Đình công trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại khu chế xuất, khu công nghiệp, khu công nghệ cao TPHCM
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.88 MB, 96 trang )
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN ÌNH HUN
ÌNH CÔNG TRONG CÁC DOANH NGHIP CÓ VN
U T NC NGOÀI TI KHU CH XUT, KHU
CÔNG NGHIP, KHU CÔNG NGH CAO THÀNH PH
H CHÍ MINH: NGUYÊN NHÂN VÀ GII PHÁP
LUN VN THC S KINH T
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN ÌNH HUN
ÌNH CÔNG TRONG CÁC DOANH NGHIP CÓ VN
U T NC NGOÀI TI KHU CH XUT, KHU
CÔNG NGHIP, KHU CÔNG NGH CAO THÀNH PH
H CHÍ MINH: NGUYÊN NHÂN VÀ GII PHÁP
CHUYÊN NGÀNH: QUN TR KINH DOANH
MÃ S:60.34.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS TRN KIM DUNG
MC LC
Li cam oan xxx
Các t vit tt xxx
Phn m u 1
1. Gii thiu lý do chn tài 1
2. Mc ích nghiên cu ca tài 3
3. Phm vi và phng pháp nghiên cu 3
4. Ý ngha thc tin ca nghiên cu 4
5. B cc tài 4
Chng 1: GII THIU V ÌNH CÔNG VÀ CÁC KHU CH XUT, KHU
CÔNG NGHIP VÀ KHU CÔNG NGH CAO THÀNH PH H CHÍ MINH
1.1 Gii thiu v ình công 6
1.1.1 Khái nim, c im, b n ch!t và d!u hiu ca ình công 6
Khái nim 6
ình công và bãi công 7
ình công và biu tình 7
B n ch!t ca ình công 8
1.1.2 Các d!u hiu c b n ca ình công 9
1.1.3 S chuyn ∀i b n ch!t các cu#c ình công Vit Nam 10
1.1.4 Nguyên nhân gây ra ình công 11
1.1.5 Tác hi ca ình công 13
1.1.6 Th nào là m#t cu#c ình công h∃p pháp 14
1.1.7 Nh%ng iu cn tránh khi t∀ chc ình công 16
1.2 Gii thiu v khu ch xu!t - khu công nghip, khu công ngh cao 17
1.2.1 Gii thiu v khu ch xu!t, khu công nghip 17
1.2.2 Gii thiu khu công ngh Cao (KCNC) Thành ph H& Chí Minh 19
1.3 Tóm tt chng 1 21
Chng 2: NGUYÊN NHÂN ÌNH CÔNG T∋I CÁC DOANH NGHIP FDI (
KHU CH XUT, KHU CÔNG NGHIP VÀ KHU CÔNG NGH CAO THÀNH
PH H CHÍ MINH 23
2.1 Tình hình ình công t n)m 1995 n nay 23
2.2 Xác ∗nh các nguyên nhân gây ra ình công trong khu ch xu!t và khu
công ngh cao thành ph H& Chí Minh ……………… 24
2.2.1 Các nguyên nhân liên quan n v!n tin lng, tin thng 25
Lng ti thiu và lng th+a thu,n 25
Kt qu kh o sát theo nhóm nguyên nhân liên quan n v!n lng,
thng………… 27
2.2.2 Các nguyên nhân liên quan n thi gian lao #ng 31
2.2.3 Các nguyên nhân liên quan n iu kin sinh hot và môi trng
làm vic……………… 32
2.2.4 Các nguyên nhân liên quan n thái #, hành #ng i x− thiu v)n
hóa ( xúc phm nhân ph.m, danh d, dân t#c, tôn giáo) ca ngi s− dng lao #ng
và các nguyên nhân liên quan n ngi lao #ng 37
2.3 M#t s các cu#c ình công tiêu biu các khu ch xu!t, khu công nghip
và khu công ngh cao 38
2.3.1 Các cu#c ình công do nguyên nhân liên quan n các v!n v
lng, thng óng vai trò ch o và là ngòi n∀ ca cu#c ình công 39
2.3.2 Các cu#c ình công do nguyên nhân liên quan n các v!n v thi
gian lao #ng óng vai trò ch o là git nc làm tràn ly gây ra các v!n ình
công………… 42
2.3.3 Các cu#c ình công có nguyên nhân liên quan n các v!n v iu
kin làm vic óng vai trò ch o và là ngòi n∀ d/n n ình công ………… . 43
2.4 Nh,n xét 45
2.5 Các nguyên nhân khác gây ra ình công 46
a. Thiu thng l∃ng, i thoi là nguyên nhân ca ình công 46
b. Vic thc thi pháp lu,t không hiu qu và m#t môi trng ng h# các
nhà u t……………… 47
c. Công oàn c!p doanh nghip yu kém 47
2.6 Tóm tt chng 2 49
Chng 3: M0T S GI1I PHÁP NH2M NG3N NG4A VÀ GI1I QUYT ÌNH
CÔNG……… 51
3.1 Thách thc ca quan h lao #ng trong các khu ch xu!t, khu công
nghip và khu ngh cao 51
3.1.1 Th∗ trng lao #ng khan him 51
3.1.2 Nh,n thc ca ngi lao #ng v ình công ã thay ∀i nhiu, mun
ình công hn, bit cách t∀ chc ình công hn, ình công x y ra nhiu hn 52
3.1.3 ình công tip tc x y ra vi nh%ng nguyên nhân là ngi lao #ng
mun nâng lng và c i thin iu kin làm vic hn là vi phm ca ngi s− dng
lao #ng …… 52
3.2 Gi i pháp ng)n nga ình công 53
3.2.1 Phát trin các kênh thông tin thông sut 53
3.2.1.1 Thit l,p và duy trì kênh thông tin hai chiu gi%a ban giám c và
ngi lao #ng 53
3.2.1.2 To h#p th góp ý 56
3.2.2 Phát trin quan h lao #ng tt 5p 56
3.2.2.1 Phát trin quan h lao #ng trong phm vi doanh nghip 56
3.2.2.2 Phát trin quan h lao #ng tm v mô 59
3.2.3 Gi i pháp x− lý khi có d!u hiu hay nguy c x y ra ình công 60
3.3 Gi i pháp gi i quyt khi có ình công x y ra 61
3.4 Gi i quyt ình công thông qua quyt ∗nh ca th tng 66
3.5 Gi i quyt ình công thông qua quyt ∗nh ca Tòa án nhân dân 66
3.6 Kin ngh∗ các gi i pháp nh6m gi i quyt và ng)n nga ình công 67
3.6.1 Kin ngh∗ m#t s gi i pháp nh6m gi i quyt ình công 67
3.6.2 Nh%ng lu ý khi gi i quyt ình công 70
3.7 Tóm tt chng 3 70
KT LU7N… 72
PH8 L8C ……… xxx
TÀI LIU THAM KH1O ……… xxx
LI CAM OAN
Tác gi xin cam oan t!t c các n#i dung chi tit ca bài lu,n v)n này
∃c trình bày theo kt c!u và dàn ý ca tác gi vi s dày công nghiên cu,
thu th,p và phân tích các tài liu có liên quan, &ng thi ∃c s óng góp ý
kin ca Phó Giáo s – Tin s Trn Kim Dung hoàn t!t lu,n v)n.
Tác gi xin hoàn toàn ch∗u trách nhim vi cam kt trên.
Hc viên: Nguyn ình Hu!n
Lp: Qu n Tr∗ Kinh Doanh, K15
CÁC T4 VIT T9C
KCNC Khu công ngh cao
CNC Công ngh cao
TLLTP T∀ng liên oàn lao #ng thành ph
ILO T∀ chc lao #ng quc t
PTMCNVN/ VCCI Phòng thng mi công nghip Vit Nam
S LTBXH S lao #ng thng binh xã h#i
Cty Công ty
PHN M U
1. Gii thiu lý do chn tài
Thi gian gn ây, tình trng ình công liên tip x y ra theo chiu
hng gia t)ng, c bit trong các doanh nghip có vn u t nc ngoài,
t,p trung các công ty có l∃ng lao #ng ln trong các lnh vc nh giày da,
may mc,in t−…
Nh%ng cu#c ình công quy mô ln ti các khu công nghip, khu ch
xu!t va qua ã ánh #ng xã h#i Vit Nam v m#t chiu xung #t mi ã
n và s: sng chung lâu dài vi chúng ta: xung #t l∃i ích gi%a ch-th∃,
gi%a ngi s− dng lao #ng và ngi lao #ng.Nh%ng ∗nh kin t b!t kì
phía nào (dù là ng h# công nhân hay khuyn khích u t) u không có ích
cho nh%ng chính sách dài hn.
T khi ình công ∃c a vào b# Lu,t Lao #ng, ngi lao #ng
thông qua i din ca mình hoc t∀ chc công oàn ã t∀ chc nhiu cu#c
ình công theo quy ∗nh ca pháp lu,t, !u tranh òi quyn l∃i chính áng
ca mình m#t cách h∃p pháp .Tuy nhiên, hu ht các cu#c ình công u
mang tính t phát, trái vi quy ∗nh ca pháp lu,t. a s các trng h∃p ình
công ph n i ngi s− dng lao #ng do n∃ lng, thng hoc vi phm
các cam kt khác vi ngi lao #ng, vi phm quy ∗nh ca pháp lu,t, hoc
ch doanh nghip thng xuyên ép ngi lao #ng t)ng ca không úng qui
∗nh, iu kin lao #ng không ∃c m b o
M#t cu#c ình công dù din ra ngn hay kéo dài u li h,u qu
tiêu cc cho c ngi s− dng và ngi lao #ng. Do v,y vic ∀n ∗nh s n
xu!t, khi li tinh thn làm vic, to s yên tâm cho ngi lao #ng b6ng các
iu ch;nh h∃p lý v chính sách sau khi cu#c ình công ch!m dt c<ng là
iu cn làm trc tiên i vi doanh nghip.
ình công trong các doanh nghip là m#t v!n r!t r#ng nó din ra
mi ni, mi loi hình doanh nghip. Tuy nhiên thng kê cho th!y hai phn
ba các cuôc ình công xy ra các doanh nghiêp có vn u t nc ngoài,
tp trung ch yu các tnh và thành ph phía Nam, ni có nhiu khu ch xut
và khu công nghip ca c nc. Mc dù các doanh nghip này ch chim
khong 3% tng s doanh nghip trên c nc nhng s dng ti 15% lc
lng lao ng
1
. Thng kê t Ban Qu n lý các khu ch xu!t, khu công ngh
cao thành ph H& Chí Minh cho th!y tình hình ình công ang có xu hng
gia t)ng. C th, nm 2005 các khu ch xu!t, khu công ngh cao thành ph
H& Chí Minh ch có 16 v ình công; nm 2006: 38 v; nm 2007: 62 v và
ch mi 6 tháng u nm 2008: trên 60 v
2
M=i cu#c ình công u làm phát sinh nh%ng v!n pháp lý, có khi
là nh%ng v!n r!t phc tp mà các quy ∗nh v lao #ng hin ti cha th
bao quát ht. Thc t ã cho th!y nh%ng b!t c,p trong lý lu,n c<ng nh thc
tin cu#c sng mà c)n nguyên xu!t phát t mâu thu/n l∃i ích trong quan h
lao #ng, xung #t gi%a ch và th∃. Vì th trong bi c nh hin nay ca nc
ta, v!n này cn ∃c nghiên cu sâu to c s lý lu,n cho vic gi i
quyt nh%ng vng mc này. tài: “ình công trong các doanh nghip có
vn u t nc ngoài ti khu ch xu!t, khu công nghip và khu công ngh
cao thành ph H Chí Minh: Nguyên nhân và gi i pháp” ∃c thc hin
nh6m giúp cho các nhà hoch ∗nh chính sách, các doanh nghip, các nhà
qu n tr∗ nhân s có cái nhìn khoa hc v v!n ình công.
Jan Jung Min. 2007.Tr.3.
Ngc L%.2008
2. Mc ích nghiên cu ca tài:
Trên c s nghiên cu m#t cách h thng, toàn din, thc tin v v!n ình
công ti các doanh nghip có vn u t nc ngoài ti khu ch xu!t, khu
công nghip và khu công ngh cao thanh ph H& Chí Minh, mc ích nghiên
cu tài này là nh6m:
Xác ∗nh các nguyên nhân d/n n ình công
Lý gi i vì sao các cu#c ình công ca nc ta u ri vào tình trng
trái pháp lu,t
Kin ngh∗ các gi i pháp nh6m gi i quyt và ng)n chn các cu#c ình
công tng t tái din.
3. Phm vi và ph !ng pháp nghiên cu
Phm vi ca nghiên cu:
tài ch; t,p trung kh o sát và tìm hiu các cu#c ình công c<ng nh tìm kim c
s khoa hc ca các cu#c ình công trong các doanh nghip FDI hot #ng trong
các khu ch xu!t, khu công nghip và khu công nghê cao thành ph H& Chí Minh.
Ph !ng pháp nghiên cu:
Lu,n v)n s− dng phng pháp nghiên cu ∗nh tính và ∗nh l∃ng, x− lý s liu
ch yu là b6ng thng kê mô t trên Excel.
Da vào c s lý thuyt, b ng câu h+i này ∃c thit k làm hai phn : Phn 1 : các
nguyên nhân gây ra ình công; Phn 2 các bin pháp gi i quyt ình công ( Ph lc
1 và 3)
C> m/u: 100 ngi( dành cho phn 1 ca b n câu h+i) và 40 ngi( dành cho phn
2 ca b n câu h+i) ( ph lc 2 ính kèm)
i t∃ng iu tra: là các giám c nhân s, chuyên viên phòng nhân s, cán b#
công oàn, lãnh o phòng qu n lý doanh nghip và công nhân lao #ng ti khu
công ngh cao, khu ch xu!t và khu công nghip thành ph H& Chí Minh.
B ng câu h+i ∃c gi n cho các i t∃ng trên t ngày 05 tháng 01 n)m 2009 và
nh,n ∃c t!t c các câu tr li vào ngày 23 tháng 1 n)m 2009
4. Ý ngh∀a th#c ti∃n ca nghiên cu
Thông qua các cu#c kh o sát thc t các cu#c ình công ti các doanh nghip FDI
c<ng nh thng kê kt qu iu tra t các nhà qu n tr∗ nhân s, nh%ng kt qu c
th mà nghiên cu s: mang li :
i vi doanh nghip : bit ∃c các nguyên nhân d/n n ình công, các phng
pháp, kinh nghim gi i quyt khi x y ra ình công và ng)n chn ình công. T ó
có nh%ng chính sách và gi i pháp phù h∃p ng)n nga hoc x− lý tt các v!n
v lao #ng, tránh tình trng ình công x y ra hoc tái din.
i vi ngi lao #ng: Giúp cho ngi lao #ng có nh,n thc m#t cách úng n
v ình công và m#t s quy ∗nh ca pháp lu,t v ình công, t ó có thái #
ng x− thích h∃p va b o v ∃c quyn l∃i chính áng ca mình, va không gây
thit hi cho doanh nghip.
i vi các nhà hoch ∗nh chính sách xã h#i: có cái nhìn toàn din, th!u áo v
v!n ình công t ó xây dng chính sách ∀n ∗nh, phù h∃p, thit thc vi thc
t cu#c sng.
5. B% cc ca tài
Ngoài phn m u, kt lu,n, ph lc vi danh mc tài liu tham kh o
lu,n v)n này ∃c chia thành 3 chng:
Ch !ng 1: Gii thiu v ình công và các khu ch xu!t, khu công
ngh cao và khu công nghip thành ph H Chí Minh
Ch !ng 2: Nguyên nhân ình công ti các doanh nghip FDI khu
ch xu!t, khu công nghip, khu công ngh cao Thành ph H& Chí Minh.
Ch !ng 3: Kin ngh∗ m#t s gi i pháp nh6m ng)n chn và gi i quyt
các cu#c ình công trong nn kinh t th∗ trng Vit Nam
CH&NG 1
GII THIU V∋ ÌNH CÔNG VÀ CÁC KHU CH XUT, KHU CÔNG
NGHIP VÀ KHU CÔNG NGH CAO THÀNH PH H CHÍ MINH
1.1 Gii thiu v ình công
1.1.1 Khái nim, b(n ch)t và d)u hiu ca ình công
a.Khái nim
Theo website Wikipedia, ình công ∃c hiu là s kin lao #ng ngng li vì r!t
nhiu công nhân t chi làm vic
3
.
Theo quy ∗nh ca pháp lu,t, ình công ∃c hiu là s ngng vic tm thi, có t∀
chc và t nguyn ca t,p th ngi lao #ng gi i quyt tranh ch!p lao #ng t,p
th vi ngi s− dng lao #ng ti doanh nghip
4
Nh%ng cu#c ình công không do ch th theo quy ∗nh ca pháp lu,t t∀ chc lãnh
o thì gi là ình công t phát
Vic gi i quyt tranh ch!p lao #ng t,p th ∃c thông qua v)n b n (yêu sách, n,
th) nêu ý kin òi h+i quyn và l∃i ích cho t,p th lao #ng: òi bãi b+ các quy
∗nh không có l∃i cho ngi lao #ng hoc òi b∀ sung các quy ∗nh v s công
b6ng, bình ?ng v quyn ph i ∃c tôn trng, i x− gi%a ngi lao #ng vi
ngi s− dng lao #ng. M#t ngi hoc m#t s ít ngi trong m#t t∀ s n xu!t hoc
m#t phân xng thu#c nhà máy, xí nghip ngng vic tm thi gi i quyt tranh
ch!p lao #ng không ∃c gi là ình công, vì s ngng vic này không ph i là s
ngng vic t nguyn ca c t,p th lao #ng !u tranh òi quyn và l∃i ích vi
ngi s− dng lao #ng.
b.ình công và bãi công
ình công và bãi công xem xét t góc # òi h+i quyn l∃i thông qua ngng làm
vic v thc ch!t ch; là m#t, nhng bãi công có th hiu r#ng hn so vi ình công
v quy mô t∀ chc, phm vi, thành phn và mc tiêu t ra. M#t cu#c bãi công có
/>
B# lu,t lao #ng.2007.Chng 14. iu 172
th chuyn hoá thành m#t cu#c biu tình òi các quyn l∃i khác, còn ình công thì
kh n)ng chuyn hoá thành biu tình là r!t ít x y ra
5
.
c. ình công và bi∗u tình
ình công khác v c b n vi biu tình nh%ng im sau:
Yu t ình công Biu tình
Khác
v ∗nh
ngha
ình công là s
ngng vic tm thi
trong cùng m#t thi
im và ch yu do
ngi lao #ng thc
hin
- biu tình là s !u tranh b6ng t hp
ông o bày t+ ý chí, nguyn vng
và biu dng lc l∃ng chung và do
nhiu thành phn tham gia thc hin.
Ví d: biu tình tun hành, xung
ng biu tình….
Khác
v
nguyên
nhân
ình công là xu!t
phát t s tranh ch!p
lao #ng gi%a ngi
s− dng lao #ng và
ngi lao
#ng(ngha là ch
yu v nguyên nhân
kinh t)
- Biu tình xu!t phát t các mâu thu/n
không ch; là s tranh ch!p v lao #ng
mà còn có s tranh ch!p v nhiu v!n
khác, có th là nguyên nhân v kinh
t, c<ng có th là nguyên nhân v
chính tr∗, v)n hóa, hoc là s ph n
kháng quyt lit nào ó d/n ti biu
tình òi gi i quyt các v!n !y.
Khác
v i
t∃ng
tham
gia
i t∃ng ch yu
tham gia vào vic
ình công là ngi
lao #ng và ngi
s− dng lao #ng
i t∃ng ch yu tham gia vào cu
#c biu
tình bao g&m các thành phn trong xã h#i.
ng Thanh Cn, Lê Tin D<ng, Trn Tin Hòa, Lê Th∗ Bích H&ng, Nguyn H%u Thc(2008), Vn hóa
ng x và x lý ình công ti doang nghip, Nxb V)n hóa-Thông tin, tr.15-16.
Do có s khác nhau v nguyên nhân, i t∃ng, mc tiêu mà cách thc gi i quyt
các loi này c<ng có s khác nhau, &ng thi c)n c vào các trng h∃p c th
có s v,n dng cách gi i quyt phù h∃p
6
d. B(n ch)t ca ình công.
≅nh công ΑΒΧhin t∃ng quan hΧlao #ng tΧnhiên trong m#t nn kinh tΧ∆Ε∗Χtrng
ni l∃i Φch Γa ngi lao #ng ΗΒΧngi s−ΧΙng lao #ng thng không &ng nh!t,
do ϑΧΚΕΛt sinh xung #t diΧΙng ≅nh công.
ΧΜ n ch!t Γa ≅nh công thng thay ∀i ΗΒΧΚΕΛt trin ΓΝng vi sΧΚΕΛt trin Γa ΟΠΧ
h#i qua ΓΛc giai Θn ΡΕΛc nhau Γa ΣΤΛΧ∆Υ≅nh công nghiêp Εϑa ΗΒΧt)ng trng kinh
t. ςΒΧgiai Θn u Γa công nghip Εϑa, tranh ch!p lao #ng phΛt sinh ΓΕΧyu do
ngi s−ΧΙng lao #ng vi ΚΕm quyn h∃p ΚΕΛp Γa ngi lao #ng. Trong trng
h∃p ϑ, ngi lao #ng thng ΓϑΧnh%ng ΕΒnh #ng ΚΕ n i t,p thΧkhi ΕΧkhông
thΧΓΕ∗u ng sΧb!t công ΩΒΧgii ΓΕΧgây ra, ΙΝΧϑΧΑΒΧsΧb!t công th,t sΧhay do ΕΧ
Γ m nh,n th!y.
Nh%ng tranh ch!p thng xuyên vΧquyn trong giai Θn u Γa ΣΤΛΧ∆Υ≅nh công
nghip Εϑa Γ<ng thΧhin thc tΧΑΒΧΓΕΦnh ΚΕΧcha Χn)ng lc thc thi lu,t lao
#ng thông qua hΧthng thanh tra lao #ng hiu ΣΤ . ΞΒnh #ng ΚΕ n i tΧΚΕΛt
theo Ιng trên thng mang ∆Φnh tΧvΧΗΒΧ∆ΕΧ#ng Η≅Χngi lao #ng ΓΕ;Χmun Ψ o
vΧquyn h∃p ΚΕΛp Γa Ω≅nh.
Kinh nghim Α∗ch s−ΧΓa ΓΛc nc ΡΕΛc cho th!y ngi lao #ng Ζ:Χnhanh ΓΕϑng
ΕΒnh #ng Χ[i Ε+i iu kin ΑΒm vic tt hn thông qua ≅nh công. Trong giai
Θn ∴Βy, ≅nh công trΧ ∆ΕΒnh phng ΓΛch Χ t)ng cng l∃i Φch Γa ngi lao
#ng. SΧthay ∀i vΧΨ n ch!t trong ≅nh công ΑΒΧm#t sΧthay ∀i tΧnhiên Η≅Χ∴ϑΧthΧ
Trng Thanh Cn, Lê Tin D<ng, Trn Tin Hòa, Lê Th∗ Bích H&ng, Nguyn H%u Thc.2008.
Tr.16-17.
hin r6ng ngi lao #ng ΠΧbt u hiu logic quan hΧvic ΑΒm trong nn kinh tΧ
∆Ε∗Χtrng thông qua kinh nghim ΑΒm vic
7
1.1.2 Các d)u hiu c! b(n ca ình công:
-Công nhân ngng làm trong cùng m#t thi im nh!t ∗nh và có ông ngi lao
#ng tham gia.
-Có ngi ng ra t∀ chc t,p h∃p, v,n #ng ngi lao #ng
-Có ngi i din nh%ng ngi ình công i thoi vi ngi s− dng lao
#ng.
-Có ngi son th o và a b n yêu sách hoc n th khiu kin, t cáo ca
nh%ng ngi ình công cho ngi s− dng lao #ng.
-Tâm trng ca nh%ng ngi tham gia ình công thng biu hin bc xúc, gay
gt, th,m chí nhiu ngi có nh%ng hành #ng quyt lit phê phán ngi s−
dng lao #ng
8
.
1.1.3 S#+chuy∗n ,i −(n ch)t ./c cu0c 1nh công 2 Vit Nam
Theo các chuyên gia ILO, nguyên nhân ΓΕΦnh Γa ≅nh công tΧΚΕΛt: ΑΒΧdo doanh
nghip vi ΚΕm quyn l∃i h∃p ΚΕΛp Γa ngi lao #ng, sΧthiu hiu bit lu,t lao
#ng ΗΒΧΡΕΛc bit vΧv)n Εϑa gi−a ngi ΣΤ n Α]Χnc ∴⊥ΘΒi ΗΒΧngi lao #ng
trong nc. ς≅Χv,y, ΓΛc chuyên gia thng nh!n mnh ti vicΧ⊥_Λo Ιc cho ngi
lao #ng ΗΒΧngi s−ΧΙng lao #ng vΧlu,t lao #ng, coi ϑΧnh m#t bin ΚΕΛp Χ
ΚΕ[ng nga “≅nh công tΧΚΕΛt”. Tuy nhiên, thc t cho th!y ≅nh công không ΓΕ;Χ
xu!t ΚΕΛt tΧsΧvi ΚΕm ΚΕΛp lu,t Γa ngi s−ΧΙng lao #ng ΩΒΧ∴⊥Βy ΓΒng bt
ngu&n nhiu hn tΧxung #t trc tip vΧl∃i Φch gi%a ngi lao #ng ΗΒΧngi s−Χ
Chang Hee Lee .2006. Tr.2.
Trng Thanh Cn, Lê Tin D<ng, Trn Tin Hòa, Lê Th∗ Bích H&ng, Nguyn H%u Thc.2008.
Tr.26-27
Ιng lao #ng. M)c ΙΝΧΑ]Χdo ΡΕΛc bit v)n Εϑa ΓϑΧthΧng trong khu vc u t
nc ∴⊥ΘΒi, yu tΧv)n Εϑa cn ∃c coi ΑΒΧ⊥_t nc ΑΒm ∆ΥΒn ly khin cho tranh
ch!p vΧl∃i Φch n∀Χra, ΗΒΧdΧΙΒng ΨΝng ΚΕΛt ∆ΕΒnh xung #t khi thiu ΕΘt #ng i
∆ΕΘi hai chiu gi%a ngi ΣΤ n Α]Χnc ∴⊥ΘΒi ΗΒΧngi i din cho công nhân. Do
Ιϑ, vic ⊥_Λo Ιc ngi lao #ng ΗΒΧngi s−ΧΙng lao #ng v lu,t lao #ng ΓϑΧΑ:Χ
Ζ:Χkhông ⊥_ i quyt ∃c v!n Χ≅nh công tΧΚΕΛt Η≅Χ≅nh công ΑΒΧsΧthΧhin mang
∆Φnh ΟΠΧh#i Γa m#t v!n Χkinh t, [i Ε+i không ΓΕ;Χbin ΚΕΛp ΚΕΛp Α]ΧΩΒΧquan
∆Υng hn ΑΒΧΣΤΛΧ∆Υ≅nh xây dng quan hΧlao #ng ΑΒnh Ωnh ΗΦΧΙΧnh ∆Ε+a c t,p
thΧΧΑΒm ΕΒi Ε[a l∃i Φch kinh tΧΓa Γ Χhai bên
α⊥ΘΒi ra, ∆≅nh Ε≅nh kinh tΧΗΒΧ∆Ε∗Χtrng lao #ng hin nay ΓϑΧthΧd/n ti nhiu ≅nh
công hn. ς∗ΧthΧΓa ngi lao #ng, thΧhin qua Ε≅nh thc ≅nh công tΧΚΕΛt, ΓϑΧ
thΧt)ng lên do sΧkhan him lao #ng trên ∆Ε∗Χtrng. NhΧsΧΚΕΛt trin Γa khu
vc u t nc ∴⊥ΘΒi, lao #ng ∆i ΓΛc ∗a phng xung quanh khu công nghip ΗΒΧ
khu chΧxu!t ΠΧ∃c s−ΧΙng ht, Η≅Χv,y doanh nghip ΚΕ i thu Εt lao #ng tΧΓΛc
ΗΝng nông thôn xa xôi (theo SΧLTBXH Μ≅nh Dng ΗΒΧ&ng Nai,70-80% lao
#ng ΑΒΧngi tΧni ΡΕΛc ti) . ςΒΧvic thu Εt lao #ng nông thôn ra ∆ΕΒnh phΧ
∴⊥Βy cΒng ΡΕϑΧkh)n do chi ΚΕΦΧsinh ΕΘt cao, mc lng th!p khin ΕΧkhông Γ[n
tin Χg−i vΧ∴ΕΒ.ς≅Χv,y ΕΧkhông Γ[n #ng lc ΧΑΒm vic Χ∆ΕΒnh ph.
Khi lao #ng khan him, ngi lao #ng-ΧΓΛΧnhân hay t,p th-ΧΓϑΧΗ∗ΧthΧmcΧΓ Χcao
hn. Ngi lao #ng không ΕΒi Α[ng vi iu kin ΑΒm vic Χdoanh nghip ∴Βy ΓϑΧ
thΧchuyn n m#t doanh nghip ΡΕΛc vi hy Ηng ΓϑΧiu kin tt hn m#t ΓΛch
dΧΙΒng. Hin t∃ng ∴Βy ∃c ΓΛc ∴ΕΒΧkinh tΧlao #ng ⊥i ΑΒΧla ΓΕn “thôi vic”
bi Η≅Χngi lao #ng ∆≅m kim iu kin ΑΒm vic tt hn b6ng ΓΛch “thôi vic Χ
ch=Χ ΑΒm hin ∆i. Hoc ngi lao #ng Γ<ng ΓϑΧ thΧ Γ i thin iu kin ΑΒm vic
thông qua ∆Ε+a c t,p th, thng ΑΒΧb6ng ΓΛch kêu ⊥i ≅nh công. Trong m#t ∆Ε∗Χ
trng khan him lao #ng, ΓΛch ΑΒm ∴Βy Γ<ng dΧΙΒng thc hin Η≅Χngi s−ΧΙng
lao #ng không mun m!t lao #ng ΗΒΧngi lao #ng Φt Ψ∗ΧΛp lc m!t vic ΑΒm hn.
CΛc ∴ΕΒΧkinh tΧlao #ng ⊥i ây ΑΒΧla ΓΕn “!u tranh” Η≅Χngi lao #ng ∆≅m ΓΛch
nâng cao iu kin ΑΒm vic b6ng ΓΛch !u tranh vi ΓΕΧdoanh nghip. “Thôi vic”
ΗΒΧ“!u tranh” ΓϑΧquan hΧqua Αi. Vi ∆Φnh ΘΒn kt cao trong công nhân Vit Nam,
ΓϑΧthΧngi lao #ng Ζ:Χ la ΓΕn phng Λn “!u tranh” nhiu hn nh!t ΑΒΧkhi
ngu&n lao #ng khan him, tΧϑΧd/n ti nhiu cu#c ≅nh công tΧΚΕΛt hn xu!t
ΚΕΛt tΧv!n Χl∃iΧΦch hn ΑΒΧquyn h∃pΧΚΕΛp
9
1.1.4 Nguyên nhân gây ra ình công :
Nguyên nhân gây ra ình công theo nghiên cu cu( ILO v tình hình ình công
ca Vit Nam
10
Nguyên nhân ∴ y sinh nhiu cu#c ≅nh công trong khu vc u t nc ∴⊥ΘΒi ΗΒo
gi%a th,p niên 90 ΑΒΧdo “khΛc bit vΧv)n Εϑa” ΗΒΧ m#t sΧΕΒnh vi Λnh ,p, Οc
ΚΕm công nhân Γa ΣΤ n Α]Χngi nc ∴⊥ΘΒi. Theo thông tin ΩΒΧΓΛc chuyên gia
ILO ΓϑΧ∃c, ΡΕΘ ng m#t n%a sΧ≅nh công trong khu vc ∴Βy trc n)m 2001 ΑΒΧ
do sΧΛnh ,p hoc Οc ΚΕm Γa ngi ΣΤ n Α]Χvi công nhân. Tuy nhiên, tΧϑΧ
ti nay con sΧΓΛc cu#c ≅nh công ΓϑΧnguyên nhân tΧΓΛch x−ΧsΧΓa ngi ΣΤ n Α]Χ
ΠΧ⊥_ m nhiu. Hin nay ≅nh công Αi xu!t ΚΕΛt tΧΑ]Χdo kinh t. Theo nghiên cu
Γa ILO, gn 1/3 ΓΛc cu#c ≅nh công n)m 2002-2004 xu!t ΚΕΛt tΧv!n Χ∆Υ Χlng
th!p (thng ΑΒΧdoanh nghip không thΧt)ng lng nh ΠΧha vi công nhân), ¼ ΑΒΧ
do yêu cu t)ng tin thng (thng do doanh nghip không ∆Υ ∃c mc thng
nh ΠΧ ∆Ε+a thu,n), ¼ liên quan ti giΧΑΒm vic (thng ΑΒΧ Η≅Χdoanh nghip ∆Υ Χ
lng ΑΒm thêm cho công nhân ΣΤΛΧth!p), 1/5 ΑΒΧyêu cu ∆Υ ΧsΧlng ΩΒΧdoanh
nghip Γ[n n∃, 1/6 ΑΒΧdo doanh nghip không tr lngΧΑΒm thêm. 1/6 cu#c ≅nh
công xu!t ΚΕΛt tΧvic công nhân không ∃c nh,n h∃p &ng lao #ng, 1/8 ΑΒΧdo
ngi s−ΧΙng lao #ng không ϑng b o him xã h#i ΗΒΧ1/8 ΑΒΧdo ngi s−ΧΙng lao
#ng Λp Ιng bin ΚΕΛp ΚΕt (b!t h∃p ΚΕΛp) vi công nhân.
Chang-Hee Lee.2006. Tr.4-5.
Chang-Hee Lee, Tld, tr.3
β≅nh Ε≅nh cho th!y ΥχΧΥΒng ΓϑΧm#t sΧchuyn ∀i trong ΕΒnh #ng ≅nh công Γa
công nhân tΧch=ΧΑΒΧm#t ΓΛch ∆ΕΧ#ng ΧΨ o vΧquyn l∃i h∃p ΚΕΛp n m#t ΓΛch
∆Φch cc nh6m t)ng cng l∃i Φch Γa Ω≅nh ang din ra ΧVit Nam, b6ng chng ΑΒΧ
con sΧ≅nh công do tranh ch!p vΧl∃i Φch kinh tΧ∴⊥Βy ΓΒng t)ng: không ΕΒi Α[ng Η≅Χ
tin lng th!p, [i t)ng lng, ΚΕΒn ∴Βn Η≅ΧΓΕΧdoanh nghip không ∆Υ Χthng
nh ΠΧha ΗΒΧ[i pΕ i ∆Υ Χtin thng, Υt bt thi gian ΑΒm vic.
Nguyên nhân gây ra ình công theo t,ng k3t ca Vit Nam
11
-%i vi ng 4i s5 dng lao 0ng:
• ình công do các nguyên nhân liên quan n v!n lng thng nh là
ngi lao #ng không óng b o him xã h#i, b o him y t; không ký h∃p
&ng lao #ng hoc th+a c lao #ng t,p th; không công khai minh bch
các ch #, chính sách, các kho n thu nh,p ca ngi lao #ng ∃c hng;
tr lng cha úng và cha y ; c<ng có th không mun iu ch;nh
hoc ch,m iu ch;nh mc lng cho ngi lao #ng khi giá c bin #ng;
không ch)m lo n các phúc l∃i ca ngi lao #ng…
• ình công do các nguyên nhân liên quan n thi gian lao #ng: nh t)ng ca
liên tc, ct bt thi gian lao #ng làm nh hng n thu nh,p ca ngi
lao #ng…
• ình công do các nguyên nhân ngi lao #ng không ch)m lo n iu kin
sinh hot và môi trng làm vic : din tích nhà xng ch,t h5p, trang thit
b∗ b o h# lao #ng thiu thn; nhà xng thiu ánh sáng; b%a )n gi%a ca
không dinh d>ng thiu ch!t l∃ng, không ch!t l∃ng …
Trng Thanh Cn, Lê Tin D<ng, Trn Tin Hòa, Lê Th∗ Bích H&ng, Nguyn H%u Thc.2008.
Tr.27-29.
• ình công do các nguyên nhân ngi lao #ng có thái # hành #ng i x−
thiu v)n hóa nh là ngi s− dng lao #ng i x− thiu tôn trng ngi lao
#ng hoc do ngi s− dng lao #ng không am hiu phong tc, t,p quán ,
tính ch!t dân t#c tôn giáo…
-%i vi ng 4i lao 0ng: do nh,n thc v pháp lu,t còn hn ch không nm ∃c
quyn l∃i và ngha v ca mình n âu, ∃c làm nh%ng gì và không ∃c làm
nh%ng gì; cá bit có m#t s trng h∃p ngi lao #ng b∗ kích #ng a dua theo kδ
x!u.
1.1.5 Tác hi ca ình công
%i vi ng 4i lao 0ng:
Vic ình công s: gián tip và trc tip nh hng ti quyn l∃i, sc kh+e và np
sinh hot h6ng ngày ca ngi lao #ng. Trc ht, theo quy ∗nh pháp lu,t thì
nh%ng ngi tham gia ình công s: không ∃c hng lng trong thi gian ình
công, còn nh%ng ngi không tham gia ình công nhng ph i ngng vic thì ch;
nh,n ∃c lng ngng vic, ng nhiên mc lng này s: th!p hn mc lng
làm vic.
Vic ình công khin ngi lao #ng sng trong tâm trng c)ng th?ng, làm t)ng áp
lc (stress) khin sc kh+e ngi tham gia bi suy gi m. Vic ình công n y sinh
mâu thu/n, nghi kε l/n nhau gi%a các b# ph,n ngi lao #ng trong cùng m#t t,p
th, gi%a t,p th lao #ng này vi t,p th lao #ng kia, khin h không yêu tâm làm
vic.Nu ình công không h∃p pháp còn ph i b&i thng thit hi cho doanh
nghip.
%i vi doanh nghip:
Vic ình công làm dán on tin # lao #ng s n xu!t ca doanh nghip, trc tip
làm gi m ch!t l∃ng hiu qu các công vic, nh hng nghiêm trng ti vic kinh
doanh ca n v∗, &ng thi nó c<ng là m#t trong nhiu nguyên nhân làm gi m uy
tín, thng hiu ó trên th∗ trng, làm cho không khí lao #ng s n xu!t trong
doanh nghip nng n, quan h lao #ng, tình c m ch - th∃ b∗ st mδ. Cá bit ây
c<ng là nh%ng nguyên nhân ch yu a doanh nghip n tình trng phá s n.
%i vi xã h0i :
Vic ình công không ch; nh hng trong phm vi n v∗, nó còn nh hng n
∗a bàn, môi trng hot #ng xung quanh, nh làm náo lon gây m!t tr,t t tr∗ an,
gây nh hng n các doanh nghip, h# gia ình và khu vc dân c lin k, gây
tâm lý lo ngi cho các cho các nhà u t (c trong và ngoài nc) trong quá trình
tin hành các d án u t phát trin kinh t - xã h#i nc ta
12
.
1.1.6 Th3 nào là m0t cu0c ình công h6p pháp
Theo b# lu,t s−a ∀i, b∀ sung n)m 2006 chng XIV, Mc IV- ình công và gi i
quyt ình công, thì vic t∀ chc ình công t,p th úng pháp lu,t cn chú ý nh%ng
vic sau:
V phía ban ch!p hành công oàn c s hoc i din t,p th ngi lao #ng cn
nm bt ∃c tâm t, nguyn vng ca ngi lao #ng liên quan n vic có mun
hay không mun t∀ chc ình công; ch #ng ng ra t∀ chc và lãnh o cu#c
ình công, sau khi ã l!y ý kin(b+ phiu hoc l!y ch% ký) ca ngi lao #ng v
Trng Thanh Cn, Lê Tin D<ng, Trn Tin Hòa, Lê Th∗ Bích H&ng, Nguyn H%u Thc.2008.
Tr.31-33.
vic tin hành ình công, thông báo vi công oàn c!p trên(qu,n, huyn,th∗ xã,
thành ph thu#c tình) vic ình công ca t,p th ngi lao #ng; chu.n b∗ k hoch,
t∀ng h∃p ý kin và son th o b n yêu sách ình công.
V phía ngi lao #ng cn ch!p hành úng các quy ∗nh ca pháp lu,t trong quá
trình ình công (trc, trong và sau khi ình công), xp thành hàng li gi% tr,t t;
bình tnh và óng góp ý kin xây dng b n yêu sách ình công; nh!t trí cao vi Ban
ch!p hành công oàn.
- Trình t th tc ình công g&m 5 bc sau:
o l!y ý kin ình công
o ra quyt ∗nh ình công và b n yêu cu
o trao quyt ∗nh ình công và b n yêu cu
o thng l∃ng và hoà gi i
o ình công
- Vic ình công t,p th úng pháp lu,t là ht sc cn thit, vì ch; nh v,y
ngi lao #ng mi ∃c pháp lu,t b o h# và các v!n bc xúc mi ∃c gi i
quyt trit , em li quyn l∃i cho ngi lao #ng. Thêm n%a ình công t,p th
úng pháp lu,t còn th hin ý thc t∀ chc kφ lu,t ca t,p th lao #ng ti doanh
nghip ó, vì nu không có ý thc t∀ chc kφ lu,t s: không có hot #ng chung.
Các hot #ng chung ch; có th tin hành ∃c nu t!t c mi ngi trong t,p th có
ý thc t∀ chc kφ lu,t, nh!t là các hot #ng trong m#t cu#c ình công. Ngi lao
#ng trong các doanh nghip ph i th!y rõ iu này b n thân mình hành #ng
úng và gi i thích cho &ng nghip cùng hành #ng úng
13
Trng Thanh Cn, Lê Tin D<ng, Trn Tin Hòa, Lê Th∗ Bích H&ng, Nguyn H%u Thc.2008.
Tr.38-40.
1.1.7 Nh7ng iu c8n tránh khi t, chc ình công
Trc ht cn tránh là vic ình công không h∃p pháp ( không úng, không
y vi các quy ∗nh trong B# Lu,t Lao #ng s%a ∀i, b∀ sung n)m 2006 ti
Chng XIV, Muc IV – ình công và gi i quyt ình công) tc là vic ình công
cha ∃c Ban Ch!p hành Công oàn c s t∀ chc và lãnh o , cha xu!t phát t
tranh ch!p lao #ng t,p th, hoc cha có i din do t,p th ngi lao #ng c− ra
và vic ình công cha ∃c thông báo vi công oàn huyn, qu,n, th∗ xã, thành
ph thu#c t;nh hoc tng ng; có hin t∃ng c n tr vic thc hin quyn ình
công c<ng nh ép bu#c ngi lao #ng ình công và c n tr ngi lao #ng không
tham gia ình công i làm vic.
Vic ình công ti kε lôi kéo nh%ng ngi không liên quan tham gia, vì th
s: ch; là “∀ du vào l−a” ã không gi i quyt ∃c v!n li còn làm cho tình
hình thêm phc tp, gây khó kh)n cho c ngi lao #ng và ngi s− dng lao
#ng. Cn tránh vic trng biu ng%, kh.u hiu, r i truyn n, dùng áp lc
“ép” nh%ng bên tham gia gi i quyt các v!n liên quan n vic ình công, c<ng
nh các hành #ng thoái m, vu cáo và các hành vi thiu v)n hóa khác, vì ó không
ph i là bin pháp tt, trái li còn ph n tác dng, phá v> tính h∃p tác trong vic gi i
quyt các v!n t ra trong b n yêu sách, n, th ca các bên tham gia.
Ngi s− dng lao #ng không ∃c ch!m dt h∃p &ng lao #ng hoc x− lý
kφ lu,t i vi ngi lao #ng, ngi lãnh o ình công hoc iu #ng nh%ng i
t∃ng này sang làm vic ni khác vì lý do chu.n b∗ hoc tham gia vao ình công,
không ∃c trù d,p, tr thù nh%ng ngi tham gia ình công.
Ngi lao #ng cn tránh các hành #ng bo lc, ,p phá máy móc, thit b∗,
nhà xng và các hành #ng gây &n ào, náo #ng gây m!t tr,t t, an toàn lao #ng
các khu vc xung quanh, gây m!t tr,t t và an ninh. ây là các hành #ng vi phm
pháp lu,t và s: làm quá trình gi i quyt ình công phc tp
14
1.2 Gii thiu v khu ch3 xu)t- khu công nghip, khu công ngh cao:
1.2.1 Gii thiu v khu ch3 xu)t, khu công nghip
Tính n 31/12/2008, 3 khu ch xu!t và 12 khu công nghip thành ph H& Chí
Minh ã thu hút ∃c 1.143 d án u t còn hiu lc vi t∀ng vn )ng ký u t
là 4,36 tφ USD, trong ó u t FDI là 463 d án, vn u t là 2,63 tφ USD;u t
trong nc 680 d án, vn u t là 26.080,31 tφ &ng, tng ng 1,73 tφ USD,
kim ngch xu!t kh.u tính n nay trên 17 t; USD vi các th∗ trng ch yu là Mγ,
Nh,t B n, châu Âu và Asean; s n ph.m xu!t i trên 50 quc gia và vùng lãnh th∀
&ng thi thu hút 244.579 lao #ng.
Theo Quyt ∗nh 188/2004/Q-TTg ca Th tng Chính ph v qui hoch phát
trin công nghip thành ph H& Chí Minh n 2010 có tính n 2020 xác ∗nh quγ
!t khu ch xu!t, khu công nghip t,p trung là 7.000ha trong ó ã khai thác 4000
ha, din tích !t còn li là 3000 ha.Hin nay, ∗nh hng phát trin khu ch xu!t,
khu công nghip ca thành ph H& Chí Minh chú trng thu hút các nhà u t vào
các lnh vc kγ thu,t cao, công ngh tiên tin – c bit là các ngành c khí, in –
in t− và hóa ch!t.
Thành ph H& Chí Minh ∃c xem là m#t thành ph n)ng #ng vi m#t nn t ng
chính tr∗-xã h#i ∀n ∗nh, các ngành kinh t phát trin nhanh chóng và lc l∃ng lao
#ng d&i dào có ch!t l∃ng chuyên môn cao. n nay, thành ph óng góp 20% v
GDP, 30% giá tr∗ s n xu!t công nghip, 40% v kim ngch xu!t kh.u ca c nc
14
B# lu,t lao #ng. Chng 14. iu 174d.
