Hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam trong quá trình hội nhập

B󰗙 GIÁO D󰗥C VÀ ÀO T󰖡O
TR
󰗝NG 󰖡I H󰗍C KINH T󰖿 THÀNH PH󰗑 H󰗓 CHÍ MINH
󽝕
󽝕󽝕󽝕󽝕󽝕󽝕
NGUY
󰗅N TH󰗋 PH
󰗛C NH
HOÀN THI
󰗇N H󰗇 TH󰗑NG BÁO CÁO
TÀI CHÍNH C
󰗧A DOANH NGHI󰗇P
NH
󰗏 VÀ
V
󰗫A T󰖡I VI󰗇T NAM TRONG
QUÁ TRÌNH H
󰗙I NH󰖭P
LU
󰖭N VN TH󰖡C S󰗹 KINH T󰖿
TP.H󰗓 CHÍ MINH 󰜔 NM 2011
B󰗙 GIÁO D󰗥C VÀ ÀO T󰖡O
TR
󰗝NG 󰖡I H󰗍C KINH T󰖿 THÀNH PH󰗑 H󰗓 CHÍ MINH
󽝕
󽝕󽝕󽝕󽝕󽝕󽝕
NGUY
󰗅N TH󰗋 PH
󰗛C NH
HOÀN THI
󰗇N H󰗇 TH󰗑NG BÁO CÁO

TÀI CHÍNH C
󰗧A DOANH NGHI󰗇P
NH
󰗏 VÀ V󰗫A
T
󰖡I VI󰗇T NAM TRONG
QUÁ TRÌNH H
󰗙I NH󰖭P
Chuyên ngành: K
󰗀 toán
Mã s
󰗒: 60.34.30
LU
󰖭N VN TH󰖡C S󰗹 KINH T󰖿
NG
󰗝I H󰗛NG D󰖫N KHOA H󰗍C
PSG.TS. VÕ V
N NH
󰗋
TP.H
󰗓 CHÍ MINH
󰜔 NM 2011





LI CM N
Tôi xin bày t s kính trng và s bit n chân thành đi vi PGS.TS. Võ
Vn Nh, Thy đã tn tình hng dn tôi trong sut quá trình thc hin cun

lun vn này.
Tôi cng gi li cm n sâu sc đn Quý Thy cô giáo trng i hc Kinh
t thành ph H Chí Minh đã tn tình hng dn chúng tôi trong quá trình
hc tp ti trng và truyn đt nhng kin thc quý báu giúp ích chúng tôi
trong quá trình thc hin đ tài.
Tôi xin chân thành cm n Quý bn bè và đng nghip đã to điu kin đ tôi
hoàn thành tt lun vn ca mình.
Tôi chân thành cm n.
Nguyn Th Phc Nh













LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các
phân tích, s liu và kt qu nêu trong lun vn là hoàn toàn trung thc và có
ngun gc tham kho rõ ràng.
Tác gi lun vn
Nguyn Th Phc Nh

MC LC
Trang
LI M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V H THNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CA DOANH NGHIP NH VÀ VA 5
1.1. Mt s vn đ chung v doanh nghip nh và va 5
1.1.1. c đim ca doanh nghip nh và va 5
1.1.1.1. Theo Vit Nam 5
1.1.1.2. Theo Quc t 8
1.1.1.3. Theo ý kin cá nhân 13
1.1.2. i tng s dng thông tin k toán và đc đim thông tin k toán
ca doanh nghip nh và va 15
1.1.2.1. i tng s dng thông tin k toán 15
1.1.2.2. c đim thông tin k toán 17
1.2. H thng báo cáo tài chính áp dng cho doanh nghip nh và va 19
1.2.1. Bn cht, vai trò ca báo cáo tài chính 19

1.2.1.1. Bn cht ca báo cáo tài chính 19
1.2.1.2. Vai trò ca báo cáo tài chính 20
1.2.2. c đim ca báo cáo tài chính áp dng cho doanh nghip nh và
va 22
1.2.2.1. Theo Vit Nam 22
1.2.2.2. Theo Quc t 25
1.2.3. Ni dung, hình thc trình bày, công b thông tin ca doanh nghip
nh và va 28
1.3. Xu th hi nhp và tin trình hi nhp k toán quc t ti Vit Nam 29




KT LUN CHNG 1 32
CHNG 2: THC TRNG H THNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CA
DOANH NGHIP NH VÀ VA TI VIT NAM 33
2.1. Gii thiu tng quát tình hình hot đng và phát trin ca doanh nghip
nh và va 33
2.1.1. Quá trình ra đi và phát trin 33
2.1.2. Tình hình hot đng 34
2.2. Vai trò ca thông tin k toán đi vi quá trình hot đng ca doanh
nghip nh và va 35
2.3. Các quy đnh liên quan đn h thng báo cáo tài chính áp dng cho
doanh nghip nh và va 36
2.3.1. Lut k toán 37
2.3.2. Chun mc k toán 39
2.3.3. Ch đ k toán 48 40
2.3.4. Thông t hng dn 44
2.4. Kho sát tình hình lp và trình bày báo cáo tài chính 47
2.4.1. Phm vi và đi tng kho sát 47

2.4.2. Ni dung kho sát 47
2.4.3. Kt qu kho sát 48
2.5. ánh giá h thng báo cáo tài chính ca doanh nghip nh và va 51
2.5.1. Thc tin 51
2.5.2. Kh nng hi nhp 58
KT LUN CHNG 2 59




CHNG 3: MT S Ý KIN NHM HOÀN THIN H THNG
BÁO CÁO TÀI CHÍNH CA DOANH NGHIP NH VÀ VA TI
VIT NAM TRONG QUÁ TRÌNH HI NHP 60
3.1. Quan đim hoàn thin 60
3.1.1. Phù hp vi môi trng pháp lý và môi trng hot đng 60
3.1.2. Phù hp vi quy mô và nhu cu s dng thông tin 61
3.1.3. Tng thích vi thông l quc t và nâng cao kh nng hi nhp 62
3.2. Các gii pháp hi nhp 63
3.2.1. Gii pháp liên quan đn lut k toán và chun mc k toán 63
3.2.2. Gii pháp liên quan ni dung, hình thc trình bày báo cáo tài chính
66
3.2.3. Gii pháp bo đm kh nng cht lng ca báo cáo tài chính 71
3.3. Kin ngh 73
3.3.1. B tài chính 73
3.3.2. Hi ngh nghip 75
3.3.3. Bn thân doanh nghip 76
3.3.3.1. Con ngi 76
3.3.3.2. u t cho k toán 77
KT LUN CHNG 3 79
KT LUN 80

TÀI LIU THAM KHO 82
PH LC 84







DANH MC CH VIT TT
AICPA: Hip hi k toán viên công chng M
BCTC: Báo cáo tài chính
BTC: B tài chính
CM: Chun mc
CP: Chính ph
DNVVN: Doanh nghip nh và va
FASB: y ban chun mc k toán tài chính M
FDI: Vn đu t trc tip
GDP: Tng sn phm ni đa
GTGT: Giá tr gia tng
IAS: Chun mc k toán quc t
IFAC: Liên đoàn k toán quc t
IMF: Qu tin t th gii
ISAB: y ban chun mc k toán quc t
IFRS: Chun mc báo cáo tài chính quc t
N: Ngh đnh
OECD: T chc hp tác phát trin kinh t
Q: Quyt đnh
TNHH: Trách nhim hu hn
VAS: Chun mc k toán Vit Nam

WTO: T chc thng mi quc t
XHCN: Xã hi ch ngha




DANH MC CÁC BNG, BIU
Trang
Bng 1.1: Phân loi doanh nghip nh và va 7
Bng 2.1: Thông tin chung v mu kho sát 47
Bng 2.2: ánh giá vn bn pháp lý cho vic lp BCTC 49
Bng 2.3: ánh giá tính hu ích ca BCTC 50
Bng 2.4: ánh giá v ni dung ca BCTC 51
Bng 2.5: ánh giá v sa đi BCTC theo hng hi nhp 51











1



LI M U

1. S cn thit ca đ tài
K t khi nc ta chuyn đi nn kinh t t nn kinh t tp trung bao cp
sang nn kinh t th trng có s đnh hng ca nhà nc, m ca cho nc
ngoài vào đu t cng nh cho phép nhiu loi hình doanh nghip hot đng
trên nhiu lnh vc thì s lng doanh nghip tham gia vào gung máy kinh
doanh ngày càng tng vi quy mô đa dng. Theo thng kê thì s lng các
doanh nghip đng ký kinh doanh ngày càng tng đáng k trong 10 nm tr
li đây, trong đó s lng doanh nghip nh và va hot đng gia tng đt
bin chim trên 90% s lng doanh nghip đang hot đng hin nay.
Và song song vi vic m ca kinh t thì nhà nc cng đã tp trung chú
trng đn vic sa đi các lut l, ngh đnh, thông t liên quan đn đu t,
kinh doanh, và quan trng là ch đ v k toán và thu. Vic Vit Nam gia
nhp WTO cui nm 2006 là mt bc tin to ln đi vi nn kinh t nc
ta, và trong nm này B Tài Chính cng đã ban hành hai ch đ k toán mi
là quyt đnh 15 dành cho doanh nghip có quy mô ln và quyt đnh 48
dành cho doanh nghip có quy mô nh và va đ phù hp vi quá trình hi
nhp quc t. Tuy nhiên nhng quy đnh mà nhà nc ban hành hin nay
phn ln tp trung vào doanh nghip có quy mô ln, còn ch đ k toán dành
cho doanh nghip nh và va li cha đc chú ý nhiu trong khi s lng
doanh nghip loi này chim t l rt ln trong nn kinh t nc ta. Chính vì
vy mà vic hoàn thin ch đ k toán mà trong đó trng tâm là vic hoàn
thin h thng báo cáo tài chính là cp thit.
Ngày 9/6/2009 va qua IASB-y ban chun mc k toán quc t đã ban
hành chun mc BCTC dành cho doanh nghip nh và va bi vì s lng
2



doanh nghip này chim đi đa s  hu ht các quc gia và nó cng cn
đc s quan tâm nh các doanh nghip có quy mô ln. Mt s quc gia

châu Á nh Trung Quc, Malaysia, Singapore,… cng đã và đang cp nht
đ hoàn thin chun mc dành cho doanh nghip nh và va đ hi t vi k
toán quc t. ng trc xu th hi nhp nh vy thì đòi hi ch đ k toán
nói chung, h thng báo cáo tài chính nói riêng phi rõ ràng, minh bch, d
hiu đ thông tin trên báo cáo tài chính đc “quc t hóa” khi tham gia đu
t ti bt c th trng nào mà không cn phi điu chnh theo chun mc k
toán ti quc gia đó.
Thc t thì h thng báo cáo tài chính dành cho doanh nghip nh và va
trong thi gian qua có nhiu bin đi đáng k nhng vn còn nhiu hn ch
và vng mc cha đc gii quyt; cng vi s hp tác kinh doanh đa
phng din và hi nhp nn kinh t th gii tác gi mnh dn đa ra đ tài
nghiên cu “ Hoàn thin h thng báo cáo tài chính dành cho doanh
nghip nh và va ti Vit Nam trong quá trình hi nhp” vi mong
mun đa ra mt vài gii pháp đ nâng cao cht lng ca báo cáo tài chính
ca doanh nghip nh và va trong thi gian ti.
2. Mc đích nghiên cu
Trên c s nghiên cu v h thng báo cáo tài chính dành cho doanh
nghip Vit Nam theo ch đ k toán và nhng ngh đnh, thông t liên quan
và nghiên cu v thc trng áp dng ch đ, chun mc đ lp báo cáo tài
chính đ tìm hiu v thông tin do báo cáo tài chính cung cp đã đáp ng đc
yêu cu ca ngi s dng hay cha và có tng thích vi chun mc k
toán quc t hay cha. T đó đa ra mt s gii pháp, kin ngh nhm hoàn
thin h thng báo cáo tài chính dành cho doanh nghip nh và va trong quá
trình hi nhp k toán quc t.
3



3. i tng và phm vi nghiên cu
 tài nghiên cu v phn k toán tài chính và tp trung đi vào tìm hiu

v h thng báo cáo tài chính dành cho doanh nghip nh và va hin nay
theo ch đ k toán và chun mc k toán Vit Nam. T đó đa ra mt s
phng hng hoàn thin h thng báo cáo tài chính dành cho doanh
nghip nh và va trong quá trình hi nhp.
 tài này ch tp trung tìm hiu v thc trng báo cáo tài chính ca các
doanh nghip nh và va ngoài khu vc công và các doanh nghip cha
niêm yt và không bao gm hp tác xã.
 tài này gii hn nghiên cu tìm hiu thc trng lp báo cáo tài chính
ca mt s doanh nghip nh và va trên đa bàn thành ph H Chí Minh
tính đn thi đim tháng 6/2011.
4. Phng pháp nghiên cu
- Dùng thng kê, mô t
- Phng pháp bin chng duy vt, phng pháp tng hp, phân tích, so
sánh,… đ đt mc tiêu đ ra.
5. Kt cu ca lun vn
Lun vn có kt cu nh sau:
- Li m đu
- Chng 1: Tng quan v h thng báo cáo tài chính ca doanh nghip
nh và va.
- Chng 2: Thc trng h thng báo cáo tài chính ca doanh nghip
nh và va ti Vit Nam.
4



- Chng 3: Mt s ý kin nhm hoàn thin h thng báo cáo tài chính
ca doanh nghip nh và va ti Vit Nam trong quá trình hi nhp.
- Kt lun
- Tài liu tham kho
- Ph lc

5



CHNG 1: TNG QUAN V H THNG BÁO
CÁO TÀI CHÍNH CA DOANH NGHIP NH
VÀ VA
Theo s liu thng kê ca B k hoch đu t tính đn thi đim đu nm
2011 c nc ta có trên 500 ngàn doanh nghip nh và va, tng nhiu so vi
s lng gn 380 ngàn doanh nghip nm 2008 và khong 460 ngàn doanh
nghip ca nm 2009. Tuy nhiên theo ông Cao S Kiêm, ch tch hip hi
DNNVV Vit Nam, các doanh nghip nh và va bùng ln nhiu v s
lng nhng tính hiu qu còn nhiu vn đ, “ln nhng không mnh” theo
nh li ca ông. c bit t khi nhà nc ban hành lut Doanh nghip vào
nm 2000, s lng các doanh nghip nh và va phát trin nhanh đáng k,

chim s lng ln trong nn kinh t và đóng góp gn 50% GDP. Trong thi
gian nhng nm tr li đây nhà nc ta đã ban hành nhiu chính sách thông
thoáng đ h tr loi hình doanh nghip này nh N56/2009 v vic tr giúp
phát trin doanh nghip nh và va; cng nh mt s ci cách v thu, chính
sách h tr lãi sut, môi trng kinh doanh thông thoáng,… to điu kin cho
các DNNVV vt qua giai đon khó khn và tip tc phát trin trong giai
đon cnh tranh hin nay. Di đây chúng ta s tìm hiu v đc đim ca
DNNVV ti Vit Nam và so sánh vi các nc trong khu vc và trên th
gii.
1.1 Mt s vn đ chung v doanh nghip nh và va
1.1.1 c đim ca doanh nghip nh và va
1.1.1.1 Theo Vit Nam
6



Theo Lut Doanh nghip Vit Nam đc ban hành vào nm 2005 thì
doanh nghip là t chc kinh t có tên riêng, có tài sn, có tr s giao dch,
đc đng ký kinh doanh theo quy đnh ca pháp lut nhm mc đích thc
hin các hot đng kinh doanh.
Nh vy hin nay các loi hình doanh nghip trong nn kinh t nc ta rt
đa dng và hot đng trên nhiu lnh vc. Tuy nhiên đi vi mi quc gia tùy
thuc vào nn vn hóa và điu kin phát trin kinh t mà mi nc phân chia
các doanh nghip theo quy mô ln, nh và va khác nhau.
 Vit Nam theo công vn s 681/CP-KTN ra đi ngày 20/6/1998 ca
chính ph quy đnh v doanh nghip va là doanh nghip có s lao đng t
50 đn 200 ngi và di 50 ngi là doanh nghip nh. n nm 2001 theo
ngh đnh N 90/2001 v tr giúp phát trin doanh nghip nh và va, đnh
ngha DNNVV nh sau: “Doanh nghip nh và va là c s sn xut, kinh
doanh đc lp, đã đng ký kinh doanh theo pháp lut hin hành, có vn đng

ký không quá 10 t đng hoc s lao đng trung bình hàng nm không quá
300 ngi”. T nm 2001 đn nay nn kinh t ca nc ta đã tri qua nhiu
bin đng ln và thay đi rt nhiu nh th trng chng khoán ra đi, ký
hip đnh thng mi Vit M cng nh gia nhp WTO,…nhng điu này
khin cho lut pháp ca nc ta cng thay đi đ phù hp vi quá trình hi
nhp hn, đng thi cng khuyn khích cho nhiu doanh nghip đc thành
lp trong nhng nm gn đây vi quy mô đa dng và phong phú.
Chính vì vy đ phân chia li loi hình doanh nghip ln, nh và va, ngày
30/6/2009 chính ph ban hành ngh đnh 56/2009/N-CP v tr giúp phát
trin doanh nghip va nh quy đnh nh sau:
7



“ Doanh nghip nh và va là c s kinh doanh đã đng ký kinh doanh
theo quy đnh ca pháp lut, đc chia thành ba cp: siêu nh, nh và va
theo quy mô tng ngun vn (tng ngun vn tng đng tng tài sn đc
xác đnh trong bng cân đi k toán ca doanh nghip) hoc s lao đng bình
quân nm (tng ngun vn là tiêu chí u tiên), c th nh sau:
Quy mô



Khu vc
Doanh
nghip
siêu nh
Doanh nghip nh Doanh nghip va
S lao
đng

Tng
ngun vn

S lao
đng
Tng
ngun vn

S lao
đng
I.Nông, lâm
nghip và thu
sn
10 ngi
tr xung
20 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
200 ngi
T trên 20
t đng
đn 100 t
đng
T trên
200 ngi
đn 300
ngi
II.Công nghip
và xây dng

10 ngi
tr xuing

20 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
200 ngi
T trên 20
t đng
đn 100 t
đng
T trên
200 ngi
đn 300
ngi
III.Thng mi
và dch v
10 ngi
tr xung
10 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
50 ngi
T trên 10
t đng
đn 50 t
đng
T trên 50

ngi đn
100 ngi

Bng 1.1: Phân loi doanh nghip nh và va
Nh vy qua hai đnh ngha chúng ta có th thy s thay đi trong đnh
ngha v DNNVV t vic phân bit doanh nghip va và doanh nghip nh
da trên s lng lao đng (nm 1998) đn vic phân bit doanh nghip siêu
8



nh, doanh nghip nh, doanh nghip va da vào s lao đng và tng s
vn trên ba lnh vc hot đng : nông lâm nghip và thy sn, công nghip
và xây dng, thng mi và dch v. iu này cho thy nhà nc ta đã
nghiên cu tình hình bin đng ca nn kinh t trong nc và s nh hng
ca nc ngoài đ có s điu chnh thích hp trong thi đi mi.
1.1.1.2 Theo Quc t
Theo bài báo cáo ca OECD ban hành vào tháng 6 nm 2000
(Organization for Economics Cooperation and Development) – T chc hp
tác phát trin kinh t vi tiêu đ: “ Small and Medium-sized Enterprises:
Local strength and global reach” thì hin nay cha có mt đnh ngha chính
thc hoc ph bin đc chp nhn v doanh nghip nh và va. Khái nim
v doanh nghip nh và va khác nhau tùy theo mi quc gia, nhng chúng
thng da trên s lao đng đ phân loi, và nó có th khác nhau gia doanh
nghip sn xut và doanh nghip kinh doanh dch v. Tuy vy sau khi xem
xét và thng kê  nhiu quc gia, OECD tm chia doanh nghip nh và va
thành nhng hình thc sau:
- Siêu nh: t 1 đn 4 nhân viên
- Rt nh: t 5 đn 19 nhân viên
- Nh: t 20 đn 99 nhân viên

- Trung bình: t 100 đn 500 nhân viên
n nm 2005, trong hi ngh bàn v “DNNVV và trin vng kinh
doanh” ti Pari, OECD đa ra đnh ngha mi v DNNVV mt cách chung
chung bng cách tìm hiu v cách đnh ngha ca M, các quc gia khác và
Liên minh châu Âu. Ti M, DNNVV có s lng nhân viên ít hn 500
ngi, ti mt s nc khác s lng nhân công ít hn 200 ngi, còn ti
9



Liên minh châu Âu con s là 250 lao đng; mt khác trong mt đnh ngha
mi (theo khuyn ngh 2003/361/EC ban hành ngày 6/5/2003 ) DNNVV
đc phân loi theo tình hình tài chính:
+ Doanh thu ca doanh nghip va (tng ng có t 50-249 nhân công): nh
hn 50 triu EUR; hoc tài sn không quá 43 triu EUR.
+ Doanh thu ca doanh nghip nh (tng ng t 10-49 nhân công): nh hn
10 triu EUR; hoc tài sn không quá 10 triu EUR.
+ Doanh thu ca doanh nghip siêu nh (ít hn 10 nhân công): nh hn 2
triu EUR; hoc tài sn không quá 2 triu EUR.
Chính vì vy mà OECD không đa ra mt đnh ngha chính xác mà đúc
kt da trên s tham kho ca mt s nc đa ra quan đim nh sau:
- DNNVV không phi là công ty con mà là các doanh nghip đc lp có
s lng lao đng nht đnh. Con s này tùy thuc vào mi nc mà
phân bit ra doanh nghip va, doanh nghip nh (thng ít hn 50
ngi) và doanh nghip siêu nh (thng ti đa là 10 ngi, hoc 5
ngi-trong vài trng hp).
- DNNVV cng đc phân loi da vào tình hình tài chính ca doanh
nghip.
Di đây là mt s hình thc phân chia doanh nghip nh và va ca mt
s quc gia trên th gii theo thng kê mi nht:

ông Nam Á
 Singapore: theo đnh ngha gn nht ca Spring Singapore ( c quan chu
trách nhim giúp đ các doanh nghip Singapore phát trin): vic xác đnh
doanh nghip nh và va da vào khon đu t ròng vào tài sn c đnh
10



ròng và s lng lao đng – doanh nghip sn xut vi khon đu t tài sn
c đnh ròng là 15 triu USD tr xung; các doanh nghip không sn xut có
s lng t 200 nhân viên tr xung.
Hin nay 99% doanh nghip ti Singapore là doanh nghip nh và va vi
tng tr giá đóng góp khong 50% cho GDP quc gia.
(Ngun: )
 Thái Lan: Ngày 11/9/2002 B Công Nghip Thái Lan đã đa ra đnh ngha
v DNNVV da trên s lng lao đng hng lng và vn c đnh: nhân
công ít hn 200 ngi và vn c đnh không quá 200 triu baht, không k
đt và tài sn. DNNVV  Thái Lan đc phân loi thành ba khu vc: sn
xut, dch v và thng mi.
(Phân loi DNNVV  Thái Lan đc trình bày ti Ph lc 1A).
Hin nay s lng doanh nghip nh và va ti Thái Lan chim 99,5% s
lng doanh nghip và đóng góp gn 50% GDP quc gia.
(Ngun: )
Châu Á:
 Trung Quc: theo lut xúc tin DNNVV có hiu lc t ngày 1/1/2003,
DNNVV đc phân loi da vào s lng nhân công, doanh thu hàng nm
và tng tài sn: s lng di 3.000 ngi, doanh thu di 300 triu đng
nhân dân t, tng tài sn di 400 triu đng nhân dân t.
S phân loi này chia làm các khu vc: công nghip, xây dng, bán buôn,
bán l, vn chuyn, vin thông, nhà hàng, khách sn đc trình bày  ph lc

1B.
Hin nay s lng DNNVV ti Trung Quc chim 99% s lng các
doanh nghip, np thu khong 50% tng kim ngch thu thu ca nhà nc,
thc hin 65% bng đc quyn sáng ch, trên 75% công ngh sáng to đi
mi, và trên 80% sn phm mi. (theo tin Tân hoa xã, ngày 26/9/2010)
11



 Hàn Quc: theo hip hi DNNVV ca Hàn Quc (SBC – t chc phi li
nhun do chính ph tài tr đ thc hin các chính sách h tr phát trin
DNNVV), đnh ngha v DNNVV nh sau: doanh nghip nh và siêu nh
phân loi da trên nhân công di 50 ngi; doanh nghip nh và va phân
loi da vào nhân công di 300 ngi và vn và doanh thu di 30 triu
USD.
(S liu ly t c quan Doanh nghip nh và va đc trình bày  ph lc
1C).
Hin nay ti Hàn Quc s lng DNNVV chim đn 99,9%, 88,4% lao
đng và đóng góp 48,8% giá tr sn xut.
(Ngun: www.sbc.or.kr/sbc/eng/main.jsp)
 Nht Bn: theo s liu ca Tp đoàn tài chính Nht Bn nm 2005 chia
doanh nghip nh và va theo tng ngành:
- Ngành xây dng, sn xut, vn chuyn: ít hn 300 nhân viên, vn ít
hn 300 triu yên (2,7 triu đô)
- Ngành bán buôn: ít hn 100 nhân viên, vn ít hn 100 triu yên (0,9
triu đô)
- Ngành thng mi bán l: ít hn 50 nhân viên, vn ít hn 50 triu yên
(0,45 triu đô)
- Ngành dch v: ít hn 100 nhân viên, vn ít hn 50 triu yên (0,45
triu đô)

Theo mt cuc điu tra gn đây (tháng 10/2010) ca trng đi hc
thng mi Chiba, Nht Bn thì s lng doanh nghip nh và va hin
nay chim 99,7% tng s doanh nghip, s lng nhân công làm trong các
doanh nghip này là 80% và đóng góp 52% vào GDP quc gia hàng nm.
Châu Âu:
12



 Anh: theo điu 382&465 lut công ty 2006 đnh ngha doanh nghip nh
và va theo mc đích ca k toán:
- Doanh nghip nh: s lng nhân viên di 50 ngi, doanh thu hàng
nm không quá 6,5 triu bng và tng tài sn không quá 3,26 triu
bng.
- Doanh nghip va: s lng nhân viên không quá 250 ngi, doanh
thu không quá 25,9 triu bng, tng tài sn không quá 12,9 triu bng.
Tuy nhiên đnh ngha này cng cha đc chp nhn ph bin  Anh.
Theo điu tra ca Small Business Service s lng doanh nghip  Anh hin
nay xp x 5 triu doanh nghip, trong đó doanh nghip nh chim 99,3% và
doanh nghip va chim 0,6% vi s lng nhân công chim khong 50% và
đóng góp khong 40% doanh thu.
 c: theo mt báo cáo v s tng trng các DNNVV ca c do Bettina
Führmann trình bày nm 2002, có nêu ra s phân loi DNNVV nh sau:
+ Doanh nghip nh: doanh thu hàng nm đn 1 triu DM và s lng nhân
công đn 10 ngi.
+ Doanh nghip va: doanh thu hàng nm t 1-100 triu DM và nhân công t
10-499 ngi.
Tuy nhiên tác gi cng đ cp rng cha có mt đnh ngha chun cho doanh
nghip nh và va ti c.
Châu M:

 M: đnh ngha v doanh nghip nh đc đt ra bi vn phòng chính ph
đc gi là Small Business Administration (SBA) Size Standards Office
vào nm 2002. M phân chia doanh nghip nh và va da vào chun
kích c cho ngành công nghip, chun chung nht là:
- 500 nhân viên cho công nghip khai m và sn xut
13



- 100 nhân viên cho ngành công nghip thng mi bán s
- 7 triu đô doanh thu hàng nm đi vi ngành bán l và dch v
- 33,5 triu đô doanh thu hàng nm đi vi ngành xây dng
- 14 triu đô doanh thu đi vi nhà thu thng mi đc bit
- 0,75 triu đô doanh thu đi vi ngành nông nghip
Ti M hin có khong 27 triu DNNVV, chim 99,7% tng s doanh
nghip, 53% lc lng lao đng, hng nm to ra gn 20 triu vic làm,
đóng góp gn 50% GDP và 55% các sáng to k thut.
(Ngun: www.lib.strath.ac.uk/busweb/guides/smedefine.htm)
Châu Úc:
Ti Úc theo s liu t S thng kê Úc, nm 2005, đa ra đnh ngha v
doanh nghip nh sau:
+ Doanh nghip siêu nh: s lng nhân công di 5 ngi
+ Doanh nghip nh: s lng nhân công t 5-19 ngi
+ Doanh nghip va: s lng nhân công t 20-200 ngi
+ Doanh nghip ln: s lng nhân công trên 200 ngi
Theo S thng kê Úc, hin nay c nc có trên 1,2 triu doanh nghip nh và
va, chim 96% tng s lng doanh nghip và đóng góp 33% vào GDP;
trong s doanh nghip nh và va thì s lng doanh nghip nh (thuê s
lng nhân công t 5-19 ngi) chim khong 93,5%.
1.1.1.3 Theo ý kin cá nhân

Nh vy qua nhng đnh ngha doanh nghip nh và va ti Vit Nam và
các quc gia trên th gii, chúng ta thy hu ht các quc gia đu da vào s
14



lng lao đng, hoc tng tài sn hoc vn đ phân bit doanh nghip siêu
nh, doanh nghip nh và doanh nghip va. Mt s quc gia châu Á nh
Trung Quc, Hàn Quc, Nht Bn,…phân chia các doanh nghip nh và va
trên nhiu lnh vc nh thng mi, công nghip và xây dng, bán buôn và
bán l,…vì mi ngành có quy mô ln, nh khác nhau, và đc bit nh Hàn
Quc phân chia rt c th các ngành, ngh. Hoc nh M da vào c s
lng lao đng và doanh thu cho tng lnh vc c th, cho nên vic phân chia
DNNVV rt đa dng, tùy theo cách phân loi riêng ca mi nc nhng nó
đu có mt s đc đim chung nh sau:
- Phân loi DNNVV thành doanh nghip siêu nh, doanh nghip nh,
doanh nghip va
- Phân loi quy mô doanh nghip da vào mt trong 3 yu t hoc c ba
yu t là: s lng lao đng, doanh thu hàng nm, vn đu t (tng tài
sn hàng nm).
- Phân loi quy mô theo tng ngành.
i vi Vit Nam đn nm 2009 theo N 56/2009 Vit Nam đã
phân loi DNNVV theo ba hình thc ging mt s quc gia da trên yu
t lao đng và vn đu t là ch yu, trong đó qua quá trình xem xét thì
thy rng s lng nhân công đc phân chia cho doanh nghip siêu nh,
nh và va ging vi các nc trong khu vc châu Á, còn v vn dùng đ
phân loi dng nh ln hn so vi các nc trong khu vc (Nht Bn,
Thái Lan,…).  đây ngi vit ch xin bàn v vn đ đó là s lao đng,
theo ngh đnh 56/2009 cha nói rõ s lao đng đc xem xét  đây là s
lao đng ca doanh nghip ti thi đim đng ký hàng nm, hay là xét

luôn c s lao đng thi v, lao đng th vic trong nm,… hay ch xét
lao đng làm công n lng ging nh Thái Lan. Chính vì th vic phân
15



loi nh trên có th chp nhn đc nhng cn làm rõ hn v cách xác
đnh s lng lao đng cho mi loi doanh nghip.
1.1.2 i tng s dng thông tin k toán và đc đim thông tin k toán
ca doanh nghip nh và va
1.1.2.1 i tng s dng thông tin k toán:
Hin nay có rt nhiu đnh ngha khác nhau v k toán, ví d nh theo
Luca Pacioli (1447-1517) – nhà toán hc v đi ngi Ý có nhiu đóng góp
cho ngành k toán th gii, đã đa ra cun “Chú gii v tài khon và các bút
toán” mà theo đó, “có 3 điu kin cn thit cho bt c ai mun kinh doanh:
th nht, là phi có tin; th hai, ngi ch doanh nghip phi có kh nng
tính toán nhanh và đng thi bit lp s sách k toán; và điu kin sau cùng
là phi có kh nng t chc công vic mt cách khoa hc, linh đng nhm
đm bo tin đ hot đng kinh doanh.” Hoc theo đnh ngha ca y ban
thut ng ca hc vin k toán viên công chng ca M (AICPA) đã đnh
ngha: “K toán là mt ngh thut dùng đ ghi chép, phân loi và tng hp
theo mt phng pháp riêng có di hình thc tin t v các nghip v, các
s kin kinh t và trình bày kt qu ca nó cho ngi s dng ra quyt
đnh.” Mt đnh ngha khác theo quan đim ca Liên đoàn k toán quc t
(IFAC) cho rng: “K toán là ngh thut ghi chép, phân loi tng hp theo
mt cách riêng có bng nhng khon tin các nghip v và các s kin mà
chúng có ít nht mt phn tính cht tài chính và trình bày kt qu ca nó”.
Mc dù có nhiu đnh ngha v k toán nhng chung quy li vn có mt s
đc đim chung sau: “K toán là mt h thng ca nhng khái nim và
phng pháp, hng dn chúng ta thu thp, đo lng, x lý và truyn đt

nhng thông tin cn thit cho vic ra nhng quyt đnh tài chính hp lý”
(theo bài vit ca tác gi Lê Mnh Hùng đng trên trang web
16



www.taichinh247.com ngày 23/1/2010 vi tên bài: Nghiên cu bn cht k
toán qua các khái nim k toán phn 1).
Theo lut k toán Vit Nam ban hành vào nm 2003 cng đa ra đnh
ngha v k toán nh sau: “K toán là quá trình thu thp, x lý, kim tra,
phân tích và cung cp thông tin kinh t - tài chính di các hình thc giá tr,
hin vt và thi gian lao đng”.
Thông tin k toán cung cp phn ln các thông tin quan trng cho nhà
qun lý trong quá trình qun lý và điu hành doanh nghip, và cung cp cho
các đi tng có nhu cu s dng thông tin k toán đ đu t cng nh thit
lp các mi quan h lâu dài vi doanh nghip thông qua các báo cáo do k
toán cung cp. Chính vì vy đi tng s dng thông tin do k toán cung
cp rt đa dng. i vi các DNNVV mc dù v quy mô lao đng và vn
không ln nhng nó vn có nhng đi tng quan tâm nh các doanh
nghip ln. Chng hn nh trong cun Accounting – Concepts and
Applications (tm dch là K toán-Nhng khái nim và ng dng) tái bn ln
th 10, bi các tác gi Albrecht, Stice, Stice and Swain, đã đa ra các đi
tng s dng thông tin k toán nh sau:
 Ch n (ngân hàng,…) đòi hi thông tin k toán đ đánh giá tình
hình tài chính ca công ty và ra quyt đnh cho vay.
 Nhà đu t: ra quyt đnh đu t da vào thông tin k toán
 Ban qun tr: da trên s liu k toán đ ra quyt đnh phát trin
công ty và thc hin các d án đu t phát trin công ty.
 Nhà cung cp và khách hàng: thông tin k toán giúp cho nhà cung
cp và khách hàng đánh giá tng lai ca công ty.

 Nhân viên: quan tâm đn thông tin k toán vì nhiu lý do. C th là
giúp cho nhân viên xác đnh khon tin thng, đánh giá kh nng