Trang 1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
****
TRN TH VIT HNG
TÍN DNG NGÂN HÀNG VI S PHÁT TRI
N
DOANH NGHIP NH VÀ VA TRÊN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH
LUN VN THC S KINH T
TP.H Chí Minh- Nm 2009
Trang 2
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
****
TRN TH VIT HNG
TÍN DNG NGÂN HÀNG VI S PHÁT TRI
N
DOANH NGHIP NH VÀ VA TRÊN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành : KINH T PHÁT TRIN
Mã s : 60.31.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS NGUYN PHÚ T
TP.H Chí Minh- Nm 2009
Trang 3
LI CM N
Trc tiên tôi xin chân thành cm n Thy giáo PGS – TS Nguyn Phú T đã tn
tình hng dn, góp ý và đng viên tôi trong quá trình thc hin lun vn tt nghip.
Xin chân thành cm n các thy cô Khoa Kinh t Phát trin và Khoa ào to Sau
i hc Trng i hc Kinh t thành ph H Chí Minh. Các anh ch đang công tác ti
mt s Ngân hàng Thng mi trên đa bàn thành ph H Chí Minh, cùng nhng anh ch
trong lp đã cho tôi kin thc và s nhit tình giúp tôi trong sut khóa hc và quá trình
thc hin kho sát s liu đ thc hin đ tài lun vn tt nghip.
Tôi cng xin gi li cm n đn các anh ch lãnh đo ca mt s doanh nghip
nh và va đang hot đng trên đa bàn thành ph H Chí Minh đã h tr trong quá
trình thc hin kho sát thu thp s liu đ phc v cho đ tài tt nghip cao hc.
Xin đc gi li cm n chân thành đn Ban lãnh đo TTT - Ngân hàng TMCP
Sài Gòn Thng Tín đã to mi điu kin thun li nht đ tôi hoàn thành khóa hc cng
nh quá trình làm lun vn.
Nhng li cm n sau cùng xin dành cho Ba m tôi và đc bit là chng tôi – Anh
Nguyn Thanh Phú - đã đng viên khích l và h tr tôi rt nhiu đ đt đc kt qu cao
nht./.
Trn Th Vit Hng
Trang 4
LI CAM OAN
Tôi cam đoan đây là đ tài nghiên cu mang tính đc lp cá nhân.
Lun vn đc hoàn thành sau quá trình hc tp, nghiên cu thc tin, kinh nghim bn
thân và di s hng dn ca Thy giáo Nguyn Phú T. Lun vn cha đc ai công
b di bt k hình thc nào./.
Tác gi
Trn Th Vit Hng
Trang 103
MC LC
LI M U 1
1. Tính cp thit ca đ tài 8
2. Mc đích nghiên cu 9
3. i tng và phm vi nghiên cu 9
4. Phng pháp nghiên cu 9
5. Câu hi nghiên cu 10
6. Kt cu ca đ tài 10
CHNG I TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI S PHÁT TRIN CA
DOANH NGHIP NH VÀ VA 11
1.1 Tín dng ngân hàng 11
1.1.1 Tng quan v tín dng trong nn kinh t 12
1.1.2 Nguyên nhân thúc đy s phát trin tín dng 12
1.1.3 Bn cht tín dng 13
1.1.4 Các hình thc tín dng 14
1.1.5
Vai trò ca tín dng Ngân hàng 16
1.2 Doanh nghip nh và va - vai trò Doanh nghip nh và va đi vi tng trng và
phát trin kinh t 17
1.2.1 Khái nim doanh nghip nh và va 18
1.2.2 Vai trò Doanh nghip nh và va đi vi nn kinh t 18
1.3 Tín dng ngân hàng đi vi quá trình phát trin doanh nghip nh và va 20
KT LUN CHNG 1 22
CHNG II PHNG PHÁP NGHIÊN CU 23
2.1 Xây dng khung phân tích 23
2.2 Mô t các bin cn thu thp 25
2.3 Cách thc xây dng các nhân t thông qua b câu hi đánh giá 29
2.4 Thit k mu và k hoch chn mu 29
2.4.1 Tng th d kin: 29
2.4.2 Quy mô mu và phng pháp chn mu: 29
Trang 104
2.4.3 Công c nghiên cu 31
2.5 Phng pháp phân tích (x lý s liu) 31
2.5.1 Thng kê mô t: 32
2.5.2 Phân tích Cronbach’s Alpha 32
2.5.3 Phân tích nhân t khám phá (EFA) 33
2.6 Phân tích hi quy 35
2.6.1 Xây dng các gi thit: 36
2.6.2 Thit lp hàm nghiên cu: 36
2.6.3 Kim đnh các gi thit 37
KT LUN CHNG 2 44
CHNG III TÁC NG TÍN DNG NGÂN HÀNG N S PHÁT TRIN
DOANH NGHIP NH VÀ VA TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH
45
3.1 Doanh nghip nh và va – đóng góp cho tng trng và phát trin kinh t
Tp. H Chí Minh 45
3.1.1 Thc trng doanh nghip nh và va Tp. H Chí Minh 45
3.1.2 Vai trò DNNVV cho quá trình tng trng và phát trin kinh t Tp. H Chí Minh 54
3.1.3 Thun li và khó khn ca DNNVV ti Tp H Chí Minh 61
3.2 Tác đng ca tín dng ngân hàng đi vi DNNVV trên đa bàn Tp. H Chí Minh 65
3.2.1 Vai trò tín dng ngân hàng đn s tn ti và phát trin ca DNNVV 65
3.2.2 Thc trng s dng dch v tín dng ca các doanh nghip trên đa bàn
Tp. H Chí Minh 69
3.2.3 Nguyên nhân hn ch kh nng tip cn ngun vn vay ngân hàng 72
3.3 Kt qu nghiên cu : 73
3.4 C hi và thách thc đi vi DNNVV 75
3.4.1 C hi: 76
3.4.2 Thách thc: 76
KT LUN CHNG 3 79
CHNG IV NÂNG CAO KH NNG TIP CN NGUN VN TÍN DNG
NGÂN HÀNG Y MNH S PHÁT TRIN CA DOANH NGHIP NH
VÀ VA TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 80
Trang 105
4.1 nh hng phát trin DNNVV giai đon 2006 - 2010 80
4.2 Các gii pháp, kin ngh 81
4.2.1 Xây dng – công khai h thng thông tin minh bch nâng cao nng lc tài chính
DNNVV 81
4.2.2 Nâng cao công tác thit lp và xây dng phng án kinh doanh 86
4.2.3 Nâng cao công tác thm đnh tài sn đm bo 92
4.2.4 Nâng cao k nng tip cn dch v ngân hàng và các ngun tài tr có chi phí thp 93
4.2.5 Các kin ngh chung 98
KT LUN CHNG 4 101
KT LUN 101
Trang 5
DANH MC CÁC T VIT TT
GDP : Tng sn phm quc dân
NSNN : Ngân sách nhà nc
DNNN : Doanh nghip nhà nc
DNNNN : Doanh nghip ngoài nhà nc
DNNVV : Doanh nghip nh và va
DNCVDTNN : Doanh nghip có vn đu t nc ngoài
TCTD : T chc tín dng
CTCP : Công ty c phn
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHTMQD : Ngân hàng thng mi quc doanh
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
NHNNg : Ngân hàng nc ngoài
NHCVTNN : Ngân hàng có vn đu t nc ngoài
WTO : T chc thng mi quc t.
NTKT : Nhân t kinh t
NTPL : Nhân t pháp lý
DDDN : c đim doanh nghip
VVNH : Vn vay ngân hàng
QDTD : Quyt đnh tín dng
PTDN : Phát trin doanh nghip
HQPA : Hiu qu phng án kinh doanh
TDNV : Thái đ ngi vay
TSDB : Tài sn đm bo
NLTC : Nng lc tài chính
NTLI : Nhn thc li ích
CSKD : Chính sách kinh doanh
QHQB : Mi quan h quen bit
Trang 6
DANH MC BNG, BIU, S
Bng 2.1 Mi quan h gia đ lch chun và cht lng ca c lng
Bng 2.2 C quan công tác hin ti ca ngi tham gia tr li Phiu tham vn
Bng 2.3 H s Cronbach’s Alpha ca các thang đo
Bng 2.4 Kt qu EFA thang đo nhân t tác đng đn s phát trin ca DNNVV
Bng 2.5 Các h s tng quan (Phát trin DNNVV)
Bng 2.6 ANOVA (trong phân tích hi quy tng quan)
Bng 2.7 Nhân t tác đng đn Phát trin DNNVV
Bng 2.8 Kim đnh Homogeneity ca các bin ca Quyt đnh cp tín dng
Bng 2.9 PHÂN TÍCH ANOVA (trong phân tích phng sai mt chiu)
Bng 2.10 ANOVA ca nhân t Quyt đnh cp tín dng
Bng 2.11 Kim đnh Bonferroni (phân tích s khác bit theo tng cp)
Bng 3.1 S DN hin đang hot đng tính đn 31/12/2007 ti Tp. H Chí Minh
Bng 3.2 Quy mô doanh nghip theo tiêu chí lao đng phân theo thành phn kinh t tính
đn ngày 31/12/2007
Bng 3.3 GDP trên đi bàn phân theo thành phn kinh t
Bng 3.4 Thu NSNN trên đa bàn theo thành phn kinh t
Bng 3.5 S lao đng theo thành phn ca khi DNNNN
Bng 3.6 : Quy mô vn SXKD tính bình quân cho 1 doanh nghip theo thành phn kinh
t
Bng 3.7 Nhu cu s dng dch v cp tín dng ca doanh nghip
Bng 3.8 C cu ngun vn trong doanh nghip va và nh
Bng 3.9 Nguyên nhân không s dng vn tín dng ngân hàng
Bng 3.10 Nhng nguyên nhân hn ch kh nng tip cn ngun vn ngân hàng ca
DNNVV
Biu đ 3.1 S DN hin đang hot đng Tp. H Chí Minh so vi c nc
Trang 7
Biu đ 3.2 S DN Tp. H Chí Minh phân theo thành phn kinh t
Biu đ 3.3 Phân loi Doanh nghip ngoài nhà nc theo thành phn
Biu đ 3.4 Biu đ phân loi doanh nghip theo quy mô lao đng
Biu đ 3.5 Quy mô doanh nghip theo tiêu chí vn phân theo thành phn kinh t tính
đn ngày 31/12/2007
Biu đ 3.6 Tng mc bán l trên đa bàn theo thành phn kinh t tính đn nm 2007
Biu đ 3.7 Tng vn đu t phát trin
Biu đ 3.8 Lao đng theo thành phn kinh t
S đ 1 Mô hình lý thuyt các nhân t tác đng đn s phát trin DNNVV và kh nng
tip cn ngun vn vay NHTM
S đ 2 Quy trình nghiên cu
S đ 3 Mô hình thc tin các nhân t tác đng đn s phát trin DNNVV và kh nng
tip cn ngun vn vay NHTM ./.
Trang 8
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Tng trng và phát trin kinh t luôn là mc tiêu hàng đu ca tt c các quc gia.
Mt trong nhng nhân t thúc đy tng trng ca mt quc gia đó chính là khi doanh
nghip, đc bit là doanh nghip nh và va (DNNVV). Khi DNNVV góp phn tng sn
lng hàng hóa dch v, gii quyt công n vic làm, gia tng thu nhp, đy mnh hot
đng xut nhp khu, gii quyt các vn đ xã hi v.v
Nm 2008 là nm đy bin đng v kinh t ca các quc gia trên th gii, t khng
hong ca h thng tài chính bt ngun t M đã dn đn khng hong kinh t th gii.
H qu s bin đng kinh t đó là tng trng ca các quc gia gim xung, nhiu doanh
nghip b phá sn, tht nghip gia tng, thu nhp ngi dân ngày càng gim…chính điu
này đã đt ra nhng thách thc trong chính sách kinh t ca các quc gia.
Khng hong kinh t th gii đã tác đng ti kinh t Vit Nam, biu hin tc đ
tng trng gim, mt lot các doanh nghip nht là DNNVV đang đng trên b vc phá
sn. Mt trong nhng nguyên nhân dn đn khó khn ca DNNVV đó là hu ht các
DNNVV có quy mô vn nh hoc quá nh, điu này làm cho DNNVV là đi tng d b
tn thng nht khi nn kinh t có nhng bin đng bt thng. Do đó, đ cho các
DNNVV có th đng vng và phát trin nhm góp phn cho tng trng và phát trin
kinh t đòi hi Chính Ph phi có chính sách h tr vn cho DNNVV, to điu kin cho
các DNNVV d dàng tip cn đc các ngun cung ng vn đ gia tng ngun vn cho
quá trình hot đng và phát trin ca DNNVV.
Mt trong nhng kênh cung cp vn ch yu cho DNNVV chính là NHTM. Thc
t cho thy vic tip cn ngun vn này đi vi DNNVV không h d dàng, NHTM có
vn nhng không th thc hin cho vay trong khi DNNVV cn vn li không vay đc.
c bit, ti thành ph H Chí Minh là đu tàu kinh t ca quc gia, DNNVV chim t
trng ln nht trong c nc cng không nm ngoài ngoi l này.
Xut phát t nhn thc trên, tác gi la chn vn đ “Tín dng ngân hàng vi s
phát trin doanh nghip nh và va trên đa bàn thành ph H Chí Minh” làm đ tài
nghiên cu ca lun vn cao hc.
Trang 9
2. Mc đích nghiên cu
- H thng hóa nhng vn đ lý lun liên quan đn s phát trin DNNVV và tác đng ca
DNNVV đn quá trình tng trng và phát trin kinh t.
- Phân tích thc trng hot đng ca DNNVV; xây dng mô hình nhng nhân t tác đng
đn s phát trin DNNVV trên đa bàn thành ph H Chí Minh.
- Tìm hiu nhng khó khn trong vic tip cn ngun vn ngân hàng thng mi cng
nh s ”ngn ngi” cho vay ca ngân hàng đi vi DNNVV.
- Trên c s phân tích và kim đnh mô hình nhng nhân t tác đng đn s phát trin ca
DNNVV đ t đó tác gi mnh dn đ xut mt s gii pháp nhm thúc đy và nâng cao
kh nng tip cn ngun vn ca DNNVV góp phn cho quá trình phát trin ca
DNNVV.
Nghiên cu này có ý ngha thc tin đi vi nhà qun tr DNNVV, ngân hàng
thng mi và quan trng hn là đi vi nhà làm chính sách nhm to điu kin, tin đ
đ mi quan h gia DNNVV và NHTM ngày càng cht ch hn t đó thúc đy s phát
trin DNNVV góp phn cho quá trình tng trng và phát trin kinh t ca đa phng
nói riêng và c nc nói chung.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Các DNNVV có giao dch vi các Ngân hàng thng mi c
phn trên đa bàn thành ph H Chí Minh
Phm vi nghiên cu: tài gii hn nghiên cu khi DNNVV trên đa bàn thành
ph H Chí Minh.
4. Phng pháp nghiên cu
- óng góp ca DNNVV cho quá trình tng trng kinh t thành ph H Chí Minh.
Nhng ích li mà DNNVV thu đc t vic s dng ngun vn vay t Ngân hàng.
Phng pháp này ch yu phân tích trên các bng danh mc, s đ, biu đ.
- Thng kê mô t s dng các ngun s liu điu tra v các nhân t tác đng đn s phát
trin cng nh nhng nhân t nh hng đn kh nng tip cn ngun vn vay Ngân hàng
ca DNNVV.
Trang 10
- Phng pháp nghiên cu đnh tính và đnh lng: tin hành xây dng mô hình hi quy
và kim đnh mô hình hi quy vi s h tr phn mm SPSS
5. Câu hi nghiên cu
- S phát trin ca DNNVV đn tng trng và phát trin kinh t thành ph
H Chí Minh trong thi gian qua nh th nào?
- Nhng nhân t nh hng đn s phát trin doanh nghip nh và va?
- Nhng nguyên nhân hn ch đn kh nng tip cn ngun vn vay ngân hàng ca
doanh nghip nh và va?
6. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn M đu, Kt lun, Ph lc và Tài liu tham kho, đ tài gm có 4
chng:
Chng 1: Tín dng ngân hàng vi s phát trin doanh nghip nh và va.
Chng 2: Phng pháp nghiên cu.
Chng 3: Tác đng tín dng ngân hàng vi s phát trin doanh nghip nh và va
cng nh kh nng tip cn ngun vn tín dng ca doanh nghip trên đa bàn thành ph
H Chí Minh
Chng 4: Nâng cao kh nng tip cn ngun vn tín dng ngân hàng đ đy mnh
s phát trin ca doanh nghip nh và va trên đa bàn thành ph H Chí Minh.
Trang 11
CHNG I
TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI S PHÁT TRIN CA
DOANH NGHIP NH VÀ VA
1.1 Tín dng ngân hàng
Theo quan đim ca trng phái kinh t mi (lý thuyt tng trng kinh t ni
sinh), Mankiw (1992), King và Levine (1993) nhn mnh rng mt khu vc tài chính
vng mnh có th thúc đy tng trng kinh t dài hn, đi mi công ngh (TFP), nghiên
cu và phát trin (R&D) thông qua các kênh cung cp tài chính cho các doanh nghip và
h kinh t gia đình. Hn th na, mt khu vc tài chính vng mnh không ch gii hn
chc nng huy đng các ngun vn trong nc mà còn có chc nng rt ln ti thu hút và
nâng cao hiu qu s dng các ngun vn bên ngoài nn kinh t nh vn đu t trc tip
nc ngoài (FDI) và vn đu t gián tip (FPI).
Trong khi đó, các nhà kinh t theo quan đim lý thuyt ngân hàng thì nhn mnh
vai trò ca các NHTM trong quá trình tng trng kinh t. Các nhà kinh t theo quan
đim này cho rng trong giai đon đu ca phát trin kinh t ti các nc đang phát trin
các NHTM không ch là các kênh huy đng vn quan trng đáp ng nhu cu tng trng
kinh t mà còn có chc nng gim thiu các ri ro tài chính thông qua vic cung cp
thông tin và t vn cho các nhà đu t.
Stiglitz (1985) và Bhide (1993) chng minh thông qua mi quan h cht ch, giám
sát, và t vn các hot đng kinh doanh cho doanh nghip và h gia đình, các NHTM có
th gim thiu các tác đng tiêu cc ca hin tng bt đi xng thông tin trong các nn
kinh t kém phát trin gây ra. Do vy, các NHTM có th phân b ngun vn mt cách
hiu qu, gim thiu các ri ro tài chính, và tránh to ra các cú sc v tài chính đi vi các
nn kinh t đang phát trin.
Các nghiên cu đnh lng v mi quan h gia khu vc tài chính (c th NHTM)
vi tng trng kinh t đã chng minh có mi liên h cht ch gia hot đng tín dng
NHTM vi hot đng sn xut kinh doanh các doanh nghip và h gia đình t đó đóng
Trang 12
góp cho quá trình tng trng và phát trin kinh t. Thông qua nghip v tín dng NHTM
cung cp vn cho các doanh nghip phc v cho hot đng sn xut kinh doanh.
1.1.1 Tng quan v tín dng trong nn kinh t
Tín dng đc hiu là s dng s tin tng, tín nhim đ vay mn mt lng giá
tr di dng vt cht hay tin t trong mt khong thi gian nht đnh t ngi cho vay
dang ngi đi vay vi nhng điu kin nht đnh và sau khong thi gian vay mn thì
ngi đi vay phi hoàn tr li cho ngi cho vay mt lng giá tr ln hn ban đu.
Tuy nhiên, trong giai đon hin nay có rt nhiu nhng quan đim v hot đng
ca tín dng khác nhau, c th nh:
- Xét trên góc đ chuyn dch qu tin t thì tín dng là s dch chuyn qu tin t
ca ch th này(ngi tit kim, thng d vn) sang qu tin t ch th khác (ngi có
nhu cu, thiu vn)
- Xét trên gc đ quan h tài chính thì tín dng li đc hiu là mt giao dch v tài
sn trên c s hoàn tr gia 2 ch th.
- Xét trên góc đ s dng vn: tín dng là quan h chuyn nhng quyn s dng
vn t ch th này trong mt thi hn nht đnh vi nhng điu kin nht đnh và cng
trên c s có s hoàn tr
Vy tín dng đc hiu là mi quan h kinh t gia ngi đi vay và ngi cho vay
thông qua chuyn nhng mt lng giá tr vi nhng điu kin nht đnh, sau mt khon
thi gian xác đnh ngi đi vay tr li cho ngi cho vay mt lng giá tr ln hn ban
đu.
1.1.2 Nguyên nhân thúc đy s phát trin tín dng
Sn xut hàng hóa đc xem là nguyên nhân ra đi ca tín dng. Do đó, bt c
xã hi nào có tn ti hot đng sn xut hàng hóa tt yu có quá trình hot đng ca tín
dng.
Hot đng sn xut kinh doanh đc thc hin các công ty và xí nghip hay h
gia đình. Trong quá trình thc hin sn xut kinh doanh gia các ch th có mi quan h
trao đi, mua bán vi nhau, hàng hóa công ty này s là nguyên liu ca doanh nghip kia
v.v và hàng hóa, dch v sn xut ra đáp ng nhu cu tiêu dùng cho xã hi. Phc v cho
Trang 13
quá trình trao đi mua bán đòi hi phi có tin t làm vt trung gian nên tin t(vn) ca
các công ty, xí nghip liên tc tri qua nhiu giai đon và biu hin di các hình thái
khác nhau. Quá trình tun hoàn vn th hin qua quy trình sau : T – H – SX – H
’
– T
’
.
Tuy nhiên, mi công ty hay xí nghip thì có lúc thiu vn sn xut kinh doanh,
có lúc tha vn, thc t quá trình sn xut kinh doanh thng xy ra hin tng:
- Mt nhóm nhng công ty, xí nghip có vn tm thi cha s dng
- Mt nhóm nhng xí nghip khác li có nhu cu cn b sung vn tm thi.
S d có hin tng này là vì chu k sn xut và tính thi v mi công ty và xí
nghip, mi ngành kinh t không ging nhau, trong khi đó sn xut là mt quá trình liên
tc. Vì vy, s có hin tng có doanh nghip tha vn, ngc li có doanh nghip khác
thiu vn.
ây là hin tng khách quan tn ti trong quá trình tái sn xut xã hi, đng thi
nó là mâu thun quá trình tun hoàn và chu chuyn vn. Chính điu này đòi hi phi có
tín dng làm cu ni gia ni tha và ni thiu.
i vi các công ty, xí nghip li nhun tích ly dùng đ đu t có gii hn, do đó
mun thc hin đc nhu cu m rng sn xut cn thit phi nh đn ngun vn trong
xã hi. Ngun vn đáp ng cho nhu cu này là vn tit kim xã hi, bao gm vn tit
kim ca các nhà kinh doanh, vn tit kim cá nhân và ca ngân sách nhà nc.
Mt khác, chúng ta đu bit rng mi khon tit kim đu có mt mc đích s
dng nht đnh nh tit kim đ mua nhà hay mua xe hoc m rng sn xut v v mc
đích tit kim có th đc thc hin ngay hoc là phi sau mt thi gian.Và khi cha s
dng vào mc đích đã đnh thì đc xem là khon sinh li bng cách cho ngi có nhu
cu hin ti s dng tm thi ngun tin tit kim đ tìm kim giá tr cao hn trong tng
lai và nhanh chóng thc hin mc tiêu.
Nh vy s phát trin ca tín dng xut phát t nhu cu tit kim và nhu cu đu
t hay tín dng đc xem là cu ni tit kim và đu t.
1.1.3 Bn cht tín dng
Nh đã đ cp trên, thc cht tín dng là mt quan h kinh t gia ngi cho vay
và ngi đi vay gia h có mi liên h vi nhau thông qua vn đng giá tr vn tín dng
Trang 14
đc biu hin di hình thc tin t hoc hàng hóa. Vy bn cht tín dng th hin quá
trình vn đng vn qua các giai đon nh sau:
- Giai đon 1: Phân phi vn tín dng di hình thc cho vay t ngi cho vay sang
ngi đi vay.
- Giai đon 2: Quá trình s dng vn ca ngi đi vay : s dng vn cho quá trình
tái sn xut hoc tiêu dùng to ra mt lng giá tr mi ln hn góp phn thúc đy tng
trng và phát trin kinh t.
- Giai đon 3: S hoàn tr tín dng. Giai đon này vn tín dng đc ngi đi vay
hoàn tr li cho ngi cho vay và lng giá tr hoàn tr li ln hn lng giá tr ban đu.
T s phân tích bn cht tín dng trên cho thy tín dng có ý ngha rt ln trong
quá trình hot đng sn xut kinh doanh ca nn kinh t. Mang li li ích không ch cho
các cá nhân, t chc tham gia quá trình hot đng tín dng mà góp phn thúc đy tng
trng kinh t thông qua hot đng sn xut kinh doanh và tiêu dùng.
1.1.4 Các hình thc tín dng
1.1.4.1 Cn c vào các ch th tham gia hot đng tín dng, tín dng đc chia
làm các loi sau:
a. Tín dng thng mi: là quan h tín dng gia các nhà doanh nghip, đc
biu hin di hình thc mua bán chu hàng hóa. S vn đng và phát trin ca hình thc
tín dng thng mi gn lin vi sn xut và trao đi hàng hóa.
b. Tín dng Ngân hàng: là quan h tín dng gia ngân hàng, các t chc tín dng
khác vi các nhà doanh nghip và cá nhân. c đim hình thc này là Ngân hàng và các
t chc tín dng khác đc xem là cu ni gia tit kim và tiêu dùng, chúng va là
ngi đi vay va là ngi cho vay. Tín dng Ngân hàng đc xem là hình thc tín dng
ph bin và có vai trò qua trng trong tng trng và phát trin kinh t.
c. Tín dng nhà nc: là quan h tín dng mà trong đó Nhà nc biu hin là
ngi đi vay. Ch th trong tín dng nhà nc bao gm ngi đi vay là Nhà nc
Trung ng và Nhà nc đa phng, mc đích đi vay là bù đp bi chi ngân sách.
Trang 15
d. Tín dng quc t: là quan h tín dng gia Chính ph các nc vi các t
chc tài chính tin t quc t, thc hin bng nhiu hình thc khác nhau nhm h tr
trong vic phát trin kinh t - xã hi ca mt quc gia.
1.1.4.2 Cn c theo thi gian chuyn nhng giá tr gia ngi cho vay và đi
vay thì tín dng gm:
a. Tín dng ngn hn
1
là loi tín dng có thi gian vay vn di mt nm. Tín
dng ngn hn đc s dng đ b sung vn lu đng tm thi ca các doanh nghip và
cho vay phc v nhu cu sinh hot ca cá nhân.
b. Tín dng trung hn
2
: là hình thc tín dng có thi hn t 1 đn 5 nm. Tín
dng trung hn nhm cung cp đ doanh nghip mua sm tài sn c đnh, ci tin và đi
mi k thut, m rng và xây dng các công trình nh có thi gian thu hi vn nhanh.
c. Tín dng dài hn
3
: là hình thc tín dng có thi gian vay vn trên 5 nm. S
dng đ cung cp ngun vn cho xây dng c bn, đu t xây dng xí nghip mi, c s
h tng, ci tin và m rng sn xut.
1.1.4.3 Cn c vào đi tng tín dng có các hình thc tín dng sau:
a. Tín dng vn lu đng: Là hình thc tín dng đ hình thành vn lu đng,
đc s dng đ bù đp mc vn thiu ht tm thi (nh d tr hàng hóa, thanh toán các
khon n…) cho các t chc kinh t. Thi hn cho vay đi vi loi tín dng này là ngn
hn.
b.Tín dng vn c đnh: Là hình thc tín dng đc dùng đ hình thành tài sn c
đnh ca các t chc kinh t. Dùng đ đu t đ mua tài sn c đnh, ci tin và đi mi
k thut, m rng sn xut, xây dng các xí nghip và công trình mi. Thi hn cho vay
đi vi loi tín dng này là trung hn và dài hn.
1.1.4.4 Cn c vào mc đích s dng vn có các hình thc tín dng sau:
a. Tín dng sn xut và lu thông hàng hóa: Là loi tín dng dành cho các
doanh nghip và các ch th kinh doanh đ tin hành sn xut và lu thông hàng hóa.
1
Theo quy đnh ca Lut t chc tín dng ca Ngân hàng Nhà nc
2
Theo quy đnh ca Lut t chc tín dng ca Ngân hàng Nhà nc
3
Theo quy đnh ca Lut t chc tín dng ca Ngân hàng Nhà nc
Trang 16
b.Tín dng tiêu dùng: Là hình thc tín dng dành cho các cá nhân đ đáp ng
nhu cu nh: mua nhà ca, xe c, du hc… thng do các ngân hàng, qu tit kim, hp
tác xã tín dng và các t chc tín dng cung cp. Ngoài ra, bán tr góp cng đc coi là
hình thc tín dng do các công ty, ca hàng thc hin.
1.1.5 Vai trò ca tín dng Ngân hàng
Cho dù có phân loi tín dng theo các tiêu thc khác nhau nhng nhìn chung đi
vi tt c các nc trên th gii dù là nc phát trin hay đang phát trin thì Tín dng
ngân hàng có vai trò đóng góp rt quan trng đn vic cung cp ngun vn cho nn kinh
t thông qua hot đng sn xut kinh doanh và tiêu dùng t đó thúc đy tng trng và
phát trin kinh t.
Tín dng ngân hàng đc cung cp di hình thc tin t, bao gm tin mt và bút
t, mà ch yu là bút t.
Ngân hàng đóng vai trò nh là mt đnh ch tài chính trung gian, do đó trong quan
h tín dng vi các cá nhân và doanh nghip thì ngân hàng va là ngi đi vay đng thi
là ngi cho vay. Thông qua h thng Ngân hàng đã làm cho nhng đng vn nh l
cha có kh nng sinh li đc tp hp li đ đu t cho hot đng sn xut kinh doanh,
tiêu dùng và to ra giá tr ln hn, mang lai li ích cho các ch th trong nn kinh t. T
đó, có th thy vai trò ca tín dng Ngân hàng đi vi quá trình tng trng và phát trin
kinh t ca mt quc gia đc th hin nh sau:
Th nht : đáp ng nhu cu vn đ duy trì quá trình sn xut đc liên tc, đng
thi góp phn đu t phát trin kinh t.
Th hai: Thúc đy nn kinh t t đó góp phn nâng cao tng trng và phát trin
nn kinh t.
Th ba: Tín dng là công c tài tr cho các ngành kinh t kém phát trin và ngành
kinh t mi nhn
Th t: Góp phn tác đng đn vic tng cng ch đ hch toán kinh t các xí
nghip, minh bch hn các hot đng sn xut kinh doanh ca các ch th.
Th nm: To điu kin đ phát trin các quan h kinh t vi nc ngoài thông
qua thu hút vn hoc đu t vi các ch th hay Chính ph ca các nc trên th gii.
Trang 17
Có th thy hot đng tín dng Ngân hàng có vai trò tác đng rt ln đn quá trình
tng trng và phát trin ca mi quc gia. Vai trò này không ch th hin qua lý thuyt
mà đã đc kim chng thông qua các công trình nghiên cu ca các giáo s trng i
hc và các chuyên gia thuc Ngân hàng th gii.
Theo bài nghiên cu nm 1993 ca 2 tác gi King và Levine
4
thuc đi hc
Virginia - M đã xác đnh tc đ tng trng kinh t và s phát trin h thng tài chính
có mi tng quan đng bin, nu tng cng phát trin tài chính có th làm tng t l
tng trng dài hn ca nn kinh t.
ng thi, cng theo Rose Levine
5
(2003 - H Virginia, M) khi nghiên cu mi
quan h gia tài chính và tng trng kinh t cng đã ch ra tác đng tài chính thông qua
tit kim ca các ch th, trong đó Ngân hàng là mt trung gian tài chính gia tit kim
và đu t t đó góp phn thúc đy tng trng kinh t.
Trong công trình nghiên cu “ Banking and Growth: Quality versus Quantity?”
ca 3 tác gi Iftekhar Hasan, Michael Koetter , Michael Wedow
6
đã đa ra mô hình thc
nghim mi quan h gia cht lng cng nh s lng Ngân hàng nh hng đn tc đ
tng trng kinh t thông qua hot đng tín dng ngân hàng đi vi các doanh nghip
tham gia hot đng sn xut kinh doanh, nht là doanh nghip va và nh. Tín dng Ngân
hàng tác đng đi vi s phát trin các doanh nghip ra sao? Nht là các DNNVV vì các
DNNVV thng khan him v ngun lc tài chính cho sn xut và kinh doanh?
1.2 Doanh nghip nh và va - vai trò Doanh nghip nh và va đi vi tng trng
và phát trin kinh t
Không mt ai có th ph nhn đc vai trò to ln ca tín dng Ngân hàng đi vi
quá trình tng trng và phát trin kinh t thông qua hot đng cung cp ngun tài chính
4
“Finance and Growth: Schumpeter Might be Right” ca Robert G. King; Ross Levine theo The Quarterly Journal
of Economics, Vol. 108, No. 3. (Aug., 1993), pp. 717-737.
5
Financial Development and Economic Growth: Views and Agenda ca Ross Levine University
of Virginia
6
a Iftekhar Hasan: Lally School of Management and Technology, Rensselaer Polytechnic Institute, 110 8th Street.
Pittsburgh Building, Troy, NY 12180, USA
b. Michael Koetter: Bank of Finland, P.O. Box 160, FI-00101 Helsinki, Finland.University of Groningen, Faculty
of Economics, PO Box 800, 9700. AV Groningen, The Netherlands
c. Michael Wedow : Deutsche Bundesbank, P.O. Box 10 06 02, 60006 Frankfurt, Germany
Trang 18
cho các ch th trong nn kinh t nhm tho mãn nhu cu sn xut kinh doanh và tiêu
dùng. Và cng không quá ngc nhiên khi các cá nhân và t chc luôn luôn chn ngân
hàng là mt kênh cung cp ngun vn cho quá trình đu t và tái sn xut. Bi li th ni
bt ca Ngân hàng là “đi vay” nhng ngun vn nh l, tm thi nhàn ri ch yu ca các
cá nhân đ “cho vay” li vi lng vn ln hn rt nhiu, nht là đi vi các doanh
nghip sn xut kinh doanh. Trong điu kin hin nay th nào đc xem là doanh nghip
nh và va? Các loi hình doanh nghip có nhng đc đim gì? Vai trò ca DNNVV đi
vi quá trình phát trin kinh t?
1.2.1 Khái nim doanh nghip nh và va
DNNVV là mt loi hình doanh nghip ca nn kinh t. Vic khái nim rõ th nào
là DNNVV rt linh hot và tu thuc vào tng quc gia, tng khu vc kinh t mà không
có mt chun thng nht chung. Thông thng s có nhng mc gii hn cho mt doanh
nghip đ đc coi là va và nh, khi vt rào cn đó, doanh nghip vt cp đ tr
thành doanh nghip ln, thành tp đoàn.
Doanh nghip va và nh là nhng doanh nghip có quy mô nh bé v mt vn,
lao đng hay doanh thu. Doanh nghip nh và va có th chia thành ba loi cng cn c
vào quy mô đó là doanh nghip siêu nh, doanh nghip nh và doanh nghip va.
Theo tiêu chí ca Ngân hàng th gii, doanh nghip siêu nh là doanh nghip có s
lng lao đng di 10 ngi, doanh nghip nh có s lng lao đng t 10 đn di 50
ngi, còn doanh nghip va có t 50 đn 300 lao đng.
Vy đi vi Vit Nam thì đ phân bit đâu là doanh nghip nh, đâu là doanh
nghip va và doanh nghip ln thì theo Ngh nh 90/2001/N ca Chính Ph ban hành
thì c s đ phân loi doanh nghip s da trên 2 tiêu chí vn và lao đng theo đó
“ DNNVV là c s sn xut, kinh doanh đc lp đã đng ký kinh doanh theo pháp lut
hin hành có s vn đng ký không quá 10 t đng hoc s lao đng trung bình hàng nm
không quá 300 ngi”
1.2.2 Vai trò Doanh nghip nh và va đi vi nn kinh t
hu ht các quc gia, DNNVV đu chim t l áp đo so vi doanh nghip có quy
mô ln. Tính đn cui nm 2003, các DNNVV ti 19 nc châu Âu chim đn 99,8%
Trang 19
tng s doanh nghip ca nhng nc này, gi vai trò ch đo trong nn kinh t. Ti
Châu Á, s liu nm 2007 cho thy DNNVV hu ht các quc gia cng chim t trng
rt ln và đóng góp cho nn kinh t rt nhiu. Ví d nh Trung Quc s DNNVV chim
đn 99% tng s doanh nghip hin hu và đóng góp gn 59% GDP cho đt nc; trong
khi đó ti Hàn Quc, DNNVV chim hn 97% tng s doanh nghip, s dng ti 88%
nhân công và to ra hn 50% tng doanh thu ca nn kinh t. Vi ài Loan và Vit Nam,
s DNNVV chim trung bình 95% tng s doanh nghip. Còn ti Nht thì DNNVV
chim đn 90% tng s doanh nghip, to ra khong 70% vic làm trong nn kinh t
7
. T
nhng s liu thng kê trên đã chng minh phn nào mc đ quan trng ca khi
DNNVV vi quá trình tng trng và phát trin kinh t ca mi quc gia.Th hin:
Mt là : DNNVV gi vai trò quan trng trong nn kinh t, hu ht các quc gia
thì DNNVV thng chim t trng ln, thm chí áp đo trong tng s doanh nghip.
Chng hn nh nc ta ch xét các doanh nghip có đng ký thì t l này là trên 95%,
Hàn Quc 80 – 90%, ài Loan cng gn xp x 95% . Vì th, đóng góp ca h vào tng
sn lng và to vic làm cho nn kinh t là rt đáng k.
Hai là: DNNVV góp phn gi vai trò n đnh nn kinh t. Phn ln đi vi các
nn kinh t, các DNNVV là nhng nhà thu ph cho các doanh nghip ln. S điu chnh
hp đng thu ph ti các thi đim cho phép nn kinh t có đc s n đnh. Vì th,
doanh nghip nh và va đc ví là thanh gim sc cho nn kinh t.
Ba là: DNNVV làm cho nn kinh t tr nên nng đng hn, do có quy mô nh,
nên d điu chnh trong quá trình hot đng. Vai trò này chng minh thông qua các
DNNVV hot đng trong c ch th trng, đc chà xát, đc tp luyn trong cnh
tranh nên h thng có các cách gi quyt khó khn khác vi các doanh nghip ln, do đó
kh nng quyt đnh, x lý, thích nghi ca các DNNVV rt nhanh.
Bn là: to nên ngành công nghip và dch v ph tr quan trng. Các DNNVV
thng chuyên môn hóa vào sn xut mt vài chi tit đc dùng đ lp ráp thành mt sn
phm hoàn chnh, là sân sau cho các doanh nghip ln hay tp đoàn. Giúp phát huy li th
so sánh ca mi quc gia.
7
o/forum/index.php?showtopic=4344 truy cp ngày 12/12/2008
Trang 20
Nm là: DNNVV có th xem là tr ct ca kinh t đa phng, nht là các nc
đang phát trin.Nu nh doanh nghip ln thng đt c s nhng trung tâm kinh t
ca đt nc, thì doanh nghip nh và va li có mt khp các đa phng và là ngi
đóng góp quan trng vào thu ngân sách, vào sn lng và to công n vic làm đa
phng.
Có th thy các DNNVV vi quy mô nh và va, vi mc đ đu t không ln,
linh hot, rt phù hp cho phát trin kinh t dân doanh. DNNVV là phng thc phù hp
và hu hiu đ huy đng ngun lc t dân cho phát trin kinh t. Bên cnh đó, to ra
nhiu vic làm, thu nhp ti ch hu hiu cho ngi dân. u t cho mt ch làm vic
trong các DNNVV li rt thp so vi doanh nghip ln. Mt khác, góp phn thu hp
khong cách phát trin gia thành th và nông thôn và góp phn quan trng trong vic
thay đi cu trúc ca nn kinh t, làm cho nn kinh t tr nên linh hot, d thích ng vi
nhng bin đng ca kinh t toàn cu.
1.3 Tín dng ngân hàng đi vi quá trình phát trin doanh nghip nh và va
Có rt nhiu nghiên cu thc nghim đã ch ra rng chính các doanh nghip va,
nh và siêu nh mi là đng lc thúc đy phát trin và đi mi. Ngay c nc M - mt
quc gia vi nhng tp đoàn khng l thì h vn luôn dành nhng u tiên vô cùng đc
bit vi nhóm doanh nghip va và nh - bi h hiu, nc M phát trin t đây
8
.
Mc dù có vai trò quan trng trong đóng góp các thành tu ca nn kinh t nhng
các DNNVV gp rt nhiu khó khn trong duy trì s tn ti và phát trin. Vi đc thù quy
mô hot đng là nh và va c v con ngi và ngun lc tài chính. Do đó, hu ht các
DNNVV đu phi tìm kim ngun vn tài tr t bên ngoài trong quá trình sn xut kinh
doanh ca mình. Và mt trong nhng kênh tài tr mà các DNNVV la chn và ngh đn
nhiu nht đó chính là kênh tín dng Ngân hàng.
Theo Allen N. Berger, Iftekhar Hasan, Leora F. Klapper ( New York – USD) trong
bài nghiên cu “Further Evidence on the Link between Finance and Growth: An
International Analysis of Community Banking and Economic Performance”
9
vi s liu
8
truy cp ngày 14/12/2008
9
truy cp ngày 20/12/2008
Trang 21
hn 49 quc gia trên th gii t nm 1993 – 2000 đã chng minh mi liên h gia vic
nâng cao nng lc tài chính cho các DNNVV thông qua h thng NH (mi quan h trc
tip) đã đóng góp cho tng trng kinh t ca quc gia (mi quan h gián tip) đã phn
nào nói lên vai trò đóng góp ca tín dng Ngân hàng đi vi các DNNVV nói riêng và
vi tng trng và phát trin kinh t nói chung.
Ngun vn đc tài tr t NHTM giúp cho các DNNVV nâng cao nng lc sn
sut, đi mi trang thit b, đu t nghiên cu thay đi công ngh sn xut và đc bit là
giúp nâng cao nng lc cnh tranh ca các DNNVV không ch trong mà ngoài nc.
Vi ý ngha và vai trò nh vy, vic nuôi dng doanh nghip siêu nh, nh và
va có ý ngha rt quan trng cho quá trình phát trin nn kinh t. Trên thc t, s quan
tâm này đc hu ht các quc gia khng đnh nht trong điu kin kinh t cnh tranh,
đc bit vi nhng nn kinh t đang phát trin, thì s đu t h tr và u tiên phát trin
khu vc DNNVV luôn đc đt lên hàng đu. Và mt trong nhng chng trình h tr
cho các DNNVV đc thc hin đó chính thông qua kênh tín dng Ngân hàng. Tuy
nhiên, vic tip cn đc ngun vn này đi vi các DNNVV không phi là d dàng, nht
là Vit Nam./.
Trang 22
KT LUN CHNG 1
Doanh nghip nh và va đóng góp rt nhiu cho quá trình tng trng và phát
trin kinh t ca mi quc gia. Nhng do b hn ch v quy mô, nht là quy mô vn nên
DNNVV d b phá sn mt khi nn kinh t gp khng hong.
to điu kin cho DNNVV duy trì và phát trin đòi hi có s h tr ngun vn
t bên ngoài, đc bit là ngun vn tín dng t NHTM ni đc xem là kênh cung cp
vn ch yu cho nn kinh t.
Nhng mt thc t cho thy các DNNVV rt khó tip cn đc ngun vn tín dng
ngân hàng do nhiu nguyên nhân. Do đó, vic nghiên cu xem xét nhng nhân t nào nh
hng đn kh nng tip cn ngun vn tín dng ca các DNNVV đc đ xut đ tìm
kim nhng gii pháp góp phn gia tng kh nng tip cn ngun vn tín dng NHTM
nhm thúc đy s phát trin ca DNNVV đóng góp cho quá trình tng trng và phát
trin kinh t.
Tác đng ca tín dng Ngân hàng đn s phát trin ca các DNNVV Vit nam
nói chung và Thành ph H Chí Minh nói riêng nh th nào? Ti sao các DNNVV khó
tip cn ngun vn ca các Ngân hàng? Nhng rào cn nào hn ch s phát trin mi
quan h gia tín dng Ngân hàng và các DNNVV? Tt c ni dung này đc nghiên cu
và trình bày Chng 2 và Chng 3.