1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
PHM VN LAI
HOÀN THIN HOT NG TÍN
DNG U T TI NGÂN HÀNG
PHÁT TRIN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
NM 2009
2
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
HOÀN THIN HOT NG TÍN
DNG U T TI NGÂN HÀNG
PHÁT TRIN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
Chuyên ngành : Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
Ngi hng dn khoa hc : PGS.TS. TRN HOÀNG NGÂN
Ngi thc hin : PHM VN LAI
NM 2009
3
LI CAM OAN
Tác gi xin cam đoan toàn b lun vn thc s kinh t này là do chính tác
gi vit. Các bng s liu s dng trong lun vn hoàn toàn không sao chép t
các bng s liu trong các lun vn, lun án, công trình nghiên cu khác.
Hc viên thc hin
Phm Vn Lai
4
MC LC
Trang
Trang ph bìa
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng, hình
M U 1
1. Tính cp thit ca đ tài 1
2. Mc đích, đi tng và phm vi nghiên cu 2
3. Phng pháp nghiên cu 2
4. Kt cu ca lun vn 3
Chng 1. LÝ LUN C BN V TÍN DNG U T VÀ NGÂN
HÀNG PHÁT TRIN 4
1.1. Lý lun c bn v tín dng đu t 4
1.1.1. S cn thit ca tín dng đu t . 4
1.1.2. Khái nim, bn cht và đc đim ca tín dng đu t 5
1.1.2.1. Khái nim tín dng đu t. 5
1.1.2.2. Bn cht ca tín dng đu t 6
1.1.2.3. c đim ca tín dng đu t. 6
1.1.3. Vai trò ca TDT đi vi nn kinh t. 7
1.1.3.1. Tài tr vn cho các chung trình, d án trng đim quc gia 8
1.1.3.2. TDT là công c quan trng ca Nhà nc trong điu tit kinh t v
mô 8
1.1.3.3. TDT góp phn thúc đy chuyn dch CCKT 9
1.1.3.4. Nâng cao hiu qu đu t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
5
1.1.3.5. Góp phn nâng cao nng lc cnh tranh cho doanh nghip . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.1.4. Các yu t n h hng đn hot đng TDT. 11
1.1.4.1. Yu t kinh t, pháp lut 11
1.1.4.2.Yu t ni ti ca t chc qun lý ngun vn tín dng đu t 12
1.1.4.3. Khách hàng 13
1.1.5. Ri ro tín dng đu t. 13
1.1.5.1. Khái nim ri ro tín dng đu t 13
1.1.5.2. S khác nhau gia ri ro TDT và ri to tín dng NHTM. 14
1.1.5.3. ánh giá ri ro tín dng đu t 15
1.2. Tng quan v Ngân hàng phát trin. 15
1.2.1. Khái nim Ngân hàng phát trin. 15
1.2.2. S khác nhau c bn gia Ngân hàng phát trin và NHTM. 16
1.2.3. Hot đng tín dng đu t ti Ngân hàng phát trin. 17
1.2.3.1. Huy đng vn cho tín dng đu t. 17
1.2.3.2. S dng vn tín dng đu t. 18
1.3. Hot đng tín dng đu t mt s quc gia và bài hc kinh nghim cho
Vit Nam. 19
1.3.1. Gii thiu hot đng TDT mt s quc gia 19
1.3.1.1. Hot đng TDT Trung Quc 20
1.3.1.2. Hot đng TDT Hàn Quc 21
1.3.1.3. Hot đng TDT Cng hòa Liên bang c 22
1.3.2. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 23
Kt lun chng I 25
Chng II. THC TRNG HOT NG TÍN DNG U T TI
NGÂN HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM 26
2.1. Tình hình kinh t Vit Nam giai đon 2004 - 2008 26
2.2. Gii thiu v Ngân hàng Phát trin Vit Nam. 31
6
2.2.1. S ra đi và đc đim ca Ngân hàng phát trin Vit Nam 31
2.2.2. Nhng kt qu đt đc đn 31/12/2008 32
2.3. Thc trng hot đng tín dng đu t ti Ngân hàng phát trin Vit
Nam 34
2.3.1. Tình hình huy đng vn cho tín dng đu t. 34
2.3.1.1. Mt s quy đnh v công tác huy đng, qun lý và s dng vn ti
NHPTVN. 34
2.3.1.2. Thc trng công tác huy đng vn ti NHPTVN 34
2.3.2. Thc trng hot đng cho vay vn TDT ti NHPTVN 36
2.3.2.1. C s pháp lý và c ch cho vay vn TDT 36
2.3.2.1.1. V đi tng cho vay. 36
2.3.2.1.2. iu kin cho vay 37
2.3.2.1.3. Lãi sut cho vay. 38
2.3.2.1.4. Mc vn cho vay. 39
2.3.2.1.5. Thi hn cho vay 39
2.3.2.1.6. Bo đm tin vay 39
2.3.2.2. Hot đng cho vay vn TDT ti NHPTVN. 40
2.3.2.2.1. Doanh s cho vay vn TDT. 40
2.3.2.2.2. Tình hình thu n 43
2.3.2.2.3. Tình hình d n TDT. 44
2.3.2.2.4. Cht lng n TDT 45
2.4. ánh giá hot đng tín dng đu t ti Ngân hàng phát trin Vit
Nam 47
2.4.1. Nhng thành tu 47
2.4.1.1. Ngun vn TDT ngày càng đóng góp quan trng cho s nghip
CNH, HH đt nc 47
2.4.1.2. m bo s bình đng gia các thành phn kinh t 49
7
2.4.1.3. Khuôn kh pháp lý đi vi TDT ngày càng hoàn thin 49
2.4.1.4. V th ca NHPTVN ngày càng đc nâng cao 50
2.4.2. Nhng hn ch trong hot đng TDT ti NHPTVN. 51
2.4.2.1. Ri ro TDT ngày càng cao. 51
2.4.2.2. Ngun vn TDT cha tht s n đnh và bn vng 51
2.4.2.3. Công tác marketing còn hn ch. 52
2.4.2.4. Tính chuyên nghip ca NHPTVN cha cao 53
2.4.3. Nguyên nhân ca nhng hn ch. 53
2.4.3.1. Nhng nguyên nhân t c ch chính sách. 53
2.4.3.2. Nhng nguyên nhân t NHPTVN. 57
Kt lun chng II 60
Chng III. GII PHÁP HOÀN THIN HOT NG TÍN DNG
U T TI NGÂN HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM 61
3.1. Mc tiêu phát trin kinh t Vit Nam. 61
3.2. Chin lc phát trin Ngân hàng phát trin Vit Nam 63
3.3. Gii pháp và kin ngh hoàn thin hot đng tín dng đu t ti
Ngân hàng phát trin Vit Nam 64
3.3.1. V phía các c quan qun lý nhà nc. 65
3.3.1.1. Hoàn thin c ch, chính sách TDT 65
3.3.1.2. Tng cng kim tra giám sát hot đng TDT 66
3.3.1.3. Nâng cao nng lc tài chính cho NHPTVN 67
3.3.2. V phía Ngân hàng phát trin Vit Nam. 67
3.3.2.1. y mnh công tác huy đng vn cho TPT 67
3.3.2.2. Hoàn thin h thng giám sát và qun tr ri ro tín dng 70
3.3.2.3. i mi c ch qun lý vn TDT ti NHPTVN 73
3.3.2.4. Tng cng công tác kim tra ni b 74
3.3.2.5. Phát trin và nâng cao cht lng ngun nhân lc 75
8
3.3.2.6. Phát trin h tng công ngh thông tin 76
3.3.2.7. Xây dng chin lc marketing và chính sách khách hàng. 77
3.3.2.8. Nâng cao cht lng phc v ca Ngân hàng phát trin Vit Nam. . 78
Kt lun chng III 79
KT LUN 80
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
9
DANH MC CÁC CH VIT TT
APEC Asia-Pacific Economic Cooperation - Din đàn hp tác kinh
t Châu Á - Thái Bình Dng
CCKT C cu kinh t
CDB China Development Bank - Ngân hàng phát trin Trung Quc
CIC Credit Information Center - H thng thông tin tín dng Ngân
hàng Nhà nc
CNH, HH Công nghip hóa, hin đi hóa
DNNN Doanh nghip nhà nc
DNNVV Doanh nghip nh và va
TPT u t phát trin
GDP Gross Domestic Product - Tng sn phm quc ni
KDB Korea Development Bank - Ngân hàng phát trin Hàn Quc
KfW Kreditanstalt fuor Wiederaufbau - Ngân hàng tái thit c
ICOR Incremental Capital Output Ratio - H s đu t tng trng
NHNN Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
NHPTVN Ngân hàng phát trin Vit Nam
NHTM Ngân hàng thng mi
NSNN Ngân sách nhà nc
ODA Official Development Assistance-H tr phát trin chính thc
TDT Tín dng đu t
TDXK Tín dng xut khu
TPCP Trái phiu chính ph
WTO World Trade Organization - T chc thng mi th gii
10
DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1. Tc đ tng trng kinh t Vit Nam so vi th gii và nhóm nc
theo khu vc
Bng 2.2. Các ch s phát trin ca Vit Nam 2007
Bng 2.3. C cu cho vay vn TDT
Bng 2.4. Tc đ tng d n TDT so vi ngành ngân hàng
DANH MC CÁC HÌNH
Hình 2.1. Tc đ tng GDP ca Vit Nam
Hình 2.2. C cu kinh t Vit Nam
Hình 2.3. Kim ngch xut khu Vit Nam
Hình 2.4. Ngun vn huy đng ti NHPTVN
Hình 2.5. Kt qu phát hành TPCP 2004 – 2008
Hình 2.6. Gii ngân vn TDT 2004-2008
Hình 2.7. Tình hình thu n vn TDT
Hình 2.8. D n vay vn TDT
Hình 2.9. D n quá hn TDT
Hình 2.10. T l n quá hn TDT
11
M U
1. TÍNH CP THIT CA TÀI.
Bt k mt nn kinh t nào mun tng trng và phát trin trc tiên
phi đáp ng nhu cu v vn. Ngun vn đc xem là mt yu t cc k quan
trng quyt đnh đn s phát trin kinh t - xã hi ca mi quc gia. Tc đ
tng trng kinh t ca mi nc ph thuc trc tip vào kh nng thu hút và
hiu qu s dng vn đu t toàn xã hi, trong đó ngun vn TDT ca Nhà
nc là mt b phn đóng vai trò rt quan trng.
Trong thi gian qua, chính sách TDT ca Nhà nc do NHPTVN thc
hin đã đem li hiu qu kinh t - xã hi thit thc. TDT đã thc s tr
thành mt công c quan trng ca Chính ph trong vic trin khai và thc
hin các chng trình, d án trng đim quc gia; góp phn thúc đy quá
trình chuyn dch CCKT đt nc theo hng CNH, HH; khai thác tim
nng kinh t ca tng vùng, min; thúc đy xã hi hóa giáo dc, y t và nâng
cao hiu qu s dng vn ODA. Bên cnh đó, ngun vn TDT ca Nhà
nc còn góp phn thc hin các mc tiêu mang tính xã hi nh xóa đói,
gim nghèo thông qua vic đu t xây dng các công trình thy li, giao
thông nông thôn đc bit là vic đu t phát trin khu vc min núi, Tây
nguyên, vùng sâu, vùng xa.
Tuy nhiên, hot đng TDT ti NHPTVN cng đã bc l nhiu hn ch
t c ch chính sách đn công tác qun lý điu hành. Chính vì th, vic
nghiên cu và tìm ra nhng gii pháp đ khc phc nhng hn ch nhm nâng
cao hiu qu hot đng và tng cng vai trò ca TDT đi vi s nghip
CNH, HH đt nc là rt cn thit. Xut phát t lý do đó mà tác gi chn đ
12
tài: “HOÀN THIN HOT NG TÍN DNG U T TI NGÂN
HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM” đ thc hin lun vn thc s kinh t ca
mình.
2. MC ÍCH, I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU.
2.1. Mc đích nghiên cu.
- Th nht, làm rõ nhng vn đ lý lun c bn v TDT và Ngân hàng
phát trin, nghiên cu thc tin hot đng TDT mt s quc gia trên th
gii đ rút ra bài hc kinh nghim cho Vit Nam .
- Th hai, phân tích thc trng hot đng TDT đ tìm ra nhng bt cp,
hn ch trong thc thi chính sách TDT ca Nhà nc ti NHPTVN đng
thi tìm ra nguyên nhân ca nhng bt cp và tn ti đó.
- Th ba, trên c s nhng hn ch đã đc nhn din và đnh hng
phát trin ca NHPTVN cng nh nhng kinh nghim quc t nghiên cu
đc, lun vn đa ra mt s gii pháp và kin ngh nhm góp phn hoàn
thin hot đng TDT ti NHPTVN trong thi gian ti.
2.2. i tng và phm vi nghiên cu.
i tng và phm vi nghiên cu ca lun vn là hot đng TDT bng
ngun vn trong nc ti NHPTVN giai đon 2004 - 2008. Lun vn không
nghiên cu các lnh vc hot đng khác ca NHPTVN nh: hot đng tín
dng xut khu, hot đng cho vay vn ODA, vn y thác ca các t chc tài
chính quc t,…
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU.
Lun vn vn dng phng pháp thng kê, so sánh, phân tích, tng hp
đ làm rõ thc trng hot đng TDT ti NHPTVN trong thi gian qua. Trên
c s phân tích s liu th cp t các thông tin, tài liu, báo cáo đã đc công
13
b và đnh hng phát trin ca ngành đ đa ra xu hng vn đng và phát
trin ca đi tng nghiên cu.
4. KT CU CA LUN VN.
Lun vn dài 80 trang, ngoài phn m đu và kt lun ni dung chính
ca lun vn gm ba chng:
- Chng 1: Lý lun c bn v tín dng đu t và Ngân hàng phát trin.
- Chng 2: Hot đng tín dng đu t ti Ngân hàng phát trin Vit Nam
- Chng 3: Gii pháp hoàn thin hot đng tín dng đu t ti Ngân
hàng phát trin Vit Nam.
14
Chng I LÝ LUN C BN V TÍN DNG U
T VÀ NGÂN HÀNG PHÁT TRIN
1.1. LÝ LUN C BN V TÍN DNG U T.
1.1.1. S cn thit ca tín dng đu t.
TDT ra đi t mâu thun gay gt gia nhu cu chi đu t phát trin
ngày càng ln ca nn kinh t quc dân và s gii hn v ngun lc ca Nhà
nc. TDT là kênh h tr vn quan trng đ phát trin nhng ngành, nhng
lnh vc trng yu ca nn kinh t hoc nhng lnh vc mang tính xã hi. Tùy
theo đc đim và yêu cu phát trin kinh t - xã hi trong tng giai đon mà
Nhà nc có s h tr khác nhau. Kinh nghim thc t hu ht các quc gia
có nn kinh t phát trin cho thy đ phát trin kinh t cn phi có nhng c
ch, chính sách h tr nhm đy nhanh quá trình đu t cho nhng ngành
kinh t trng đim có tác đng chi phi đn tc đ tng trng kinh t ca
mi nc.
i vi các nc đang phát trin, vic đu t xây dng và phát trin h
thng kt cu c s h tng đng b to đà thúc đy và duy trì tng trng
kinh t n đnh, bn vng là nhim v trng tâm ca mi quc gia. Tuy nhiên
trong tình trng NSNN eo hp, s tham gia đu t vn còn hn ch ca khu
vc dân doanh, ngun vn đu t trc tip t nc ngoài phi đi đu vi áp
lc cnh tranh quc t gay gt thì vic s dng công c TDT là mt gii
pháp hu hiu đc các quc gia la chn. Bên cnh đó, đ gim bt gánh
nng chi đu t phát trin cho NSNN, Nhà nc buc phi la chn nhng d
án không có kh nng thu hi vn trc tip đ cp phát vn đu t, còn đi
vi nhng d án có kh nng thu hi vn trc tip Nhà nc đu t thông qua
15
kênh TDT. Thông qua kênh TDT, các ch đu t đc Nhà nc cho vay
vn đ thc hin d án và phi có ngha v hoàn tr toàn b vn vay cho Nhà
nc trong mt khong thi gian nht đnh.
1.1.2. Khái nim, bn cht và đc đim ca tín dng đu t.
1.1.2.1. Khái nim tín dng đu t.
hiu rõ khái nim tín dng đu t, trc ht phi nghiên cu t khái
nim tng quát v tín dng:
“Tín dng” có ngun gc t ting Latinh là creditium có ngha là s tin
tng, tín nhim. Da trên s tin tng và tín nhim đó, quan h vay mn
mt lng giá tr di hính thái tin t hoc hin vt đc thc hin trong mt
khong thi gian nht đnh. Ngi cho vay da trên c s tín nhim ngi đi
vay, đó là hoàn tr đúng hn giá tr tín dng s chuyn giao mt lng giá tr
tín dng cho ngi đi vay. Nim tin đó có th đc thc hin trn vn khi có
s vn đng ngc chiu ca mt lng giá tr t ngi đi vay tr v ngi
cho vay đúng hn. Ngc li, nim tin y s không đc thc hin trn vn
hoc không đc thc hin nu giá tr ca khon vay không đc hoàn tr
hoc hoàn tr sai hn. Nh vy “Tín dng là mt phm trù kinh t ch mi
quan h vay mn da trên nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi sau mt thi
gian nht đnh”.
T đó có th đa ra khái nim TDT nh sau: TDT là mt hình thc
tín dng trong nn kinh t, biu hin mi quan h vay mn gia Nhà nc
và các ch th trong và ngoài nc da trên nguyên tc hoàn tr có thi hn
c gc và lãi. Hot đng TDT nhm thc hin mc tiêu đu t phát trin
kinh t - xã hi ca đt nc, h tr cho các d án đu t ca các thành phn
kinh t thuc mt s ngành, lnh vc quan trng, các chng trình kinh t ln
16
có tác đng trc tip đn chuyn dch CCKT, thúc đy tng trng kinh t
bn vng.
Hot đng TDT ca Nhà nc gm hai mt: mt mt Nhà nc vay
vn t các ch th trong và ngoài nc đ to lp qu tín dng nhm thc
hin nhim v đu t phát trin, mt khác Nhà nc cho vay li đi vi các
ch th trong nn kinh t đ thc hin các d án đu t có kh nng thu hi
vn trc tip (các d án không có kh nng thu hi vn thuc nhim v chi
đu t phát trin ca NSNN).
1.1.2.2. Bn cht ca tín dng đu t.
Bn cht ca TDT cha đng mi quan h kinh t gia Nhà nc và
các ch th trong và ngoài nc thông qua s vn đng giá tr vn tín dng.
Tuy nhiên, TDT là hình thc tín dng đc bit, bn cht ca TDT va
mang tính kinh t va mang tính xã hi:
- V mt kinh t: Tính li ích kinh t va th hin trc tip trên li tc
tin vay, va đc th hin gián tip di góc đ th hng các tin ích t
các d án đu t bng ngun vn TDT mang li.
- V mt xã hi: TDT s tp trung vào các lnh vc mà tín dng ngân
hàng không mun đu t hoc không th đu t (do d án đu t có quy mô
quá ln, thi hn cho vay dài, hiu qu kinh t đôi khi không đc đm bo )
đ gii quyt các vn đ mang tính xã hi ca đt nc nh gii quyt vic
làm, xóa đói gim nghèo, nâng cao cht lng dch v chm sóc sc khe
nhân dân, đm bo an sinh xã hi…
1.1.2.3. c đim ca tín dng đu t.
Qua phân tích khái nim và bn cht ca TDT, có th nhn thy loi
hình tín dng này có các đc đim c bn sau:
17
- Th nht, vic huy đng và s dng ngun vn TDT có s kt hp
hài hòa gia các nguyên tc tín dng và chính sách kinh t v mô ca Nhà
nc. Quan h TDT đc thit lp da trên các nguyên tc c bn ca tín
dng nh: t nguyn, có lãi, có thi hn, hoàn tr Tuy nhiên, do nhu cu
đu t phát trin các chng trình mc tiêu kinh t - xã hi phi đt đc đôi
khi nguyên tc t nguyn không đc tuân th tuyt đi. Vì mc tiêu phát
trin kinh t và li ích chung ca toàn xã hi, Chính ph có th ch đnh các
mi quan h tín dng cn thit vi các ch th nht đnh nhm tp trung
ngun vn đ thc hin các chng trình trng đim quc gia đem li li ích
chung cho toàn xã hi.
- Th hai, ngun vn đ cho vay đu t phát trin đc huy đng t
trong nc và ngoài nc. Trong nc, TDT có th vay vn nhàn ri t các
t chc, huy đng vn t phát hành trái phiu trong nc. Ngoài nc, TDT
có th vay n hoc nhn vin tr t các Chính ph, các t chc tài chính - tin
t quc t.
- Th ba, đi tng cho vay ca TDT là nhng d án thuc các ngành
cn h tr đu t theo ch trng đu t ca Nhà nc hoc theo chính sách
kinh t v mô nhm thúc đy quá trình chuyn dch CCKT quc dân theo đnh
hng chin lc phát trin kinh t - xã hi trong tng giai đon.
- Th t, c ch cho vay TDT vi nhiu u đãi nh: thi hn cho vay
dài, lãi sut cho vay thp hn lãi sut th trng, u đãi v bo đm tin vay,
v quy mô vn vay
1.1.3. Vai trò ca TDT đi vi nn kinh t.
Trong nn kinh t th trng, TDT đóng vai trò rt quan trng đi vi
quá trình phát trin kinh t - xã hi ca mi quc gia, đc bit là các nc
18
đang phát trin. Chúng ta có th xem xét vai trò ca TDT trên mt s khía
cnh sau:
1.1.3.1. Tài tr vn cho các chng trình, d án trng đim quc gia.
Mt trong nhng nhim v hàng đu ca Nhà nc là trc tip đu t
xây dng các công trình trng đim quc gia, đc bit là các d án thuc kt
cu h tng. Nhng công trình này có đc đim là: mc vn đu t ln, thi
gian đu t dài, t sut sinh li thp hoc không sinh li nên không hp dn
các thành phn kinh t khác. Trong điu kin thu NSNN có hn thì TDT ca
Nhà nc chính là gii pháp tích cc đ gii quyt bài toán vn đu t cho
các d án quan trng này. Ngoài ra, vic huy đng vn tín dng gn vi các
công trình trng đim quc gia mà chính tm c và v th ca các công trình
đó s to đc h s tín nhim cao đi vi các nhà đu t. ây s là mt
thun li rt ln cho vic huy đng vn đ xây dng và phát trin kt cu c
s h tng.
1.1.3.2. TDT là công c quan trng ca Nhà nc trong điu tit
kinh t v mô.
Kinh t th trng là bc phát trin cao ca nn kinh t sn xut hàng
hóa nhng bn thân nó luôn có nhng khuyt tt c hu. Chính vì vy đ bo
đm cho nn kinh t phát bn vng cn phi có s can thip ca Nhà nc
vào nn kinh t. thc hin vai trò điu tit kinh t v mô bên cnh các công
c tài chính vn có nh thu, phí, chi NSNN, Nhà nc còn s dng công
c quan trng khác là TDT. Vai trò điu tit kinh t v mô ca TDT th
hin các mt sau:
- Th nht, thông qua hot đng cho vay cung ng vn đu t cho nn
kinh t, TDT đã góp phn thúc đy tng trng kinh t, to công n vic
19
làm. ng thi, vi c ch cho vay u đãi TDT còn góp phn đnh hng
đu t cho nn kinh t.
- Th hai, thông qua vic huy đng vn và cho vay, TDT tác đng trc
tip đn cung - cu vn trên th trng, t đó nh hng đn t l lm phát và
mt bng lãi sut trên th trng.
- Th ba, thông qua vic đu t cho các d án phc v xut khu hoc
đu t ra nc ngoài di hình thc h tr phát trin chính thc, TDT tác
đng đn cán cân thanh toán và t giá hi đoái.
- Th t, hot đng to ngun thông qua kênh phát hành TPCP có nh
hng rt ln đn th trng vn. Vic xut hin TPCP do c quan qun lý
ngun vn TDT phát hành đã góp phn làm đa dng lng hàng hóa trên th
trng chng khoán. ng thi, nghip v s dng vn TDT s to ra
ngun đm bo ngha v n đi vi lng TPCP đã phát hành, t đó làm cho
giá tr TPCP trên th trng ngày càng tng, góp phn thúc đy th trng
ngày càng phát trin.
1.1.3.3. TDT góp phn thúc đy chuyn dch CCKT.
Chuyn dch CCKT là mt yêu cu tt yu trong quá trình thc hin
CNH, HH các quc gia. xây dng mt nn kinh t n đnh và phát
trin bn vng đòi hi phi xác đnh đc mt CCKT hp lý, gii quyt hài
hòa mi quan h gia các ngành và các thành phn kinh t nhm gii phóng
sc sn xut, nâng cao ni lc, tng bc hi nhp kinh t quc t. Quá trình
chuyn dch CCKT luôn có s đóng góp quan trng ca TDT. iu này
đc th hin trên hai phng thc sau đây:
- Th nht, ngun vn TDT ca Nhà nc trc tip h tr các chng
trình kinh t, các ngành, các d án, các sn phm trng đim ca đt nc
nhm nâng cao t trng các ngành này trong GDP. Ngun vn u đãi này đc
20
bit cn thit trong vic phát trin các ngành mi, công ngh mi, vt liu
mi có kh nng to ra bc đt phá, thúc đy các ngành, các sn phm khác
phát trin. Phng thc tác đng trc tip bc đu có th mang li hiu qu
chuyn dch chuyn CCKT nhanh chóng theo k hoch ca Nhà nc.
- Th hai, ngun vn TDT ca Nhà nc tác đng gián tip ti quá
trình chuyn dch CCKT thông qua vic đu t phát trin kt cu h tng, phát
trin khoa hc công ngh, giáo dc, y t Kt cu h tng có vai trò ht sc
quan trng, là điu kin thit yu đ thúc đy quá trình chuyn dch CCKT
theo hng CNH, HH. Phát trin y t, giáo dc va là mc tiêu ca phát
trin kinh t, va là gii pháp nâng cao cht lng ngun nhân lc đáp ng
yêu cu ca quá trình chuyn dch CCKT. Trong khi đó, khoa hc công ngh
là mt b phn quan trng ca lc lng sn xut hin đi, là yu t quyt
đnh cht lng cng nh tính cnh tranh ca sn phm, ca doanh nghip và
ca c nn kinh t. Tuy nhiên, đây là nhng lnh vc ít hp dn đi vi thành
phn kinh t ngoài quc doanh do đó ngun vn TDT cn tp trung đu t
vào nhng lnh vc này.
1.1.3.4. Nâng cao hiu qu đu t .
Chi đu t phát trin là ni dng chi quan trng và chim t trng ln trong
c cu chi NSNN hàng nm, nhng thc trng chung hu ht các quc gia hin
nay là hiu qu đu t công còn thp. Các d án đc đu t bng ngun vn
NSNN thng dàn trãi, kéo dài, gây tht thoát, lãng phí ngun lc ca Nhà
nc, cht lng công trình thp kém. hn ch tình trng trên đng thi nâng
cao hiu qu s dng vn NSNN, các quc gia mt mt phi tng cng công
tác qun lý đu t và xây dng mt khác đy mnh kênh TDT đ đu t cho
các d án có kh nng thu hi vn trc tip thay cho kênh cp phát đu t t
NSNN.
21
Nâng cao hiu qu đ u t là yêu cu tiên quyt đi vi hot đng TDT
c a Nhà n c . V phí a N hà n c, vic đm bo tính hiu qu ca d án đ u t
đóng vai trò quan trng trong vic bo toàn và phát trin ngun vn TDT.
Chính vì th, quá trình thm đnh và la chn d án cho vay phi đt tính hiu
qu lên hàng đu. C ch qun lý vn vay phi cht ch, tng cng kim tra,
giám sát trc, trong và sau khi gii ngân nhm bo đm vn vay đc s dng
đúng mc đích và thu hi n vay đy đ, đúng thi hn. V phía ch đu t, do
phi thc hin ngha v hoàn tr n gc và lãi khi đn hn buc các ch đu t
phi la chn nhng d án có t sut sinh li cao, đng thi ct gim chi phí đn
mc thp nht, không ngng nâng cao hiu qu hot đng nhm đm bo ngun
tr n cho Nhà nc theo đúng cam kt. Nh vy, TDT không ch giúp gim
bt áp lc chi đu t cho NSNN mà còn góp phn nâng cao hiu qu đu t ca
nn kinh t.
1.1.3.5. Góp phn nâng cao nng lc cnh tranh cho doanh nghip.
i vi các doanh nghip, ngun vn TDT góp phn h tr đi mi
thit b, công ngh, nâng cao nng sut và cht lng sn phm. T đó góp
phn nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip trên th trng, giúp cho
doanh nghip duy trì đc th trng truyn thng và m rng thê m t h
trng mi. Bên cnh đó, TDT còn h tr cho nhng doanh nghip hot
đng trên các đa bàn có điu kin kinh t - xã hi khó khn trong m t thi
gian nht đnh nhm thúc đy phát trin kinh t vùng, to s n đnh chung
cho quc gia.
1.1.4. Các yu t nh hng đn hot đng tín dng đu t.
1.1.4.1. Yu t kinh t, pháp lut.
Môi trng kinh t tác đng trc tip đn hot đng TDT ca Nhà
nc. Yu t kinh t bao gm tc đ tng trng GDP, mc đ lm phát, lãi
22
sut, chính sách t giá, cán cân thanh toán, c cu kinh t, s bin đng ca
th trng tài chính,… Tùy thuc vào s bin đng ca các yu t kinh t v
mô cng nh yêu cu phát trin kinh t trong tng giai đon Chính ph s
điu chnh quy mô hot đng TDT sao cho phù hp. Vic điu chnh đc
thc hin thông qua c ch cho vay vn TDT đc th hin bng nhng quy
đnh c th v đi tng cho vay, lãi sut cho vay, thi hn cho vay, mc vn
cho vay, bo đm tin vay,…
Tín dng là lnh vc hot đng đc kim soát cht ch v phng din
pháp lut hn so vi các lnh vc khác. TDT là hình thc tín dng đc thù
chu s điu chnh ca Lut riêng bên cnh các quy đnh pháp lut khác có
liên quan. Chính vì th, h thng pháp lut đy đ, đng b, thng nht s to
điu kin thun li cho hot đng TDT và ngc li.
1.1.4.2.Yu t ni ti ca t chc qun lý ngun vn tín dng đu t.
- Yu t ngun nhân lc: đây đc xem là yu t cc k quan trng
quyt đnh s thành bi ca bt k t chc nào, đc bit là đi vi hot đng
ngân hàng. Cht lng ngun nhân lc đc th hin thông qua trình đ qun
tr ca cán b qun lý, trình đ chuyên môn ca đi ng nhân viên, c cu
nhân s, chính sách nhân s, kh nng thu hút nhân tài, chính sách phân phi
thu nhp, …
- Kh nng tài chính: yu t tài chính th hin quy mô vn t có và
kh nng huy đng vn cho đu t phát trin. Vic bo đm n đnh quy mô
ngun vn là điu kin đ thúc đy tng trng quy mô hot đng TDT ca
Nhà nc.
- Yu t c s h tng: bao gm h tng phn cng và phn mm nh: h
thng tr s làm vic, trang thit b qun lý, h thng mng, truyn thông, vn
hóa doanh nghip…
23
1.1.4.3. Khách hàng.
- Nng lc sn xut kinh doanh ca doanh nghip: biu hin hiu qu
s dng tài sn hin có mà ch yu là tài sn c đnh, c th đó là quá trình
sn xut sn phm, dây chuyn và công ngh sn xut, công sut ca m á y
móc thit b, h thng phân phi sn phm
- Nng lc tài chính ca doanh nghip: th hin khi lng vn t có,
t trng vn t có trong tng ngun vn s dng và kh nng huy đng các
ngun vn khác trên th trng cho hot đng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip. Nng lc tài chính ca doanh nghip càng cao thì kh nng đáp ng
các điu kin tín dng càng ln và ngc li.
- Kh nng t chc và qun lý doanh nghip: Doanh nghip vay vn
TDT phi có trình đ t chc, qun lý nht đnh. Nng lc qun lý th hin
: c cu t chc doanh nghip, t chc sn xut, t chc lao đng, t chc
các hot đng thng mi phù hp vi quy mô và đc đim ca doanh
nghip; t chc h thng hch toán k toán và qun lý tài chính phù hp vi
các quy đnh ca pháp lut.
- S đáp ng điu kin TDT: D án đu t phi thuc đi tng đc
h tr đu t theo quy đnh ca Nhà nc, phi chng minh đc s cn thit,
m c đích đu t, hiu qu đu t cng nh s phù hp ca quá trình đu t
vi quy hoch tng th và k hoch phát trin kinh t - xã hi ca đt nc.
1.1.5. Ri ro tín dng đu t.
1.1.5.1. Khái nim ri ro tín dng đu t.
- Khái nim ri ro tín dng: Theo Quyt đnh s 493/Q - NHNN ca
Thng đc NHNN Vit Nam: “Ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng
ca t chc tín dng là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng
24
ca t chc tín dng do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng
thc hin ngha v ca mình theo cam kt”
- T khái nim ri ro tín dng ta có th đa ra khái nim ri ro TDT
nh sau: Ri ro TDT là kh nng xy ra tn tht phát sinh trong quá trình
cho vay vn TDT ca Nhà nc, biu hin trên thc t thông qua vic khách
hàng không tr đc n (gc và lãi) hoc tr n không đúng hn theo cam kt.
1.1.5.2. S khác nhau gia ri ro TDT và ri ro tín dng NHTM.
Gia ri ro TDT và ri ro tín dng NHTM có nhng đim khác bit c
bn nh sau:
- Th nht, ri ro TDT thng cao hn các NHTM do đc thù ca
chính sách cho vay đu t phát trin: (i) Thi hn cho vay TDT thng rt
dài, trung bình khong 5 - 10 nm, thm chí có d án thi hn vay vn lên
đn 12 - 15 nm, (ii) Các d án vay vn TDT thng có quy mô vn ln, cá
bit có nhng d án quy mô vn rt ln hoc cho vay theo ý chí ca Nhà
nc mà không ràng buc bi gii hn v t l an toàn vn, (iii) Tài sn th
chp ban đu ca các d án thng có giá tr thp so vi giá tr khon vay,
thm chí không có tài sn th chp, tài sn hình thành t vn vay thng có
tính thanh khon thp.
- Th hai, kh nng phân tán ri ro TDT kém linh hot hn rt nhiu so
vi NHTM. Trong khi các NHTM thc hin phân tán ri ro tín dng rt hiu
qu bng cách đa dng hóa danh mc tín dng thì danh mc cho vay TDT
do Chính ph quy đnh trong tng thi k.
- Th ba, tn tht do ri ro gây ra s làm gim li nhun ca NHTM, có
th dn đn tình trng thua l và thm chí phi phá sn. Còn đi vi TDT
ca Nhà nc, ri ro xy ra s làm cho quy mô ngun vn b thu hp, nh
hng đn an sinh xã hi và s điu tit v mô ca Nhà nc trong tng giai
25
đon. Nu ri ro xy ra liên tc trong nhiu nm lin s nh hng đn c cu
thu chi NSNN.
1.1.5.3. ánh giá ri ro tín dng đu t.
Ch tiêu thng đc s dng đ đánh giá ri ro TDT ca Nhà nc là
t l n quá hn. T l n quá hn đc xác đnh theo công thc sau:
T l n quá hn =
D n quá hn
x 100%
Tng d n vay
Ch tiêu này phn ánh khái quát v tình hình n quá hn trong hot đng
cho vay vn TDT ca Nhà nc. Ch tiêu này càng thp thì cht lng tín
dng và hiu qu hot đng ca chính sách tín dng đu t phát trin càng cao
và ngc li.
1.2. TNG QUAN V NGÂN HÀNG PHÁT TRIN.
1.2.1. Khái nim Ngân hàng phát trin.
Các t chc đc Chính ph giao nhim v thc hin chính sách tài tr
phát trin ti các quc gia thng đc gi là Ngân hàng phát trin. Ngân
hàng phát trin là mt t chc tài chính - tín dng hot đng trong lnh vc tài
chính - tin t, thc hin cp tín dng và cung cp các dch v ngân hàng theo
chng trình h tr ca Nhà nc nhm đt đc các mc tiêu tng trng và
phát trin kinh t - xã hi trong tng thi k.
Nh vy, đc trng c bn ca Ngân hàng phát trin là cho vay u đãi và
thc hin mt s hình thc h tr phát trin khác thuc đi tng chính sách
và các chng trình mc tiêu ca Chính Ph. Ngân hàng phát trin có th chia
ra thành ngân hàng phát trin cp quc gia, cp khu vc hoc Ngân hàng phát
trin chuyên ngành.