BỘ MÔN-ĐỊA CHẤT MÔI TRƯỜNG

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯỜNG
GVGD: TS. Hà Quang Hải
Bộ môn:




TAI BIẾN BỜ BIỂN
TAI BIẾN BỜ BIỂN
TRÌNH BÀY :NHÓM
TRÌNH BÀY :NHÓM
6
6




NỘI DUNG
NỘI DUNG
Tiến trình bờ biển
Tiến trình bờ biển
Các tai biến bờ biển
Các tai biến bờ biển

Tai biến bờ biển
Tai biến bờ biển
và các công trình kiến trúc
và các công trình kiến trúc
Vài ví dụ về hoạt động của con người
Vài ví dụ về hoạt động của con người
và tai biến bờ biển
và tai biến bờ biển
Nhận định và đánh giá
Nhận định và đánh giá
tai biến bờ
tai biến bờ


biển
biển
Tổng kết
Tổng kết
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu




1.Mục tiêu nghiên cứu
1.Mục tiêu nghiên cứu

Hiểu thế nào là xoáy thuận nhiệt đới và tai biến do chúng gây ra
Hiểu thế nào là xoáy thuận nhiệt đới và tai biến do chúng gây ra


Thuật ngữ cơ bản của các sóng, sóng được phát sinh như thế nào và
Thuật ngữ cơ bản của các sóng, sóng được phát sinh như thế nào và
chuyển gì xảy ra khi sóng tiến vào vực nước nông của các vùng bờ biển.
chuyển gì xảy ra khi sóng tiến vào vực nước nông của các vùng bờ biển.

Có thể xác định được một bờ biển và các thành phần cơ bản của nó, chu
Có thể xác định được một bờ biển và các thành phần cơ bản của nó, chu
trình vận chuyển vật liệu trầm tích ven biển.
trình vận chuyển vật liệu trầm tích ven biển.

Làm quen với những chu trình chính có liên quan đến xói lở bờ biển.
Làm quen với những chu trình chính có liên quan đến xói lở bờ biển.

Hiểu các khái niệm của: ô ven bờ biển (littoral cell), lượng trầm tích biển
Hiểu các khái niệm của: ô ven bờ biển (littoral cell), lượng trầm tích biển
(beach budget), sóng theo mùa (wave climate).
(beach budget), sóng theo mùa (wave climate).

Các công trình bảo vệ bờ biển
Các công trình bảo vệ bờ biển

Đánh giá các hoạt động của con người đến xói lở bờ biển.
Đánh giá các hoạt động của con người đến xói lở bờ biển.

Tại sao chúng ta đang ở bước ngoặc đối với những điều chỉnh cho việc xói
Tại sao chúng ta đang ở bước ngoặc đối với những điều chỉnh cho việc xói
lở bờ biển.
lở bờ biển.

2. Tiến trình bờ biển
2. Tiến trình bờ biển


2.1 Sóng
2.1 Sóng


Khái niệm
Khái niệm

Sóng được sinh ra bởi
Sóng được sinh ra bởi
những cơn bão ngoài khơi
những cơn bão ngoài khơi

Kích thước của sóng sinh
Kích thước của sóng sinh
ra phụ thuộc vào:
ra phụ thuộc vào:
–
Vận tốc của gió.
Vận tốc của gió.
–
Khoảng thời gian gió thổi.
Khoảng thời gian gió thổi.
–
Khoảng cách gió thổi xuyên

Khoảng cách gió thổi xuyên
qua bề mặt của nước.
qua bề mặt của nước.




2. Tiến trình bờ biển
2. Tiến trình bờ biển
2.1 Sóng
2.1 Sóng
Hình dạng cơ bản của sóng
Hình dạng cơ bản của sóng


Trong khu vực bão hoạt động, sóng
Trong khu vực bão hoạt động, sóng
biển sinh ra với hình dạng và kích
biển sinh ra với hình dạng và kích
thước rất khác nhau, nhưng vì
thước rất khác nhau, nhưng vì
chúng di chuyển liên tục từ nơi
chúng di chuyển liên tục từ nơi
phát ra nên chúng được xếp vào
phát ra nên chúng được xếp vào
những nhóm sóng giống nhau
những nhóm sóng giống nhau
.
.
Những tham số quan trọng là:

Những tham số quan trọng là:

Chu kì sóng (wave period):
Chu kì sóng (wave period):

Độ dài sóng hay bước sóng (wave
Độ dài sóng hay bước sóng (wave
length):
length):

Độ cao sóng (wave height):
Độ cao sóng (wave height):


*
*
hình dạng của sóng di chuyển qua các lới nước
hình dạng của sóng di chuyển qua các lới nước






2. Tiến trình bờ biển
2. Tiến trình bờ biển
2.1 Sóng
2.1 Sóng
Khúc xạ sóng
Khúc xạ sóng

Sự khúc xạ sóng là hiện
Sự khúc xạ sóng là hiện
tượng khi sóng càng
tượng khi sóng càng
tiến vào gần bờ có xu
tiến vào gần bờ có xu
thế đổi hướng sao cho
thế đổi hướng sao cho
khi đến bờ thì thẳng
khi đến bờ thì thẳng
gốc với bờ.
gốc với bờ.
Chiều dài sóng càng
Chiều dài sóng càng
lớn thì tác dụng khúc
lớn thì tác dụng khúc
xạ càng mạnh
xạ càng mạnh
Sóng có thể phá hủy bờ
Sóng có thể phá hủy bờ
hoặc tích tụ bùn cát vì
hoặc tích tụ bùn cát vì
vậy bờ biển có xu thế
vậy bờ biển có xu thế
san bằng
san bằng
.
.

Khúc xạ sóng
Khúc xạ sóng




Năng lượng sóng
Năng lượng sóng
:
:

Khi vào bờ sóng bị vỡ ra và năng lượng của nó bị mất trên
Khi vào bờ sóng bị vỡ ra và năng lượng của nó bị mất trên
đường bờ biển. Năng lượng bị mất này rất lớn.
đường bờ biển. Năng lượng bị mất này rất lớn.

Năng lượng sóng tỉ lệ với bình phương độ cao sóng.
Năng lượng sóng tỉ lệ với bình phương độ cao sóng.

Với điều kiên mực nước sâu, ta có thể dự đoán được năng
Với điều kiên mực nước sâu, ta có thể dự đoán được năng
lượng độ cao sóng, chu kỳ, vận tốc sóng dự vào khoảng cách,
lượng độ cao sóng, chu kỳ, vận tốc sóng dự vào khoảng cách,
tốc độ gió và thời gian gió thổi qua mặt nước.
tốc độ gió và thời gian gió thổi qua mặt nước.


sóng vỡ ra có thể dâng lên đỉnh và đập mạnh vào bờ hoăc là
sóng vỡ ra có thể dâng lên đỉnh và đập mạnh vào bờ hoăc là
tràn nhẹ nhàng lên bãi biển
tràn nhẹ nhàng lên bãi biển

Tổng năng lượng trong suốt thời gian sóng đập vào bờ gần
Tổng năng lượng trong suốt thời gian sóng đập vào bờ gần
như là không đổi. Nhưng có thể xem là giá trị biến thiên của
như là không đổi. Nhưng có thể xem là giá trị biến thiên của
năng lượng mất đi khi sóng đập vào bờ.
năng lượng mất đi khi sóng đập vào bờ.
sóng vỡ ra có thể
sóng vỡ ra có thể
dâng lên đỉnh và đập mạnh vào bờ hoăc là tràn nhẹ
dâng lên đỉnh và đập mạnh vào bờ hoăc là tràn nhẹ
nhàng lên bãi
nhàng lên bãi




Năng lượng sóng
Năng lượng sóng

còn hiện tượng sóng
còn hiện tượng sóng
lớn vỡ bờ (plunging
lớn vỡ bờ (plunging

breaker) là nguyên
breaker) là nguyên
nhân của nhiều hiện
nhân của nhiều hiện
tượng xói lở bờ biển.
tượng xói lở bờ biển.

Với hiện tượng sóng
Với hiện tượng sóng
tràn (spilling breaker)
tràn (spilling breaker)
thuận lợi cho sự lắng
thuận lợi cho sự lắng
động cát trên biển
động cát trên biển




2. Tiến trình bờ biển
2. Tiến trình bờ biển
2.2 Tiến trình bãi biển
2.2 Tiến trình bãi biển


Các khái niệm:
Các khái niệm:

Bãi biển (beach)
Bãi biển (beach)


Vách đứng bờ biển
Vách đứng bờ biển
(seacliff or dune line)
(seacliff or dune line)

Bờ thềm ven biển (berm)
Bờ thềm ven biển (berm)

Bề mặt của bãi biển
Bề mặt của bãi biển
(beach face)
(beach face)

Đới sóng đập vào (swach
Đới sóng đập vào (swach
zone)
zone)

Đới sóng vỗ bờ (surf
Đới sóng vỗ bờ (surf
zone)
zone)

Đới sóng vỡ (breaker
Đới sóng vỡ (breaker
zone)
zone)

Vùng lõm ven bờ

Vùng lõm ven bờ
(longshore trough) và
(longshore trough) và
dãi chắn cát dọc bờ
dãi chắn cát dọc bờ
(longshore bar )
(longshore bar )




2. Tiến trình bờ biển
2. Tiến trình bờ biển
2.2 Tiến trình bãi biển
2.2 Tiến trình bãi biển






2. Tiến trình bờ biển
2. Tiến trình bờ biển
2.2 Tiến trình bãi biển
2.2 Tiến trình bãi biển


Hoạt động vận chuyển và trầm đọng vật liệu
Hoạt động vận chuyển và trầm đọng vật liệu
:*

:*




2. Tiến trình bờ biển
2. Tiến trình bờ biển
2.3 Ô ven bờ, lượng trầm tích biển, sóng theo mùa
2.3 Ô ven bờ, lượng trầm tích biển, sóng theo mùa
Đây là những khái niệm cơ bản để đánh giá xói lở bờ biển
Đây là những khái niệm cơ bản để đánh giá xói lở bờ biển

Ô ven bờ (littoral cell):là 1 phần của đường ven bờ biển bao
Ô ven bờ (littoral cell):là 1 phần của đường ven bờ biển bao
gồm toàn bộ chu trình vận chuyển trầm tích đến bờ biển sự vận
gồm toàn bộ chu trình vận chuyển trầm tích đến bờ biển sự vận
chuyển dọc theo bờ biển.
chuyển dọc theo bờ biển.

Lượng trầm tích biển(beach budget): mỗi khu vực có môt
Lượng trầm tích biển(beach budget): mỗi khu vực có môt
lượng trầm tích nhất định hằng năm,bao gồm quá trình vận
lượng trầm tích nhất định hằng năm,bao gồm quá trình vận
chuyển đến và lấy đi hăng năm ở khu vực đó.
chuyển đến và lấy đi hăng năm ở khu vực đó.

Sóng theo mùa (wave climate):là đặc điểm thống kê hàng năm,
Sóng theo mùa (wave climate):là đặc điểm thống kê hàng năm,
bao gồm các yếu tố cơ bản như: độ cao của sóng, chu kỳ và
bao gồm các yếu tố cơ bản như: độ cao của sóng, chu kỳ và

phương hướng của sóng, phục vụ cho mục đích tính toán năng
phương hướng của sóng, phục vụ cho mục đích tính toán năng
lượng sóng ở các khu vực nhất định.
lượng sóng ở các khu vực nhất định.




3. CÁC TAI BIẾN BỜ BIỂN
3. CÁC TAI BIẾN BỜ BIỂN
Xoáy thuận nhiệt đới (bão)
Xoáy thuận nhiệt đới (bão)
Lũ thủy triều
Lũ thủy triều
Xói lở bờ biển
Xói lở bờ biển




3.1 Xoáy thuận nhiệt đới
3.1 Xoáy thuận nhiệt đới

Bão và áp thấp nhiệt đới được gọi chung
Bão và áp thấp nhiệt đới được gọi chung
là Xoáy thuận nhiệt đới.
là Xoáy thuận nhiệt đới.

Tập trung ở vĩ độ 8
Tập trung ở vĩ độ 8

0
0
Bắc đến 15
Bắc đến 15
0
0
Nam
Nam

Bão là hiện tượng đặc biệt nguy hiểm,
Bão là hiện tượng đặc biệt nguy hiểm,
gây ra gió rất mạnh, mưa rất lớn, gây lũ
gây ra gió rất mạnh, mưa rất lớn, gây lũ
lụt nghiêm trọng, có khi trở thành thảm
lụt nghiêm trọng, có khi trở thành thảm
họa.
họa.

Sóng sinh ra do gió xoáy (storm surges)
Sóng sinh ra do gió xoáy (storm surges)
là loại gây chết người nhiều nhất trong
là loại gây chết người nhiều nhất trong
các cơn bão nhiệt đới.
các cơn bão nhiệt đới.




Nước dâng do bão
Nước dâng do bão

Bão Katrina 29/8/2005 ở New Orleans
Bão Katrina 29/8/2005 ở New Orleans




Thiệt hại do bão Andrew 8/1992 ở
Thiệt hại do bão Andrew 8/1992 ở
Mỹ
Mỹ

Hơn 25
Hơn 25
triệu USD
triệu USD

23 người
23 người
chết
chết

25.000 căn
25.000 căn
nhà bị phá

nhà bị phá
hủy,100.00
hủy,100.00
0 căn bị hư
0 căn bị hư
hại nặng
hại nặng




Thiệt hại do bão ở Việt Nam
Thiệt hại do bão ở Việt Nam

5/1904 làm đổ hẳn chuyến tài hỏa Sài Gòn –Mỹ Tho.làm 5000
5/1904 làm đổ hẳn chuyến tài hỏa Sài Gòn –Mỹ Tho.làm 5000
người chết.
người chết.

12/1999 nước dâng làm 748 người chết, thiệt hại 4758 tỷ đồng.
12/1999 nước dâng làm 748 người chết, thiệt hại 4758 tỷ đồng.

5/2006 bão Durian làm hơn 10 người thiệt mạng và hơn 100 nhà
5/2006 bão Durian làm hơn 10 người thiệt mạng và hơn 100 nhà
bị tốc mái
bị tốc mái

Xangsane 9/2006 đổ bộ vào Đà Nẵng, thiệt hại: 71 người chết,
Xangsane 9/2006 đổ bộ vào Đà Nẵng, thiệt hại: 71 người chết,
527 ng bị thương, 7 người mất tích, 16000 nhà sập, 25000 nhà tốc

527 ng bị thương, 7 người mất tích, 16000 nhà sập, 25000 nhà tốc
mái, 52000 nhà bị ngập nước, 579 tàu thuyền bị hư hại, thiệt hại
mái, 52000 nhà bị ngập nước, 579 tàu thuyền bị hư hại, thiệt hại
trên 10 tỷ đồng.
trên 10 tỷ đồng.

Lekima đổ bộ vào địa phận giáp ranh 2 tỉnh Quảng Bình và Hà
Lekima đổ bộ vào địa phận giáp ranh 2 tỉnh Quảng Bình và Hà
Tỉnh ngày 3/10/2007, làm 37 ng chết, 24 ng mất tích, 6000 nhà
Tỉnh ngày 3/10/2007, làm 37 ng chết, 24 ng mất tích, 6000 nhà
sập, 50000 nhà bị hư hại, 25000 ha lúa và 100000 ha hoa màu bị
sập, 50000 nhà bị hư hại, 25000 ha lúa và 100000 ha hoa màu bị
hư hại, 600000 m3 đất bị sạt lở.
hư hại, 600000 m3 đất bị sạt lở.




3.2 Lụt thủy triều (tidal
3.2 Lụt thủy triều (tidal
flood)
flood)

Lụt thuỷ triều là sự kết hợp các cơn bão
Lụt thuỷ triều là sự kết hợp các cơn bão
nhỏ với sóng triều cao
nhỏ với sóng triều cao

Thiệt hại do lụt thủy triều
Thiệt hại do lụt thủy triều

Trận lụt ở Bangor, Maine
Trận lụt ở Bangor, Maine
vào 2/2/1976 đã bị ngập
vào 2/2/1976 đã bị ngập
lụt với 3.7 m, lũ đã dâng
lụt với 3.7 m, lũ đã dâng
lên rất nhanh đạt đến độ
lên rất nhanh đạt đến độ
sâu tối đa trong vòng
sâu tối đa trong vòng
chưa đầy 15 phút.
chưa đầy 15 phút.

3/10/2007, bão số 5
3/10/2007, bão số 5
(Lêkima) đổ bộ vào Hà
(Lêkima) đổ bộ vào Hà
Tĩnh - Quảng Bình. Nước
Tĩnh - Quảng Bình. Nước
biển dâng cao do gió bão
biển dâng cao do gió bão
kết hợp với triều cường
kết hợp với triều cường
làm ảnh hưởng đến nhiều
làm ảnh hưởng đến nhiều
tuyến đê

tuyến đê
Sóng biển kêt hợp với triều cường dâng cao
Sóng biển kêt hợp với triều cường dâng cao






Thames barrier
Thames barrier




Cơ chế họat đông của Thames barrier
Cơ chế họat đông của Thames barrier




3.3 Xói lở bờ biển
3.3 Xói lở bờ biển
Khái niệm
Khái niệm
Xói lở bờ biển là kết
Xói lở bờ biển là kết
quả của việc tăng
quả của việc tăng
mực nước biển toàn

mực nước biển toàn
cầu và sự phát triển
cầu và sự phát triển
không hợp lý ở khu
không hợp lý ở khu
vực bờ biển
vực bờ biển
Xói lở bờ biển xảy ra
Xói lở bờ biển xảy ra
liên tục hơn, có thể
liên tục hơn, có thể
tiên đoán tiến trình
tiên đoán tiến trình