Giải pháp mở rộng hoạt động tín dụng của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam trên địa bàn TPHCM

B GIÁO DC & ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




VÕ VIT HÙNG



GII PHÁP M RNG HOT NG TÍN
DNG CA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP
VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
TRÊN A BÀN THÀNH PH
H CHÍ MINH




Chuyên ngành: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã s : 62.31.12.01




LUN ÁN TIN S KINH T

Ngi hng dn khoa hc: PGS - TS. Nguyn Th Nhung

THÀNH PH H CHÍ MINH, NM 2009

MUÏC LUÏC

Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng s liu
Danh mc các biu đ
Danh mc các đ th

M đu …………………………………………………………………………….
1
CHNG 1: LÝ LUN CHUNG V TÍN DNG CA NHTM………………
4
1.1. NHTM và các chc nng ca NHTM……………………………….
4
1.1.1. Khái nim chung v NHTM……………………………………. 4
1.1.2. Các chc nng ca NHTM……………………………………………. 5
1.2. Các nghip v ch yu ca NHTM …………………………………
7
1.2.1. Nghip v ngun vn 7

1.2.2. Nghip v s dng vn 13
1.2.3. Nghip v trung gian, y thác 16
1.3. Tng quan v tín dng………………………………………………
16
1.3.1. Khái nim tín dng 16
1.3.2. Các hình thc tín dng 17
1.3.3. Vai trò ca tín dng 18
1.3.4. Phân loi tín dng 23
1.3.5. m bo tín dng 27
1.3.6. Quy trình tín dng 28
1.4. Ri ro trong hot đng tín dng ngân hàng
30
1.4.1. Kinh doanh trong lnh vc ngân hàng là loi hình kinh doanh đc bit
tim n nhiu ri ro 30
1.4.2. Các loi ri ro thng gp trong hot đng kinh doanh ngân hàng 31
1.4.3. Nguyên nhân phát sinh ri ro tín dng 33
1.5. Nhng vn đ liên quan đn m rng hot đng tín dng
35
1.5.1. Quan nim v m rng hot đng tín dng…………………………… 35
1.5.2. Nhng yêu cu ca vic m rng hot đng tín dng………………… 37
1.5.3. Nhng ch tiêu đo lng kt qu m rng tín dng…………………… 41
1.5.4. Bài hc kinh nghim cho các NHTM Vit Nam trong vic m rng
hot đng tín dng t cuc khng hong tài chính ngân hàng M…….
43

Kt lun chng 1 47
CHNG 2: THC TRNG V HOT NG TÍN DNG CA
AGRIBANK TRÊN A BÀN TP.HCM………………………………………

49

2.1. c đim v trí đa lý và tình hình KTXH TP.HCM………………. 49
2.1.1. c đim v trí đa lý TP.HCM 49
2.1.2. Tình hình phát trin và KTXH trên đa bàn TP.HCM 50
2.2. Khái quát v Agribank trên đa bàn TP.HCM 52
2.2.1. Khái quát v quá trình hình thành và phát trin ca Agribank 52
2.2.2. Khái quát v Agribank trên đa bàn TP.HCM 54
2.3. Thc trng hot đng tín dng ca Agribank trên đa bàn
TP.HCM………………………………………………………………. 60
2.3.1. Thc trng công tác huy đng vn ca Agribank ti TP.HCM 60
2.3.2. Thc trng hot đng cho vay ca Agribank ti đa bàn TP.HCM 70
2.3.3. Cht lng tín dng ca Agribank trên đa bàn TP.HCM 80
2.3.4 o lng kt qu m rng hot đng tín dng ca Agribank trên đa
bàn TP.HCM t nm 2002-2008 …………………………………… 82
2.4. ánh giá v thc trng hot đng tín dng ca Agribank trên đa
bàn TP.HCM t nm 2002 đn nm 2008………………………… 84
2.4.1. ánh giá nhng thành qu đt đc trong hot đng tín dng ca
Agribank trên đa bàn TP.HCM

84
2.4.2. Nhng tn ti trong hot đng tín dng ca Agribank ti TP.HCM 88
2.4.3. Nguyên nhân tn ti trong hot đng tín dng ca Agribank trên đa
bàn TP.HCM

94

Kt lun chng 2……………………………………………………
110

CHNG 3: GII PHÁP NHM M RNG HOT NG TÍN DNG
CA AGRIBANK TRÊN A BÀN TP.HCM………………………………….

111
3.1. Mc tiêu phát trin KTXH TP.HCM đn nm 2010 và tm nhìn
chin lc đn nm 2020

111
3.2. Mc tiêu phát trin ngành ngân hàng Vit Nam đn 2010 và đnh
hng chin lc nm 2020

114
3.2.1. Mc tiêu phát trin NHNN Vit Nam đn 2010 và đnh hng chin
lc đn nm 2020

114
3.2.2. nh hng chin lc phát trin các TCTD 114
3.2.3. nh hng chin lc phát trin dch v ngân hàng 116
3.3. Mc tiêu kinh doanh ca Agribank t nay đn nm 2010 và tm
nhìn chin lc đn 2020

117
3.3.1. Mc tiêu và đnh hng chin lc 117
3.3.2. Mt s mc tiêu c th trong hot đng tín dng đn nm 2010 120
3.4. S cn thit phi m rng hot đng tín dng ca Agribank trên
đa bàn TP.HCM……………………………………………………

122
3.4.1. S khác bit c bn ca Agribank trên đa bàn TP.HCM vi các
Agribank trên các đa bàn khác……………………………………

122

3.4.2. M rng tín dng là mt yêu cu khách quan đ đáp ng nhu cu vn
cho phát trin kinh t ngày càng tng ca TP.HCM…………………

124
3.4.3. M rng tín dng đáp ng nhu cu vay tiêu dùng phc v đi sng
ca mi tng lp dân c ngày càng tng lên ti TP.HCM…

125
3.4.4. M rng tín dng nhm cng c và gia tng tim lc ca Agribank
trong xu th cnh tranh ngày càng gay gt hin nay…

126
3.4.5. M rng tín dng góp phn khuyn khích vic s dng các dch v
tin ích ca ngân hàng………………………………………………

126
3.5. Gii pháp nhm m rng hot đng tín dng ca Agribank trên
đa bàn TP.HCM

127
3.5.1. Gii pháp tng trng ngun vn huy đng đ m rng tín dng 127
3.5.2. Gii pháp v phát trin mng li và kênh phân phi………………… 133

3.5.3. Gii pháp hoàn thin h thng thông tin, thc hin tt quy trình cho
vay nhm gim thiu ri ro tín dng

136
3.5.4. Gii pháp đy mnh hot đng Marketing phc v công tác m rng
hot đng tín dng ca Agribank trên đa bàn TP.HCM

140
3.5.5. Gii pháp v qun lý, điu hành và phát trin ngun nhân lc 142
3.5.6. Gii pháp v phát trin công ngh thông tin phc v yêu cu m rng
tín dng

144
3.5.7. Tng cng đu t tín dng trên đa bàn TP.HCM…………………… 147
3.6. Kin ngh đi vi Chính ph, NHNN và các B ngành liên quan 157
3.6.1. Hoàn thin các chính sách v mô h tr m rng hot đng tín dng
ca các TCTD

157
3.6.2. Hoàn thin chính sách tin t và hot đng ngân hàng 158
3.6.3. Kin ngh đi vi các B ngành liên quan 160
3.7. Kin ngh đi vi Chính quyn TP.HCM 161
3.8. Kin ngh đi vi Agribank 162
Kt lun chng 3 165
KT LUN 165

Danh mc các công trình đã công b ca tác gi


Danh mc tài liu tham kho

1. DANH MC NHNG T VIT TT

Stt Tên vit tt Tên đy đ
1 Agribank Ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
2 APRACA Hip hi tín dng Nông thôn khu vc Thái Bình Dng
3 ABA Hip hi Ngân hàng Châu Á
4 ATM Máy rút tin t đng
5 ADB Ngân hàng phát trin Châu Á
6 CSTT Chính sách tin t
7 CNTT Công ngh thông tin
8 CIC Trung tâm thông tin tín dng ca Ngân hàng Nhà nc
9 CICA Hip hi tín dng Nông nghip quc t
10 CBTD Cán b tín dng.
11 CBCNV Cán b công nhân viên
12 CNC1 Chi nhánh cp mt
13 CNC2 Chi nhánh cp hai
14 CNH, HH Công nghip hóa, hin đi hóa
15 DNVVN Doanh nghip va và nh
16 DNQD Doanh nghip Quc doanh.
17 DNDD Doanh nghip dân doanh
18 DNCV D n cho vay
19 DSCV Doanh s cho vay
20 GDP Tng sn phm quc dân (Gross Domestic Product)
21 HTX Hp tác xã
22 HTD Hot đng tín dng
23 IPICAS Chng trình hin đi hóa h thng thanh toán ngân hàng

24 KTXH Kinh t xã hi
25 KCN, KCX Khu công nghip, khu ch xut
26 L/C Th tín dng
27 NHTW Ngân hàng Trung ng
28 NHNN Ngân hàng Nhà nc
29 NHTM Ngân hàng thng mi.

30 NHTMQD Ngân hàng thng mi quc doanh
31 NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
32 NVH Ngun vn huy đng
33 PGD Phòng giao dch.
34 QTDND Qu tín dng nhân dân
35 SWIFT Dch v thanh toán quc t qua mng
36 TCTD T chc tín dng
37 TCKT T chc kinh t
38 SWIFT Dch v thanh toán quc t qua mng
39 TTTT Th trng tin t
40 TP.HCM Thành ph H Chí Minh
41 TNHH Trách nhim hu hn
42 USD ô la M
43 UBND y Ban Nhân dân
44 VH Vn huy đng
45 VNH Vn ngn hn
46 VN Vit Nam đng
47 WTO T chc Thng mi th gii
48 WB Ngân hàng th gii

2. DANH MC CÁC BNG S LIU

Stt Tên bng s liu Trang
1
Bng 2.1: Bng so sánh s lng đim giao dch ca h thng NHTM
và Agribank trên đa bàn TP.HCM đn thi đim 31/12/2008.
55
2
Bng 2.2: Bng so sánh ngun vn huy đng và d n cho vay gia
Agribank trên đa bàn TP.HCM vi Agribank trên các đa bàn đô th
loi 1 và Agribank c nc t nm 2004-2008
57
3
Bng 2.3: Bng so sánh kt qu huy đng vn ca h thng NHTM
và Agribank trên đa bàn TP.HCM giai đon t nm 2002 – 2008.
61
4
Bng 2.4: Bng so sánh th phn ngun vn huy đng gia h thng
NHTM và Agribank trên đa bàn TP.HCM giai đon t 2002-2008
63

5
Bng 2.5: Bng so sánh tc đ tng trng ngun vn gia h thng
NHTM và Agribank trên đa bàn TP.HCM giai đon t 2002-2008
64
6
Bng 2.6: Bng so sánh ngun vn huy đng tin gi ni t gia h
thng NHTM và Agribank trên đa bàn TP.HCM phân theo thành
phn kinh t t nm 2002-2008
66
7
Bng 2.7: Bng so sánh ngun vn huy đng tin gi ngoi t gia h
thng NHTM và Agribank trên đa bàn TP.HCM phân theo thành
phn kinh t t nm 2002-2008
67
8
Bng 2.8: Bng so sánh ngun vn huy đng gia h thng NHTM
và Agribank trên đa bàn TP.HCM phân theo thi gian huy đng t
nm 2002-2008
69
9
Bng 2.9: Bng so sánh d n tín dng ca h thng NHTM và
Agribank trên đa bàn TP.HCM giai đon t nm 2002 – 2008
70
10
Bng 2.10: Bng so sánh tc đ tng trng d n ca h thng
NHTM trên đa bàn TP.HCM t nm 2002-2008
72
11
Bng 2.11: Bng so sánh th phn d n gia h thng NHTM và
Agribank trên đa bàn TP.HCM t nm 2002-2008

72
12
Bng 2.12: Bng so sánh d n gia h thng NHTM và Agribank
trên đa bàn TP.HCM phân theo loi tin ni t t nm 2002-2008
74

13
Bng 2.13: Bng so sánh d n gia h thng NHTM và Agribank
trên đa bàn TP.HCM phân theo loi tin ngoi t t nm 2002-2008
75
14
Bng 2.14: Bng so sánh d n cho vay gia h thng NHTM và
Agribank trên đa bàn TP.HCM phân theo thành phn kinh t t nm
2002-2008
77
15
Bng 2.15: Bng so sánh d n cho vay gia h thng NHTM và
Agribank ti TP.HCM phân theo ngành kinh t t 2002-2008
79
16
Bng 2.16. Tình hình n quá hn ca các NHTM trên đa bàn
TP.HCM giai đon t nm 2001- 2004
80
17
Bng 2.17. Tình hình n xu ca NHTM trên đa bàn TP.HCM giai
đon t nm 2005 - 2008
81
18
Bng 2.18. Bng đo lng kt qu hot đng tín dng ca Agribank
trên đa bàn TP.HCM t nm 2002 – 2008

83
19
Bng 3.1. C cu đu t theo đi tng khách hàng
120
20
Bng 3.2. D n theo vùng kinh t
120
21
Bng 3.3. D n tín dng theo ngành ngh kinh t
121
22
Bng 3.4. Mc tiêu th trng sn phm và dch v
122

3. DANH MC CÁC BIU 

Stt Tên biu đ Trang
1
Biu đ s 2.1: Th phn ngun vn ca Agribank  5 đa bàn đô th
loi 1 so sánh vi Agribank  các đa bàn còn li trên c nc t nm
2004-2008
58
2
Biu đ s 2.2: Th phn d n cho vay ca Agribank  5 đa bàn đô
th loi 1 so sánh vi Agribank  các đa bàn còn li trên c nc t
nm 2004-2008
58
3
Biu đ s 2.3: Tng ngun vn ca Agribank trên đa bàn TP.HCM
so các NHTM trên đa bàn TP.HCM t nm 2001-2008
61
4
Biu đ s 2.4: Tng ngun vn ca Agribank trên đa bàn TP.HCM
so vi toàn h thng Agribank t nm 2001-2008
61
5
Biu đ s 2.5: Tng ngun vn ca Agribank trên đa bàn TP.HCM
so vi khi NHTMQD trên đa bàn TP.HCM t nm 2001-2008
62
6
Biu đ s 2.6: Th phn ngun vn các NHTM trên đa bàn
TP.HCM t nm 2001-2008
63
7

Biu đ s 2.7: Tng d n ca Agribank trên đa bàn TP.HCM so
vi các NHTM trên đa bàn TP.HCM t nm 2001-2008
71
8
Biu đ s 2.8: Tng d n ca Agribank trên đa bàn TP.HCM so
vi tng d n ca h thng Agribank t nm 2001-2008
71
9
Biu đ s 2.9: Tng d n ca Agribank trên đa bàn TP.HCM so
vi tng d n ca khi NHTMQD trên đa bàn TP.HCM t nm
2001-2008
71
10
Biu đ s 2.10: Th phn d n các NHTM trên đa bàn TP.HCM t
nm 2001-2008
73
4. DANH MC CÁC  TH
Stt Tên đ th Trang
1
 th s 2.1: Tc đ tng trng ngun vn ca các NHTM trên đa
bàn TP.HCM t nm 2001-2008.
65
2
 th s 2.2: Tc đ tng trng d n ca các NHTM trên đa bàn
TP.HCM t nm 2001-2008.
72


1
PHN M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Nh chúng ta đã bit, mc tiêu trc tip ca chính sách tin t  Vit Nam là
nhm thúc đy tng trng kinh t, n đnh tin t, kim ch lm phát. Còn v gián
tip, theo thông l ca nhiu nc trên th gii, đó là to ra nhiu công n vic làm,
gim t l tht nghip Thành tu ni bt v kinh t ca đt nc ta trong hn 20
nm đi mi (1986 – 2008) đó là nn kinh t tng trng nhanh, bn vng, kt qu
đó đã có phn đóng góp rt ln ca h thng chính sách đc ban hành t Nhà
nc, NHNN Vit Nam và đc h thng NHTM Vit Nam trin khai thc hin
mt cách đng b và tích cc.
TP.HCM là mt trung tâm kinh t ca c nc, là vùng kinh t trng đim
phía Nam, ti đây tp trung rt nhiu các đnh ch tài chính và TCTD trong và ngoài
nc cùng nhau hot đng trong lnh vc tài chính ngân hàng. Nhng nm qua,
TP.HCM đã và đang trin khai thc hin nhiu chng trình, công trình kinh t
trng đim, trong đó các TCTD luôn gi vai trò ch đo trong vic huy đng vn đ
đu t cho nn kinh t. Trong thi gian hn 20 nm đi mi va qua, các TCTD
Vit Nam đã không ngng m rng mng li hot đng, hin đi hóa công ngh
ngân hàng, nâng cao nng lc qun tr và phát trin ngun nhân lc, phát huy ti đa
kh nng tài chính đ tn ti và phát trin trong môi trng cnh tranh khc nghit
trên đa bàn TP.HCM. Vì vy kt qu hot đng ca h thng ngân hàng trên đa
bàn TP.HCM trong thi gian qua c bn đã phn ánh đc tính hiu lc cng nh
tính hiu qu ca các c ch, chính sách ngành ngân hàng và có s tác đng to ln
đn nn kinh t Vit Nam nói chung và TP.HCM nói riêng.
n cui nm 2008, mc dù nh hng không nh t khng hong kinh t
th gii, tình hình lm phát trong nc, nhng GDP trên đa bàn TP.HCM tng gn
11% so vi nm 2007 đã cho thy nn kinh t TP.HCM đã có nhng tim lc rt
mnh. Nhng tác đng tích cc t vic gia nhp T chc thng mi th gii
(WTO) làm cho kim ngch xut nhp khu đt mc tng trng cao kích thích hot
đng thanh toán xut nhp khu, chuyn tin, cho vay,…ca các NHTM trên đa
bàn phát trin hn.
Trong mt s ngành có tc đ tng trng cao là tài chính tín dng tng trên

30%. Vn huy đng đn cui nm 2008 đt 561.500 t đng, tng d n tín dng

2
đt 490.560 t đng. Cho thy h thng ngân hàng đã đóng góp vai trò to ln trong
vic thúc đy phát trin kinh t c nc nói chung và TP.HCM nói riêng.
Tuy nhiên, cho đn nm 2008 h thng NHTM ch đt t trng khong trên
8% trong c cu tng trng GDP ca TP.HCM. iu này cho thy h thng
NHTM cn phi có nhiu n lc hn na đ phát huy vai trò ca mình vi t cách
là các đnh ch tài chính, làm chc nng thu hút nhng ngun vn nhàn ri trong
dân c, t chc kinh t, đáp ng vn cho đu t phát trin nn kinh t cng nh
cung cp nhiu dch v góp phn đy nhanh tin trình CNH, HH đt nc.
T nhn thc trên, tôi đã chn đ tài: “Gii pháp nhm m rng hot đng
tín dng ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam trên
đa bàn TP.HCM” làm lun án bo v hc v Tin s kinh t ca mình.
2. i tng và phm vi nghiên cu
2.1. i tng nghiên cu:
Lun án nghiên cu thc trng hot đng ca các NHTM trên đa bàn
TP.HCM, ca Agribank Vit Nam và ca Agribank  các đa bàn đô th loi mt
trên c nc làm đi tng nghiên cu.
2.2. Phm vi nghiên cu:
Lun án ch ly s vn đng vn tín dng ca các NHTM, ca Agribank trên
đa bàn TP.HCM đ nghiên cu. Thi gian nghiên cu t nm 2002 đn nay.
3. Mc đích và ý ngha ca vic nghiên cu:
- H thng hóa nhng lý lun c bn v NHTM, hot đng ca NHTM các
vai trò, chc nng ca NHTM, đng thi h thng hóa nhng lý lun c bn v
nghip v tín dng ca NHTM Vit Nam trong xu th hi nhp th gii.
- Phân tích và đánh giá thc trng hot đng tín dng ca Agribank trên đa
bàn TP.HCM đ rút ra nhng mt làm đc, nhng mt tn ti, qua đó tìm ra nhng
nguyên nhân ch quan, khách quan t đó đi đn đ xut nhng gii pháp, kin ngh
nhm khc phc nhng tn ti trong hot đng tín dng và góp phn m rng hot

đng tín dng ca Agribank trên đa bàn TP.HCM, giúp Agribank nâng cao nng
lc cnh tranh và hi nhp, đa thng hiu Agribank tr thành mt trong nhng
thng hiu hàng đu Vit Nam trong lnh vc tài chính ngân hàng.
4. Phng pháp nghiên cu:
Lun án đc nghiên cu da trên c s s dng phng pháp duy vt bin
chng, duy vt lch s có kt hp cht ch vi các phng pháp h thng, thng kê,

3
phân tích, phng pháp tng hp và trong quá trình nghiên cu có s kt hp gia
lý lun và thc tin. ng thi còn s dng phng pháp đi chiu so sánh, trên c
s đó xâm nhp vào thc t các hin tng và các quá trình hot đng kinh doanh
ca các NHTM và ca Agribank trên đa bàn TP.HCM.
5. Kt qu đt đc ca lun án:
Mt là: Lun án đã đc h thng hóa mt cách có chn lc nhng ni dung
lý lun c bn v NHTM vi các chc nng và nghip v ch yu ca nó, trong đó
lun án đã dành phn ln thi lng cho lý lun tng quan v nghip v tín dng
ngân hàng. Ni dung th hai đc trình bày vi s vn dng kt hp lý lun vào
thc tin, đó là vic phân tích, lp lun, giúp ngi đc thy đc s cn thit
khách quan phi m rng tín dng ca Agribank trên đa bàn TPHCM. T đó xây
dng đc c s lý lun vi liu lng cn thit, đáp ng đc yêu cu phc v cho
quá trình nghiên cu đnh hng đ tài đt ra.
Hai là: Thông qua ngun s liu thông tin phong phú, cp nht, có đ tin cy
cao, lun án đã di sâu phân tích v thc trng hot đng tín dng ca Agribank trên
đa bàn TP.HCM t 2002 đn 2008. Trên c s lp lun mt cách logic cht ch,
minh chng c th, lun án đã rút ra đc nhng kt lun khách quan v nhng kt
qu đt đc trong hat đng tín dng ca Agribank trên đa bàn TP.HCM, bao
gm công tác huy đng vn, cp tin vay, tip th m rng th phn,…ng thi,
lun án đã ch ra nhng mt tn ti hn ch cùng vi nhng nguyên nhân ca chúng
(bao gm nhng nguyên nhân ch quan, khách quan trên bình din v mô và vi mô).
Ba là: Xut phát t mc tiêu phát trin KTXH ca TP.HCM đn 2010 và

2020; trên c s mc tiêu phát trin ngành ngân hàng nói chung và ca Agribank
đn 2020, lun án đã đ xut các gii pháp mt cách toàn din, bao gm các bin
pháp nhm khi tng ngun vn huy đng và m rng hot đng cho vay, nhm
phát trin hot đng tín dng ca Agribank trên đa bàn TP.HCM, góp phn thit
thc h tr ngun lc tài chính b sung cho tng trng kinh t trên đa bàn
TPHCM. Bên cnh các gii pháp đ xut  tm v mô, lun án cng đa ra nhiu
kin ngh thit thc vi các c quan qun lý v mô nh Chính ph, NHNN, vi
Agribank trung ng và Chính quyn thành ph, nhm h tr cho vic thc thi các
gii pháp đã đc đ xut.



4
CHNG I
LÝ LUN CHUNG V TÍN DNG CA NHTM

1.1. NHTM và các chc nng ca NHTM
1.1.1. Khái nim chung v NHTM
NHTM có lch s hình thành, tn ti và phát trin, tính t khi ra đi mt
NHTM đu tiên – Ngân hàng Barcelona (Tây Ban Nha) nm 1401 – đn nay đã
hàng trm nm, cùng vi s ra đi và phát trin ca nn kinh t hàng hóa. S phát
trin h thng NHTM đánh du mt mc phát trin quan trng trong s tin hóa ca
xã hi loài ngi. S ra đi ca h thng NHTM cng có tác đng rt ln và quan
trng đn quá trình phát trin ca nn kinh t hàng hóa. Ngc li, nn kinh t hàng
hóa phát trin mnh m đn giai đon cao nht ca nó – kinh t th trng – thì
NHTM ngày càng hoàn thin và tr thành đnh ch tài chính bc cao ca nn kinh t
th trng không nhng không th thiu trong nn kinh t mà còn là rt quan trng
trong vic thúc đy nn kinh t phát trin.
Dù có quá trình hình thành và phát trin khá lâu đi, song cho đn nay khái
nim “ngân hàng” vn còn nhiu cách đnh ngha khác nhau, do tính phong phú ca

NHTM, s thay đi nghip v NHTM c trong không gian ln thi gian và do nhiu
cách tip cn khác nhau. Theo Giáo s Perer S. Rose – đng  góc đ xem xét ngân
hàng, trên phng din nhng loi hình dch v mà chúng cung cp, cho rng:
“Ngân hàng là loi hình t chc tài chính cung cp mt danh mc các dch v tài
chính đa dng nht – đc bit là tín dng, tit kim và dch v thanh toán – và thc
hin nhiu chc nng tài chính nht so vi bt k mt t chc kinh doanh nào trong
nn kinh t”.
Theo Ngân hàng th gii (World Bank) đnh ngha: “Ngân hàng là t chc
tài chính nhn tin gi ch yu  di dng không k hn hoc tin gi đc rút ra
di mt thông báo ngn hn (tin gi không k hn, có k hn và các khon tit
kim). Di tiêu đ “các ngân hàng” gm có: Các NHTM tham gia vào các hot
đng nhn tin gi, cho vay ngn hn và trung hn; Các ngân hàng đu t  mt s
nc chuyên hot đng buôn bán chng khoán và bo lãnh phát hành; Các ngân
hàng nhà  cung cp tài chính cho lnh vc phát trin nhà  và các lnh vc khác
na. Ti mt s nc còn có các ngân hàng tng hp kt hp hot đng NHTM vi
hot đng ngân hàng đu t và đôi khi thc hin c dch v bo him ”.

5
 nc ta, theo quy đnh ti điu 20 – Lut các t chc tín dng thì: “Ngân
hàng là loi hình t chc tín dng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và
các hot đng kinh doanh khác có liên quan. Theo tính cht và mc tiêu hot đng,
ngân hàng gm: NHTM, Ngân hàng phát trin, Ngân hàng đu t, Ngân hàng hp
tác và các loi hình ngân hàng khác”.
Ngày nay, di tác đng ca môi trng cnh tranh, hp tác và quá trình hi
nhp quc t đã to nên s “trn ln” gia các NHTM vi các đnh ch tài chính phi
ngân hàng khác mà hình thành nên nhng tp đoàn kinh t ln, t đó làm cho vic
đa ra mt đnh ngha chính xác v NHTM không phi là d dàng.
Nh vy, có th hình dung mt cách khái quát: NHTM là doanh nghip đc
bit, kinh doanh trong lnh vc tin t vi hot đng thng xuyên là nhn tin gi,
thc hin nghip v cho vay, chit khu và cung ng các dch v tài chính vi mc

tiêu là li nhun. Tính đc bit ca NHTM th hin  ch sn phm ca nó là tin t
mà tin t là loi hàng hoá đc bit, không bán l mt vt mà phn ánh mt quan h
xã hi, do vy, ngi ta nói NHTM là mt sn phm xã hi, là mt trong nhng
công c đ nhà nc hoch đnh các chính sách ca nn kinh t, là đi tng đc
Nhà nc qun lý cht ch. Do đó, hot đng kinh doanh ca NHTM mang tính đc
thù, không ging vi hot đng kinh doanh ca bt k loi hình doanh nghip nào
khác trong nn kinh t.
 hiu rõ hn v NHTM, t đó có th thy đc vai trò quan trng ca
NHTM đi vi s phát trin ca nn kinh t xã hi, ta cn xem xét các chc nng và
nhng nghip v ch yu ca NHTM.
1.1.2. Các chc nng ca NHTM
1.1.2.1. Chc nng trung gian tín dng
ây là chc nng đc trng và c bn nht ca NHTM và có ý ngha đc bit
quan trng trong vic thúc đy nn kinh t phát trin. NHTM là trung gian tài chính,
nó thc hin vai trò “cu ni” gia cung và cu vn trong xã hi, khi ngun vn t
nhng ngi có th vì lý do gì đó không dùng nó mt cách sinh li sang nhng
ngi có ý mun dùng nó đ sinh li.
Thc hin chc nng này, mt mt, NHTM huy đng và tp trung các ngun
vn tin t tm thi nhàn ri ca các ch th trong nn kinh t đ hình thành ngun
vn cho vay. Mt khác, trên c s s vn đã huy đng đc, ngân hàng cho vay đ
đáp ng nhu cu vn sn xut, kinh doanh, tiêu dùng ca các ch th kinh t, góp

6
phn đm bo s vn đng liên tc ca gung máy kinh t xã hi, thúc đy tng
trng kinh t. Nh vy, NHTM va là ngi đi vay va là ngi cho vay, hay nói
cách khác, nghip v tín dng ca NHTM là đi vay đ cho vay.
1.1.2.2. Chc nng trung gian thanh toán, qun lý phng tin thanh toán
Ngân hàng dùng s tin gi ca ngi này đ cho ngi khác vay. Xut phát
t vai trò là ngi th qu ca doanh nghip, ngân hàng có đ điu kin đ thc
hin các dch v thanh toán theo s y nhim ca khách hàng.

Trong khi làm trung gian thanh toán, ngân hàng to ra nhng công c lu
thông tín dng và đc quyn qun lý nhng công c đó (séc, giy chuyn ngân, th
thanh toán ) đã tit kim cho xã hi rt nhiu chi phí lu thông, đy nhanh tc đ
luân chuyn vn, thúc đy quá trình lu thông hàng hóa.
Vic làm trung gian thanh toán ca ngân hàng ngày nay đã phát trin đn tm
mc rt đa dng, không ch là trung gian thanh toán truyn thng nh trc, mà còn
qun lý các phng tin thanh toán.
1.1.2.3. Chc nng to ra tin trong h thng ngân hàng hai cp
Quá trình to tin ca NHTM đc thc hin thông qua hot đng tín dng
và thanh toán trong h thng ngân hàng, trong mi liên h cht ch vi h thng
NHTW ca mi nc.
ó là kh nng bin mc tin gi ban đu ti mt ngân hàng đu tiên nhn
tin gi thành mt khon tin ln hn gp nhiu ln khi thc hin các nghip v tín
dng thanh toán qua nhiu ngân hàng. Mt ngân hàng này cho khách hàng vay mt
s vn, thì s vn đó li chuyn sang ngân hàng khác tr thành vn tin gi và làm
tng thêm vn tin gi ca các ngân hàng khác.
NHTM to đc bút t xut phát t tin ca NHTW. Nu không có s ràng
buc nào, thì kh nng to bút t là vô hn, tuy nhiên di s kim soát ca NHTW,
NHTM ch to tin “bút t” trong mt gii hn nht đnh. Chc nng to tin ca
NHTM ch thc hin đc nu vn mà NHTM huy đng (tin ký thác ) đã cho vay
đc và s tin vay đó phi luân chuyn trong h thng NHTM. Do đó, nu NHTM
không to đc tin có ngha là NHTM đã không to đc điu kin thun li cho
quá trình sn xut và trong nhiu trng hp, sn xut không thc hin đc, ngun
tích ly t li nhun và các ngun khác b hn ch, mt khác do NHTM không huy
đng vn nên có th dn đn tình trng các đn v sn xut có kh nng phi gánh
chu tình trng  đng vn do tha vn (tm thi).

7
1.1.2.4. Chc nng làm dch v tài chính và các dch v khác
Trong quá trình thc hin nghip v tín dng và ngân qu, ngân hàng có

nhng điu kin thun li v kho qu, thông tin, quan h rng rãi vi các doanh
nghip. Vi nhng điu kin đó, ngân hàng có th làm t vn v tài chính và đu t
cho các doanh nghip, làm đi lý phát hành c phiu, trái khoán bo đm đt hiu
qu cao và tit kim chi phí. Hn na, ngân hàng còn cung cp cho khách hàng các
dch v khác nh:
- Dch v bo qun an toàn vt có giá ca khách hàng. ây vn là mt chc
nng c bn ca NHTM, đòi hi các NHTM phi là ni đc xây dng kiên c và
đc trang b h thng bo qun hin đi.
- Dch v cho thuê két ngân bui ti (Night safe), ngân hàng lp đt h thng
két đc bit ti ngân hàng, khách hàng thuê dch v này đc phép ct gi tin mt
hay séc đ đm bo an toàn vào bui ti khi ngân hàng đã đóng ca.
- Dch v tín thác hoc y thác ngân hàng (Trust services), có các hình thc
sau: Dch v tín thác đi vi cá nhân và dch vu y thác thanh lý tài sn.
1.2. Các nghip v ch yu ca NHTM
Ngày nay, trong h thng ngân hàng trung gian, thì NHTM thc hin đy đ
nht các nghip v ngân hàng còn các ngân hàng khác ch thc hin mt hoc mt
s nghip v ngân hàng. V c bn NHTM thc hin 3 loi nghip v chính: nghip
v to ngun vn, nghip v s dng vn và nghip v trung gian.
1.2.1. Nghip v ngun vn
ây là nghip v khi đu to điu kin cho s hot đng ca ngân hàng. V
sau, khi NHTM đã hình thành n đnh, các nghip v ca nó đc xen k ln nhau
trong sut quá trình hot đng.
Huy đng các ngun vn khác nhau trong xã hi đ hot đng là mc tiêu
đng thi cng là điu kin tn ti ca các NHTM.  các nc công nghip, vi s
phát trin nhanh ca th trng tài chính, đã có rt nhiu tài sn có li tc n đnh
và thanh khon cao, tài sn n cng rt đa dng làm cho vic tìm kim vn hot
đng ca NHTM tr thành s cnh tranh khc lit, trc mt các ngân hàng  các
nc phát trin luôn luôn xut hin vn đ làm th nào đ có đ vn cho đu t gia
môi trng cnh tranh đy kch tính. NHTM phi cnh tranh vi nhng ngân hàng
khác, vi các t chc tài chính khác, vi các nghip v th trng trc tip và vi

bt c t chc nào khác mun thu hút mt khi lng vn vào đó.

8
Cho đn thi gian gn đây, ngun vn ca các NHTM trên khp th gii vn
còn tp trung vào nm nhóm ph bin là: 1) vn pháp đnh hay vn điu l, 2) tin
gi không k hn, 3) tin gi có k hn và tit kim, 4) các khon vay trên th
trng tin t, 5) các khon vay các ngân hàng khác hoc NHTW. Trong tng
ngun vn ca các NHTM thì tài sn n là ngun vn ch yu trong hot đng kinh
doanh ca ngân hàng. Nói theo ngôn ng th trng, tài sn n là nhng khon mà
NHTM mc n th trng, ngha là bao gm nhng khon mà các đi tác gi vào
(ký thác), hay NHTM đi vay các đi tng trong nn kinh t nh NHTW, các ngân
hàng hay t chc tài chính khác, chính quyn, nc ngoài, các doanh nghip, các
đi tác…Nh vy, thut ng “tài sn n” phn ánh rng đó là tài sn ca ngi khác
mà ngân hàng vay.
Di đây s trình bày chi tit các ngun vn ca NHTM.
1.2.1.1. Ngun vn ch s hu
Vn ch s hu là phn vn riêng ca NHTM, là vn điu l khi NHTM mi
đi vào hot đng và đc b sung thng xuyên. Vn điu l phi ln hn hoc
bng vn pháp đnh do NHNN quy đnh. Vn điu l quy đnh cho mt NHTM s
tùy thuc vào quy mô và hot đng ca NHTM. Tùy theo loi hình ngân hàng mà
vn điu l đc hình thành có th khác nhau. Vn điu l ca NHTM có ngun
gc hình thành do ngân sách nhà nc cp phát ban đu nu là NHTMQD, còn nu
là NHTM c phn thì s do các c đông đóng góp.
Vn t có càng ln, sc chu đng ca ngân hàng càng mnh khi mà tình
hình kinh t và tình hình hot đng ca ngân hàng tri qua giai đon khó khn. Vn
t có càng ln, kh nng to li nhun càng cao vì có th đa dng hoá các nghip v
ngân hàng, có nhiu c hi làm ra tin hn.
Tt nhiên, không phi lúc nào vn t có càng ln cng càng tt, vì l vn t
có quá ln s làm cho mc li nhun chia cho c đông s thp. Tuy nhiên vn t có
cng không nên quá nh, vì s làm tr ngi cho hot đng ngân hàng. Vn đ đt ra

là vn t có c nào s là thích hp. Có ý kin cho rng vn t có ti thiu phi bng
10% tng s ký thác. Li có ý kin cho rng vn t có ti thiu phi bng 8% tng
s tài sn có ca ngân hàng. Mc vn t có thích hp cho NHTM cha đt đc s
nht trí cao trong các c quan chc nng, các nhà kinh t và gii chuyên môn ca
các ngân hàng.

9
Trong thc t, vn t có đc ví ging nh cái thng t đng gii hn phm
vi hot đng ca ngân hàng trc nhng toan tính bành trng quá mc. Mc vn
t có thích hp không liên quan đn kh nng chuyn đi thành tin ca tài sn mà
liên qua đn kh nng thanh toán – tc là kh nng thanh toán các ngha v ca
ngân hàng xét v dài hn. c bit mc vn thích hp liên quan đn kh nng ca
ngân hàng đi phó vi các khon thua l có th xut hin. Mc vn thích hp đc
tính toán trong mi liên quan vi các khon mc khác trong bng tng kt tài sn,
chng hn nh tng s tin gi, tng s tích sn hoc tích sn ri ro. H s vn t
có ngân hàng đi vi các khon mc trong bng tng kt tài sn đc ng ý nh là
mc đ mà  đó ngân hàng khi b thit hi, di hình thc này hay hình thc khác,
mà vn đ vn đ đm bo an toàn ca ngi ký thác. Vn đ đt ra là phi xem xét
mc vn thích hp cho tng ngân hàng khác nhau, ch không phi tính toán mt h
s áp dng chung cho các ngân hàng.
 Vit nam hin nay, các NHTM đu có quy mô nh, vn t có và vn điu
l  mc thp, t l vn t có tính trên tng tài sn có ri ro quy đi ca phn ln
các NHTM cha đt so vi mc ti thiu ca quc t là 8%. (Theo tha c Basel
vào cui nm 1992, các ngân hàng phi đt t l s vn so vi tài sn có da trên c
s ri ro là 8%).
Các tiêu chun quc t v vn t có trên c s ri ro do y ban Basel qui
đnh, di s bo tr ca ngân hàng thanh toán quc t  Basel, Thy S, có hiu
lc thi hành t nm 1993. y ban Basel đã xây dng c ch khung đ tính toán mc
vn hp lý trên c s ri ro nhm bo v nhng ngi gi tin vào ngân hàng. Mc
tiêu c ch khung này là cng c h thng ngân hàng quc t và gim thiu s bt

bình đng trong cnh tranh, xut phát t nhng khác bit v yêu cu v vn gia các
quc gia.
1.2.1.2. Ngun vn tin gi ca khách hàng
Vn huy đng là tài sn bng tin ca các ch s hu (bao gm ca pháp
nhân và th nhân) mà ngân hàng đang tm thi qun lý và s dng. ây là ngun
vn ch yu và quan trng nht ca bt k NHTM nào. Tính cht quan trng ca
vn huy đng đc th hin  ch nó không nhng chim t trng ln trong tng
ngun vn ca các ngân hàng mà vì nó là tin nhàn ri ca xã hi đc huy đng và
tp trung đ s dng có hiu qu cho các yêu cu ca nn kinh t – xã hi. Vn huy
đng theo tính cht đc chia thành 2 nhóm:

10
- Tin gi không k hn:
Tin gi không k hn hay vn huy đng hot k bao gm tin gi không k
hn ca các t chc kinh t, cá nhân và tin gi không k hn ca các TCTD khác.
ây là các khon tin gi vi thi gian không xác đnh, khách hàng đc linh hot
s dng, ngi ta gi đó là tin gi có th phát séc đ ch tính linh hot ca nó. Ch
tài khon đc quyn lp th chuyn tin, phát hành séc rút tin t tài khon mt
cách t do, không phi báo trc. Các đn v, cá nhân gi tin vào tài khon này
không nhm mc đích hng lãi, mà nhm phc v nhu cu giao dch thanh toán
cho chính mình. Vì vy, đi vi loi vn này lãi sut không phi là công c thu hút
ngun vn, mà công c chính là dch v mà ngân hàng cung cp kèm theo có đn
gin, thun li, an toàn và nhanh chóng kp thi hay không. Thông thng khách
hàng s la chn ngân hàng đ m tài khon là nhng ngân hàng có quy mô ln,
mng li rng khp, có h thng dch v ngân hàng hin đi.
- Tin gi có k hn:
Tin gi có k hn hay còn gi là tin ký thác đnh k (vn huy đng đnh
k) là các khon tin gi vi thi hn xác đnh. Tin gi có k hn gm tin gi tit
kim ca cá nhân, t chc, tin phát hành k phiu, trái phiu,… V nguyên tc đi
vi loi tin gi này, ngi gi ch đc rút tin khi đn hn đã tha thun. Tuy

nhiên, trong thc t do cnh tranh đ thu hút tin gi, các NHTM thng cho phép
các khách hàng ca mình rút ra trc thi hn vi điu kin phi báo trc cho
ngân hàng bit trc ít nht mt khong thi gian nht đnh v ý đnh rút tin hoc
có th không báo trc nu trng hp rút tin quá gp rút, trong các trng hp
này ngi gi tin không đc hng lãi sut hoc ch hng lãi sut thp.
Vn huy đng đnh k là ngun vn n đnh vì vy nó không nhng đc s
dng đ cp tín dng ngn hn mà còn đc s dng đ cp tín dng trung dài hn,
trong khi v lý thuyt, ngun vn hot k ch đc s dng đ cho vay ngn hn.
Do ngun vn huy đng là ngun vn ch yu, chim t trng ln, nên trong
nghip v này, các NHTM đu tp trung đ thu hút ngun vn huy đng. Tuy nhiên,
do đây là tài sn bng tin ca các ch s hu nên vic huy đng và s dng ngun
vn này phi tuân th 3 nguyên tc c bn là hoàn tr, bí mt và tr lãi.
1.2.1.3. Ngun vn đi vay
Sau khi đã s dng ht vn, nhng vn cha đáp ng đc nhu cu vay vn
ca khách hàng hoc phi đáp ng nhu cu thanh toán và chi tiêu ca khách hàng,

11
các NHTM có th đi vay  NHTW,  các NHTM khác, vay  th trng tin t, vay
các t chc ngoài nc, v.v Vn đi vay ch chim mt t trng có th chp nhn
trong kt cu ngun vn, nhng nó rt cn thit và có v trí quan trng đ đm bo
cho ngân hàng hot đng kinh doanh mt cách bình thng.
- Vay ca các NHTM và TCTD khác:
 đm bo vn cho hot đng kinh doanh, các NHTM còn phi vay vn t
các NHTM và các TCTD khác. Hot đng vay vn gia các NHTM và các TCTD
khác đc din ra trên th trng tin t và theo nguyên tc: Các ngân hàng phi
hot đng hp pháp, thc hin vic cho vay và đi vay theo hp đng tín dng, vn
vay phi đc bo đm bng th chp, cm c hay xin bo lãnh ca NHTW.
Th trng tin t h tr tích cc cho hot đng ca các ngân hàng, b sung
kp thi cho nhu cu vn thông qua vic điu hòa các ngun vn t ni tha đn ni
thiu. Th trng tin t góp phn s dng có hiu qu các ngun vn đã có ti các

ngân hàng, làm cho các ngun vn va phong phú va ch đng nm trong tm tay
này hòa trn, lu thông, khi lung các dòng chy cho tt c các ngun vn vào
mng li đu t phát trin nn kinh t đt nc. Th trng tin t giúp cho
NHTM tìm đc ngun vay, đng thi giúp cho NHTM nào khi d thanh khon có
đc c hi sinh li. ó là ni ngi ta đi vay và cho vay qua vic bán và mua
nhng phiu n ngn hn, hay nói cách khác, th trng tin t là ni mua bán trái
phiu ngn hn.
- Vay t các công ty m:
 các nc phát trin, mi công ty hoc tp đoàn kinh doanh có th là ch
ca t mt đn rt nhiu NHTM. Thay vì ngân hàng phát hành trái phiu hoc giy
nhn n đ vay tin ca th trng, các công ty m ca ngân hàng có th thay th nó
làm chuyn đó di hình thc phát hành trái phiu, c phiu công ty, hoc các loi
thng phiu, ri chuyn vn đã huy đng đc v cho ngân hàng hot đng. Nu
NHTM vay tin ca th trng bng các hình thc k trên, nó có th chu nhiu
qun lý và ràng buc ca NHTW v d tr, lãi sut và k c th tc. Mi khi
NHTW ràng buc h quá nhiu điu kin khó, không th phát hành trái phiu đc
nh ý mun, hoc nu phát hành đc cng s phi tr chi phí rt cao, thì NHTM
giao cho các công ty m phát hành các loi giy nhn n là cách trn thoát ca h
đi vi NHTW đ đt đc nhng mc đích y. ây là lý do gii thích vì sao hu
nh  tt c các nc phát trin, các NHTM luôn luôn là con đ ca các công ty

12
kinh doanh, công ty tài chính, hoc ít nht có quan h mt thit vi các đi tng
trên. Khi công ty m phát hành trái phiu, nó không phi ràng buc v d tr, lãi
sut, s lng do NHTW qui đnh, vì nó không phi là mt ngân hàng. Tin thu
đc chuyn giao cho ngân hàng kinh doanh.
- Vay ca NHTW:
L sng ca NHTM là nhn ký thác và cho vay, NHTM phi cho vay ti
mc mà NHTW cho phép đ ti đa hóa li nhun. Nhng không phi lúc nào hot
đng ca ngân hàng cng đu thun li. Du thn trng cách my trong vic cho

vay, NHTM cng khó tránh khi có lúc thiu kh nng chi tr hoc quá kt tin mt.
NHTW là ngân hàng ca các ngân hàng, là cu tinh ca các ngân hàng trong
nhng trng hp va k trên, là ngun cho vay sau cùng (Lender of last resort).
Thông thng, tt c các NHTM và mt s các t chc tài chính khác trong nc
đc NHTW cho phép thành lp đu đc hng quyn vay tin ti NHTW trong
nhng tình hung thiu ht d tr hoc quá kt vn. Cho dù NHTW áp dng mc
lãi sut chit khu hoc lãi sut pht cao hay thp th nào đi na, nó vn phi cho
các NHTM vay khi h kt thanh khon đ tránh nhng khng hong tài chính
không đáng xy ra. NHTW cp tín dng cho NHTM qua hai hình thc chính: Tái
chit khu (hoc chit khu) hay còn gi là tái cp vn và th chp hay ng trc có
bo đm hay không có bo đm.
1.2.1.4. Ngun vn tip nhn
Ngun vn này đc hình thành t các nghip v y thác. Ngân hàng nhn
y thác t khách hàng đ qun tr các tài sn y thác. Có th phân loi tài sn y
thác: tin và hin vt. Phn đông khách hàng y thác cho ngân hàng qun tr tài sn
bng tin, ký gi vào mt tài khon, y thác cho ngân hàng qun tr nó. Ngân hàng
tip nhn các khon vn y thác ca các t chc trong và ngoài nc đ thc hin
nhng chng trình, d án đnh trc. Ngoài ra, ngân hàng cng đc y thác qun
tr tài sn ngi quá c ca v thành niên, ca ngi vô nng,…gm tin gi  ngân
hàng, bt đng sn. Ngân hàng cng đc y thác qun tr qu d phòng ca các
Công ty.
1.2.1.5. Các ngun vn khác
Ngun vn khác bao gm các khon ngun vn phát sinh trong hot đng
ngân hàng làm nghip v trung gian.


13
1.2.2. Nghip v s dng vn
Huy đng vn đc ri, NHTM phi làm th nào đ hiu qu hóa nhng
ngun tài sn này. Hu nh các khon mc bên tài sn n (Liabilities) ca ngân

hàng đu là vn vay, ngha là ngân hàng phi tr lãi sut cho nó đn tng gi. Do
đó, đ khi b thit hi, ngân hàng luôn luôn phi cho vay hoc đu t ngay s tài
sn y vào nhng dch v sinh lãi. T lãi thu đc, ngân hàng s dùng nó đ tr lãi
ca vn đã vay, thanh toán các chi phí trong hat đng, phn còn li s là li nhun
ca ngân hàng. Nói cách khác, nghip v s dng vn hay còn gi là nghip v có
ca ngân hàng là nhng nghip v thc hin s dng nhng khon vn đã huy đng
(tp trung  nghip v n) nhm mc đích sinh li.
Cho vay hay đu t đ sinh li t tin đã huy đng đc là l sng còn ca
NHTM. Cho vay hay đu t vào các loi tài sn nào cng đu là hot đng kim li
nhun. Ch có mt ít khác bit gia hai khái nim, do đó đôi khi ngi ta cng gi
chung c hai hot đng trên vào mt t là “đu t”. Khi ngân hàng đu t tin vn
vào mt thng v, hoc cho sn xut kinh doanh và cho vay tiêu dùng, ngân hàng
tr thành ch n, các đi tng kia là ngi vay n. Vì th, các khon đu t trên
bin thành tài sn có (Assets) ca ngân hàng. Nó càng đu t nhiu, càng sinh lãi
nhiu t vn đã huy đng. Nu không đu t đc, nó s b l vì b tr lãi cho tài
sn n. Là mt đn v kinh doanh tin t, bt c thành phn nào vay tin ca nó đu
tr thành con n ca ngân hàng. Do vy, con n ca ngân hàng có th là mi thành
phn kinh t, mi ngành ngh kinh t, mi tng lp nhân dân trong và ngoài nc.
1.2.2.1. Nghip v ngân qu và d tr tin mt
- Nghip v ngân qu: Là nghip v liên quan đn vic điu hành ngân qu
ca NHTM nhm duy trì nng lc thanh toán bình thng. Trong hot đng kinh
doanh các NHTM có kh nng bin nhng tài sn n thành nhng tài sn có nhm
mc đích thu li nhun. Do đó, đ đm bo an toàn và gi vng lòng tin vi khách
hàng, trc ht NHTM phi đm bo kh nng thanh toán vi khách hàng. Nu
NHTM không có d tr đ ln thì khi có mt lng tin gi rút ra, NHTM không
đ tin mt đ đáp ng chi tr kp thi. Vì vy, d tr là mt b phn cn thit trong
c cu tài sn có ca NHTM. Ngoài ra, d tr còn là mt công c đ đm bo an
toàn chung cho toàn h thng, đng thi thông qua đó Ngân hàng trung ng điu
hành chính sách tin t. Ngân hàng trung ng đc phép n đnh mt t l d tr

14
bt buc theo tng thi k nht đnh. Nghip v ngân qu ti NHTM bao gm: tin
mt ti qu, tin gi ti NHTW, tin gi ti các NHTM, t chc tín dng khác.
- Nghip v d tr tin mt: ây là nghip v nhm duy trì kh nng thanh
khon ca các ngân hàng đ đáp ng nhu cu rút tin và thanh toán thng xuyên
ca khách hàng. NHTM phi duy trì mt b phn vn (bng tin mt) đ d tr.
Mc d tr này cao hay thp tùy thuc vào qui mô hot đng ca ngân hàng, mi
quan h thanh toán bng tin mt và chuyn khon, thi v ca các khon chi tin
mt. Các khon d tr tin mt ca ngân hàng thng không sinh lãi. Nhng vì sao
nó phi d tr trong khi vay tin ca nhân dân phi tr lãi hàng gi, đ ri b mt
phn làm d tr không h to ra đc mt đng li tc nào. Ngân hàng buc phi
làm nh vy vì hai nguyên nhân. Th nht, lut ngân hàng qui đnh, và đ đc
phép hot đng nó phi tuân theo lut. Th hai, bn thân ngân hàng cng thy rõ s
cn thit phi gi li mt ít tin mt mà không nên cho vay ht dù cho nó tha kh
nng làm điu đó. Vic gi li tin mt này là đ đm bo an toàn cho nhng hot
đng còn li, và vì th d tr tin mt trong tài sn còn đc gi là “khon đu t
cho s an toàn”.
Ngày nay, NHTM các nc phân loi d tr ra làm 3 phn: Tin mt ti kho
ca ngân hàng, tin mt ký gi ti NHTW, tin mt đang trên đng thu hi. V
tính cht, d tr ca ngân hàng đc chia thành hai loi: Mt là, d tr s cp, tài
sn thuc loi d tr này bao gm: tin mt ti qu; tin gi ti NHTW; tin gi ti
các ngân hàng đi lý và các NHTM khác; ngân qu đang trong quá trình thu nhn.
Nh vy, có th nói d tr s cp là d tr tin t, bao gm tin mt và tin gi;
Hai là, d tr th cp: là khon d tr b sung đ đáp ng nhu cu chi tr mang tính
cht thi v và chu k đc d kin trc và các nhu cu đt xut không d kin
trc. D tr th cp không phi d tr di hình thc tin t, mà là d tr di
hình thc các loi chng khoán. Tuy nhiên, không phi loi chng khoán nào cng
đc coi là d tr th cp, mà ch các chng khoán có các đc đim sau mi đc
coi là d tr th cp: ít ri ro v tín dng và lãi sut; thi gian đáo hn ngn; mang
tính thanh khon cao. Thông thng các loi chng khoán sau đây đáp ng đc ba

đc đim trên và đc các ngân hàng dùng làm d tr th cp, đó là tín phiu kho
bc, hi phiu chp nhn thanh toán ca ngân hàng và thng phiu thuc th
trng m.


15
1.2.2.2. Nghip v tín dng
Ngun vn huy đng sau khi đã thc hin nghip v ngân qu, phn ln s
đc s dng đ cho vay. Nghip v cho vay là nghip v đc trng nht ca
NHTM, đc thc hin thông qua các loi cho vay khác nhau nhm phân phi
ngun vn đã hình thành trong nghip v huy đng, điu tit vn t ni tha đn
ni thiu, b sung vn cho sn xut, kinh doanh.
Da vào tính cht và hình thc cho vay vn, nghip v tín dng bao gm
chit khu, thu chi, thuê mua…(đc nghiên cu k  phn sau).
1.2.2.3. Nghip v đu t
u t vào chng khoán là loi hình ph bin nht trong tài sn có ca các
NHTM ti các nc đã phát trin. Bn thân chng khoán rt đa dng v th loi .
nhiu nc, ch riêng chng khoán kho bc đã có t 10 đn 12 loi. Tt c chng
khoán đu là hàng hoá ca th trng tài chính tin t. Trong mc này chúng ta ch
xem xét khái lc v chng khoán di góc đ nó là mt loi đu t ca NHTM.
Chng khoán (Securities) là mt loi phiu n đc in trên giy di hình
thc ca mt chng t. Nói mt cách đn gin nht, chng khoán có hai loi: Mt
là, phiu n hay trái phiu là mt giy vay tin, có tr lãi sut do kho bc, các đn v
nhà nc, các công ty kinh doanh, hay ngân hàng phát ra. Tt c các loi nh trái
phiu kho bc, hi phiu, trái phiu tit kim, trái phiu công ty, trái phiu đô th,
tín phiu và tt c các loi chng th tin gi thuc tài sn n ca NHTM đu thuc
nhóm này. Hai là, c phiu là mt giy xác nhn vic góp vn c phn đ kinh
doanh. C phiu không có lãi sut c đnh, mà li tc ca nó tùy thuc vào kt qu
kinh doanh ca đn v hay thng v đc hình thành t vic góp vn nói trên.
Tt c các loi chng khoán nêu trên đu có th mua đi bán li rt nhiu ln

trên th trng tài chính tin t. Giá tr mua bán ca nó ph thuc vào giá tr b mt,
tin lãi nó có đc k t ngày phát hành, áp lc ca cung cu và tình hình lãi sut
ca các loi tài sn so sánh khác.
Ngoài vic đu t các loi chng khoán nêu trên, NHTM còn đu t vào các
c phiu, trái phiu ca các công ty. Riêng các NHTM ln có th tham gia vào vic
thành lp công ty và d phn vào các c phiu sáng lp, đng thi c ngi tham
gia vào ban qun tr công ty. Vic tham d vn vào các công ty s giúp cho các
ngân hàng nm đc tình hình hot đng ca công ty và qua đó thc hin an toàn
các nghip v.