Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán của các tỉnh , thành phố trực thuộc tập đoàn bưu chính viễn thông Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
ooOOoo



HUNH HOA MAI






LUN VN THC S KINH T






TP. H CHÍ MINH - Nm 2009

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
ooOOoo



HUNH HOA MAI

CHUYÊN NGÀNH: K TOÁN
MÃ S: 60.34.30

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS NGUYN VIT


TP. H CHÍ MINH - Nm 2009


LI CÁM N
Tôi xin bày t lòng bit n sâu sc đn PGS.TS Nguyn Vit đã tn tình hng
dn và giúp đ tôi thc hin tt lun vn này cng nh hoàn thin kin thc chuyên
môn ca mình.
Tôi xin trân trng cm n đn các Thy Cô Khoa K Toán Kim Toán Tr ng
i Hc Kinh T TP.H Chí Minh đã truyn đt cho tôi nhng kin thc quý báu trong
thi gian tôi hc tp ti trng.
Tôi xin trân trng cm n Khoa K Toán – Kim Toán, Phòng qun lý đào to
sau đi hc – Trng i Hc Kinh T TP.H Chí Minh đã to điu kin giúp đ tôi
trong quá trình nghiên cu và hoàn thành lun vn.
Tác gi

Hunh Hoa Mai

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu khoa hc ca riêng tôi.
Các phân tích, s liu và kt qu nêu trong lun vn là hoàn toàn trung thc và có
ngun gc rõ ràng.
Tác gi


Hunh Hoa Mai

MC LC
Trang
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu
Danh mc các hình v, đ th
M U 1
CHNG 1 : TNG QUAN V K TOỄN VÀ H THNG BỄO CỄO
K TOỄN 4
1.1. VN  CHUNG V K TOỄN VÀ BỄO CỄO K TOỄN 4
1.1.1.nh ngha k toán 4
1.1.2. Mc tiêu vƠ đi tng s dng thông tin trên báo cáo k toán 4
1.1.2.1. Mc tiêu ca k toán 4
1.1.2.2. i tng s dng thông tin k toán 6
1.1.3. Báo cáo k toán 8
1.1.3.1. Khái nim v báo cáo k toán 8
1.1.3.2. Mc đích ca báo cáo k toán 9
1.1.3.3. Yêu cu đi vi báo cáo k toán 10
1.2. C THÙ CA NGÀNH VIN THÔNG VÀ CÁC LOI BÁO CÁO TÀI
CHÍNH 11
1.2.1. c thù ca ngƠnh vin thông 11
1.2.1.1. Tính vô hình ca sn phm dch v vin thông 11
1.2.1.2. Quá trình sn xut kinh doanh vin thông mang tính dây chuyn 13

1.2.1.3. Quá trình sn xut gn lin vi quá trình tiêu th sn phm 14
1.2.1.4. Ti trng không đng đu theo thi gian và không gian 15
1.2.2. Các loi báo cáo tƠi chính lp theo quy đnh ca Tp đoƠn 17
1.2.2.1. Báo cáo tài chính nm và báo cáo tài chính gia niên đ 17
1.2.2.2. Báo cáo tài chính hp nht 17
KT LUN CHNG 1 17

CHNG 2: THC TRNG H THNG BỄO CỄO K TOỄN CA
CỄC VIN THỌNG TNH, THÀNH PH TRC THUC TP OÀN
BU CHệNH VIN THỌNG VIT NAM 18
2.1. TNG QUAN V CỄC VIN THỌNG TNH, THÀNH PH TRC
THUC VNPT 18
2.1.1. Khái quát quá trình hình thƠnh ca các vin thông tnh, thƠnh ph
trc thuc VNPT 18
2.1.2. C cu t chc ca các VTT trc thuc VNPT 19
2.1.3. Chc nng ca các VTT
trc thuc VNPT 20
2.1.4. C cu qun lỦ tài chính 21
2.1.5. Tình hình hot đng ca VNPT 21
2.1.5.1. Mt s kt qu đt đc trong nm 2007, 2008 21
2.1.5.2. K hoch và mc tiêu tài chính nm 2009 23
2.1.6. Thc trng h thng k toán ca VTT
trc thuc VNPT 23
2.1.6.1. Hình thc t chc b máy k toán 23
2.1.6.2. C cu t chc b máy k toán 24
2.1.6.3. Ch đ k toán áp dng 24
2.1.6.4. Hình thc k toán trên máy tính 26
2.1.6.5. H thng tài khon s dng 26
2.1.6.6. H thng báo cáo k toán ca VNPT 27
2.2. THC TRNG H THNG BỄO CỄO K TOỄN CA CỄC VIN

THÔNG TNH, THÀNH PH TRC THUC VNPT 28
2.2.1. Mc đích ca vic lp báo cáo k toán 28
2.2.2. Thi hn np, nhn báo cáo k toán 28
2.2.3. Ni dung h thng báo cáo k toán ca các VTT trc thuc VNPT 28
2.2.3.1. H thng báo cáo k toán tài chính 29
2.2.3.2. H thng báo cáo k toán qun tr (hay Báo cáo k toán ni b) 32
2.3. ỄNH GIỄ V H THNG BỄO CỄO K TOỄN CA CỄC VIN
THÔNG TNH, THÀNH PH TRC THUC VNPT 35
2.3.1. u đim 35
2.3.2. Nhc đim 36
2.3.2.1. i vi báo cáo k toán tài chính 36
2.3.2.2. i vi báo cáo k toán qun tr 40
KT LUN CHNG 2 42
CHNG 3: HOÀN THIN H THNG BỄO CỄO K TOỄN CA
CỄC VIN THỌNG TNH, THÀNH PH TRC THUC TP OÀN
BU CHệNH VIN THỌNG VIT NAM 43
3.1. PHNG HNG HOÀN THIN H THNG BỄO CỄO TÀI CHệNH
VÀ BỄO CỄO QUN TR 43
3.2. NI DUNG HOÀN THIN H THNG BỄO CỄO K TOỄN CA CỄC
VIN THỌNG TNH, THÀNH PH TRC THUC VNPT 44
3.2.1. HoƠn thin h thng báo cáo tƠi chính 44
3.2.1.1. V Bng Cân i K toán 44
3.2.1.2 Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh 47
3.2.1.3. Báo cáo lu chuyn tin t 48
3.2.1.4. Bn thuyt minh báo cáo tài chính 50
3.2.2. HoƠn thin h thng báo cáo k toán qun tr 51
3.2.2.1.V công tác hoàn thin các báo cáo k toán ni b sn có ca VTT 51
3.2.2.2. Xây dng h thng báo cáo qun tr d toán 53
3.2.2.3. V lp báo cáo b phn 57
3.2.2.3.1. Gii thiu v mô hình báo cáo b phn 57

3.2.2.3.2. Mt s mu biu báo cáo b phn có th lp  các VTT 58
3.3. IU KIN  THC HIN CÁC GII PHÁP 60
3.3.1. V phía NhƠ nc 60
3.3.2. i vi Tp đoƠn Bu chính Vin thông Vit Nam 65
3.3.3. i vi các vin thông tnh, thƠnh ph 67
KT LUN CHNG 3 70
KT LUN 71
TƠi liu tham kho
Ph lc
Ph lc 1: Thi gian và ni nhn báo cáo k toán
Ph lc 2: Bng cân đi k toán
Ph lc 3: Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh
Ph lc 4: Báo cáo lu chuyn tin t
Ph lc 5: Thuyt minh báo cáo tài chính
Ph lc 6: D toán sn lng và doanh thu
Ph lc 7: D toán chi phí
Ph lc 8: D toán sa cha tài sn c đnh
Ph lc 9: D toán tng hp doanh thu chi phí
Ph lc 10: Sn lng, doanh thu bc-vt và thu giá tr gia tng
Ph lc 11: Chi phí sn xut kinh doanh theo yu t


DANH MC CỄC Kụ HIU, CH VIT TT

BTC B Tài Chính
BCTC Báo cáo tài chính
BCVT Bu chính vin thông
GTGT Giá tr gia tng
KTTKTC K toán thng kê tài chính
KTQT K toán qun tr

KTTC K toán tài chính
KHCB Khu hao c bn
SXKD Sn xut kinh doanh
TSL Tài sn lu đng
TSC Tài sn c đnh
TNDN Thu nhp doanh nghip
TK Tài khon
XDCB Xây dng c bn
VTT Vin thông tnh, thành ph
VNPT Tp đoàn Bu chính Vin thông Vit Nam
VAS Chun mc k toán Vit Nam

DANH MC CÁC BNG, BIU

STT Tên bng Trang

Biu 1.1 Quy trình k toán 5
Biu 1.2 i tng s dng thông tin k toán 7
Biu 2.1 Trình t ghi s k toán theo hình thc k toán chng t ghi s 25
Biu 2.2 Các ch tiêu c bn phân tích tình hình tài chính đn v 37
Bng 2.1 Kt qu kinh doanh nm 2007, 2008 ca VNPT 21
Bng 2.2 K hoch mt s ch tiêu nm 2009 ca VNPT 23
Bng 3.1 Tng hp chi tit s d tài khon phi thu khách hàng ca vin thông
…. nm 2005-2008 45
Bng 3.2 Tài sn ngn hn sau khi loi tr 46
Bng 3.3 Kt qu hot đng kinh doanh 48
Bng 3.4 Báo cáo tình hình thu n bu đin phí 51
Bng 3.5 Giá thành sn xut sn phm, dch v 52
Bng 3.6 Báo cáo b phn ca công ty Z 57
Bng 3.7 Báo cáo b phn theo khu vc nm 2008 59

Bng 3.8 Bng báo cáo b phn theo sn phm nm 2008 60







DANH MC CỄC HỊNH V,  TH

STT Tên đ th Trang

S đ 2.1 C cu t chc các vin thông tnh, thành ph 20
S đ 2.2 T chc b máy k toán VNPT 24
S đ 2.3 Trình t ghi s k toán theo hình thc k toán trên máy tính 26
 th 2.1 Kt qu 1 s ch tiêu nm 2007, 2008 22



1
M U
1. Lụ DO CHN  TÀI
Cùng vi s phát trin nhanh chóng ca khoa hc công ngh, xu th hi nhp
gia vin thông ậ tin hc ậ truyn thông và xu th toàn cu hoá dch v va là c
hi, va là nhng thách thc ln đt ra cho Tp đoàn Bu chính Vin thông Vit
Nam. Nhim v phát trin mt mng vin thông bn vng, đ sc cnh tranh trong
thi k hi nhp kinh t quc t và tip tc hin đi hoá mng li đòi hi Tp đoàn
Bu chính Vin thông Vit Nam phi có phng án đi mi t chc hot đng kinh
doanh đ phù hp vi đc đim nn kinh t ca đt nc trong giai đon hi nhp
kinh t quc t. Vì th cui nm 2007 vin thông tnh, thành ph đc thành lp t

vic chia tách Bu đin tnh, thành ph. ây là kt qu ca tin trình đi mi t
chc ti Tp đoàn Bu chính Vin thông Vit Nam theo ch trng ca Nhà nc
v vic t chc mô hình Tp đoàn và chia tách bu chính vin thông, nhm to điu
kin cho kinh doanh bu chính, vin thông cùng phát trin, kp thi thích ng vi
môi trng cnh tranh, hi nhp.  khng đnh v th ca mình trên lnh vc vin
thông trong nc và th gii, tng cng tim lc kinh t nâng cao kh nng cnh
tranh trên th trng thì ngoài yu t khách hàng, VNPT cn đc bit chú trng ci
thin khâu qun lý tài chính, trong đó k toán là mt trong nhng công c qun lý
tài chính khá hu hiu.
Thông tin trình bày trên báo cáo k toán tr nên ht sc đa dng, càng có ý
ngha đc bit quan trng. Thông tin cn phi đm bo đc tính hu ích đi vi
nhiu đi tng s dng, đáp ng đc yêu cu phát trin và qun lý nn kinh t
nhiu thành phn phát trin đa dng theo c ch th trng đnh hng Xư hi ch
ngha, đng thi phi hoà hp vi thông l quc t, vi yêu cu kinh t quc t.
VNPT cng không nm ngoài thông l chung đó, h thng báo cáo k toán ca các
vin thông tnh, thành ph trc thuc VNPT có nhiu u đim nhng cng bc l
nhiu tn ti và đang đc các nhà qun lý quan tâm sa cha và hoàn thin.
Xut phát t thc trng trên tác gi đư la chn đ tài: “HoƠn thin h thng
báo cáo k toán ca các vin thông tnh, thƠnh ph trc thuc Tp đoƠn Bu


2
chính Vin thông Vit Nam” đ nghiên cu. ây không ch là vn đ thi s quan
trng mà còn mang tính chin lc lâu dài đc Chính ph, các cp B, Ngành và
lưnh đo Tp đoàn quan tâm.
2. MC ệCH NGHIểN CU
Nghiên cu nhng vn đ lý lun chung v báo cáo k toán, tìm hiu thc trng
h thng báo cáo k toán áp dng ti các vin thông tnh, thành ph trc thuc
VNPT hin nay nhm đ xut phng hng và ni dung hoàn thin h thng báo
cáo k toán ca các vin thông tnh, thành ph trc thuc VNPT.

3. I TNG VÀ PHM VI NGHIểN CU
- i tng nghiên cu: Báo cáo k toán ca các vin thông tnh, thành ph
trc thuc Tp đoàn Bu chính vin thông Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu: ch tp trung nghiên cu mt s các vin thông tnh,
thành ph trc thuc Tp đoàn Bu chính vin thông Vit Nam.
4. PHNG PHỄP NGHIểN CU
- Lun vn s dng phng pháp duy vt bin chng và duy vt lch s,
nghiên cu vn đ trong mi quan h ph bin và trong s vn đng, phát trin; kt
hp s dng đng b phng pháp phân tích, phng pháp đi chiu, so sánh làm
phng pháp lun c bn cho vic nghiên cu, hoàn thin h thng báo cáo k toán
áp dng ti các vin thông tnh, thành ph trc thuc VNPT.
5. NHNG ịNG GịP CA  TÀI
- H thng hoá nhng vn đ lý lun c bn v k toán và báo cáo k toán.
- ánh giá thc trng ca h thng báo cáo tài chính và báo cáo qun tr ti
các vin thông tnh, thành ph trc thuc Tp đoàn Bu chính vin thông Vit Nam.
-  xut các gii pháp hoàn thin lp báo cáo tài chính và báo cáo k toán
qun tr ti các vin thông tnh, thành ph trc thuc Tp đoàn Bu chính vin
thông Vit Nam.
6. KT CU CA  TÀI
Lun vn ngoài phn m đu, kt lun, các ph lc và danh mc tài liu tham
kho, gm có 3 chng:


3
Chng 1: Tng quan v k toán và h thng báo cáo k toán.
Chng 2: Thc trng h thng báo cáo k toán ca các vin thông tnh, thành
ph trc thuc Tp đoàn bu chính vin thông Vit Nam.
Chng 3: Hoàn thin h thng báo cáo k toán ca các vin thông tnh, thành
ph trc thuc Tp đoàn bu chính vin thông Vit Nam.

4
CHNG 1 : TNG QUAN V K TOỄN
VÀ H THNG BỄO CỄO K TOỄN
1.1. VN  CHUNG V K TOỄN VÀ BỄO CỄO K TOỄN
1.1.1. nh ngha k toán
Do đi sng xư hi con ngi hình thành và phát trin qua rt nhiu giai đon
nên cách nhn thc ca con ngi v bn cht và ni dung ca k toán trong mi
giai đon cng có nhiu s khác nhau. Vì th, đnh ngha v k toán trong tng thi
k cng không ging nhau.
Trong thi k s khai, ngi ta quan nim k toán ch là mt phng pháp,
mt hot đng gin đn, mt cách thc đ phân chia kt qu và theo dõi din bin
ca các nghip v kinh t phát sinh.
Trong c ch tp trung bao cp, bn cht ca k toán theo điu l t chc k
toán Nhà nc Vit Nam đư đnh ngha : “K toán là công vic ghi chép, tính toán
bng con s di hình thc giá tr, hin vt và thi gian lao đng, ch yu di hình
thc giá tr đ phn nh kim tra tình hình vn đng ca các loi tài sn, quá trình
và kt qu hot đng sn xut kinh doanh, s dng vn và kinh phí ca Nhà nc,
cng nh tng t chc, xí nghip”.
Hay “k toán là công vic tính toán, ghi chép bng con s biu hin giá tr tin
t tt c các nghip v kinh t phát sinh trong tt c các đn v c quan, xí nghip”.
Theo Lut k toán ca Vit Nam đc Quc hi thông qua ngày 17/6/2003 thì
đ thng nht qun lý k toán, bo đm k toán là công c qun lý, giám sát cht
ch có hiu qu mi hot đng kinh t, tài chính, cung cp thông tin đy đ, trung
thc, kp thi, công khai, minh bch, đáp ng yêu cu t chc, qun lý điu hành
ca c quan nhà nc, doanh nghip, t chc và cá nhân đư đa ra đnh ngha v k
toán nh sau: “K toán là vic thu thp, x lý, kim tra, phân tích và cung cp
thông tin kinh t, tài chính di hình thc giá tr, hin vt và thi gian lao đng”.

1.1.2. Mc tiêu vƠ đi tng s dng thông tin trên báo cáo k toán
1.1.2.1. Mc tiêu ca k toán
Mc tiêu c bn ca k toán là cung cp thông tin v tài chính ca mt t chc


5
kinh t. Thông tin mà k toán phn nh  đây ch yu là thông tin ca t chc kinh
doanh có mc tiêu chính là li nhun. Nhng thông tin v tài chính mà h thng k
toán cung cp cn thit cho nhng ngi ra quyt đnh qun lý trong quá trình lp
k hoch và giám sát hot đng ca doanh nghip. Ngoài ra thông tin tài chính còn
cn cho c nhng ngi  bên ngoài doanh nghip nh các ch s hu, ngi cho
vay, nhà đu t, các c quan Nhà nc có liên quan vi doanh nghip…. Nhng
ngi này cng cn đc cung cp thông tin v tình hình tài chính và kt qu hot
đng ca doanh nghip đ xem xét đ ra quyt đnh thích hp.
Theo Meis và Meigs, 1995 thì cho rng k toán có 2 mc tiêu ch yu:
Mt là, phân loi, tng hp và truyn đt nhng thông tin v tài chính ca mt
t chc.
Hai là, cung cp thông tin hu ích cho vic ra quyt đnh ca mt t chc và
din đt đc kh nng, trách nhim và cng v qun lý.
Biu 1.1: QUY TRỊNH K TOỄN









Nhng thông tin k toán tài chính đc thit k quan trng không ch đi vi

các nhà đu t mà còn rt cn thit đi vi xư hi. T nhng thông tin này mà các
nhà đu t s quyt đnh đn v kinh t nào s đc chn đ đu t vn, tài tr vn
trong chin lc đu t phát trin. Tuy nhiên vn đ đt ra làm th nào đ liên kt,
tng hp các thông tin mt cách có hiu qu phc v cho vic ra quyt đnh kp thi
và đúng đn.
Hot đng kinh t
Economic activities

X lý k toán
The accounting process

Nhng ngi ra quyt
đnh- Decision makers
Thông tin k toán
Accounting Information



6
1.1.2.2. i tng s dng thông tin k toán

i tng s dng báo cáo tƠi chính
Ti đon 9, trong báo cáo v “Khuôn kh đ son tho và trình bày các báo
cáo tài chính”, y ban chun mc k toán quc t (IASB) xác đnh:
“Nhng ngi s dng báo cáo tài chính gm các nhà đu t hin ti, nhng
ngi làm thuê, các nhà cho vay, các nhà cung cp, các ch n thng mi khác,
các khách hàng, nhà nc và các c quan ca nó và cng đng. H dùng báo cáo
tài chính đ đáp ng nhu cu thông tin khác nhau ca h”
+ Các nhà đu t: nhng ngi cung cp vn và các c vn ca h quan tâm
đn nhng ri ro và nhng li tc mang li t s đu t ca h.

+ Nhng ngi làm thuê: quan tâm đn nhng thông tin v s n đnh và kh
nng sinh li ca doanh nghip, đm bo cuc sng ca công nhân.
+ Các nhà cho vay: quan tâm đn nhng thông tin cho phép h xác đnh có
cho vay (hay không), tin lưi s đc tr khi đn hn hay không.
+ Các nhà cung cp và các ch n khác: quan tâm đn nhng thông tin cho
phép h xác đnh xem s tin h đang làm ch s đc tr khi đn hn hay không.
+ Các ch n có th quan tâm đn mt doanh nghip qua mt k ngn hn các
nhà cho vay tr khi h ph thuc vào s liên tc ca doanh nghip nh mt khách
hàng th yu.
+ Các khách hàng: quan tâm đn nhng thông tin v s liên tc ca mt doanh
nghip, đc bit khi h có s liên quan lâu dài hoc b ph thuc vào doanh nghip.
+ Nhà nc và các c quan nhà nc: quan tâm đn vic s dng tài nguyên,
h đòi hi thông tin đ điu chnh các hot đng ca các doanh nghip, xác đnh
chính sách thu cng nh làm cn c đ thng kê thu nhp ca quc gia và các
thng kê tng t.
+ Cng đng: các doanh nghip nh hng đn các thành viên ca cng đng
theo nhiu cách khác nhau nh s đóng góp quan trng ca doanh nghip vào s
phát trin kinh t đa phng, gii quyt tht nghip, môi trng…



7
Biu 1.2 : I TNG S DNG THỌNG TIN K TOÁN

STT
I TNG S
DNG THỌNG
TIN
MC ệCH S DNG THỌNG TIN
I

i tng bên trong doanh nghip
1
Nhà qun tr doanh
nghip
ánh giá, lp k hoch, chin lc kinh doanh ca đn v
2
Ngi lao đng
S gn bó lâu dài vi doanh nghip, so sánh v tin
lng, tin công
II
i tng bên ngoƠi doanh nghip
1
C đông
Mua, bán, sang nhng hoc nm gi c phiu
2
Nhà đu t
Tng, gim hoc gi nguyên mc đu t
3
Nhà cung cp
Kh nng thanh toán, kh nng to tin ca doanh nghip
4
Khách hàng
Mua hay không mua sn phm ca DN
5
Ch n
Kh nng thanh toán, kh nng tn ti và sc sinh li
6
i th cnh tranh
nh giá sn phm, marketing, th phn
7

C quan qun lý
Nhà nc
Tính tuân th pháp lut v tài chính, kinh t


i tng s dng báo cáo k toán qun tr
Khác vi báo cáo tài chính, báo cáo k toán qun tr đc son tho và trình
bày nhm đáp ng nhu cu thông tin ca đi tng s dng trong ni b doanh
nghip - các nhà qun lý.
Vai trò ch yu ca nhà qun lý là ra quyt đnh, đ thc hin đc vai trò này
các nhà qun lý cn thông tin, nhu cu thông tin có đc t nhiu ngun, mt trong
nhng ngun cung cp thông tin cho các nhà qun lý là k toán qun tr. i vi tt
c các doanh nghip, các nhà qun lý cn 3 thông tin sau:
Thông tin phc v cho vic xây dng k hoch đ đt đc mc tiêu hot
đng doanh nghip.
Thông tin phc v cho vic kim soát các hot đng thng xuyên ca các
doanh nghip đ ch đo hot đng nhm thc hin k hoch đư đ ra.
Thông tin phc v cho vic chng minh các quyt đnh đc bit trong quá
trình hot đng.


8
1.1.3. Báo cáo k toán
1.1.3.1. Khái nim v báo cáo k toán
 Vit Nam, khi nn kinh t vn hành theo c ch k hoch hóa tp trung, có
rt nhiu đnh ngha báo cáo k toán khác nhau:
“Báo cáo k toán là phng pháp k toán tng hp s liu t các s k toán
theo các ch tiêu kinh t v tình hình và kt qu kinh doanh, s dng vn ca đn v
k toán trong mt thi k nht đnh vào mt h thng mu biu báo cáo quy đnh”.
1

“Báo cáo k toán là phng pháp k toán tng hp s liu k toán theo các
ch tiêu kinh t tài chính phn ánh tình hình tài sn ti mt thi đim và kt qu
hot đng kinh doanh ca Xí nghip trong mt thi k nht đnh vào mt biu mu
báo cáo đã quy đnh”.
2

Các đnh ngha trên đu thng nht rng báo cáo k toán là mt trong các
phng pháp ca k toán đc s dng đ thc hin các chc nng phn ánh và
kim tra đi vi đi tng k toán trong nn kinh t vn hành theo c ch k hoch
hóa tp trung.
Khi nn kinh t chuyn sang c ch th trng có s qun lý nhà nc theo
đnh hng Xư hi ch ngha, quan nim v báo cáo k toán có s thay đi: “Báo
cáo k toán đnh k là nhng báo cáo tng hp nht v tình hình tài sn, công n và
ngun vn, cng nh tình hình tài chính, kt qu kinh doanh trong k ca doanh
nghip nhm phc v các yêu cu thông tin cho vic đ ra các quyt đnh ca ch
doanh nghip, hi đng qun tr doanh nghip, nhà đu t, ngi cho vay hin ti,
tng lai và các c quan, t chc chc nng”.
3

Hin nay, k toán đc phân chia thành k toán tài chính và k toán qun tr
theo đnh hng x lý và cung cp thông tin gn lin vi yêu cu qun lý ni b và
đáp ng cho nhu cu ca các đi tng khác bên ngoài. Kt qu ca k toán qun tr
là h thng báo cáo ni b phc v cho yêu cu hoch đnh, kim soát và ra quyt
đnh ca bn thân đn v k toán.

1
Giáo trình k toán công nghip, 1982, [5]
2
K toán xí nghip sn xut (tp II), 1991, [13]

3
Ch đ báo cáo k toán đnh k áp dng cho doanh nghip,1994,[4]


9
 quyt đnh s 1141-TC/Q/CKT, ban hành ngày 1/1/1995 ca B trng
B Tài chính, thut ng “Báo cáo tài chính” ln đu tiên đc s dng trong vn
bn pháp quy v k toán Vit Nam.
y ban chun mc k toán quc t (IASB) cng xác đnh “Báo cáo tài chính
đc son tho và trình bày cho nhng ngi s dng bên ngoài bi các doanh
nghip trên th gii”
Theo chun mc k toán quc t “Báo cáo tài chính là nhm biu th theo mt
cu trúc cht ch tình hình tài chính và các nghip v giao dch ca mt doanh
nghip”.
Theo chun mc s 21 “Trình bày báo cáo tài chính” thì “Báo cáo tài chính
phn ánh tình hình tài chính, kt qu kinh doanh ca doanh nghip”. H thng báo
cáo tài chính cung cp nhng thông tin tng hp v tình hình tài sn, ngun vn
cng nh tình hình v kt qu kinh doanh đ phc v cho nhu cu qun lý bn thân
doanh nghip và các đi tng khác bên ngoài doanh nghip.
Tùy theo đi tng s dng thông tin k toán mà h thng báo cáo k toán
đc chia thành h thng báo cáo tài chính cung cp cho tt c các đi tng s
dng bên ngoài doanh nghip và h thng báo cáo k toán qun tr - ch cung cp
cho các đi tng s dng trong ni b doanh nghip.
1.1.3.2. Mc đích ca báo cáo k toán
Mc đích ca báo cáo tài chính đc y ban chun mc k toán quc t xác
đnh là cung cp thông tin v tình hình tài chính (ch yu trong bng cân đi k
toán); kt qu hot đng kinh doanh (Cung cp trong báo cáo kt qu hot đng
kinh doanh) và nhng thay đi v tình hình tài chính ca doanh nghip, giúp đánh
giá các hot đng kinh doanh, đu t tài chính trong k, giúp d đoán kh nng to
ra tin và nhu cu s dng tin trong tng lai (Báo cáo lu chuyn tin t).

 Vit Nam mc đích ca báo cáo tài chính đc xác đnh ti chun mc s
21ậ Trình bày báo cáo tài chính ti điu 5 khon mc quy đnh chung là “Báo cáo
tài chính dùng đ cung cp thông tin v tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và
các lung tin ca mt doanh nghip, đáp ng yêu cu qun lý ca ch doanh


10
nghip, c quan Nhà nc và nhu cu hu ích ca nhng ngi s dng trong vic
đa ra các quyt đnh kinh t. Báo cáo tài chính phi cung cp nhng thông tin ca
mt doanh nghip”.
Ngoài các thông tin này, doanh nghip còn phi cung cp các thông tin khác
trong Bn thuyt minh báo cáo tài chính nhm gii trình thêm v các ch tiêu đư
phn ánh trên các báo cáo tài chính tng hp và các chính sách k toán đư áp dng
đ ghi nhn các nghip v kinh t phát sinh, lp và trình bày báo cáo tài chính.
1.1.3.3. Yêu cu đi vi báo cáo k toán

Yêu cu đi vi báo cáo tƠi chính
 Yêu cu lp và trình bày báo cáo tài chính:
Vic lp và trình bày báo cáo tài chính phi tuân th các yêu cu quy đnh ti
Chun mc k toán s 21 “Trình bày báo cáo tài chính” gm:
- Trung thc và hp lý.
- La chn và áp dng các chính sách k toán phù hp vi quy đnh ca tng
chun mc k toán nhm đm bo cung cp thông tin thích hp vi nhu cu ra
quyt đnh kinh t ca ngi s dng và cung cp thông tin đáng tin cy, khi:
+ Trình bày trung thc, hp lý tình hình tài chính, tình hình và kt qu kinh
doanh ca doanh nghip.
+ Phn ánh đúng bn cht kinh t ca các giao dch và s kin không ch đn
thun phn ánh hình thc hp pháp ca chúng.
+ Trình bày khách quan không thiên v.
+ Tuân th nguyên tc thn trng.

+ Trình bày đy đ mi khía cnh trng yu.
 Nguyên tc lp và trình bày báo cáo tài chính
Vic lp và trình bày báo cáo tài chính phi tuân th sáu nguyên tc quy đnh
ti Chun mc k toán s 21 “Trình bày báo cáo tài chính” gm: Hot đng liên
tc, c s dn tích, nht quán, trng yu, tp hp, bù tr và có th so sánh đc.

Yêu cu đi vi báo cáo k toán qun tr
Khác vi báo cáo tài chính, thông tin trên báo cáo qun tr không chu s chi


11
phi ca các nguyên tc, các chun mc k toán đc tha nhn chung. Tiêu chun
duy nht đi vi thông tin trên báo cáo qun tr là tính có ích ca thông tin.
Theo thông t s 53/2006/TT-BTC ngày 12 tháng 6 nm 2006 ca B Tài
Chính v vic hng dn áp dng k toán qun tr ti điu 6 phn I có quy đnh v
yêu cu thit lp h thng báo cáo k toán qun tr nh sau:
+ H thng báo cáo k toán qun tr cn phi xây dng phù hp yêu cu cung
cp thông tin phc v qun lý ni b ca tng doanh nghip c th.
+ Ni dung h thng báo cáo k toán qun tr cn đm bo cung cp đy đ và
đm bo tính so sánh đc ca các thông tin phc v yêu cu qun lý, điu hành và
ra các quyt đnh kinh t ca doanh nghip.
+ Các ch tiêu trong báo cáo k toán qun tr cn phi đc thit k phù hp
vi các ch tiêu ca k hoch, d toán và báo cáo tài chính nhng có th thay đi
theo yêu cu qun lý ca các cp.
H thng báo cáo k toán qun tr: H thng báo cáo k toán qun tr ch yu
ca mt doanh nghip thng bao gm: Báo cáo tình hình thc hin và Báo cáo
phân tích.
Ngoài ra, cn c vào yêu cu qun lý, điu hành ca tng giai đon c th,
doanh nghip có th lp các báo cáo k toán qun tr khác.
1.2. C THÙ CA NGÀNH VIN THÔNG VÀ CÁC LOI BÁO CÁO TÀI

CHÍNH
1.2.1. c thù ca ngành vin thông
1.2.1.1. Tính vô hình ca sn phm dch v vin thông
c đim c bn ca sn phm vin thông là không phi sn phm vt cht
ch to mi, không phi là hàng hóa c th, mà là hiu qu có ích ca quá trình
truyn đa tin tc t ngi gi đn ngi nhn, sn phm vin thông th hin di
dng dch v.
 to ra sn phm vin thông cn có s tham gia ca các yu t sn xut nh:
lao đng, t liu lao đng và đi tng lao đng.


12
- Lao đng vin thông bao gm: lao đng công ngh, lao đng qun lý và lao
đng b tr.
- T liu lao đng vin thông: là nhng phng tin, thit b thông tin dùng đ
truyn đa tin tc nh thit b chuyn mch, thit b truyn dn, phng tin vn
chuyn, nhà ca,…
- i tng lao đng vin thông: là nhng tin tc nh cuc đàm thoi, th
đin t, bc fax,…
Do đc tính vô hình ca dch v vin thông nên ngành vin thông cn quan
tâm đn vic truyn đa tin tc phi đm bo chính xác, trung thc và có chính sách
chiêu th thích hp.
S phát trin ca các dch v vin thông ph thuc rt nhiu vào s phát trin
kinh t xư hi ca đt nc, vào s phát trin ca các ngành kinh t quc dân, vào
mc sng ca ngi dân,… hay nói cách khác s tng trng ca các dch v vin
thông ph thuc vào s tng trng ca các ngành kinh t quc dân trong mi quan
h liên ngành phc tp; ph thuc vào mi quan h gia sn xut và tiêu dùng; quan
h v c cu tiêu dùng hp lý ca mi cá nhân và ca toàn xư hi.
Hot đng ca xư hi rt đa dng và phong phú. Do đó các tin tc truyn đa
qua mng li vin thông cng rt đa dng, th hin di các dng âm thanh, hình

nh, ch vit,… và các yêu cu v truyn đa tin tc cng rt khác nhau. Ngành
vin thông không nên th đng trông ch vào s xut hin nhu cu ca ngi s
dng mà cn phi có nhng chin lc, chính sách và bin pháp nhm không ngng
m rng nhu cu dch v vin thông.
 vic truyn đa tin tc đm bo chính xác, trung thc đòi hi vic trang b
k thut, công ngh, t chc sn xut trong vin thông phi tuân theo nhng quy
đnh rt cht ch. ng thi đ truyn đa các dng tin tc khác nhau, cn phi s
dng nhiu loi thit b thông tin khác nhau, nhiu công ngh khác nhau và nhiu
loi lao đng có ngành ngh khác nhau.
Chu k to ra sn phm vin thông bao gm nhiu giai đon ca quá trình sn
xut, bt đu t lúc nhn tin tc t ngi gi và kt thúc là phát cho ngi nhn.


13
Hiu qu có ích ca loi dch v này chính là sn phm ca ngành vin thông. Các
dch v vin thông không tn ti di dng vt cht nên khách hàng khó có th
đánh giá đc giá tr dch v vin thông mà h nhn đc. Bên cnh đó, các nhà
cung cp không th trng bày, kim tra các dch v vin thông.
Vì là sn phm phi vt cht nên sn phm vin thông không tn ti ngoài quá
trình sn xut, không th tn tr và thay th đc. Do đó, đòi hi sn phm vin
thông phi có cht lng cao.  đt đc điu này, yêu cu phi đc trang b k
thut và quy trình công ngh hin đi và t chc tt tt c các khâu.
c đim phi vt cht ca sn phm còn đc th hin  s vng mt ca
nguyên vt liu c bn trong quá trình to ra sn phm. iu này nh hng đn c
cu chi phí sn xut kinh doanh dch v vin thông: chi phí nguyên vt liu chim t
trng không đáng k, phn chi phí ch yu tp trung  tin lng tr cho lao đng.
 nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh cn áp dng các bin pháp cho phù hp.
1.2.1.2. Quá trình sn xut kinh doanh vin thông mang tính dơy chuyn
c đim ca ngành vin thông là quá trình sn xut ca nó đc phân b trên
khp lưnh th đt nc,  nhiu quc gia khác nhau.  cung cp dch v vin

thông cho khách hàng cn có s phi hp ca nhiu đn v liên quan trong ngành
vin thông tham gia. Tng c quan riêng bit nói chung không th to ra sn phm
hoàn chnh, cng nh hiu qu có ích cho ngi s dng, nhng nó thc hin nhng
công vic cn thit đ x lý lu lng, phc v h thng chuyn mch và đng
truyn dn, kt qu cui cùng là đm bo hoàn thành dch v - sn phm hoàn
chnh. Do vy đ đm bo cht lng tin tc truyn đa cn phi có qui đnh thng
nht v th l th tc khai thác các dch v vin thông, qui trình khai thác, bo
dng thit b thông tin, chính sách đu t phát trin mng, thng nht v đào to
cán b, cn có s phi hp cht ch v k thut, nghip v, lao đng trên phm vi
rng ln, trên qui mô c nc và m rng ra phm vi th gii. c đim này đòi hi
s thng nht và tính k lut cao trong vic đm bo k thut mng li, s thng
nht v nghip v trong t chc khai thác; đòi hi phi có s ch huy thng nht t
mt trung tâm và s gn bó gia hot đng vin thông trong nc và quc t.


14
Trong ngành vin thông tn ti hai khái nim v sn phm đó là:
- Sn phm hoàn chnh: là kt qu có ích cui cùng trong hot đng sn xut
ca tt c các b phn vin thông v vic truyn đa mt loi tin tc hoàn chnh nào
đó nh truyn đa Fax, đin báo, đin thoi, t ngi gi đn ngi nhn.
- Sn phm công đon: là kt qu có ích trong hot đng sn xut ca các đn
v c s v truyn đa tin tc  mt giai đon nht đnh ca quá trình sn xut.
Có nhiu b phn vin thông tham gia vào quá trình truyn đa mt tin tc
hoàn chnh, trong khi đó vic thanh toán cc ch din ra  mt ni thng là ni
chp nhn tin tc đi. Chng hn nh b phn thu cc khi chp nhn cc đin
thoi đc thu  thuê bao ch gi.
1.2.1.3. Quá trình sn xut gn lin vi quá trình tiêu th sn phm
Dch v vin thông đc sn xut và tiêu dùng cùng thi đim, ngha là quá
trình s dng không th tách ri khi quá trình sn xut, hay nói cách khác hiu qu
có ích ca quá trình truyn đa tin tc đc tiêu dùng ngay trong quá trình sn xut.

c đim này th hin rõ nht trong đin thoi, ni mà quá trình truyn đa tín hiu
đin thoi - quá trình sn xut, đc thc hin vi s tham gia ca ngi nói - quá
trình tiêu th. Vi đc đim này ta nhn thy rng:
- Dch v vin thông không có tn kho.
- Cht lng dch v vin thông cn phi đc thng xuyên ci thin và nâng
cao bi vì nó nh hng trc tip đn ngi tiêu dùng. i vi bt k ngành sn
xut nào cht lng sn phm cng là vn đ quan tâm hàng đu, đc bit là đi vi
ngành Vin thông. Bi l đi vi các ngành khác sn phm sau khi sn xut ra phi
đc kim tra cht lng trc khi đa ra th trng, ngi tiêu dùng có th t chi
không mua sn phm có cht lng kém hoc chp nhn mua vi giá r hn. Còn
trong lnh vc vin thông, dù mun hay không ngi tiêu dùng cng phi s dng
nhng sn phm mà ngành đư to ra.
Trong vin thông quá trình sn xut gn lin vi quá trình tiêu th sn phm.
Ngi s dng sn phm dch v vin thông tip xúc trc tip vi nhiu khâu sn
xut ca doanh nghip vin thông. Cht lng hot đng vin thông nh hng trc