Hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các công ty cao su trực thuộc Tập Đoàn Cao Su Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH






BÙI KHÁNH VÂN



HOÀN THIN CÔNG TÁC K TOÁN CHI PHÍ SN XUT
VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM TI CÁC CÔNG TY
CAO SU TRC THUC TP OÀN CAO SU VIT NAM




Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60.34.30






LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS,TS. PHM VN DC





THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2008
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH







BÙI KHÁNH VÂN






HOÀN THIN CÔNG TÁC K TOÁN CHI PHÍ SN XUT
VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM TI CÁC CÔNG TY

CAO SU TRC THUC TP OÀN CAO SU VIT NAM










LUN VN THC S KINH T
















THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2008
MC LC

MC LC
LI CAM OAN
LI CM N
LI M U
DANH MC CÁC S 
DANH MC CÁC BNG
CHNG 1: C S LÝ LUN V K TOÁN CHI PHÍ SN XUT VÀ TÍNH
GIÁ THÀNH SN PHM
1.1 Chi phí và phân loi chi phí 1
1.1.1. Khái nim v chi phí 1
1.1.2. Phân loi chi phí 1
1.1.2.1. Phân loi chi phí theo chc nng 1
1.1.2.2. Phân loi chi phí theo cách ng x ca chi phí 3
1.1.2.3. Phân loi chi phí nhm phc v cho vic hoch đnh,
kim soát và ra quyt đnh 6
1.2. Giá thành 7
1.2.1. Khái nim giá thành 7
1.2.2. Phân loi giá thành 8
1.2.2.1. Phân loi giá thành theo thi đim xác đnh 8
1.2.2.2. Phân loi theo ni dung cu thành giá thành 8
1.2.3. i tng tính giá thành 9
1.2.4. Xác đnh k tính giá thành 9
1.2.5. Các phng pháp tính giá thành 9
1.2.5.1. Phng pháp đánh giá sn phm d dang 10
1.2.5.2. Phng pháp tính giá thành sn phm 11
1.2.6. Các h thng tính giá thành 14
1.2.6.1. K toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm
theo chi phí thc t 14

ii
1.2.6.2. K toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm theo
chi phí thc t kt hp vi chi phí c tính 15
1.2.6.3. K toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm theo
chi phí đnh mc 17
1.2.6.4. Nhn xét v 3 h thng k toán chi phí sn xut và tính
giá thành sn phm 18
1.2.7. c đim k tóan chi phí sn xut và tính giá thành sn phm trong
doanh nghip nông nghip 21
1.2.7.1. Mt s vn đ chung 21
1.2.7.2. K toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm ngành
trng trt 21
1.2.7.3. K toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm ngành
ch bin 23

KT LUN CHNG 1 24

CHNG 2: THC TRNG K TOÁN CHI PHÍ SN XUT VÀ TÍNH
GIÁ THÀNH SN PHM 25
2.1. Tình hình hot đng ca các công ty cao su 25
2.1.1. Tình hình sn xut kinh doanh ca ngành cao su trên th gii 26
2.1.2. c đim quy trình công ngh sn xut cao su 28
2.1.3. T chc b máy k toán trong các công ty cao su trc thuc
Tp đòan cao su Vit Nam 29
2.1.4. Thc trng k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm cao su 32
2.1.4.1. c đim ca sn xut nông nghip nh hng ti k toán chi
phí sn xut và tính giá thành 32
2.1.4.2. c đim k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm
cao su 33
2.2. Thc trng công tác k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm 35

2.2.1. Cách tính đn giá tin lng ti các công ty cao su 35

iii
2.2.2. Cách tính đnh mc vt t – k thut ti các công ty 38
2.2.3. Phân loi chi phí theo chc nng ti các công ty 39
2.2.3.1. Chi phí sn xut sn phm m nc 39
2.2.3.2. Chi phí sn xut sn phm m khô 41
2.2.3.3. Chi phí ngoài sn xut 42
2.2.4. K toán giá thành sn phm 43
2.2.4.1. K toán giá thành m nc 44
2.2.4.2. K toán giá thành m khô 45
2.2.5. Nhn xét và đánh giá 46
KT LUN CHNG 2 48

CHNG 3: HOÀN THIN CÔNG TÁC K TOÁN CHI PHÍ SN XUT
& TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM TRONG CÁC CÔNG TY CAO SU TRC
THUC TP OÀN CAO SU VIT NAM 49
3.1. Các quan đim hoàn thin 49
3.1.1. Quan đim v mc tiêu hng đn thông tin hu ích 49
3.1.2. Quan đim v tính k tha và thích hp vi điu kin ca Vit Nam 50
3.1.3. Quan đim v xây dng công tác k toán chi phí sn xut và tính
giá thành phù hp vi hot đng kinh doanh ngành cao su 51
3.2. Ni dung hoàn thin 52
3.2.1. Hoàn thin b máy k toán 52
3.2.2. Hoàn thin h thng đnh mc chi phí sn xut 53
3.2.3. Hoàn thin chng t, tài khon, s sách và báo cáo 53
3.2.3.1. Hoàn thin chng t k toán 53
3.2.3.2. Hoàn thin tài khon k toán 57
3.2.3.3. Hoàn thin s sách k toán 57
3.2.3.4. Hoàn thin báo cáo k toán 58

3.3. Các gii pháp hoàn thin 63
3.3.1. Gii pháp đi vi doanh nghip 63
3.3.1.1. Gii pháp chung 63
3.3.1.2. Mt s gii pháp c th 65

iv
3.3.2. Kin ngh đi vi Tp đoàn cao su Vit Nam 71
3.3.3. Kin ngh đi vi các c s đào to 72
KT LUN 74
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
DANH MC PH LC
PH LC



DANH MC CÁC S 

S đ 1.1: Phân loi chi phí theo chc nng 1
S đ 1.2: Phân loi chi phí theo cách ng x ca chi phí 4
S đ 1.3: S đ hch toán h thng k toán chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm theo chi phí thc t 14
S đ 1.4: S đ hch toán h thng k toán chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm theo chi phí thc t kt hp vi chi phí c tính 15
S đ 1.5: S đ hch toán h thng k toán chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm theo chi phí đnh mc 16
S đ 2.1: Quy trình k thut sn xut m cao su thi k kin thit c bn 24
S đ 2.2: Quy trình k thut sn xut m cao su thi k khai thác 25
S đ 2.3: Quy trình k thut ch bin m cao su t m nc 25
S đ 2.4: S đ t chc nhân s phòng k toán 26
S đ 2.5: S đ k toán giá thành m nc 40

S đ 2.6: S đ k toán giá thành m khô 41
S đ 3.1: S đ t chc b máy k toán công ty 48







DANH MC CÁC BNG


Bng 1.1: Bng tóm tt s khác bit gia 3 mô hình k toán 17
Bng 3.1: Báo cáo chi phí sn xut 51
Bng 3.2: Báo cáo chi phí ngoài sn xut 51
Bng 3.3: Quy đnh v ch đ báo cáo 52
Bng 3.4: Phiu tính giá thành sn phm 54
Bng 3.5: Báo cáo sn xut 51
Bng 3.6: Báo cáo giá thành 56
Bng 3.7: Báo cáo giá thành 56
Bng 3.8: Báo cáo nng sut lao đng 57
Bng 3.9: Báo cáo tình hình bin đng nguyên liu, vt liu 58
Bng 3.10: Báo cáo tin đ sn xut 59
Bng 3.11: Báo cáo d báo vt t theo k hoch sn xut kinh doanh 59
Bng 3.12: Báo cáo tình hình n theo thi hn n và khách hàng 60
Bng 3.13: Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh 60
Bng 3.14: Bng phân tích tình hình bin đng tng giá thành m nc 64
Bng 3.15: Bng phân tích tình hình thc hin k hoch v giá thành đn v
sn phm 65
Bng 3.16: Bng phân tích tình hình thc hin k hoch h giá thành sn phm 65

Bng 3.17: Bng phân tích bin đng chung ca các khon mc giá thành 66
Bng 3.18: Bng phân tích bin đng ca kt cu giá thành đn v sn phm 67
Bng 3.19: Bng phân tích các nhân t nh hng ti khon mc giá thành 67
Bng 3.20: Bng lng, giá c th ca tng yu t chi phí cu thành giá thành 68



















1
CHNG 1
C S LÝ LUN V KẾ TỐN CHI PHÍ SN XUT
VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM

1.1. Chi phí và phân loi chi phí:
1.1.1. Khái nim chi phí:

Chi phí sn xut bao gm rt nhiu khon khác nhau nh chi phí v ngun vt
liu, chi phí v nhân cơng, chi phí v khu hao TSC Mt cách tng qt, chi phí sn
xut là tồn b các khon hao phí vt cht mà doanh nghip đã b ra đ thc hin q
trình sn xut sn phm. Chi phí sn xut có các đc đim: vn đng, thay đi khơng
ngng; mang tính đa dng và phc tp g
n lin vi tính đa dng, phc tp ca ngành
ngh sn xut, quy trình sn xut.
Đối với người quản lý, chi phí là một trong những mối quan tâm hàng đầu vì
lợi nhuận thu được nhiều hay ít chòu ảnh hưởng trực tiếp bởi những chi phí đã chi ra.
Ngồi ra, chi phí còn được xem là một trong những tiêu chí để đánh giá hiệu quả quản
lý. Nhận diện, phân tích các chi phí phát sinh là điều mấu chốt giúp nhà quản lý kiểm
sốt chi phí, từ đó đề ra những quyết đònh đúng đắn trong hot động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp.
1.1.2. Phân loi chi phí
1.1.2.1. Phân loi chi phí theo chc nng
Mc tiêu ca vic phân lai chi phí theo chc nng giúp tp hp chi phí, xác
đnh giá thành sn phm, lp báo cáo tài chính, qua đó cng thy đc chi phí gn lin
vi chc nng hat đng ca doanh nghip.
2
S đ 1.1: Phân loi chi phí theo chc nng
CHI PHÍ SN XUT KINH DOANH
Chi phí sn xut Chi phí ngoài sn xut
Chi phí sn phm Chi phí thi k
Chi phí nguyên
vt liu trc
tip 621
Chi phí nhân
công trc tip
622
Chi phí sn

xut chung
627
Chi phí
bán hàng
641
Chi phí qun lý
doanh nghip
642
Chi phí ban đu


Chi phí chuyn đi


a. Chi phí sn xut: là nhng chi phí liên quan đn quá trình ch to sn phm hoc
dch v trong mt thi k nht đnh nh chi phí nguyên vt liu trc tip, chi phí nhân
công trc tip, chi phí sn xut chung.
- Chi phí nguyên vt liu trc tip: là chi phí ca nhng lai nguyên vt liu cu thành
thc th ca sn phm, có th xác đnh đc mt cách tách bi
t, rõ ràng, c th cho
tng sn phm. Theo k toán tài chính, chi phí nguyên vt liu trc tip đc tp hp
trên tài khon 621 bao gm c chi phí nguyên vt liu chính và chi phí nguyên vt liu
ph.
- Chi phí nhân công trc tip: là chi phí tin lng chính, tin lng ph, các khon
trích theo lng ( BHXH, BHYT, KPC) và các khon phi tr khác cho công nhân
trc tip ch to ra sn phm. Theo k toán tài chính, chi phí nhân công trc tip đ
c
tp hp trên tài khon 622 có th xác đnh rõ ràng, c th và tách bit cho tng đn v
sn phm.
- Chi phí sn xut chung: là nhng chi phí cn thit khác đ sn xut ra sn phm

ngoài chi phí nguyên vt liu trc tip và chi phí nhân công trc tip. Chi phí sn xut
chung đc tp hp trên tài khon 627 bao gm chi phí nguyên vt liu gián tip, chi
phí nhân công gián tip và các chi phí khác.
Chi phí sn xut chung có 4 đc
đim sau:
+ Bao gm nhiu khan mc chi phí khác nhau.
+ Các khon mc chi phí thuc chi phí sn xut chung thng có tính cht gián tip
vi tng sn phm nên không th tính thng vào sn phm hay dch v phc v.
3
+ C cu chi phí sn xut chung gm đnh phí, bin phí và chi phí hn hp trong đó
đnh phí chim t trng ln nht.
+ Do gm nhiu khon mc chi phí nên chi phí sn xut chung đc nhiu b phn
khác nhau qun lý và rt khó kim soát.
Trong 3 loi chi phí trên có s kt hp vi nhau:
- Chi phí ban đu: Kt hp gia chi phí nguyên vt liu trc tip vi chi phí nhân
công trc tip đc g
i là chi phí ban đu, th hin chi phí ch yu cn thit khi bt
đu sn xut sn phm và là c s cho vic lp k hoch v lng chi phí ch yu đ
sn xut sn phm.
- Chi phí chuyn đi: Kt hp gia chi phí nhân công trc tip vi chi phí sn xut
chung đc gi là chi phí chuyn đi, th hin chi phí cn thit đ
chuyn nguyên vt
liu t dng thô sang thành phm và là c s cho vic lp k hoch v lng chi phí
cn thit cho vic ch bin nguyên liu thành thành phm.
b. Chi phí ngoài sn xut: là nhng chi phí phát sinh trong quá trình tiêu th sn phm
và qun lý chung toàn doanh nghip nh chi phí bán hàng, chi phí qun lý doanh nghip.
- Chi phí bán hàng: là toàn b nhng chi phí phát sinh cn thit đ tiêu th sn phm,
hàng hóa; bao gm các khon chi phí nh vn chuy
n, bc vác, bao bì, chi phí qung
cáo, lng nhân viên bán hàng, hoa hng bán hàng, khu hao TSC và nhng chi phí

liên quan đn d tr, bo qun sn phm, hàng hóa…
- Chi phí qun lý doanh nghip: là toàn b nhng chi phí chi ra cho vic t chc và
qun lý trong toàn doanh nghip. ó là nhng chi phí hành chính, k toán , qun lý
chung…
c. Chi phí sn phm và chi phí thi k:
- Chi phí sn phm: là nhng chi phí gn lin vi quá trình sn xut sn phm hay quá
trình mua hàng hóa. Chi phí này bao gm c các s
n phm tn kho, gn lin vi s
lng và cht lng sn phm tn kho, chúng ch đc thu hi khi sn phm đc
tiêu th. Chi phí sn phm bao gm chi phí nguyên vt liu trc tip, chi phí nhân
công trc tip và chi phí sn xut chung. Vic xác đnh không đúng chi phí sn phm
4
có th nh hng đn li nhun ca doanh nghip trong nhiu k vì sn phm có th
sn xut  k này nhng li tiêu th  k khác.
- Chi phí thi k: là nhng chi phí phát sinh trong k hch tốn, có nh hng đn li
nhun ca k chúng phát sinh. Chi phí thi k khơng phi là nhng chi phí to thành
thc th ca sn phm, chi phí thi k bao gm chi phí bán hàng và chi phí qu
n lý
doanh nghip.
1.1.2.2. Phân loi chi phí theo cách ng x ca chi phí:
Cách phân loi này cn c vào s thay đi ca chi phí khi có s thay đi ca mc
đ hot đng kinh doanh, theo cách phân loi này chi phí đc chia thành 3 loi: chi phíù
khả biến; chi phí bất biến và chi phí hỗn hợp

S đ 1.2: Phân loi chi phí theo cách ng x ca chi phí
CHI PHÍ SN XUT KINH DOANH
Bin phí Chi phí hn hp nh phí
Bin phí nh phí
621, bin phí 622, 627, 641, 642 nh phí 622, 627, 641, 642

a. Bin phí: là nhng chi phí có quan h t l thun vi bin đng v mc đ hot
đng. Biến phí ch phát sinh khi có hot đng sn xut kinh doanh, khi không hoạt động
bin phí bằng 0.
Bin phí thng bao gm: chi phí ngun vt liu trc tip, chi phí nhân cơng trc
tip, giá vn ca hàng hóa mua vào đ bán li, chi phí bao bì đóng gói, chi phí hoa hng
bán hàng…
Phương trình biểu diễn biến phí:
y = ax
Với : y : Tng biến phí
a : Biến phí đơn vò
x : Mức hoạt động
Bin phí đc chia thành 2 loi:
5
- Bin phí t l: là nhng bin phí có s bin đng cùng t l vi mc đ hot đng
sn xut kinh doanh, nh chi phí ngun vt liu trc tip, chi phí nhân cơng trc tip,
chi phí hoa hng bán hàng…
- Bin phí cp bc: là nhng loi chi phí khơng bin đng liên tc so vi s bin
đng liên tc ca mc đ hot đng. S hot đng ph
i đt đn mt mc đ nào đó mi
dn đn s bin đng v chi phí, nh chi phí nhân cơng gián tip, chi phí bo trì…
Bin phí có 2 đc đim:
- Tng bin phí thay đi khi sn lng thay đi
- Bin phí đn v gi ngun khơng đi khi sn lng thay đi.
b.
ònh phí: là những chi phí mà tng s ca nó không thay đổi khi mức hoạt động
thay đổi trong phm vi phù hp. Phm vi phù hp là phm vi gia khi lng sn phm
ti thiu và khi lng sn phm ti đa mà doanh nghip d đnh sn xut.
nh phí có 2 đc đim:
- Tng đnh phí gi ngun khi sn lng thay đi trong phm vi phù hp
- nh phí trên mt đn v sn phm thay

đi khi sn lng thay đi
Phương trình biểu diễn đònh phí :
y = b
Với : y – Đònh phí
b – Hằng số.
nh phí đc chia thành 2 loi:
- nh phí bt buc: là nhng chi phí khơng th đc thay đi mt cách nhanh chóng
vì chúng thng liên quan đn tài sn c đnh và cu trúc c bn ca doanh nghip, nh:
chi phí khu hao TSC, tin lng ca các thành viên trong c cu t chc c bn ca
doanh nghip… Nhng đnh phí này có 2 đc đim:
+ Có b
n cht lâu dài
+ Khơng th ct gim đn khơng cho dù mc đ hot đng gim xung hoc khi hot
đng sn xut b gián đon.
6
- nh phí tùy ý (nh phí khơng bt buc): là nhng chi phí có th thay đi trong
tng k k hoch do nhà qun tr quyt đnh nh: chi phí qung cáo, chi phí đào to,
nghiên cu… Nhng đnh phí này có 2 đc đim:
+ Có bn cht ngn hn
+ Trong nhng trng hp cn thit có th gim nhng chi phí này đi.
c.
Chi phí hn hp: Chi phí hỗn hợp là loại chi phí mà bản thân nó gồm cả các yếu
tố biến phí lẫn đònh phí. Ở mức hoạt động căn bản, chi phí hỗn hợp thể hiện các đặc
điểm của đònh phí. Khi mc đ hot đng vt quá mức cn bn nó lại thể hiện đặc
điểm của biến phí.
Chi phí hn hp có các đc đim:
- Phần đònh phí ca chi phí hn hp thng phản ảnh chi phí căn bản, tối thiểu để
duy trì sự phục vụ và để giữ cho dòch vụ đó luôn luôn ở tình trạng sẵn sàng phục vụ.
- Phần biến phí thng phản ảnh chi phí thực tế hoặc chi phí s dng vượt đnh
mức, do đó phần này sẽ biến thiên tỷ lệ thuận với mức sử dụng trên mức căn bản.

Phương trình biểu diễn chi phí hỗn hợp
y = ax + b
Với : - y : Chi phí hn hp
- b : Tng đnh phí cho mc hot đng trong k
- a : Bin phí cho mt đn v hot đng
- x : S lng đn v hot đng
Cách phân lai chi phí thành đònh phí, biến phí và chi phí hỗn hợp cho ta thy khi
mc đ hot đng thay đi thì chi phí s thay đi nh th nào. Cách phân lai này giúp
doanh nghip qun tr chi phí  các mc hot đng khác nhau ca khi lng sn phm
sn xut, cung cp thơng tin cho các quyt đnh kinh doanh ca nhà qun tr. Các nhà
quản trò thường dùng cách phân loại chi phí này để tính toán nhanh khi đàm phán
thương lượng các hợp đồng kinh doanh hay khi phải quyết nhanh phương án giá trong
một số thương vụ cấp bách.
7
1.1.2.3. Phân loi chi phí nhm phc v cho vic hoch đnh, kim sốt và ra
quyt đnh
a. Chi phí trc tip – Chi phí gián tip.
Chi phí trc tip: là chi phí có th tách bit, phát sinh mt cách riêng bit cho mt
hot đng c th ca doanh nghip nh mt sn phm, ti mt phân xng hay mt đi lý.
Chi phí gián tip: là chi phí chung hay chi phí kt hp, khơng có liên quan đn mt
hot đng c th nào mà liên quan cùng mt lúc đn nhiu hot đng. Vì vy, đ xác đnh
chi phí gián tip ca m
t hot đng c th phi áp dng phng pháp phân b.
b. Chi phí kim sốt đc - Chi phí khơng kim sốt đc
Chi phí kim sốt đc: Chi phí kim sốt đc  mt cp qun lý nào đó là loi
chi phí mà cp qun lý này có thm quyn quyt đnh loi chi phí đó.
Chi phí khơng kim sốt đc: Chi phí khơng kim sốt đc  mt cp qun lý
nào đó là loi chi phí mà cp qun lý này khơng có thm quy
n quyt đnh loi chi phí đó.
Cách phân lai này nhm đánh giá tính trách nhim đc phân quyn đi vi các

cp đ qun tr . Trong điều kiện các nhà quản trò thực hiện đy đủ trách nhiệm, thì khi
so sánh chi phí thực tế với chi phí kế hoạch người ta xác đònh được tính quy luật của
các rủi ro trong kinh doanh vượt quá tầm kiểm soát và trách nhiệm của nhà quản trò.
c. Chi phí chìm: là nhng chi phí đã phát sinh  các quyt đnh q kh và khơng th
tránh đc dù la chn bt k phng án nào. Do đó, chi phí chìm khơng thích hp vi
vic ra quyt đnh.
d. Chi phí c hi: là nhng li ích ti
m tàng ca phng án b loi b khi la chn
phng án này thay vì chn phng án khác.
Mc đích ca cách phân loi này nhm nhn din thơng tin thích hp đ nhà qun tr
la chn các quyt đnh phương án kinh doanh tối ưu.

1.2. Giá thành
1.2.1. Khái niệm giá thành
8
Giaự thaứnh sn phm laứ nhng chi phớ sn xut gn lin vi mt kt qu sn xut
nht nh. Nh vy, giỏ thnh sn phm l mt i lng xỏc nh, biu hin mi liờn h
tng quan gia hai i lng: chi phớ sn xut ó b ra v kt qu sn xut ó t c.
Giỏ thnh c xem l thc o mc chi phớ tiờu hao phi bự p sau m
i chu k
sn xut kinh doanh, l mt cụng c quan trng doanh nghip kim soỏt vaứ ủaựnh giaự
tỡnh hỡnh hot ng sn xut kinh doanh. Trong nn kinh t th trng, giỏ thnh cựng
vi cht lng sn phm luụn l hai vn c quan tõm hng u ca cỏc nh sn
xut.
1.2.2. Phõn loi giỏ thnh
1.2.2.1. Phõn loi giỏ thnh theo thi im xỏc nh
- Giỏ thnh k hoch: l giỏ thnh c tớnh trc khi bt u sn xut kinh doanh
cho tng sn phm k hoch da trờn chi phớ nh mc ca k k hoch
- Giỏ thnh nh mc: l giỏ thnh c tớnh trc khi bt u sn xut kinh doanh
cho mt n v sn phm da trờn chi phớ nh mc ca k k hoch.

- Giỏ thnh thc t: l giỏ thnh c xỏc
nh sau khi ó hon thnh vic ch to
sn phm trờn c s cỏc chi phớ thc t phỏt sinh v kt qu sn xut kinh doanh thc t
t c.
1.2.2.2. Phõn loi theo ni dung cu thnh giỏ thnh
Giỏ thnh sn phm c chia thnh 2 loi:
- Giỏ thnh sn xut: l ton b chi phớ sn xut cú liờn quan n khi lng cụng
vic, sn phm hon thnh.
Giỏ thnh sn xut gm 3 khoaỷn mc chi phớ:
+ Chi phớ nguyờn vt liu trc tip
+ Chi phớ nhõn cụng trc tip
+ Chi phớ sn xut chung
- Giỏ thnh ton b: l ton b chi phớ phỏt sinh liờn quan n mt khi lng sn phm
hon thnh t khi sn xut n khi tiờu th xong s
n phm.
Giỏ thnh ton b cũn gi l giỏ thnh y v c tớnh nh sau:
9
Giá thành toàn b
(Giá thành tiêu th)
= Giá thành sn
xut
+
Chi phí ngoài sn
xut

1.2.3. I TNG TÍNH GIÁ THÀNH
i tng tính giá thành sn phm là khi lng sn phm, dch v hoàn thành
nht đnh mà công ty cn tính tng giá thành và giá thành đn v sn phm. Xác đnh đi
tng tính giá thành thng gn lin vi gii quyt hai vn đ c bn:
- Vn đ th nht v mt k thut, khi nào mt sn phm đc công nhn là

hoàn thành;
- Vn đ th
 hai, v mt thông tin, khi nào cn tính tng giá thành và giá thành
đn v.
 xác đnh đi tng tính giá thành, k toán có th da vào nhng cn c nh:
quy trình công ngh sn xut, đc đim sn phm, yêu cu qun lý, trình đ và phng
tin ca k toán.
i tng tính giá thành sn phm thng đc chn là sn phm, dch v hoàn
thành, hoc nhng chi tit, khi lng s
n phm dch v đn mt đim dng thích hp
mà nhà qun lý cn thông tin v giá thành.
La chn đi tng tính giá thành thích hp s là c s đ tính giá thành chính xác.
1.2.4. XÁC NH K TÍNH GIÁ THÀNH
K tính giá thành sn phm là khong thi gian cn thit phi tin hành tng hp chi
phí sn xut và tính tng giá thành, giá thành đn v. Tùy thuc vào đc đim kinh t, k
thut sn xut và nhu cu thông tin giá thành, k tính giá thành có th đc xác đnh khác
nhau. Trong k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm theo chi phí thc t, k
tính giá thành đc chn trùng vi k k toán nh tháng, quý, nm . .
Xác đnh k
tính giá thành s giúp cho k toán xác đnh rõ khong thi gian chi phí
phát sinh, thi gian tng hp chi phí và tính giá thành sn phm đ thu thp, cung cp
thông tin cho vic lp báo cáo k toán; ra quyt đnh và đánh giá hot đng sn xut theo
yêu cu nhà qun lý trong tng thi k.
1.2.5. CÁC PHNG PHÁP TÍNH GIÁ THÀNH
10
Quy trình tính giá thành sn phm
Giá thành SP = CPSXDD + CPSX phát sinh – CPSX DD - Các khon gim tr
đu k trong k cui k khi giá thành SP

1.2.5.1. Phng pháp đánh giá sn phm d dang

:
a
. ánh giá sn phm d dang cui k theo chi phí nguyên vt liu trc tip.
Theo phng pháp này ch tính vào chi phí sn xut d dang cui k phn chi phí
nguyên vt liu trc tip, các chi phí sn xut khác còn li đc tính vào chi phí sn xut
cho thành phm trong k.

CP NVL trc
tip DD
đu k
+ CP NVL trc tip
phát sinh trong k

CPSX
DD
cui k

=
S lng SP
hoàn thành
trong k
+S lng
SP DD
cui k
xT l
hoàn
thành

x
S lng

SPDD
cui k

x
T l
hoàn
thành

b. ánh giá sn phm d dang cui k theo sn lng hoàn thành tng đng.
Theo phng pháp này, chi phí sn xut d dang cui k bao gm tt c các khon
mc chi phí sn xut. Chi phí sn xut d dang cui k th hin tng quát theo công thc
tính sau:

CPSX DD
cui k

=
S lng SPDD cui k
quy đi theo sn phm
hoàn thành tng đng

x
CPSX tính cho mi sn
phm hoàn thành tng
đng

S lng sn phm d dang cui k qui đi theo sn phm hoàn thành tng đng
có th đc tính theo phng pháp trung bình hoc phng pháp nhp trc xut trc
(FIFO).
Chi phí sn xut tính vào chi phí sn xut d dang cui k khi đánh giá sn phm d

dang theo sn lng hoàn thành tng đng đc tính nh sau:

CPSX DD đu k + CPSX phát sinh
trong k

CPSX DD
cui k

=
S lng SP hoàn
thành trong k
+S lng SP DD
cui k

x

S lng SP
DD cui k
11

Nhng chi phí sn xut s dng toàn b ngay t đu qui trình sn xut, tham gia
vào sn phm hoàn thành và sn phm d dang cui k cùng mt mc đ đc tính vào
chi phí sn xut d dang cui k theo công thc:

CPSX DD
đu k
+ CPSX phát sinh
trong k

CPSX DD

cui k

=
S lng SP
hoàn thành
trong k
+S lng
SP DD
cui k
xT l

hoàn
thành

x
S lng
SPDD
cui k

x
T l
hoàn
thành

c. ánh giá sn phm d dang cui k theo CP đnh mc.
Theo phng pháp này sn phm d dang cui k đc tính theo chi phí đnh mc
và phng pháp đánh giá sn phm d dang cui k tng t nh trên. Có th khái quát
công thc tính chi phí sn xut d dang cui k nh sau :
CPSXDD =
∑ S lng SPDD x T l hòan x nh mc

cui k cui k thành chi phí
1.2.5.2. Phng pháp tính giá thành sn phm
a. Tính giá thành sn phm theo phng pháp h s
Phm vi áp dng: Trong trng hp trên cùng mt quy trình công ngh sn xut,
s dng cùng loi vt t, lao đng, máy móc thit b sn xut…nhng kt qu to ra
nhiu loi sn phm khác nhau, chúng đu là sn phm chính và gia nhng sn phm có
quan h t l (có th quy đi tng ng).
- i tng tp hp chi phí sn xut đc ch
n là tng nhóm sn phm gn lin
vi quy trình công ngh sn xut.
- i tng tính giá thành là tng sn phm trong nhóm
Quy trình và phng pháp tính:

Bc 1: Quy đi các loi sn phm t nhiên v sn phm chun (sn phm h s)
n
Tng SP chun = ∑ (S lng SPi hoàn thành (d dang) x H s quy đi SPi)
i = 1
Trong đó: i là loi sn phm trong nhóm
n là s loi sn phm
12
Bc 2: ánh giá sn phm d dang theo các phng pháp thích hp
Bc 3: Tính giá thành đn v sn phm chun
Tng giá thành CPSX DD CPSX phát sinh CPSX d dang Giá tr khon điu
thc t = đu k ca + trong k ca _ cui k ca _ chnh gim giá
SP chun nhóm SP nhóm SP nhóm SP thành ca nhóm SP

Tng giá thành thc t sn phm chun Giá thành thc t đn v
sn phm chu
n
=

Tng sn phm chun

Bc 4: Tính giá thành tng loi sn phm
Giá thành thc t đn v = Giá thành thc t đn v x H s quy đi
sn phm i sn phm chun sn phm i
b. Tính giá thành sn phm theo phng pháp t l
Phm vi áp dng: Trong trng hp trên cùng mt quy trình công ngh sn xut
mt nhóm sn phm cùng loi vi nhng chng loi, phm cp, quy cách khác nhau. Các
sn phm này không có quan h tng ng t l đ quy đi tng ng. Ví d nh quy
trình sn xut giày dép, sn xut các linh kin đin t, xây lp…
- i tng tp hp chi phí sn xut thng là t
ng nhóm sn phm.
- i tng tính giá thành là tng quy cách sn phm
Quy trình và phng pháp tính:

Bc 1: Tính tng giá thành thc t ca nhóm sn phm theo tng khon mc chi phí
sn xut
Tng giá
thành thc
t ca nhóm
SP

=
CPSX DD
đu k ca
nhóm SP

+
CPSX phát
sinh trong k

ca nhóm SP

-
CPSX DD
cui k ca
nhóm SP

-
Giá tr khon
điu chnh
gim giá thành
nhóm SP

Bc 2: Tính tng giá thành k hoch ca nhóm sn phm theo tng khon mc chi
phí sn xut
Tng giá thành thc t ca nhóm sn phm T l giá thành ca
nhóm sn phm
=
Tng giá thành k hoch ca nhóm sn phm
13
Bc 3: Tính giá thành thc t đn v sn phm

Giá thành thc t
đn v sn phm

=
T l giá thành ca
nhóm sn phm

x

Giá thành đnh mc
sn phm

c. Phng pháp loi tr giá tr sn phm ph
Phm vi áp dng: i vi nhng quy trình công ngh sn xut mà kt qu sn
xut va to ra sn phm chính và sn phm ph.
 xác đnh giá tr ca sn phm chính ta cn phi xác đnh giá tr sn phm ph
thu đc t sn xut.
Giá tr ca sn phm ph có th tính theo giá c tính, giá k hoch, giá nguyên
vt liu ban đ
u, hoc cn c vào giá bán sn phm ph tr đi lãi đnh mc.
Phng pháp tính:

Tng giá CPSX DD CPSX CPSX DD Giá tr khon Giá tr
thành thc = đu k + phát sinh _ cui k _ điu chnh gim _ c tính
t SP trong k giá thành SP ph
d. Tính giá thành sn phm theo phng pháp phân bc
Phm vi áp dng: i vi nhng quy trình công ngh sn xut phc tp gm
nhiu giai đon ch bin k tip nhau. Sn phm ca giai đon trc (còn gi là bán
thành phm) là nguyên liu đu vào ca giai đon sau.
d.1. Phng pháp phân bc không tính giá thành bán thành phm (kt
chuyn song song chi phí)
Tng giá thành thành phm = Tng CPSX giai đon 1 + Tng CPSX giai đon 2
+ .…. + Tng CPSX giai đon n
Trong đó:
- Giai đon 1 khon mc chi phí sn xut bao gm: chi phí nguyên vt liu trc
tip, chi phí nhân công trc tip, chi phí sn xut chung.
- T giai đon 2 đn giai đon n chi phí sn xut ca các giai đon bao gm chi
phí nhân công trc tip, chi phí sn xut chung.
d.2. Phng pháp phân bc có tính giá thành bán thành phm ca tng

giai đon sn xut
(phng án kt chuyn chi phí tun t)
14
Theo phng án này giá thành sn xut ca bán thành phm giai đon trc s tr
thành nguyên vt liu trc tip ca giai đon sau.
Mi giai đon thc hin đánh giá sn phm d dang sau đó xác đnh giá thành bán
thành phm và chuyn giá tr bán thành phm sang giai đon sau.
Quy trình và phng pháp tính:

Bc 1: - Tính giá thành bán thành phm giai đon 1
- ánh giá sn phm d dang giai đon 1
- Xác đnh giá thành bán thành phm giai đon 1
Giá thành bán CPSX d CPSX phát CPSX d Các khon
thành phm = dang đu k + sinh giai _ dang cui k _ gim giá
giai đon 1 giai đon 1 đon 1 giai đon 1 (nu có)
Bc 2: - Tính giá thành bán thành phm giai đon 2
- ánh giá sn phm d dang giai đon 2
- Xác đnh giá thành bán thành phm giai đ
on 2
Giá thành bán CPSX d CPSX phát Giá thành bán CPSX d Các khon
thành phm = dang đu k + sinh giai + thành phm _ dang cui k _ gim giá
giai đon 2 giai đon 2 đon 2 giai đon 1 giai đon 1 (nu có)

Bc 3: Tính giá thành bán thành phm giai đon 3 … (đn n-1)
Bc n: Xác đnh giá thành sn phm hoàn thành
Giá thành CPSX d CPSX phát Giá thành bán CPSX d Các khon
sn phm = dang đu k + sinh giai + thành phm _ dang cui k _ gim giá
hoàn thành giai đon n
đon n giai đon n-1 giai đon n (nu có)
1.2.6. CÁC H THNG TÍNH GIÁ THÀNH

1.2.6.1. K toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm theo chi phí thc t
Mô hình k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm theo chi phí thc
t đc thc hin trên c s tp hp toàn b chi phí sn xut phát sinh thc t trong k đ
xác đnh giá thành sn phm.
15
S đ 1.3: S đ k toán h thng k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm
theo chi phí thc t

TK 621 TK 154 TK 155 TK 632
CPSXDD K

Giá thành Giá thành
CP thc t (1) thc t (4) thc t (5)

CP NC TT

CP thc t (2)

CP SX chung

CP thc t (3)


CPSXDD CK


Gii thích s đ:
(1) Kt chuyn chi phí nguyên vt liu trc tip đ xác đnh kt qu kinh doanh
(2) Kt chuyn chi phí nguyên nhân công trc tip đ xác đnh kt qu kinh doanh
(3) Kt chuyn chi phí sn xut chung đ xác đnh kt qu kinh doanh

(4) Nhp kho thành phm t sn xut
(5) Kt chuyn giá vn hàng bán trong k
Chi phí sn xut thc t
 thng đc thu thp sau khi quá trình sn xut đã kt
thúc, là c s đ xác đnh giá thành thc t ca sn phm.
1.2.6.2. K toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm theo chi phí
thc t kt hp vi chi phí c tính
CPSX = n giá phân b x Mc đ hat đng thc t (sn phm,
c tính CPSX d toán s gi lao đng, s gi máy)
n giá phân b = Tng chi phí sn xut chung d toán
CP SX chung ∑ Mc đ hot đng chn làm cn c phân b
(Tng s gi máy …)
16
S đ 1.4: S đ k toán h thng k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm
theo chi phí thc t kt hp vi chi phí c tính


TK 621 TK 154 TK 155 TK 632
CPSXDD K

CP thc t (1) CP thc t kt hp CP thc t kt hp
CP c tính(4) CP c tính (5)

TK 622

CP thc t (2)

TK 627

CP c tính (3)

CPSXDD CK


Gii thích s đ:
(1) Kt chuyn chi phí nguyên vt liu trc tip đ xác đnh kt qu kinh doanh
(2) Kt chuyn chi phí nguyên nhân công trc tip đ xác đnh kt qu kinh doanh
(3) Phân b chi phí sn xut chung c tính đ xác đnh kt qu kinh doanh
(4) Nhp kho thành phm t sn xut
(5) Kt chuyn giá vn hàng bán trong k
Do chi phí sn xut chung trong k
đc c tính nên vào cui k k toán xác
đnh mc chênh lch gia thc t vi c tính và tin hành điu chnh:
* Nu mc chênh lch nh, k toán thc hin điu chnh khon phân b tha
(thiu) vào giá vn hàng bán trong k.
K toán phn ánh: N
 TK 632
CÓ TK 627
* Nu mc chênh lch ln, k toán phân b mc chênh lch này vào tt c các đi
tng chu chi phí có liên quan, gm chi phí sn xut d dang, thành phm, giá vn hàng
bán trong k theo t l kt cu ca chúng theo công thc: