t chc kinh t đang cn nhp vt t,
ngun vt liu nhng cha tiêu th đc sn phm).
1.1.2. Các loi hình ngân hàng thng mi
Tùy theo góc đ tip cn, NHTM có th phân loi nh sau:
1.1.2.1. Cn c vào hình thc s hu
-
NHTM Nhà nc: là NHTM trong đó Nhà nc s hu trên 50% vn điu
l. NHTM Nhà nc bao gm NHTM do Nhà nc s hu 100% vn điu l và
NHTM c phn do Nhà nc s hu trên 50% vn điu l.
- NHTM c phn: là NHTM đc t chc di hình thc cơng ty c phn.
- NHTM liên doanh: là NHTM đc thành lp ti Vit Nam, bng vn góp
ca Bên Vit Nam và Bên nc ngồi trên c
s hp đng liên doanh. NHTM liên
doanh đc thành lp di hình thc cơng ty trách nhim hu hn (TNHH) t hai
thành viên tr lên, là pháp nhân Vit Nam, có tr s chính ti Vit Nam.
- Chi nhánh NHTM nc ngồi: là NHTM đc thành lp theo vn và lut
pháp nc ngồi, đc phép m chi nhánh ti Vit Nam và chi nhánh này hot đng
theo lut pháp Vit Nam.
- NHTM 100% vn nc ngồi: Là NHTM đc thành lp ti Vit Nam bng
vn ca các ch th nc ngồi và hot
đng theo lut pháp Vit Nam.
1.1.2.2. Cn c vào sn phm ngân hàng cung cp cho khách hàng
Doanh
nghiệp, tổ
chức, kinh
tế, hộ gia
đình, cá
nhân
Doanh
nghiệp, tổ
chức, kinh
tế, hộ gia
đình, cá
nhân
Huy
động
vốn
Cấp
tín
dụng
NGÂN
HÀNG
7
- Ngân hàng bán buôn: s lng sn phm cung cp cho khách hàng không
nhiu nhng giá tr ca tng sn phm là rt ln. Có 2 quan đim v NH bán buôn:
Mt, NH bán buôn là NH mà khách hàng ca NH này ch yu là các TCTD; hai,
NH bán buôn là NH mà khách hàng ch yu ca NH này là các công ty, xí nghip
qui mô ln, các tp đoàn kinh t, tng công ty.
- Ngân hàng bán l: s lng sn phm mà NH cung cp cho khách hàng rt
nhiu nhng giá tr ca tng sn phm thng không l
n, phn ln NH này cho vay
đ gii quyt vn đ tiêu dùng hoc sn xut vi quy mô nh, h gia đình. Vì vy,
khách hàng ch yu là cá nhân hoc doanh nghip có quy mô va và nh.
- Ngân hàng va bán buôn va bán l: là NH thc hin đng thi các chc
nng ca NH bán buôn và NH bán l.
1.1.2.3. Cn c vào lnh vc hot đng
- Ngân hàng chuyên doanh: ch hot đng kinh doanh chuyên môn hóa trong
mt lnh vc nào đ
ó nh công nghip, nông nghip, thng nghip, xut nhp
khu hoc mt vài nghip v ca ngân hàng ví d nh NH cm c bt đng sn,
NH đu t bt đng sn Do nhu cu ca khách hàng ngày càng đa dng nên loi
ngân hàng này đang có xu hng chuyn sang kinh doanh tng hp đ bo toàn và
thu hút khách hàng.
- Ngân hàng đa nng, kinh doanh tng hp: là loi NH hot đng mi l
nh
vc kinh t và thc hin bt k nghip v nào đc phép ca mt NHTM .
1.1.3. Các sn phm, dch v ca ngân hàng thng mi
i vi NHTM Nhà nc nhng nm trc đây la chn cho vay các doanh
nghip nhà nc và nhng d án có s vn ln theo ch đnh ca Chính ph nhng
đn nay hu ht các NHTMNN va cung cp dch v bán buôn va d
ch v NH bán
l bng vic phát trin và cung cp ngày càng đa dng bng vic m rng mng li
chi nhánh, phòng giao dch đ d dàng tip cn vi khách hàng là cá nhân, h gia
đình, các doanh nghip nh và va; áp dng công ngh thông tin vào các hot đng
NH nh chng trình core banking, lp đt h thng máy ATM, phát hành các loi
th ATM vi nhiu tin ích khác nhau, phát hành th thanh toán, th tín dng quc
8
t, m rng dch v chuyn tin, thu đi ngoi t, dch v bo him, thuê mua tài
sn, bo lãnh tín dng, bo lãnh m L/C, bo lãnh d thu dch v du lch n
nay, NHTMNN đã chim th phn đáng k trong dch v NH bán l.
i vi NHTMCP vi u th là b máy gn nh, chi phí thp nên có th
cnh tranh bng lãi sut và phí d
ch v, nh vy trong nhng nm qua tng ngun
vn và d n cho vay tng trng nhanh chóng, ch yu nhm vào các đi tng là
các doanh nghip nh và va, h sn xut kinh doanh các ch, cho vay th chp,
cho vay tiêu dùng nh mua tr góp nhà đt, xe hi, cho vay du hc th phn tín
dng ngày càng tng. Bên cnh đó nh tng trng ngun vn, mt s NHTMCP đã
cho vay hp v
n vi NHTMNN nhng d án cho vay ln, phát trin ng dng công
ngh hin đi vào hot đng NH vi nhiu tin ích khác nhau.
Các dch v truyn thng ca ngân hàng: Bao gm Thc hin trao đi ngoi t,
chit khu thng phiu, nhn tin gi, bo qun vt có giá, tài tr các hot đng
ca Chính ph, cung cp các tài khon giao dch, cung cp dch v
y thác,…
Dch v ngân hàng mi phát trin gn đây:
- Cho vay tiêu dùng; Qun lý tin mt; Dch v thuê mua thit b; Cho vay tài
tr d án; Bán các dch v bo him; Cung cp các k hoch hu trí; Cung cp dch
v môi gii đu t chng khoán; Cung cp dch v tng h và tr cp; Cung cp
dch v ngân hàng đu t và ngân hàng bán buôn; Bo lãnh, thanh toán xut nhp
khu,…
- Phát trin dch v th (Th ghi n ni đa, tín dng ni đa, tín dng quc t
Visa/Master Card, Visa Electron/Master Card Electronic, th thanh toán quc t
Master Card Dynamic,…)
- Các sn phm mi v hàm lng công ngh cao nh công ngh ng dng
phn mm lõi Core Banking, là ht nhân toàn b h thng ca NH, nhm hin đi
hoá giao dch và qun lý tài khon, thanh toán, có th giao dch nhiu sn phm
bt k đim giao dch nào ca NH nh khách hàng gi tin mt ni có th rút tin
bt c chi nhánh nào ca NH đó, d dàng thay đi các sn phm dch v mà không
cn sa thng vào code ca chng trình, lp báo cáo qun tr, có th thc hin ti
9
1.000 giao dch/ 1 giây, qun lý trên 50 triu tài khon, h tr giao dch 24/24 gi
trong ngày.
- Nhng dch v ngân hàng đin t phù hp vi nhu cu ca nn kinh t trong
điu kin bùng n thông tin nh các dch v: Phonebanking giao dch NH qua đin
thoi vi tin ích đ kim tra tài khon, chuyn tin, hi thông tin v lãi sut và t
giá hi đoái. H thng Phone Banking mang đn cho khách hàng mt tin ích NH
mi, khách hàng có th mi lúc – mi ni dùng đi
n thoi c đnh, di đng đu có
th nghe đc các thông tin v sn phm dch v NH, thông tin tài khon cá nhân.
Internetbanking giao dch NH trên Internet là mt cách thc tin li và an toàn, đi
kèm vi vic s dng Internet ngày càng gia tng thì càng có nhiu NH s dng các
trang Web đ cung cp sn phm và dch v ca mình hoc tng cng giao tip vi
khách hàng. Home Banking là kênh phân phi dch v ca NH, cho phép khách
hàng thc hin hu h
t các giao dch chuyn khon ti nhà, vn phòng công ty, đi
công tác nc ngoài,…hay bt k ni đâu có kt ni Internet mà không cn phi
đn NH. Mobilebanking giao dch NH di đng. Ngày nay, hu ht các các nc
th trng đang phát trin nhanh, ngi ta s s dng đin thoi di đng nhiu hn
đin thoi c đnh. Tt nhiên đ các dch v này phát trin thì phi trên nn tng
công ngh tiên tin.
1.2. TNG QUAN V QUN TR NGÂN HÀNG THNG MI
1.2.1. Khái nim v qun tr và qun tr ngân hàng thng mi
1.2.1.1. Khái nim v qun tr
Qun tr là s tác đng ca các ch th qun tr lên đi tng qun tr nhm
đt đc các mc tiêu nht đnh đã đt ra trong điu kin bin
đng ca môi trng
kinh doanh.
Qua khái nim trên ta có mt s nhn xét nh sau:
- Qun tr là mt quá trình ch không phi là mt hành vi nht thi, trong đó
có s hin din ca ch th qun tr và đi tng qun tr. Ch th qun tr là ngi
to ra các tác đng qun tr, đi tng qun tr là ni tip nhn các tác đng đó và
có nh
ng thông tin phn hi.
10
- Mc tiêu ca qun tr là làm sao vi mt ngun tài nguyên sn có chúng ta
có th đt đc các mc tiêu vi mt hiu qu cao nht. Mc tiêu này đt ra không
ch cho đi tng qun tr mà còn cho ch th qun tr.
- Công tác qun tr phi gn lin vi môi trng kinh doanh và phi da trên
các thông tin chính xác v môi trng kinh doanh.
- Qun tr va là khoa hc va là mt ngh thu
t. Tính khoa hc th hin
ch: khi thc hin công vic, nhà qun tr phi vn dng các kin thc tích ly đc
nhiu lnh vc khác nhau đ t chc b máy điu hành, b trí, sp xp công vic
mt cách hp lý cng nh tuyn chn nhân viên sao cho phù hp vi yêu cu ca
công vic… Tuy nhiên kin thc ch là c s cho suy ngh, cho hành
đng ca nhà
qun tr; còn vic áp dng các kin thc đó vào thc tin nh th nào cho có hiu
qu thì đó li là mt ngh thut.
1.2.1.2. Khái nim v qun tr ngân hàng thng mi
Qun tr ngân hàng thng mi là vic thit lp các chng trình hot đng
kinh doanh đ đt các mc đích, mc tiêu kinh doanh dài hn và ngn hn ca NH,
là vic xác đ
nh và điu hòa các ngun tài nguyên đ thc hin chng trình, các
mc tiêu kinh doanh, đó là vic t chc, lãnh đo và kim tra nhân viên ca NH
thc hin chng trình, các mc tiêu đã đ ra.
T các khái nim trên, có th rút ra mt s nhn xét nh sau:
Th nht, QTNHTM đ cp đn vic thit lp các mc tiêu kinh doanh ca
NH và thi hn đ thc hin các mc tiêu. Mc tiêu tng quát nh
t là nhng mc
tiêu th hin trong chin lc kinh doanh ca NH. Chúng s đc c th hóa thành
các mc tiêu hành đng c th trong các k hoch mang tính tác nghip. S liên kt
các mc tiêu này th hin ni dung c bn các chng trình hot đng ca NH.
Th hai, QTNHTM đ cp đn vic xác đnh các ngun tài nguyên cho vic
thc hin các mc tiêu, gm lao đng, tài chính, c s vt ch
t, k thut công ngh.
Th ba, QTNHTM đ cp đn vic b trí, phân b các ngun tài nguyên vào
các khâu công vic đ thc hin các k hoch, các chng trình mc tiêu đã hoch
đnh.
11
Th t, QTNHTM đ cp đn hot đng lãnh đo ca các cp qun tr và
hot đng kim tra ca h đi vi hot đng ca các thuc cp, đ đm bo rng
nhng mc tiêu, chng trình, k hoch đã đc chn đang và s đc hoàn thành.
Th nm, QTNHTM đc xem là nhng chng trình hành đng và vì vy
ng
i ta phi đ cp đn mc đích t thân ca nó. Mc đích này là đm bo to
đc mt môi trng lao đng thun li đ phát huy tt nht các n lc và gim
thiu nhng bt li, nhng bt mãn cá nhân… nhm đt đc nng sut, cht lng,
hiu qu. Cái mà nhà qun tr mang li chính là phn thng d mà NH có đc nh
ti
n hành các hot đng qun tr có hiu qu, nh duy trì và tuân th nguyên tc đt
đc mt kt qu ti đa vi mt chi phí ti thiu. S đt đc mc ti đa v kt qu
tng ng vi mt mc đ có hn v ngun lc là nh có đc s thng nht, nh
s phi hp nh
p nhàng gia các cá nhân trong NH, nh s phn ng đúng đn và
kp thi ca nhà qun tr vi nhng thay đi ca môi trng kinh doanh mang tính
cnh tranh.
Th sáu, v thc cht QTNHTM là nhng hot đng thng nht phi hp,
liên kt các cá nhân ngi lao đng và các yu t vt cht trong các quá trình lao
đng, sn xut và cung cp các dch v NH nhm đt đc các mc đích, m
c tiêu
kinh doanh nht đnh mi thi k vi phng châm an toàn và hao tn ít nht v
ngun lc.
1.2.2. Các chc nng ca qun tr ngân hàng thng mi
1.2.2.1. Hoch đnh
Hoch đnh là vic xác đnh mc tiêu mà NH phi đt đc trong tng
khong thi gian nht đnh. Thc cht hoch đnh chính là s d kin nhng gì
mình s
đt đc trong tng lai, đt đc mc tiêu gì và mun đt đc mc tiêu
đó thì phi làm gì, khi nào làm và ai có th làm công vic đó, sao cho công vic
đc hoàn thành vi chi phí ti thiu và thi gian b ra là thp nht. Nh vy,
hoch đnh bao gm vic xác đnh các mc tiêu và vic la chn chin lc, sách
lc đ thc hin mc tiêu đã xác đnh.
12
Tt nhiên là vi kh nng hin có, con ngi khó có th d đoán chính xác
nhng gì s xy ra trong tng lai, nhng nhng d đoán đó nht thit phi có đ
mi cá nhân thy đc hng hành đng ca tp th t đó phát huy n lc ca bn
thân đ đt đn mc tiêu đã đ ra. ây là vn đ c bn nht c
a quá trình qun tr.
1.2.2.2. T chc
T chc là chc nng nhm thit k các c cu ca NH. Trong chc nng
này nhà qun tr s phi thc hin các công vic sau:
- Nghiên cu li các công vic cn phi làm đ đt đc mc tiêu.
- Trên c s các công vic phi làm đó, t chc các b phn đ thc hin công
vic
đó.
- B trí ngi qun lý các b phn và các nhân viên ca các b phn trên c s
gn lin vi kh nng ca tng ngi vi công vic, nhim v đc giao.
- Xác đnh các mi quan h gia các b phn, các cp qun tr khác nhau
nhm h tr nhau trong quá trình hot đng trong vic thc hin mc tiêu ca NH.
1.2.2.3. Lãnh đo (điu khi
n)
Lãnh đo là quá trình mà nhà qun tr tác đng lên hành vi ca các đi tng
b qun tr mt cách có ch đích, có đnh hng, làm sao cho h t nguyn nhit
tình phn đu đ đt đc mc tiêu đã xác đnh.
Lãnh đo bao gm vic đa ra các quyt đnh có tính nguyên tc mà mi
ngi phi tuân theo và t chc thc hin các quyt đnh đó, nhng đng thi nó
phi to điu kin cho mi cá nhân phát huy đc kh nng ca mình trong hành vi
tp th.
Phong cách lãnh đo đc cu thành bi ba yu t:
- Kh nng nhn thc đc các đng c cá nhân mi nhân viên trong nhng
thi đim khác nhau.
- Kh nng khích l nhân viên t nguyn làm vic vi n lc cao nht.
- Kh nng to ra mt môi tr
ng làm vic thân thin, hiu bit ln nhau, khi
dy nhit tình cá nhân.
13
Trên thc t, đ tác đng đn các đi tng qun tr, nhà qun tr có th s
dng các bin pháp giáo dc, hành chính và kinh t.
1.2.2.4. Phi hp
Phi hp là s liên kt các kh nng riêng bit ca tng ngi, tng b phn,
tng yu t sao cho chúng không cn tr, chng chéo lên nhau mà còn h tr nhau
đ đt đn mc tiêu chung.
Chc nng ph
i hp phi gn lin vi chc nng t chc và lãnh đo, đc
thc hin trong tng hot đng hàng ngày ca nhân viên. Mt s phi hp công
vic không cht ch s dn đn s lãng phí v thi gian và tng chi phí. Có th xem
chc nng phi hp nh là mt b phn ca chc nng t chc, nhng nó đc din
ra trong ngày v
i tt c các cp qun tr.
1.2.2.5. Kim tra
Chc nng kim tra đc th hin qua s theo dõi ca nhà qun tr v kt qu
công vic ca nhân viên. S theo dõi này s cung cp cho nhà qun tr nhng thông
tin cn thit nhm điu chnh các quyt đnh ca mình cho phù hp vi thc t,
hoc phát huy các quyt đnh đang có tác đng tích cc, chu
n b cho các quyt
đnh trong tng lai. Công vic kim tra cn phi thc hin thng xuyên, liên tc
và da trên h thng ch tiêu đnh hng rõ rt đ lng hóa các công vic mt cách
khoa hc. Các bc c bn ca chc nng kim tra bao gm:
- Theo dõi xem đi tng qun tr đang hot đng nh th nào, t đó thu thp
nhng thông tin v kt qu
thc t mà NH đã đt đc.
- i chiu các kt qu đó vi mc tiêu đ ra ban đu.
- Tin hành điu chnh, đm bo cho NH đi đúng qu đo đã đnh trc.
1.2.3. Các lnh vc ca qun tr ngân hàng thng mi
1.2.3.1. Qun tr tng quát
Có chc nng ch yu là thit lp các b ph
n và đa ra đnh hng hot
đng cho tt c các b phn trong mt t chc. K tip là xác đnh quyn hn, trách
nhim tng b phn và kim tra, giám sát công vic ca các b phn đó. Ngoài ra,
14
qun tr tng quát còn có chc nng đi ngoi (giao t): thit lp các mi quan h
vi các ban ngành, cp ch qun…
1.2.3.2. Qun tr tài chính
Có chc nng hoch đnh các ngun tài chính ca NH đm bo cho NH hot
đng bình thng. Qun tr tài chính còn có chc nng chn la và đa ra các quyt
đnh đu t sinh li, đm bo kh nng thanh toán ca NH.
1.2.3.3. Qu
n tr kinh doanh
Thc hin vic điu hành trc tip hot đng sn xut - kinh doanh ca
doanh nghip NH. Chc nng ch yu ca qun tr sn xut - kinh doanh là hoch
đnh sn phm, xác đnh cht lng sn phm, đi tng khách hàng và tiêu th sn
phm.
1.2.3.4. Qun tr tip th
ây là loi qun tr có vai trò quan trng đ
i vi s thành bi ca doanh
nghip NH vì nó giúp doanh nghip đa ra chin lc kinh doanh đúng đn nht.
Qun tr tip th xut phát t vic nghiên cu th trng mà doanh nghip NH đang
thc hin mc tiêu ca mình, t đó đa ra các bin pháp duy trì th trng, phát
trin tr trng. Qun tr tip th bao gm các công vic nh nghiên cu nhu cu ca
khách hàng, nghiên c
u môi trng kinh doanh, sn phm, qung cáo t chc vic
đa sn phm, dch v đn ngi tiêu dùng nhanh nht vi chi phí thp nht.
1.2.3.5. Qun tr nhân s
Bao gm công vic tuyn chn, hun luyn nhân viên và hoch đnh các
chng trình khai thác ngun nhân viên và s dng nhân viên có hiu qu nht.
Ngoài ra, qun tr nhân s còn đm nhn vic đnh ra ch đ lng bng và các ch
đ u đãi khác nhm khích l nhân viên làm vic.
1.2.3.6. Qun tr tài sn N - tài sn Có
Là qun tr các ngun vn và vic s dng vn ca NH nhm đm bo hiu
qu kinh t cao nht, hn ch đc ri ro phát sinh trong kinh doanh. Mc tiêu ch
yu ca qun tr tài sn N - tài sn Có là khi tng các ngun vn huy đng đ đáp
ng nhu cu kinh doanh, đng thi tìm kim các lnh vc đu t có hiu qu đ va
15
mang li li nhun cao va chp hành đúng các quy ch qun lý ca Nhà nc và
đm bo đc kh nng thanh khon ca NH.
1.2.3.7. Qun tr vn t có và s an toàn ca ngân hàng
Mc tiêu ca lnh vc qun tr này là đm bo mt mc vn t có ti thiu
trên tng s vn kinh doanh ca NH. H s vn t có trên tài sn kinh doanh càng
cao thì thì s an toàn càng l
n.
1.2.3.8. Qun tr kt qu tài chính
Là hoch đnh các khon chi tiêu và các khon thu nhp do kinh doanh mang
li. Trong đó phi đ ra các gii pháp nhm tit gim chi phí cách hp lý và tng các
khon thu trong kinh doanh cho NH.
1.2.3.9. Qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng
Ri ro có th xut hin trong mi ngành ngh, lnh vc kinh doanh. Nó là
mt yu t khách quan liên quan nên chúng ta không th loi tr đc ht mà ch có
th hn ch s
xut hin ca nó và làm gim đi nhng thit hi do chúng gây ra.
Kinh doanh NH là loi hình kinh doanh đc bit, và nhng ri ro đi vi hot
đng NH cng vì th mà mang tính đc thù. Bn cht ca hot đng kinh doanh
luôn mang tính mo him nên bt k nhà qun tr nào cng quan tâm đn ri ro. Ri
ro trong kinh doanh NH là nhng bin c không mong đi mà khi nó xy ra s dn
đn s tn tht v tài sn c
a NH, gim sút li nhun thc t so vi d kin. Vì vy
có th nói bn cht hot đng ca mt NHTM hin nay là chp nhn ri ro và qun
lý ri ro. Trong bt k giai đon kinh t nào thì vic đi mt vi ri ro ca các NH
là điu không th tránh khi.
Cùng vi s ra đi hàng lot ca các NH hin nay mà song hành vi nó là
không ít nhng ri ro dn đ
n vic không ch nh hng đn hot đng ca bn thân
NH đó mà còn có tác đng đn c nn kinh t.
Chính vì vy vic nhìn nhn, đánh giá đúng v thc trng các NH trong vn
đ ri ro thc s rt quan trng. Trong lnh vc kinh doanh NH, ri ro ch yu tp
trung vào các lnh vc sau: kh nng chi tr cho khách hàng, kh nng thu hi n
16
trong cho vay và đu t chng khoán, s thay đi ca lãi sut và t giá hi đoái, s
bin đng ca thu nhp…
Chúng ta có th tìm hiu rõ hn v các loi ri ro mà NH thng xuyên mc
phi đ rõ hn v vn đ này.Trong NH thng có các loi ri ro sau:
Ü Ri ro tín dng: là
- Tn tht tim tàng vn có đc to ra khi NH cp tín dng.
- Nhng thit hi, m
t mát mà NH gánh chu do ngi vay vn hay ngi s
dng vn không tr đúng hn, không thc hin đúng ngha v cam kt trong hp
đng tín dng vì bt k lý do gì.
Ü Ri ro thanh khon:
Là kh nng NH không đáp ng đc các cam kt khi đn hn thanh toán bi
thiu tin (tài sn n) đ tài tr cho các hot đng s dng vn (tài sn có) do lm
phát, mc lãi su
t thc không hp dn hoc ngi gi tin rút tin t…; hay bi
qun lý chênh lch k hn gia tài sn có và tài sn n yu kém, đu t vào các tài
sn có tính thanh khon kém nh trái phiu ca các công ty phát hành…
Ü Ri ro t giá:
Ri ro t giá là mt trong nhng ri ro th trng chính trong hot đng NH.
T giá ca các đng ngoi t bin đi không ngng d
n đn vic kinh doanh ngoi
hi cng luôn tim n rt nhiu ri ro. Nhng ri ro này có th phát sinh thông qua
các hot đng khi NH giao dch các đng tin nc ngoài nhm phc v cho khách
hàng hoc cho chính bn thân mình. Vì vy b nh hng t loi ri ro này không
ch là phía NH mà con c đi vi khách hàng. Tùy thuc vào quy mô hot đng và
quan đim ca Ban lãnh đo ca NH, mi NH có mc đ ri ro ngo
i hi khác nhau
và do đó có phng pháp qun lý ri ro ngoi hi khác nhau.
Ü Ri ro lãi sut:
Là loi ri ro do bin đng ca lãi sut. Thng xut hin đi vi nhng
ngun vn huy đng dài hn. Khi lãi sut th trng gim, NH s b thit do đã huy
đng ngun dài hn vi lãi sut cao. Khi lãi sut th trng tng, ngi gi tin s
l
a chn đu t vào lnh vc khác vì lãi sut cao hn lãi sut gi tin ti NH.