chính sách tiền tệ tín dụng ngân hàng bảo đảm tăng trưởng kinh tế bề vưng và duy trì lạm phát thấp

H C VI N NGÂN HÀNG
KHOA NGÂN HÀNG
~~~~~~*~~~~~~

K Y U H I TH O KHOA H C SINH VIÊN
KHOA NGÂN HÀNG 2014-2015
CHÍNH SÁCH TI N T - TÍN D NG –

MB

NG KINH T B N V NG VÀ DUY TRÌ L M PHÁT TH P

– 04/2015




1

NG C A T GIÁ H

I L M PHÁT C A VI T NAM
N 2008-2014
Ph m Th Linh, K15-NHB

N n kinh t Vi

c a và h i nh p ngày càng sâu

r ng v i n n kinh t th gi i. Do v y t giá h

t quan tr ng trong vi c

i v i các qu c gia khác. Vi

u ti t t giá h p lý s t o ra nh ng l i

th c nh tranh nh

c, giúp c i thi

i và

cán cân thanh toán qu c t c a qu c gia. Do v y chính sách t giá là m t trong nh ng
cơng c quan tr ng c a chính sách ti n t . M i m t s
kéo theo nh ng s
toán t

i trong t giá h

i trong giá c
n ch tiêu l

i, cán cân thanh
c. Trong th i gian qua, NHNN Vi t

u ti t t giá h t s c linh ho t góp ph n h n ch
nâng cao ni m tin c

i dân Vi

ng c a t giá h

tình tr

ng n i t . Chính vì v y vi c nghiên c u

i l m phát là h t s c c n thi t. Do v y,

ng c a t giá h

i l m phát c a Vi

n 2008-

nghiên c u.
I.
1.

lý thuy t
Khái ni m

1.1. Chính sách t giá
Theo lu t NHNN Vi
c am
c am

ti n t
ng ti

giá h

c ngồi tính b
c bi u th thơng qua m

Chính sách t giá là nh ng ho
NHTW) thơng qua m t ch

ng Vi t Nam giá

ti n t c a Vi t Nam.”T giá là giá c
ng ti n khác.
ng c a chính ph

t giá nh

i di

ng là

u hành t giá) và h th ng

các công c can thi p nh m duy trì m t m c t giá c

t giá bi n

n m t m c c n thi t phù h p v i m c tiêu chính sách kinh t c a qu c gia.
T i Vi t Nam, chính sách t giá có th coi là m t thành ph n trong chính sách ti n
t , bao g m vi c l a ch n ch

t giá, các công c can thi

u ti t t


2

bán ngo i h

u ch nh lãi su t, xác l

ng t

n i t , s d ng qu d tr ngo i h

tác

ng

n cung c u ngo i t trên th

ng ngo i h

c m c tiêu c a chính sách ti n t là ki m sốt l m phát và n

nh s c mua c

ng ti n; khuy n khích xu t kh u, h n ch nh p kh u và góp ph n vào

ng kinh t .
1.2. L m phát

Hi n nay, có nhi u khái ni m v l

l m phát

ng ti p c n t hai khía c nh ch y u:
Xu t phát t vi c xem xét nguyên nhân c a l m phát: “l m phát là quá nhi u ti n
u hàng” hay “l m phát là khi ti

t

ng”
Xu t phát t nh ng

ng c a l

phát hi n nay: “l m phát là s
gian”. S
phát th hi n
2.

u ph bi n v l m

c giá c chung c a hàng hóa d ch v theo th i

i ch là th hi n hình th c bi u hi n c a l m phát. B n ch t c a l m
tính ch t c a s

M i quan h gi a t giá h

it

cao và kéo dài

m phát

Chính sách t giá và l m phát có m i liên h ch t ch v i nhau, song hành v i
nh ng s bi

ng t giá luôn kéo theo nh ng s

không tr c ti

i c a l m phát. Tuy nhiên t giá

n l m phát mà ch gián ti

ng thơng qua 3 kênh chính là

xu t nh p kh u rịng, cán cân thanh tốn và giá hàng hóa nh p kh u. Tuy nhiên, vi c tác
ng c a t

nl

i và cán cân thanh toán qu c t

thì m i n n kinh t m

i giá hàng nh p kh u thì ch có

nh ng qu c gia có t tr ng nh p kh u cao so v i GDP m i có tác d ng rõ r t.

T ng c u n n
Xu t kh u ròng
T giá

kinh t (AD)

Cán cân thanh

M c cung ti n

toán (BP)

(M2)

L m phát


3

Kênh th nh t

ng c a t giá t i l m phát qua xu t nh p kh u ròng. Khi t

i t gi m giá so v
gi

ng ti

c ngồi) làm giá hàng hóa xu t kh u

ng s c c

i qu c t c a qu c gia

hàng hóa xu t kh u. N u t

as

hàng hóa, xu t kh u ròng s

ng
gi m giá

ng c u c a n n kinh t

ng AD

d ch chuy n sang ph i trong mơ hình AD-

Kênh th hai

ng làm l m

ng c a t giá t i l m phát thơng qua cán cân thanh tốn. Khi

n i t gi m giá so v i ngo i t

is

c c i thi n do xu t nh p kh u

t nh p kh

go i t trên th

M

c c i thi

ng ngo i h i.

ng IS d ch chuy n sang

ph i trên mơ hình IS-LM, lãi su

ng v

trong n n kinh t nhi

c ngoài s

ng n a

ng ngo i h i. Lúc này s có hai kh

vào

i t trên th

y ra:

M t là NHTW mu n gi cho t giá th p nh m duy trì l i th v c
m i cho qu c gia, khuy n khích xu t kh u h n ch nh p kh
ngo i h i qu

ng th

y, NHTW bu c ph i mua ngo i t trên th
i vi c có thêm m

ng n i t

tr
ng ngo i h i
ng cung ti n

m phát s
Hai là, NHTW khơng vì m c tiêu gi
khích xu t kh u h n ch nh p kh u và ngo i h
ngo i t
t

ng n i t

m c c n thi t thì v n có m

n kinh t . V i nh ng n n kinh t b
n thanh tốn trong n n kinh t

Kênh th
hóa nh p kh

nh giá th p khuy n

t o áp l

ng

m c cao
y l m phát

ng c a t giá t i l m phát thông qua giá hàng nh p kh u. Hàng
cb

ng b i hai y u t là giá hàng nh p kh u và t giá
hàng hóa nh p kh

c l i. N u hàng nh p kh u là các nguyên li
làm cho chi phí c a doanh nhi p b
t il

u vào c a quá trình s n xu t thì s

y lên cao, khi n s n ph

y. N u hàng nh p kh u ph c v m

n
c thì

4

t

n cho giá c hàng hóa tính b ng n i t b

nguyên nhân gây ra l m phát.Tuy nhiên,

ng này ch rõ r

t tr ng hàng hóa nh p kh u cao, còn v i nh

i v i nh

c có

c có t tr ng hàng nh p kh u th p thì

.
Ngồi ba kênh d n truy n trên lãi su t n i t

ng t i l m phát k v ng.

nh lãi su t là k v ng trung bình c
th

l m phát và lãi su t

u ch nh t giá liên l c c a NHTW có th khi n cho lãi su

b ng n i t

ng

v ng n i t s gi m giá trong
m phát- t giá.

II.

Th c tr

ng c a t giá t i l m phát

Vi

th 1: L m phát c a Vi

n 2008-2014
n 2008- 2014

Ngu n: T ng c c th ng kê Vi t Nam
n 2008-2014, l m phát c a Vi t Nam có nh ng bi
L m phát hai l

m

m c hai con s
ng m

chi u liên t c. Tuy nhiên, k t
nh tr l i. S

o
m nh

ng n

i tích c c này m t ph n là nh s

u ch nh t giá c a NHNN t
neo t giá c

ng r t m nh.

nh. Do v
n “t

neo t giá v

u ch

ng c th c a t giá h
n 2011” và “t 2

n 2014”.

il

c trình bày


5

1.

n 2008-2011
th 2: Ch s l m phát và t

n 2008-2011

Ngu n: và
B ng 1: Các l

u ch

t

n 2008- 2011

Th i gian

t giá
n 09/03/2008

+/- 0,75%

n 25/06/2008

+/- 1%

n 05/11/2008

+/- 2%

n 23/03/2009

+/- 3%

n 25/11/2009

+/- 5%

n 11/02/2011

+/- 3%

T 11/02/2011

+/- 1%
Ngu n:
n 2008-2011 t giá USD/VND có nh ng bi
ng ki n nh ng bi

giá USD/VND trên th
ng, trên th

o chi u m nh m c a t

ng liên ngân hàng liên t c s t gi m t m
ng t

ng xu ng

ng t m c 15.700-

Nguyên nhân là do ngu n cung ngo i t t các dòng v
Vi t Nam sau khi Vi t Nam gia nh p t ch
gi

ng ph c t p và khó

c ngồi

ng.
t ch y vào

i th gi i WTO. M c dù t giá

s giá tiêu dùng c a Vi

nh


6

m vào tháng 2 v i m
th

i tháng 1.

ng c a t

n l m phát

m này không rõ r
cd

ng ho ng

nl

nh. Trong nh ng tháng ti p theo, tâm lý b t n c a

doanh nghi

i dân t o nên tình tr
t ng

hàng và th

gi ngo i t cùng v i vi c dòng v n

o chi

t USD trên th

ng t do. T

T

m lên t

ng th

doanh nghi

ã làm

giá c c a hàng lo t m

i

ch m d t, ch s CPI ti p t

ng/USD.

ng t i chi phí c a hàng lo t

c bi t các doanh nghi p s d ng nguyên li

u vào nh p kh u, d n t i

ng c

t leo d

i tháng 7. Sau

s can thi p c a NHNN b ng các bi
20,7 t USD, ki m soát ch t vi
ng. Cu

d tr ngo i h i qu c gia

i ngo i t , t
giá

lên c

ng liên ngân

nh tr l i quanh m c

l

i. K

ng do nhu c
m phát c a Vi t Nam

19,89% so v

m c cao k l c

ng m nh m t i ni m tin c a
ng n i t , d n t i vi c dâ

t

ngo i

u t chính khi n cho t
t giá USD/VND l i ti p t
c bi t sau khi NHNN th c hi n n i r

t

t giá lên +/-5% khi n cho t giá ngo i

t bi n và giao d ch trên th
ng. Do

ng t cu c kh ng ho ng kinh t th gi i, chính ph

các bi n pháp kích thích kinh t

gi m cung USD trên th
nh v m

ng ki u h i kém kh quan làm

ng ngo i h i d

Cu

i c a Vi

t USD. Trong khi cung ti

giá n

thâm h t 12

m phát c a Vi

m c 6.68%, m t ph

v

nt

ng. M c dù VND m t giá so v i USD,

b suy y u do kh ng ho

công b

c hi n

u 1 t USD thông qua vi c h tr lãi su t

vay ng n h n 4% cho doanh nghi

c

ng t do ti n sát m c

c

n l m phát ph

nh tr l i, m t ph n do vi c
tr nh

ng

nh. Ngày 10/2/2010, NHNN

u ch nh t giá bình quân liên ngân hàng gi
c giá tr

nh lên 19.100 VND/USD. Chính nguyên nhân


7

này c

ng v i vi

n cho CPI tháng

so v

p theo, ch s

r t th p có khi v sát m c 0% nh hi u qu c
qu bình

c s d ng t t

u.

u ch nh t giá bình quân liên ngân hàng

lên m

n 2,1%) và gi
ng c a vi

t giá +/-3%. T giá

ng cung ti

y l m phát 3 tháng cu

9 phát huy tác d ng

c, ch s

i

cùng k
áp l c t l m phát cùng y u t tâm lý th
u ch nh t giá thì các doanh nghi p xu t kh
USD,

u ch nh t

18.932

ng gi m t +/-3% xu ng còn +/-1%. Sau quy

nh

này NHNN ti p t c nâng lãi suát tái c p v n thêm 2% lên m c 11% th hi n quy t tâm
th c hi n chính sách ti n t th t ch t. K t qu l
m

ml i

i 2% trong nh ng tháng ti

nhi u bi n pháp quy t li
p cam k
h

gi

nh t

m soát ch t ch th

ng t do,

u ch nh t giá USD/VND không quá 1% t

n pháp c

n

ng k t qu tích c

n n

nh t giá cu
T giá USD/VND
2011 t
t

u ch nh t i 7 l n trong b

t o áp l c l

ng VND m t giá m nh so v i

u vào nh p kh u c a nhi u ngành s n xu
ng n i t suy

n vi c luôn k v ng vào s m t giá c a VND làm tình hình l m phát thêm

tr m tr ng.
2.

ng r t m nh, cu

i 22,27% so v i th

n giá nguyên li

gi m d

n này có nh ng bi

n 2012-2014


8

th 3: Ch s l m phát và t giá bình quân liên ngân hàng 2012-2014

Ngu n: và
giá USD/VND khá

nh nh s

u hành r t thành cơng chính

sách ti n t và chính sách t giá c a NHNN Vi
k t m nh m s

u ch nh quá 2-3% trong c

nh v i chi

giá khá

0.55%, t giá giao d ch

các NHTM

m c 20.860 -

20.920 VND/USD. Nh t giá
chí tháng 6 và tháng 7 còn

t ch m th m
m c -0.26% và -0.29%. N a cu

ng gi m nh và chênh l ch gi a th
ch

ng chính th c và th

giá có xu
ng t do thu h p l i

m phát trong nh ng tháng cu

nh l m phát tháng 9/2012

m

nhi t trong nh ng tháng ti p theo. K t

m phát tháng 12

m

t m c tiêu c a Qu c h

u

Ti p t c nh ng k t qu kh
ti p t

u ch nh t giá quá 2-3%. Vi

p t giá rõ

ràng ngay t

ch c kinh t và cá nhân tr

r i ro l n nh t là b t n t

ng

n giá c các m

ng tiêu c
ng tâm lý. NHNN

c m t trong nh ng

n giá tr VND

nh

u ch nh t giá d a trên

vi c tính toán t giá th c, ch y u d a trên cán cân thanh toán qu c t và m c tiêu chính
sách ti n t

c lãi su t có l

i g i VND, giúp h n ch tình tr


9

gi ngo i t trong dân chúng. Gi
xu ng, trong khi th
gi

i su t VND ti p t

ng ngo i t có nh ng di n bi n b

n cho dân chúng l i ti p t

ng h

ng, giá vàng th gi i

USD, t o áp l c t

u ch nh t giá bình quân liên ngân hàng t m c 20.828 VND/USD
m phát c a Vi t Nam ch còn 6,6%,

m c l m phát th p nh
t c

l

nh nh các bi

n bi n t

u hành nh t quán k t h

i ti p

ng b gi a chính sách t

giá, lãi su t và các cơng c chính sách ti n t , qu n ký ngo i h
t

p

u ch nh t giá quá 2%. Ch s

có 4,09%

n 2012-2014, NHNN Vi t Nam th c hi
n này t giá có ít s bi
t

c gi c

3.

n so v

nh là +/-1%. S

l

t giá neo c

nh.

n 2008-

nh c a t giá góp ph n không nh khi n cho
ng gi m nh và luôn

m c 1 con s .

u hành t

c l nhi

Nh n xét
n 2008-

m và

ng khơng nh t i tình hình kinh t nói chung và tình hình l m phát nói riêng:
-

Di n bi n t giá khơng theo sát tín hi u trên th
gi a th

ng t do và th

ng d

n chênh l ch t giá

ng chính th c quá l

n hàng nghìn

ng.
-

M

t giá r t m nh so v

u này không h tr

nhi u cho xu t kh u khi mà các qu

it c ah

c
th c

hi n m c tiêu ki m ch l m phát.
-

Vi c phá giá n i t
, khi
li

c khi mà giá hàng hóa nh p kh u tr nên
u vào c a nhi u doanh nghi

u vào c

-80% nguyên

c ta v n ph thu c vào nh p kh u, d n

m phát chi

y.
-

n này, NHNN th c hi
u ch
hi n vi c neo gi t

neo t giá v

c

m phát

th c

p nh n m c l m phát ca

m phát


10

cao NHNN ph i th c hi n chính sách ti n t th t ch t làm lãi su t n i t

n

n vịng xốy t giá- l m phát- lãi su t- t giá.
-

a vi c NHNN phá giá VND dè ch

n tâm lý k v ng ch

phá giá ti p c a NHNN khi n cho t giá liên t

is

ngo i t .

u này làm tr m tr ng thêm tình tr

c và khi n cho ti n

ng b m t giá tr thêm.
Kh c ph c nh

n 2012-

hành chính sách t giá v
nh

ng tích c

ng duy trì s

u

nh nhi

i v i n n kinh t Vi t Nam, góp ph n ki m sốt l m phát trong

c.
-

u ch nh t giá v i t l
ph

th t o lòng tin cho doanh nghi p và dân chúng vào VND. H n ch
tình tr ng chênh l ch t giá gi a th

ng chính th c và th

ng t

do.
-

T giá

n c i thi
c dù liên t

Nh

i c a Vi t Nam.
ic a

Vi t Nam v

ng thâm h

l

NHNN ít ti n hành phá giá n i t

i c a Vi

thi n tích c

i
t siêu kho ng 2 t USD

u USD,
u này ch ng t vi c t giá

c t i xu t kh u c a Vi

khi

-

iá hàng hóa s n xu

c khó c

T giá

tình tr

các kho n ti t ki m b ng n i t nhi

c.
u hi

i

l ti n g i b ng ngo i t / t

m t 15,8% xu ng còn 12,3%. Nh ng tín hi u tích c c

t n n kinh t , xu t kh
gi

c ngồi khơng

ng xu t kh u mà cịn ngay c trên th

ti

nh có tác

i vi c phá giá n i t , khi phá giá

n i t s làm giá nguyên li

ch trên th

cc i

n c ng c lòng tin c
n d tr giá tr .

tr ngo i h

a hóa

i dân, h n ch tình tr ng tích tr ngo i t


11

Vi c NHNN có nh ng chính sách h

u ch nh t

nh trong vi c nâng cao ni m tin c
l m phát c a Vi t Nam

l i nh
-

n duy trì

a qua. Tuy nhiên xét trong dài

l phá giá VND v i USD

m c th p s cónh ng b t

nh cho n n kinh t Vi t Nam.

Neo gi t giá khi
hi u c a th

-

ng n i t và t

m c m t con s

h n, vi c neo gi t

n khơng

t giá thi u tính linh ho t và khơng theo nh ng tín

ng.

Neo gi t

l phá giá th p so v

nh giá th c cao so v i nh

ng USD s khi n cho VND b

ng ti

khác ti n hành phá giá n i t c a h

c
u này s làm

ng l

n xu t kh u

c a Vi t Nam.
-

Vi c NHNN cam k t m t t l phá giá VND c th ngay t
n l n trong vi c bình n t giá và gi m l

không ph i là m t bi n pháp lâu dài, bi n pháp này ch có th phù h
USD có giá tr

nh trong th

ng th gi i s r t d

ng USD m nh lên trên th

y NHNN vào tình tr ng ti

giá ngồi t l

ng

ts

cho l m phát s

ng l n t

ng nan. N
i dân và khi n

giá VND s

nh giá th c cao so v i các ti n t khác,
III. Khuy n ngh

ng b

ng x u t i xu t kh u.

i v i chính sách t giá Vi t Nam trong th i gian s p t i

T nh ng nh

t s khuy n ngh cho chính sách t giá

c a Vi t Nam trong th i gian s p t i:
-

Trong ng n h n:
có th

c m c tiêu l

giá n

u c n thi t. NHNN c n ti p t c th c hi n các bi n pháp qu n lý ch t ch
th

ng t do, s d ng linh ho t các cơng c chính sách t

k t m nh m

nh lòng tin c
u ch nh t giá linh ho
ng h p c

ng cam

i dân vào giá tr VND.
theo sát các di n bi n c a th

ng.
m


12

tránh tình tr ng trơng ch

n vi

ngo i t ,

ng

c l m phát trong n n kinh t
Các thông tin v vi c tính tốn, niêm y t t giá bình qn liên ngân hàng c
cơng khai, minh b

m nâng cao ni m tin c

i dân vào s

c
u hành

c a NHNN
C

chính xác, hi u qu c a cơng tác d

các cam k t t

h sát v i th c t tránh tình tr ng ti
NHNN c n ki m sốt ch t ch ho

ng c a th

d ch trái phép, hi

-

Trong dài h

ng t do nh m h n ch các giao

ng x u t i t

có th có m c l m phát th p và

c a nhi

ng nan cho NHNN

c.

nh, t bài h c kinh nghi m

c, Vi t Nam nên th c hi n chính sách l m phát m

th c hi n chính sách này là ph i có m
c

u ch

th i c n ph

u ki

t giá linh ho t. Do v

ng linh ho t và mang tính th

ym

t giá

ng nhi

ng

u h th ng ngân hàng, t

chính lành m

ng tài

t Nam có th ti n t i th n i t giá hoàn toàn

u ki

i.

TÀI LI U THAM KH O
1.

Tơ Kim Ng c, 2012, Giáo trình ti n t ngân hàng. Nhà Xu t b n Dân Trí
ng s , 2012, Kinh t h

2.
3.

Gs. Ts. Nguy

4.

Ths. Nguy n Th

Nhà Xu t b n Giáo d c

n, Giáo trình tài chính qu c t . Nhà xu t b n Th ng kê
ng c a chính sách t

n l m phát

Vi t

Nam”, tham kh o ngày 17/3/2015
m Th

5.

i quan h

gi a l m phát- t giá: m t s khuy n ngh ”, tham kh o ngày 17/03/2015
<

/>
6.

17/03/2015
< />

13
7.

“L

t bi n, hai k l c và m t n i lo”, tham kh o ngày 18/3/2015

< />8.

Ph m Th Hồng Anh, “ Nh

nh v

u hành chính sách t giá c a NHNN Vi t

o 19/03/2015
< />>
9.

“Nhìn l

u hành t

n 2011-2013”, tham kh o 21/03/2015

< />10.

/>
11.

/>

14

M

LÀNH M NH TÀI CHÍNH C A CÁC NGÂN HÀNG
I T I VI

N 2011 – 2014
An H i Anh, K15-TCD
T Th Hu , K15-TCB

I.

T ng quan chung v ho

ng c a h th ng ngân hàng

i m i và phát tri n, h th ng ngân hàng Vi
y ti

i m i và phát tri n c a h th

th

ng t i xây d ng n n kinh t

ng xã h i ch

m c a th

ik

ng và h i nh p qu c t . T h th ng ngân hàng m t c p r i hai c p ban

u ch

c ho

ng h n ch v quy mơ tài chính, d ch v , hi n nay,

h th ng ngân hàng Vi

n m nh m v s

chính và các lo i hình d ch v ho
trúc r

u tàu thúc

ng. H th ng ngân hàng Vi t Nam hi n nay có c u

ng v lo i hình s h

c ph

ng, quy mô tài

c, t p th , liên doanh, 100% v

c ngồi,

ng hóa v lo i hình (NHTM, ngân hàng phát tri n, ngân hàng chính
c ngồi, ngân hàng 100% v

c ngồi, cơng ty tài

chính, cơng ty cho th tài chính, qu tín d ng nhân dân, t ch
i Vi

c và 33 NHTM c ph n,
ng th

h th

n

u trên 20 nghìn t

m 4 ngân hàng v i v

u l l n nh t

ng (Agribank, BIDV, VietinBank và Vietcombank) duy

ch có Ngân hàng Phát tri

ng b ng sông C u Long (MHB) là ngân hàng quy mô

nh , t

cv nn

ngân hàng có v

c ph n. Nhóm NHTM c ph n có 4

u l t

10 nghìn - 20 nghìn t

Eximbank), 13 ngân hàng có v

u l t 5 - 10 nghìn t

i 5 nghìn t
hàng 100% v

(MBBank, SCB, Sacombank,
ng, s cịn l i có v

ul

ng. Ngồi ra, h th ng cịn bao g m 6 ngân hàng liên doanh, 66 ngân
c ngoài và chi nhánh, phịng giao d

c ngồi, kho ng
tín d ng. H th ng ngân hàng

ng trong vi c cung c p v
bi t là q trình cơng nghi p hóa, hi

i hóa, phát tri

n kinh t - xã h
h t

c
m


15

nghèo, c i thi n an sinh xã h i. V i quy mơ và vai trị quan tr
chính c a h th ng ngân hàng là nhân t quan tr

y, lành m nh tài

iv is

nh h th ng tài chính

qu c gia và kinh t
Song song v i s l n m nh không ng ng v quy mô, h th ng ngân hàng Vi t
Nam còn b c l nhi

my

ng giám sát c nh báo r i ro cịn h n ch , tính

minh b

h u chéo ngày càng tr nên ph c t p t

m i, thông tin công b

c t khi

c ra quy

i vay ti n g p

nh, các ngân hàng c

nh ch y u

c nh tranh thông qua lãi su t, t giá… và trong b i c nh kh ng ho ng kinh t toàn c u
hi n nay nh ng b t c p này càng b c l
kh ng l

t v t gi i quy t n x u

ng s n và ho

ng trì tr c a các doanh nghi p gây ra,

hàng lo t các ngân hàng tuyên b phá s n, gi i th , ho
hàng di n ra m nh m

h t nh m c

k lao d c, th c hi n áp ch

tr

ng mua bán và sáp nh p ngân

ng v n hàng tháng… Cùng v i s

i
tiêu v m tài kho n, huy

u hành c

c hi n

nhi u gi i pháp nh

ng, khuy

m t vài tín hi u tích c

dài h n, tái c u trúc h th ng ngân hàng là gi i

pháp t

tháo g

v

c

y các ngân hàng phát tri n

nh, b n

án tái c u trúc h th ng ngân hàng bao g m 3 n i dung chính là: nâng cao vai
u ti t th

ng ti n t c a NHNN, c ng c và nâng cao hi u l c và hi u qu c a

thanh tra giám sát c

n lý, lành m

ch

nh
c coi là tr ng tâm. M c tiêu

c

th ng ngân hàng Vi t Nam v
ng hi

i, ho

ng an toàn, hi u qu có kh

cơng ngh hi

i, qu n tr

bi

n 2011 –

nâng cao tr t t k

n phát tri n theo

nh tranh l n d a trên n n t ng

c ti n hành phù h p v i thông l qu c t

c

án t p trung lành m nh hóa tài chính các NHTM,
ng ngân hàng.


16

II.

lành m nh c a các NHTM Vi t Nam thơng qua m t s ch
tiêu tài chính
Hình 2.1: Bi

t l v n t có v i tài s

u ch nh theo tr ng s r i ro

CAR là ch tiêu quan tr ng ph n ánh s c kh e th c s c a m t ngân hàng, h s
CAR càng cao t c ngân hàng càng d

i phó khi có nh ng r

rút ti n nhi u, thi u h t thanh kho n, tr n các kho n vay... T i nhi
t ra v i các ngân hàng t i thi u là 12% trong kh
13/TT-NHNN thay th Quy

c ch tiêu này

i Vi
nh 457/2005/QÐ-NHNN, nâng t

l an toàn t i thi u t

c ti p c n Basel

II. Th

u tranh cãi cho r ng 9% là quá

ng

t an toàn v

u so v i m c

uh
t i thi u, tr Agribank, theo s li
c a th

i nh

ng, CAR c a h th

ng gi m c

th theo s li u c a NHNN CAR gi m t m c 14,01%

th

m cu

12,8% vào tháng 6/2013. Theo s li u tính tốn c a nhóm nghiên c
2013, t l v n t có v i tài s

n cu

u ch nh theo tr ng s r i ro c a h th ng ngân hàng
u so m c t i thi u, t t c các ngân hàng
ts

bank, MDB, TPbank. Tuy nhiên theo m t s
nh
chéo, ho

n

t vì

ng là các ngân hàng nh , ho c CAR cao do s h u
ng n i ti n g i


17

ho c không th cho vay. M

n d ng tri

x lý n x u ho c tái c
ch ng h

vi

nt

u này góp ph n duy trì CAR ngày càng cao

ng h p TPbank.
Hình 2.2:Bi

n x u trên t

Khi tình hình kinh t

c c i thi n và d n ph c h i, c ng v i nh ng n l c

c a h th ng TCTD, di n bi n n x

ng tín hi u kh

12/2013, t l n x u c a toàn h th
d

n cu i tháng

m m nh v m c 3,63% t

li u n x u c

tín

nh d

nh c a pháp

lu t hi n hành và các thơng tin chính th c, có s sai khác nh do v i m c trung bình là
3,06% theo k t qu tính tốn c a nhóm nghiên c u. Nguyên nhân c a s sai khác này
xu t phát t vi c m t s

c th

ng

niên, Báo cáo tài chính hay BaoViet bank khơng cơng b báo cáo riêng c a ngân hàng mà
ch công b báo cáo h p nh t c a t

mg n¼

n x u c a khu v c ngân hàng. Nhìn chung, t l n x
v i nh

bi n chuy n tích c c so

c nh ng k t qu trên, h th ng ngân hàng Vi t Nam
c, ch

ng th c hi n các gi

ul in

ki m ch n x

h tr doanh nghi p ti p c

soát ch t ch và ti t gi m chi phí ho

lý n x u

c v n vay ph c v s n xu t; ki m

ng, tích c

c, thu h i n , trích l p d

phòng và x lý n x u b ng d phòng r i ro; bán n , x lý tài s
gi i pháp nâng cao ch

m b o; th c hi n các

ng tín d ng và h n ch n x u phát sinh m

vi c thành l
u l i n theo Quy

ng Công ty qu n lý tài s n VAMC. Bên c
-NHNN th c s

n

tr cho doanh


18

nghi p trong vi c ti p t

c vay v n ngân hàng v i lãi su t h p lý

ti m n r i ro n x

l i n u kinh t

ng b

ng s n ch

u ki n s n xu t kinh doanh, th

c c i thi n. Gi i quy t v

gi i c a ngành ngân hàng và c a Chính ph
n t i an tồn

n x u v n là bài toán nan

t m c tiêu gi m t l n x u xu ng 3%

ng 1,5% theo chu n m c qu c t và qu n lý t t n

x u trong dài h n, x lý n x u không th ch

c gi i quy t thông qua m t vài công c

là VAMC hay sáp nh p các ngân hàng… mà c n có nh

u ch nh linh ho

gi m thi u t

c n ph i xây d ng chi n

khu v c này bên c

giúp

c x lý n x u trong dài h n, nguyên t c minh b ch hóa trong qu n lý n x u ph i
c chú tr ng.
Hình 2.3: Bi

l i nhu n rịng trên tài s n bình qn

ROA có m

vào s li u tính tốn c a nhóm nghiên

c

t 1,47% và VIB có

t l th p nh t là 0,07%. Xét trên toàn h th ng t l này gi m so v
theo tính tốn c a Viettinbank. Theo m t chun gia ngân hàng, nguyên nhân do t ng tài
s n, v

u l c a h th ng các TCTD v
n cu

13,17% so v i cu

ng khá t

ng tài s n c a toàn h th

t 5.755.869 t

nt

ng. Trong khi

ng l i nhu n không theo k p, m t m t do tín d
ch ng là t l c p tín d ng so v i ngu n v
84,71%, gi m m nh so v i con s 89,35% t i th
cho vay gi

ng t i th
m cu

ng khi n chênh l ch lãi su

p, b ng

m 31/12/2013 ch là
t khác, lãi su t
u ra -

u vào gi m


19

m nh do h th ng các TCTD tích c c gi m lãi su

chia s

i doanh nghi p

và n n kinh t . Tuy v y xét trên t ng ngân hàng c th thì nh

m sáng có th k

n
t

m c an toàn t 1 – 2% theo chu n m c qu c t
Hình 2.4: Bi

l i nhu n trên v n ch s h u

Theo U ban giám sát tài chính qu

l l i

nhu n trên v n ch s h u ROE có s s t gi
2009 xu ng cịn kho

, trung bình t m

Theo s li

c, t l này là

u ngân hàng t o l i nhu n kém v i ROE < 10% bao g m ABBank,

m t s ngân hàng t o l i nhu

bank, Sacombank, TPbank,
t ROE hi u qu

y u c a vi

ng tín d ng th p,

chênh l ch lãi su
c bi

ng v n, chi phí trích l p d phòng cao, gi m

ng v i nguyên nhân sâu xa t vi c nhi u ngân hàng

y m nh cho vay, nh t là tín d ng cho b

s n làm th ch
n x u và giá tr b

ng b

ng s n, các kho n vay có b

ng s n và dùng b

ng r t nhi u, l i nhu n c a các ngân hàng nh

r t l n t tín d

c bi t tín d ng b

ng

ng s n lao d c thì các món n tr thành

m gi m thi u nhi u. V i tình hình th

n nay thì tín d ng dành cho b
s b

t qu t t

ng s n và l i th

ng b

ng s

ng s n làm th ch p


20

Hình 2.5: Bi

Nhìn vào bi
ch y

t tr

c kinh t so v i t

có th th

a các NHTM t p trung

c gia công ch bi

i. T tr

cho vay vào các

p, nông thôn; xu t kh u; công nghi p h tr ; doanh
nghi p nh và v a; doanh nghi p ng d ng công ngh
v

n; v y t

i chi m t tr ng th

nghiên c u, vi

u c a nhóm

ym

i ch bi n mà

không chú tr ng cho vay v
khu v c thành th

il
c bi

y m nh cho vay
i v i các ngành nông nghi p,

doanh nghi p v a và nh th p. T

ng sau khi tính tốn các kho n trích

l p theo yêu c

, cho vay lúa g

y các ngân hàng không th th c hi

c. T ngày 29/10/2014, NHNN s

y m nh

u ch nh gi m lãi su t ti n g i t

b ng VND c a các t ch c, cá nhân t

c ngoài t

m

i 6 tháng;

i v i ti n g i có k h n t

gi m lãi su t cho vay ng n h n t
iv im ts
lãi su t t

ng VND c

c

c, ngành kinh t t m

m

i v i ti n g i b ng USD c a cá nhân t i TCTD, chi nhánh ngân hàng

c ngoài t m
d

ng tích c c, t

u tín d ng chuy n
c s n xu

c bi t là các


21

ng tín d

c ch t và hi u qu

t p trung v

ng

ng cho nông nghi

ng

kho ng 12,8%; cho doanh nghi p v a và nh

c bi t, tín d ng cho

doanh nghi p ng d ng công ngh cao trong nông nghi

u

c a B Nông nghi p và Phát tri
lo

ng trên 16%; m t

t n i ngân hàng doanh nghi

iv i

c thu s n, lúa g
k c tín d ng cho xu t kh

ng tích c c,

y nhìn vào ch tiêu t tr

c
l is

u có s

kinh t so v i t ng

i mà NHNN có th có nh

u ch nh h p lý mang

u qu cho n n kinh t
Hình 2.6: Bi

chi phí ngồi tr lãi trên t ng thu nh p

Chi phí ngồi tr lãi hay chi phí ho
hành chính, các kho n phí và chi phí ho

ng bao g m các chi phí nhân viên, chi phí
ng khác. Nhìn bi

ta có th th y r ng chi

phí ngồi tr lãi c a các ngân hàng chi m t tr ng l n so v i thu nh p c a các ngân hàng
c th

u này có th khi n PVcombank
ng l , mà c th

ã có l i nhu

33,659 t
chi phí ho

l
ng trên t ng thu nh p khá cao t 74-90 %, vì v y, các ngân hàng này c n

có bi n pháp thích h
ho

qu n lý hi u qu chi phí ho

ng kém hi u qu . Các ngân hàng có t l

phí c
-

c thu âm là -

ng

c cho là an toàn hay qu n lý t t chi
l 25

y ch tiêu này cho ta th y kh

ng c a các ngân hàng: ngân


22

ng hi u qu

ng thua l , ngân
. Chính vì v y các ngân hàng c

k p th i có bi n pháp phù h

ng h

ng kém hi u qu ho c

u
Hình 2.7: Bi

chi phí nhân viên so v i t

lãi

Theo th ng kê t báo cáo tài chính c
chi m g n 50% so v i t ng chi phí ho

ng m c cho s n l c gi m d n t l này, ví d
n Vi t Nam

(BIDV) qu

u chi m 53 - 54% t ng chi

phí ho
tr
nghiên c u gi
trung bình
ho

ng hi n nay các ngân hàng trên toàn c u,

m ts

c, t tr ng chi cho ngu n nhân l c chi m kho ng 40% chi phí

ng. Trong b i c nh ho

ngân hàng ngày m

ng c a các
i nhu n s t gi

tinh gi n b máy, v i các ngân hàng thu c di
di n ra m nh m

c h t ngân hàng ph i
u, vi c c t gi m nhân s càng

i khi hai ho c ba t ch c tín d ng h p nh t l i v i nhau, s

ng nhân viên s

cr tl

gây s c trong báo cáo tài chính riêng l
tiêu l i nhu

a nhóm

n qu

a ngân hàng…SHB v a
nh t không ph i ch

c c i thi n mà chính là vi c SHB m nh tay c t gi m nhân s . Ch trong

ba tháng, 666 nhân s

i r i SHB khi n t ng nhân s t i ngân hàng này ch còn
il n