B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
oOo
DNG TH KIM OANH
GII PHÁP M RNG CHO VAY I VI DOANH
NGHIP CÓ VN U T NC NGOÀI TI
NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. V TH MINH HNG
THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2009
LI CAM OAN
d®c
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi, cha
công b ti bt c ni nào. Mi s liu s dng trong lun vn này là nhng thông
tin xác thc.
Tôi xin chu mi trách nhim v li cam đoan ca mình.
Tp. H Chí Minh, ngày 05 tháng 09 nm 2009
Tác gi lun vn
Dng Th Kim Oanh
LI CÁM N
d®c
Tôi xin chân thành cám n Quý thy cô Trng i hc Kinh T Tp. H Chí
Minh đã tn tâm ging dy, truyn đt nhng kin thc quý báu cho tôi trong sut
thi gian tôi hc tp ti trng. c bit, tôi xin chân thành cám n TS. V Th
Minh Hng đã nhit tình hng dn cho tôi hoàn thành lun vn này.
Tôi cng xin chân thành cám n các anh ch đng nghip đang công tác ti
Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam – Chi nhánh Th c đã ht lòng h
tr, cung cp s liu và đóng góp ý kin quý báu giúp tôi hoàn thành lun vn.
CÁC CH VIT TT DÙNG TRONG LUN VN
ACB : Ngân hàng thng mi c phn Á châu
ADB : Ngân hàng Phát trin Châu Á
Agribank : Ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
ATM : Máy rút tin t đng
BIDV : Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
CIC : Trung tâm thông tin tín dng
CN : Chi nhánh
DongA bank : Ngân hàng thng mi c phn ông Á
DN : Doanh nghip
DNNN : Doanh nghip Nhà nc
TNN : u t nc ngoài
Eximbank : Ngân hàng thng mi c phn Xut nhp khu
FDI : u t trc tip nc ngoài
FIA : Cc đu t nc ngoài
GHTD : Gii hn tín dng
HSBC : Ngân hàng Hng Kông và Thng Hi
IMF : Qu tin t Quc t
MHB : Ngân hàng Phát trin nhà đng bng sông Cu Long
MPDF : T chc quc t h tr doanh nghip va và nh
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
PGD : Phòng giao dch
Sacombank : Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
TCTD : T chc tín dng
Techcombank : Ngân hàng TMCP K Thng Vit Nam
TMCP : Thng mi c phn
Vietinbank : Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
Vietcombank : Ngân hàng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam
WB : Ngân hàng Th gii
DANH MC BNG BIU – TH
TRANG
PHN BNG BIU
Bng 1.1 : S d án đu t và s vn đng ký phân theo đa phng 6
Bng 1.2: Tng s lao đng và s lao đng bình quân trong doanh nghip FDI 6
Bng 1.3: Doanh thu thun ca các doanh nghip FDI 7
Bng 1.4: Tng vn đu t, vn ca khu vc có vn đu t nc ngoài 8
Bng 1.5: S lao đng làm vic trong doanh nghip FDI 9
Bng 1.6: Tng tài sn, t l cho vay/tng tài sn ca h thng ngân hàng
Vit Nam 11
Bng 1.7: T l cho vay doanh nghip FDI/tng d n ca các ngân hàng 12
Bng 1.8: T l n xu toàn ngành ngân hàng t nm 2006 đn nm 2008 13
Bng 1.9: Vn ch s hu và tng tài sn ca mt s ngân hàng hàng đu
th gii 15
Bng 1.10: Vn ch s hu và tng tài sn ca mt s ngân hàng ln nht Vit
Nam nm 2008 15
Bng 1.11: Tình hình phát trin chi nhánh, phòng giao dch ca mt s ngân
hàng ti Vit Nam 17
Bng 2.1: Th phn huy đng vn ca Vietcombank nm 2006-2008 30
Bng 2.2: C cu huy đng vn ti Vietcombank nm 2006-2008 31
Bng 2.3: D n tín dng ca Vietcombank nm 2006 -2008 31
Bng 2.4: T l n xu ca Vietcombank và ca toàn h thng nm 2006
đn nm 2008 33
Bng 2.5: Doanh s thanh toán xut nhp khu ca Vietcombank 34
Bng 2.6: Doanh s mua bán ngoi t ca Vietcombank 34
Bng 2.7: S lng th đã phát hành ca Vietcombank (tích lu) 35
Bng 2.8: Tình hình kinh doanh ca Vietcombank 35
Bng 2.9: Quy mô và tc đ tng trng d n ca các doanh nghip FDI
ti Vietcombank 40
Bng 2.10: T trng d n ca các doanh nghip FDI ti Vietcombank 43
Bng 2.11: C cu ngun vn huy đng theo loi tin ca Vietcombank 45
Bng 2.12: Th phn huy đng vn ngoi t ca Vietcombank 45
Bng 2.13 : Các sn phm dch v đi vi khách hàng t chc ti Vietcombank . 47
PHN HÌNH - TH
Biu đ 1.1: S lng doanh nghip FDI ti Vit Nam t nm 2004 - 2007 4
Biu đ 1.2: Tài sn c đnh và đu t dài hn ca các doanh nghip FDI 7
Biu đ 1.3: T l thu nhp lãi thun trên tng thu nhp ca mt s ngân hàng
nm 2006 đn nm 2008 11
Biu đ 1.4: D n tín dng ca các thành phn kinh t nm 2006 -2008 13
Biu đ 1.5 : S lng ngân hàng thng mi ti Vit Nam t nm 2004 -2008 . 16
Biu đ 2.1: C cu d n theo k hn 32
Biu đ 2.2: C cu d n theo loi tin 32
Biu đ 2.3 : C cu d n theo loi hình doanh nghip 32
Biu đ 2.4: C cu d n theo phân ngành kinh t 33
Biu đ 2.5: D n ca doanh nghip FDI ti Vietcombank 40
Biu đ 2.6:Lãi sut cho vay trung bình ca các ngân hàng thng mi Vit Nam 42
Biu đ 2.7: Vn ch s hu ca mt s NHTM ln nht Vit Nam nm 200744
MC LC
Trang
LI M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI
DOANH NGHIP CÓ VN U T NC NGOÀI TI VIT NAM 3
1.1. Tng quan v hot đng ca doanh nghip FDI ti Vit Nam 3
1.1.1. Khái nim doanh nghip FDI 3
1.1.2. Khái lc quá trình phát trin ca các doanh nghip FDI ti Vit Nam 3
1.1.2.1. Các giai đon phát trin ca doanh nghip FDI 3
1.1.2.2. Mt s yu t đánh giá quá trình và quy mô phát trin ca doanh nghip
FDI ti Vit Nam 4
1.1.3. Vai trò ca doanh nghip FDI ti Vit Nam 8
1.1.3.1. Giúp tng cng ngun vn cho tng trng 8
1.1.3.2. Nâng cao nng lc công ngh ca Vit Nam bng vic chuyn giao
công ngh qua các d án FDI. 8
1.1.3.3. y mnh xut khu 8
1.1.3.4. To vic làm 9
1.1.3.5. óng góp đáng k vào ngun thu ngân sách Nhà nc 9
1.2. S cn thit khách quan ca tín dng ngân hàng đi vi các doanh
nghip FDI 10
1.2.1. áp ng nhu cu vn ca các doanh nghip FDI 10
1.2.2. nh hng t hot đng cho vay các doanh nghip FDI đi vi ngân
hàng 11
1.2.2.1. To ra thu nhp t hot đng cho vay 11
1.2.2.2. Bán chéo sn phm 12
1.2.2.3. Thu hút ngun vn, đc bit là ngun vn ngoi t 12
1.2.2.4. Phân tán ri ro 13
1.2.3. Góp phn thúc đy quá trình hi nhp và cnh tranh trong hot đng ngân
hàng 14
1.3. Môi trng tip cn ngun vn tín dng ngân hàng ca các doanh
nghip FDI ti Vit Nam 17
1.3.1. Xut phát t bn thân doanh nghip 18
1.3.2. Xut phát t phía ngân hàng 20
1.3.3. Xut phát t phía c s h tng, c ch chính sách ca Nhà nc 21
KT LUN CHNG 1 25
CHNG 2: THC TRNG HOT NG CHO VAY I VI CÁC
DOANH NGHIP CÓ VN U T NC NGOÀI TI VIETCOMBANK
T NM 2006 N NM 2008 26
2.1. Khái lc v Ngân hàng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam 26
2.1.1. Thông tin chung 26
2.1.2. Quá trình hình thành và phát trin 26
2.1.3. Mô hình t chc và mng li hot đng 29
2.1.31. Mô hình t chc 29
2.1.3.2. Mng li hot đng 29
2.1.4. Hin trng hot đng kinh doanh ca Vietcombank 29
2.1.4.1. Huy đng vn 29
2.1.4.2. Hot đng tín dng 31
2.1.4.3. Hot đng thanh toán quc t 33
2.1.4.4. Hot đng mua bán ngoi t 34
2.1.4.5. Hot đng kinh doanh th 34
2.1.4.6. Kt qu hot đng kinh doanh 35
2.2. Hin trng hot đng cho vay đi vi các doanh nghip FDI
ti Vietcombank 36
2.2.1. Chính sách tín dng 36
2.2.2. Quy trình tín dng 37
2.2.3. Các phng thc cho vay đi vi doanh nghip FDI 39
2.2.4. Hin trng hot đng cho vay đi vi các doanh nghip FDI ti
Vietcombank 39
2.2.4.1. Quy mô và tc đ tng trng d n ca các doanh nghip FDI
ti Vietcombank 40
2.2.4.2. T trng d n cho vay đi vi các doanh nghip FDI 42
2.2.5. Nhng thun li và hn ch ca Vietcombank trong hot đng cho vay
các doanh nghip FDI 43
2.2.5.1. Thun li 43
2.2.5.2. Hn ch 51
2.2.5.3. Nguyên nhân ca nhng hn ch 56
KT LUN CHNG 2 58
CHNG 3: CÁC GII PHÁP NHM M RNG CHO VAY I VI
CÁC DOANH NGHIP CÓ VN U T NC NGOÀI
TI VIETCOMBANK 59
3.1. Nhóm gii pháp đi vi Vietcombank 59
3.1.1. Phát trin sn phm cho vay có đm bo bng hàng tn kho, khc phc
hn ch v tài sn bo đm ca các doanh nghip FDI 59
3.1.2. Hình thành b phn chuyên thm đnh giá tài sn trc thuc Vietcombank59
3.1.3. Tng cng công tác t vn, h tr pháp lý và thông tin cho doanh
nghip FDI 60
3.1.4. Nâng cao cht lng thm đnh, đánh giá chính xác nng lc tài chính
thc s ca doanh nghip 60
3.1.5. Khc phc nhng hn ch ca quy trình, chính sách tín dng 60
3.1.6. Tng cng ngun vn 62
3.1.7. a dng hóa sn phm dch v 63
3.1.8. Chính sách khách hàng 63
3.1.9. Công ngh 64
3.1.10. C cu t chc 65
3.1.11. Ngun nhân lc 66
3.1.12. Tng cng nng lc tài chính 67
3.2. Nhóm gii pháp đi vi doanh nghip FDI 68
3.3. Nhóm gii pháp đi vi C quan Nhà nc 69
3.3.1. Liên quan đn hot đng ca các doanh nghip FDI 69
3.3.2. Liên quan đn hot đng ca ngân hàng 70
KT LUN CHNG 3 74
KT LUN 75
TÀI LIU THAM KHO
- 1 -
LI M U
d®c
1. LÝ DO CHN TÀI:
T khi nc ta m ca nn kinh t, đón nhn ngun vn đu t nc ngoài thì
các doanh nghip FDI đã tr thành mt b phn quan trng ca nn kinh t. ây là
khu vc phát trin khá nng đng, giúp tng ngun vn cho nn kinh t, gii quyt
vic làm, tng kim ngch xut khu và đóng góp ln vào thu ngân sách. ng thi,
đây là khu vc có hiu qu sn xut kinh doanh cao hn các khu vc kinh t khác.
Mt trong nhng vng mc ca các doanh nghip FDI là kh nng tip cn
ngun vn tín dng ti các ngân hàng thng mi Vit Nam còn hn ch.
Vi xut phát đim là ngân hàng chuyên doanh đu tiên ca Vit Nam trong
lnh vc thanh toán quc t, Vietcombank t lâu đã có nhiu c hi tip cn và thu
hút các doanh nghip FDI, đc bit là trong hot đng cp tín dng đi vi các
doanh nghip này. Tuy nhiên, thi gian gn đây d n tín dng ca khi doanh
nghip này ti Vietcombank có xu hng st gim c v quy mô ln t trng trong
tng d n.
Vy đâu là nguyên nhân? Làm th nào đ có th m rng cho vay đi vi các
doanh nghip FDI? ó chính là vn đ cn mà Vietcombank rt quan tâm.
Vi cng v là nhân viên khách hàng ti mt chi nhánh nm trong khu ch
xut vn có nhiu khách hàng là doanh nghip FDI, tôi mnh dn la chn đ tài
“Gii pháp m rng cho vay đi vi các doanh nghip có vn đu t nc
ngoài ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam” làm đ tài nghiên cu.
2. MC ÍCH NGHIÊN CU:
tài nghiên cu gii quyt 3 vn đ c bn nh sau:
- Khái lc hot đng và vai trò ca các doanh nghip FDI ti Vit Nam. Rút
ra nhng rào cn tip cn ngun vn tín dng ngân hàng ca các doanh nghip FDI.
- Phân tích hin trng hot đng cho vay đi vi các doanh nghip FDI ti
Vietcombank. T đó, rút ra nhng thun li và hn ch ca Vietcombank trong cho
vay các doanh nghip FDI.
- 2 -
- Rút ra các gii pháp nhm m rng cho vay đi vi các doanh nghip FDI
ti Vietcombank.
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU:
- i tng nghiên cu: Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu: Hot đng cho vay đi vi các doanh nghip FDI ca
Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
S dng phng pháp duy vt bin chng kt hp vi phng pháp nghiên
cu thng kê, so sánh, phân tích…đi t c s lý thuyt đn thc tin nhm gii
quyt và làm sáng t mc đích đt ra trong lun vn.
5. KT CU LUN VN:
Ngoài phn m đu và phn kt lun, lun vn đc chia làm 3 chng, c
th:
Chng 1: Tng quan v tín dng ngân hàng đi vi doanh nghip có vn đu
t nc ngoài ti Vit Nam.
Chng 2: Thc trng hot đng cho vay đi vi các doanh nghip có vn đu
t ti Vietcombank t nm 2006 đn nm 2008.
Chng 3: Các gii pháp nhm m rng đi vi cho vay các doanh nghip có
vn đu t nc ngoài ti Vietcombank.
- 3 -
CHNG 1: TNG QUAN V TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI DOANH
NGHIP CÓ VN U T NC NGOÀI TI VIT NAM
1.1. Tng quan v hot đng ca doanh nghip FDI ti Vit Nam
1.1.1. Khái nim v doanh nghip FDI
u t trc tip nc ngoài (FDI – Foreign Direct Investment) có th hiu
di các góc nhìn khác nhau.
Theo Qu tin t quc t (IMF- International Money Fund) thì FDI : “u t
trc tip nhm đt đc quyn li lâu dài trong mt doanh nghip hot đng trong
mt nn kinh t khác vi nn kinh t nhà đu t”. nh ngha này ch “ nghiêng” v
quyn li ca nhà đu t nc ngoài, không quan tâm đn li ích ca nc ch nhà
tip nhn đu t.
Còn theo cách hiu theo Lut đu t ca Vit Nam thì đu t nc ngoài
(TNN) - là vic t chc, cá nhân nc ngoài đa vào Vit Nam vn bng tin
nc ngoài hoc bt k tài sn nào đc chính ph Vit Nam chp nhn.
Theo iu 3 ca Lut u t: “ u t trc tip là hình thc đu t do nhà
đu t đu t và tham gia qun lý hot đng đu t” còn “Doanh nghip có vn đu
t nc ngoài bao gm doanh nghip do nhà đu t nc ngoài thành lp đ thc
hin hot đng đu t ti Vit Nam; doanh nghip Vit Nam do nhà đu t nc
ngoài mua c phn, sáp nhp, mua li”.
Doanh nghip có vn đu t trc tip nc ngoài (Doanh nghip FDI) là các
doanh nghip có vn đu t trc tip ca nc ngoài, không phân bit t l vn ca
bên nc ngoài góp là bao nhiêu. Doanh nghip có vn đu t trc tip ca nc
ngoài bao gm:
- Doanh nghip 100% vn nc ngoài.
- Doanh nghip liên doanh gia nc ngoài và các đi tác trong nc.
1.1.2. Khái lc quá trình phát trin ca các doanh nghip FDI ti Vit Nam
1.1.2.1. Các giai đon phát trin ca doanh nghip FDI ti Vit Nam
Hot đng đu t trc tip nc ngoài bt đu thc hin t nhng nm 1980
theo các hip đnh song phng gia Chính Ph Vit Nam vi Chính Ph Liên Xô
- 4 -
và các nc xã hi ch ngha lúc đó. Hình thc đu t ch yu đc thc hin bng
các liên doanh thm dò và khai thác du khí, trng cao su.
Ngày 29/12/1987, Lut đu t trc tip ca nc ngoài đc Quc hi thông
qua. T thi đim này, hot đng đu t trc tip nc ngoài chính thc đc trin
khai hot đng rng rãi và phát trin nhanh chóng.
n nay, đu t trc tip nc ngoài (FDI) đã đc nhìn nhn nh là mt b
phn quan trng ca nn kinh t và là mt trong nhng “tr ct” tng trng kinh t
ca Vit Nam. Nh có s đóng góp quan trng ca FDI mà Vit Nam đã đt đc
tc đ tng trng kinh t cao trong nhiu nm qua và đc bit đn là quc gia
phát trin nng đng, đi mi, thu hút đc s quan tâm ca cng đng quc t.
Có th phân chia các giai đon phát trin ca doanh nghip FDI nh sau:
- T nm 1986 tr v trc: Nn kinh t nc ta cha có khu vc có vn đu
t nc ngoài.
- Giai đon 1986 -1990: Khu vc FDI đc hình thành và bt đu tham gia
hot đng trong mt s ít ngành công nghip nh: thm dò và khai thác du khí, sn
xut bánh ko, may mc.
- Giai đon t 1990 đn nay: Khu vc FDI tr thành b phn quan trng ca
nn kinh t quc dân.
1.1.2.2. Mt s yu t đánh giá quá trình và quy mô phát trin ca doanh
nghip FDI ti Vit Nam:
- S doanh nghip FDI
Biu đ 1.1: S lng doanh nghip FDI ti Vit Nam t nm 2004 đn nm 2007
3.156
3.697
4.220
4.961
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
2004 2005 2006 2007
S doanh nghip FDI
(Ngun: Niên giám thng kê tóm tt nm 2008)
- 5 -
S doanh nghip FDI ngày càng tng qua các nm. Nm 2007, s doanh
nghip FDI là 4.961 doanh nghip, trong đó ch yu là doanh nghip 100% vn
nc ngoài, gm 4.018 doanh nghip. Phn còn li 943 doanh nghip là doanh
nghip liên doanh vi nc ngoài.
- S vn đu t
Vn đu t và vn sn xut kinh doanh ca doanh nghip FDI tng mnh qua
các nm. Nm 2004, vn đu t là 41,3 nghìn t VND. Vn đu t tng nh vào 2
nm k tip: nm 2005 (51,1 nghìn t VND) và nm 2006 (65,5 nghìn t VND). S
vn đu t FDI t nm 2007 tng mnh, đt 129,4 nghìn t VND nm 2007 và
192,4 nghìn t VND vào nm 2008. Vn sn xut kinh doanh bình quân hàng nm
ca khu vc FDI 414,8 nghìn t VND trong nm 2004. Sau 3 nm, con s này gp
1,8 ln, đt 758,7 nghìn t đng vào nm 2007.
- Ngành ngh hot đng
Xét v s d án đu t FDI và s vn đu t đng ký, lnh vc công nghip
ch bin là ni thu hút vn nhiu nht. Trong giai đon t 1988 đn 2007, tng s
d án FDI đu t vào lnh vc này là 6.323 d án vi tng s vn đng ký trên 52 t
USD. K tip có th k đn là lnh vc hot đng liên quan đn kinh doanh tài sn
và dch v t vn vi 1.341 d án và vn đu t đng ký khong 14 t USD. Tính
chung hai lnh vc này chim 78% tng s d án đu t và 66% vn đu t đng
ký. Nm 2008, vn FDI đng ký tip tc tp trung vào lnh vc công nghip - xây
dng, chim 56,7%, tip đn là dch v 41,8%, còn li là lnh vc nông, lâm ng
nghip còn đt t l thp.
- a bàn hot đng
Trong giai đon t nm 1988 đn 2007, khu vc ông Nam B và đng bng
sông Hng là ni thu hút nhiu ngun vn FDI nht c v s lng d án ln s vn
đu t. Trong giai đon này, s d đu t vào hai khu vc này là 8.912 d án vi
tng s vn đng ký khong 77 t USD, chim gn 84% tng s d án và 78% tng
s vn đu t đng ký ca c nc.
- 6 -
Nm 2008, Bc trung b và duyên hi min trung là ni thu hút nhiu vn đu
t nht vi tng s vn đng ký 32,9 t USD, gp 3 ln tng vn đu t trc đó.
Khu vc ông Nam B vn thu hút FDI mnh, dn đu c nc v tng s d án và
xp th hai v tng vn đu t vi 611 d án và 21,5 t USD.
Bng 1.1 : S d án đu t và s vn đng ký phân theo đa phng
a bàn
1988- 2007
2008
S d
án
S vn đng ký
(Triu USD)
S d
án
S vn đng ký
(Triu USD)
ng bng sông Hng 2.261 26.728 382 5.336
Trung du và min núi phía bc 447 3.169 25 217
Bc trung b và duyên hi
min trung 559 10.434 51 32.957
Tây Nguyên 128 1.184 19 151
ông Nam B 5.931 50.838 611 21.516
ng bng sông Cu Long 425 4.058 80 3.819
Du khí 59 3.186 3 16
Tng cng 9.810 99.596 1.171 64.011
(Ngun: Niên giám thng kê nm 2007, niên giám thng kê tóm tt nm 2008)
- S lao đng
S lao đng làm vic trong các doanh nghip FDI ngày càng tng. Nm 2008,
s lao đng này khong 1,6 triu lao đng, gp 1,7 ln 5 nm trc đó.
S lao đng bình quân trên doanh nghip FDI khá n đnh qua các nm, giao
đng mc 300 lao đng/doanh nghip.
Bng 1.2: Tng s lao đng và s lao đng bình quân trong các doanh nghip FDI
Nm
Ch tiêu
2004 2005 2006 2007 2008
Tng s lao đng (Nghìn ngi)
953 1.133 1.333 1.561 1.674
S lao đng bình quân/doanh
nghip (ngi)
302
306
316
315
(Ngun: Niên giám thng kê tóm tt nm 2008)
- Tài sn c đnh và đu t dài hn
Giá tr tài sn c đnh và đu t dài hn ti khu vc FDI tng dn qua các nm
v con s tuyt đi. Nm 2004, giá tr tài sn c đnh và đu t dài hn ti khu vc
- 7 -
này là 237 nghìn t đng, con s này ln lt là 270 nghìn t đng, 337 nghìn t
đng và 390 nghìn t đng trong nm 2005, nm 2006 và nm 2007.
Tuy nhiên, xét v tc đ cho thy tc đ tng giá tr tài sn c đnh và đu t
dài hn ti khu vc FDI nm 2006 cao hn nm 2005 (25% ca nm 2006 so vi
14% ca nm 2005) nhng sang nm 2007 gim li ch còn 16%.
Biu đ 1.2: Tài sn c đnh và đu t dài hn ca các doanh nghip FDI
237
270
337
390
0
100
200
300
400
2004 2005 2006 2007
Giá t r TSC và T dài hn (Nghìn t VND)
(Ngun: Niên giám thng kê tóm tt nm 2008)
- Doanh thu thun
Bng 1.3: Doanh thu thun ca các doanh nghip FDI
Nm
Ch tiêu
2004 2005 2006 2007
Tng doanh thu thun (Nghìn t đng)
374 468 597 736
Tc đ tng doanh thu
25% 28% 23%
Doanh thu bình quân (T đng) 119 127 141 148
(Ngun: Niên giám thng kê tóm tt nm 2008)
Doanh thu thun ca khu vc FDI phát trin qua các nm vi tc đ khá n
đnh khong 25%. Doanh thu thun bình quân tính trên doanh nghip cng tng lên.
Sang nm 2008, doanh thu khu vc này đt 50,5 t USD (tng đng khong
858 nghìn t VND). Tc đ tng doanh thu đt 17%.
Nh vy, doanh nghip FDI ngày càng phát trin ti Vit Nam trong nhng
nm gn đây. Th hin s lng doanh nghip, vn đu t, s lao đng làm vic,
giá tr tài sn c đnh và đu t dài hn, doanh thu thun ngày càng tng. Trong đó,
khu vc ông Nam B vn dn đu c nc v thu hút đu t nc ngoài. Lnh vc
- 8 -
thu hút nhiu vn đu t nht đó là công nghip ch bin và các hot đng liên quan
đn kinh doanh tài sn và dch v t vn.
1.1.3. Vai trò ca doanh nghip FDI ti Vit Nam
1.1.3.1. Giúp tng cng ngun vn cho tng trng.
Ngun vn FDI ngày càng chim v trí quan trng trong tng vn đu t ca
nn kinh t. T trng vn FDI tính trên tng vn đu t ngày càng tng. Trong giai
đon t nm 2004 đn nm 2006, vn FDI ch chim khong 14% đn 16% tng
vn đu t. Sang nm 2007, t trng này tng lên mc 27,4% và đt 34,7% trong
nm 2008.
Bng 1.4: Tng vn đu t, vn ca khu vc có vn đu t nc ngoài
Nm
Ch tiêu
2004 2005 2006 2007 2008
Tng s vn đu t 290,9 343,1 404,7 532,1 610,9
Vn ca khu vc có vn
đu t nc ngoài 41,3 51,1 65,6 129,4 192,4
T trng 14,20% 14,90% 16,20% 24,30% 31,50%
(Ngun: Niên giám thng kê tóm tt nm 2008)
im ni bt ca ngun vn FDI so vi các ngun vn khác ch, ngun vn
này đi kèm theo vi nó là chuyn giao công ngh, thúc đy xut khu, tip nhn
kin thc qun lý hin đi.
1.1.3.2. Nâng cao nng lc công ngh ca Vit Nam bng vic chuyn giao công
ngh qua các d án FDI.
Thông qua các d án FDI, công ngh cng đc chuyn giao. iu này đã góp
phn nâng cao nng lc công ngh còn hn ch ca Vit Nam. Cùng vi chuyn
giao công ngh, các d án FDI cng góp phn đào to ngun nhân lc cho vn hành
và qun lý. Nh đó đã nâng cao trình đ, tay ngh ca ngi lao đng. i vi mt
s khâu ch yu ca dây chuyn công ngh tiên tin hoc đc thù, lao đng sau khi
tuyn dng đc đa đi bi dng các doanh nghip m nc ngoài. n nay,
hu ht các công ngh có trình đ tiên tin và đi ng cán b, công nhân k thut
cao Vit Nam đc tp trung trong khu vc có vn FDI.
1.1.3.3. y mnh xut khu
- 9 -
Doanh nghip FDI vn tip tc gi v trí “đu tàu” trong vic to giá tr xut
khu. T trng xut khu FDI chim khong 40% trong tng kim ngch xut khu
và tip tc tng lên qua các nm. Nu nm 2004, khi này chim 34% trong tng
kim ngch xut khu thì đn nm 2007 tng lên 39,7% và nm 2008 chim khong
44%, đt 24,2 t USD, tng 24%. Nu tính c du thô, kim ngch xut khu ca
doanh nghip FDI đt 34,5 t USD, chim 55% tng kim ngch xut khu.
Doanh nghip FDI tham gia xut khu hu ht các mt hàng ch lc, đc bit
là các mt hàng công nghip nh hàng dt may chim t trng 59%. Theo thng kê,
xut khu 10 mt hàng ch lc ca doanh nghip FDI chim 27,5% tng kim ngch
xut khu nm 2008.
1.1.3.4. To vic làm
Các doanh nghip FDI đã góp phn to thêm vic làm cho ngi lao đng.
Con s ngi lao đng làm vic trong các doanh nghip FDI ngày càng tng. Nm
2004, s lao đng làm vic trong các doanh nghip FDI ch khong 952 nghìn
ngi. Sau 5 nm, đn nm 2008, s lao đng làm vic trong các doanh nghip FDI
là 1.674 nghìn ngi, gp hn 1,7 ln so vi nm 2004.
Bên cnh vic to ra vic làm, các doanh nghip FDI còn góp phn nâng cao
cht lng lao đng. Biu hin c th là trình đ chuyên môn, tay ngh ca nhng
lao đng làm vic trong các doanh nghip FDI đc nâng cao rõ rt.
Bng 1.5: S lao đng làm vic trong doanh nghip FDI
Nm
Ch tiêu
2004 2005 2006 2007
2008
Tng s lao đng (Nghìn ngi) 41.586 42.527 43.339 44.174 44.916
S lao đng làm vic trong DN
FDI (Nghìn ngi)
953 1.133 1.333 1.561 1.674
T trng 2,3% 2,7% 3,1% 3,5% 3,7%
(Ngun: Niên giám thng kê tóm tt nm 2008)
1.1.3.5. óng góp đáng k vào ngun thu ngân sách Nhà nc
Khu vc có vn đu t nc ngoài đã đóng góp đáng k vào ngun thu ngân
sách Nhà nc. Con s đóng góp ngày càng tng qua các nm. Thi k 1996-2000,
ngun thu ngân sách t doanh nghip FDI khong 1,49 t USD. Thi k 2001 -
- 10 -
2005, con s này là 3,6 t USD, gp 2,4 ln thi k 1996-2000. Trong 3 nm 2006-
2008, ngun thu ngân sách t doanh nghip FDI khong 5 t USD, trong đó: nm
2006 là 1,47 t USD, nm 2007 là 1,57 t USD và nm 2008 là 1,982 t USD.
Bên cnh nhng đóng góp tích cc nh đã khái quát trên, doanh nghip FDI
cng đã và đang to ra không ít vn đ, tác đng tiêu cc, làm bc xúc d lun xã
hi. Cht lng thu hút FDI còn thp, thiu tính bn vng là mt thc t khó bác b.
Biu hin rõ nht ca hn ch này là phn giá tr gia tng còn thp. Phn ln các
doanh nghip FDI tp trung khai thác li th lao đng r, ngun tài nguyên sn có,
th trng tiêu th “d tính” đ lp ráp, gia công sn phm tiêu th ni đa và xut
khu. Quy mô đu t ca khu vc này mc va và nh là ch yu. Liên kt gia
khu vc FDI vi các doanh nghip ni đa còn rt ít, cha hình thành đc các
ngành công nghip ph tr, liên kt sn xut theo chui cung ng hàng hoá. Bo v
môi trng cha đc chú ý đn, thiu tính phát trin bn vng, nhiu doanh
nghip không có h thng x lý cht thi hoc có nhng cha bo đm các tiêu
chun v x lý cht thi bo v môi trng. Hu qu gây ô nhim môi trng t các
d án FDI đang đc bc l rõ và làm hu dit môi trng sng nghiêm trng.
1.2. S cn thit khách quan ca tín dng ngân hàng đi vi các doanh
nghip FDI
1.2.1. áp ng nhu cu vn ca các doanh nghip FDI
Cng nh các doanh nghip khác, doanh nghip FDI cng có nhu cu vn
phc v hot đng sn xut kinh doanh. Mc dù các doanh nghip này đc hu
thun t ngun vn ca ch đu t là cá nhân nc ngoài hoc công ty m, các
doanh nghip này vn có nhu cu vay vn ti các ngân hàng ca nc s ti. iu
này xut phát t nhiu nguyên nhân.
Th nht, ngun lc tài chính ca các ch đu t không phi là vô hn, cha
k, ngay bn thân các ch đu t này cng có khi phi vay vn ngân hàng nhm đáp
ng nhu cu vn ca bn thân mình.
Th hai, công ty m có th có nhiu công ty con. Vic tng vn đu t cho
công ty con đt th trng nào mt phn da vào đánh giá tim nng phát trin ti
- 11 -
th trng đó. Và cha chc các doanh nghip FDI ti Vit Nam nm v trí u tiên
đc đu t thêm vn.
có th ch đng đáp ng nhu cu sn xut kinh doanh, các doanh nghip
FDI rt cn đn ngun vn vay ngân hàng ti nc s ti.
Bên cnh đó, các doanh nghip FDI có nhu cu kt hp s dng nhiu sn
phm dch v ngân hàng nh: thanh toán trong nc và quc t, mua bán ngoi t,
chit khu, chi lng
1.2.2. nh hng t hot đng cho vay doanh nghip FDI đi vi ngân hàng
1.2.2.1. To ra thu nhp t hot đng cho vay
Hin nay, hot đng cho vay vn là mng hot đng chính ti các ngân hàng
thng mi Vit Nam vi mc bình quân chim trên 50% tng tài sn. Thu nhp t
lãi vay vn chim t trng ch yu trong tng thu nhp ca các ngân hàng.
Bng 1.6: Tng tài sn, t l cho vay/tng tài sn ca h thng ngân hàng Vit Nam
Stt Ch tiêu 2006 2007 2008
1 Tng tài sn (Nghìn t đng) 1.162 1.808 2.041
2 T l cho vay /tng tài sn 56,8 % 56,3% 59,0%
(Ngun: IMF, nm 2008: s liu cui tháng 10)
Kho sát t l thu lãi vay thun/tng thu nhp thun ca nhóm 8 ngân hàng
thng mi ln ti Vit Nam trong 3 nm t nm 2006 đn nm 2008 cho thy, thu
lãi vay thun chim gn 70% tng thu nhp thun ca các ngân hàng.
Biu đ 1.3: T l thu nhp lãi thun trên tng thu nhp ca mt s ngân hàng
74%
71%
82%
98%
69%
64%
62%
44%
47%
75%
67%
60%
63%
67%
60%
92%
75%
65%
70%
47%
60%
79%
74%
70%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Vietcombank
BIDV
Agribank
MHB
ACB
Sacombank
DongA bank
Eximbank
Nm 2008
Nm 2007
Nm 2006
(Ngun: T tng hp t trang web ca các ngân hàng)
- 12 -
Theo s liu ca Cc tng thng kê, tính ti cui nm 2007, s doanh nghip
FDI chim 3,2% tng s doanh nghip ti Vit Nam nhng chim đn 18,2% tng
vn sn xut kinh doanh và 21,2% doanh thu thun. Hin ti, có nhiu các doanh
nghip FDI có nhu cu vay vn ngân hàng song t l d n cho vay doanh nghip
này ti các ngân hàng còn khá thp.
Bng 1.7: T l cho vay doanh nghip FDI/tng d n ca các ngân hàng
STT Tên ngân hàng 2006 2007 2008
1. Vietcombank
13,8% 12,0% 8,6%
2. BIDV
3,9% 2,4%
3,7%
3. Agribank
1,7% 3,1%
4. MHB
0,5% 0,2%
0,3%
5. ACB
3,2% 3,4% 1,6%
6. Sacombank
0,4% 1,1% 1,0%
(Ngun: T tng hp t trang web ca các ngân hàng)
1.2.2.2. Bán chéo sn phm.
Doanh nghip FDI trong quan h vi ngân hàng không đn thun ch có nhu
cu s dng mt loi sn phm ngân hàng mà thng là mt nhóm sn phm, bao
gm c sn phm tin gi, thanh toán, tín dng nh: thanh toán trong nc, thanh
toán nc ngoài, chi lng, mua bán ngoi t, vay vn lu đng, vay đu t d án,
bo lãnh, chit khu, bao thanh toán…
Riêng đi vi sn phm cho vay, khi doanh nghip dùng sn phm này thng
đi kèm s dng các sn phm dch v khác ca ngân hàng. Chng hn: các doanh
nghip khi vay vn đ đáp ng nhu cu thanh toán tin hàng hoá dch v cho bên
cung cp, chi lng, …Các ngân hàng u tiên hình thc gii ngân bng chuyn
khon. Vn vay đc chuyn trc tip cho bên cung cp thông qua các u nhim
chi và lnh chuyn tin ca bên vay. Nu là thanh toán lng qua tài khon, ngân
hàng có thêm khon phí chi lng và huy đng đc mt lng đáng k ch tài
khon th là công nhân viên ca công ty. Nu là thanh toán bng ngoi t, vn vay
bng VND, ngân hàng thc hin thêm nghip v mua bán ngoi t vi khách hàng.
1.2.2.3. Thu hút ngun vn, đc bit là ngun vn ngoi t
- 13 -
Mt khi doanh nghip có quan h vay vn vi ngân hàng, các khon tin thu
đc t bán hàng thng đc các ngân hàng yêu cu hoc doanh nghip t đng
chuyn vào tài khon ca doanh nghip m ti ngân hàng vay. iu này va giúp
ngân hàng qun lý đc dòng tin vào ca doanh nghip và doanh nghip va tit
kim chi phí và thi gian trong vic phi chuyn tip t mt ngân hàng khác v
ngân hàng bên vay đ tr n vay. Ngun tin này khi cha đc s dng, tm thi
trên tài khon thanh toán ca doanh nghip vay vn s là ngun vn huy đng khá
r ca ngân hàng. i vi các doanh nghip FDI, mt phn tin chuyn v là ngoi
t, do đó tng huy đng ngoi t cho ngân hàng.
Vì đ tit kim chi phí và thi gian, các doanh nghip cng thng tho thun
vi đi tác m tài khon ti cùng mt h thng ngân hàng. Do đó, ngân hàng vay
vn cng thu hút đc khách hàng đi tác ca bên vay.
1.2.2.4. Phân tán ri ro
Trong c cu d n cho vay theo thành phn kinh t ca các ngân hàng, đc
bit là các ngân hàng thng mi quc doanh, mt s lng ít các DNNN nhng li
chim d n khá cao trong tng d n cho vay ca ngân hàng. Nhóm khách hàng
này gp khó khn s đy các ngân hàng cho vay vào tình trng ri ro cao. Do đó,
hin nay các ngân hàng hng dn phát trin d n đi vi các thành phn kinh t
ngoài Nhà Nc, các doanh nghip va và nh trong đó có doanh nghip FDI.
Biu đ 1.4: D n tín dng ca các thành phn kinh t nm 2006 -2008
(VT: Nghìn t đng)
(Ngun: IMF, nm 2008: s liu tháng 10)
- 14 -
Bng 1.8: T l n xu toàn ngành ngân hàng t nm 2006 đn nm 2008
Ch tiêu 2006 2007 2008
T l n xu/tng d n toàn ngành
2,6% 1,5% 3,0%
(Ngun: IMF, nm 2008: s liu tháng 10)
Nu so sánh vi các doanh nghip Vit Nam, các doanh nghip FDI có công
ngh hin đi, đc h tr v k thut, th trng, tài chính t công ty m và các đi
tác nc ngoài, có tài sn và tình hình tài chính tng đi lành mnh, tuân th lut
pháp Vit Nam, đc u đãi v thu, giá thuê đt và s h tr ca các cp, các
ngành v th tc cp phép, đu t. Theo thng kê nm 2006, t sut li nhun/vn
ca khu vc FDI là 13,1%, cao gp 3,7 ln khu vc DNNN và gp 6,5 ln khu vc
ngoài quc doanh. Vic cp tín dng cho khu vc kinh t này s giúp các ngân hàng
gim thiu ri ro, nht là trong điu kin kinh t khó khn nh hin nay.
Theo đánh giá ca Ngân hàng Th gii (WB) và các t chc quc t h tr
doanh nghip va và nh (MPDF), mc đ ri ro ca các doanh nghip hot đng
trong khu công nghip, khu ch xut thp, vì h có mc đích đu t lâu dài, có c
s vt cht tt, có đu ra cho vic tiêu th sn phm và có kinh nghim trong sn
xut kinh doanh. Thc t cng cho thy hin d n quá hn khu vc này ch
chim mt t l nh là 0,03%. Phn ln các doanh nghip hot đng ti các khu
công nghip, khu ch xut là các doanh nghip FDI.
1.2.3. Góp phn thúc đy quá trình hi nhp và cnh tranh trong hot đng
ngân hàng
thu hút đc nhóm khách hàng khá khó tính vn quen s dng các sn
phm dch v ngân hàng hin đi nh các doanh nghip FDI, đòi hi các ngân hàng
thng mi Vit Nam phi không ngng nâng cao nng lc cnh tranh, đc bit
trong xu th hi nhp và cnh tranh gay gt trong hot đng ngân hàng.
Ngày 01/7/2006, Vit Nam chính thc tr thành thành viên ca t chc
thng mi th gii WTO. M ca, hi nhp kinh t quc t s to ra nhng c hi
đng thi cng mang đn nhng thách thc đi vi các ngân hàng ca Vit Nam.
Theo l trình cam kt gia nhp WTO, t ngày 01/01/2011, các ngân hàng nc
- 15 -
ngoài ti Vit Nam s đc đi x quc gia đy đ nh đi vi các ngân hàng
thng mi trong nc.
Các ngân hàng nc ngoài đang hin hot đng ti Vit Nam đu đng trong
bng xp hng 100 ngân hàng ln nht th gii. Bên cnh các hot đng cho vay,
đu t, các chi nhánh ngân hàng nc ngoài có th mnh m rng th phn trong
lnh vc thanh toán quc t, kinh doanh ngoi t, chuyn tin kiu hi và các dch
v ngân hàng tin ích khác cho các nhà đu t, cá nhân ngi nc ngoài Vit
Nam. Vi th mnh ca nhng ngân hàng hin đi, công ngh cao, cung cp nhiu
sn phm tin ích đa dng, ngân hàng nc ngoài đang có u đim vt tri hn
các ngân hàng trong nc. Các ngân hàng nc ngoài s dn chim th phn trong
cung cp các sn phm dch v ngân hàng cho các khách hàng, không nhng là các
khách hàng nc ngoài vn là nhng khách hàng ch yu ca các ngân hàng này
mà có kh nng thu hút c nhng khách hàng Vit Nam.
Bng 1.9: Vn ch s hu và tng tài sn ca mt s ngân hàng hàng đu th gii
VT: Triu USD
Stt
Tên ngân hàng Vn ch s
hu
Tng tài
sn
1.
Natixis
18.979 604.738
2.
BNP Paribas SA
11.443 1.483.934
3.
The Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ Ltd
8.450 1.362.598
4.
JPMorgan Chase Bank National Association
1.785 1.179.390
5.
Deutsche Bank AG
1.771 1.485.008
(Ngun:
Bng 1.10: Vn ch s hu và tng tài sn ca mt s ngân hàng ln nht Vit Nam
nm 2008
STT Tên Ngân hàng Vn ch s hu Tng tài sn
T đng
Quy đi
triu USD
T đng
Quy đi
triu USD
1.
Vietcombank
13.316
783
219.910
12.936
2.
BIDV
13.466
792
246.494
14.500
3.
Agribank
17.613
1.036
400.485
23.558