Giáo trình mô đun trông tiêu

DN
BӜ NÔNG NGHIӊP VÀ PHÁT TRIӆN NÔNG THÔN





GIÁO TRÌNH MÔ ĈUN
TRӖNG TRӨ TIÊU

Mã sӕ:
MĈ02
NGHӄ TRӖNG HӖ TIÊU
Trình ÿӝ: Sѫ cҩp nghӅ



BӜ NÔNG NGHIӊP VÀ PHÁT TRIӆN NÔNG THÔN





GIÁO TRÌNH MÔ ĈUN
TRӖNG TIÊU

Mã sӕ:
MĈ04
NGHӄ TRӖNG HӖ TIÊU
Trình ÿӝ: Sѫ cҩp nghӅ


2

2
TUYÊN BӔ BҦN QUYӄN
Tài liӋu này thuӝc loҥi sách giáo trình nên các nguӗn thông tin có thӇ ÿѭӧc phép
dùng nguyên bҧn hoһc trích dùng cho các mөc ÿích vӅ ÿào tҥo và tham khҧo.
Mӑi mөc ÿích khác mang tính lӋch lҥc hoһc sӱ dөng vӟi mөc ÿích kinh doanh thiӃu
lành mҥnh sӁ bӏ nghiêm cҩm.

MÃ TÀI LIӊU: ……………………

LӠI GIӞI THIӊU
ĈӇ phөc vө chѭѫng trình dҥy nghӅ cho nông dân. Nhҵm ÿҥt ÿѭӧc mөc tiêu ÿҧm
bҧo chҩt lѭӧng trong dҥy nghӅ, viӋc phát triӇn giáo trình phөc vө cho ÿào tҥo nghӅ
là rҩt quan trӑng. Giáo trình mô ÿun “TRӖNG TIÊU” cӫa nghӅ “Trӗng Hӗ tiêu”
trình ÿӝ sѫ cҩp nghӅ ÿѭӧc tә chӭc biên soҥn nhҵm góp phҫn ÿҥt ÿѭӧc mөc tiêu ÿào
tҥo nghӅ ÿã ÿһt ra.
Giáo trình này là quyӇn 04 trong sӕ 07 mô ÿun cӫa chѭѫng trình ÿào tҥo nghӅ
“Trӗng Hӗ tiêu” trình ÿӝ sѫ cҩp. Trong mô ÿun này gӗm có 03 bài dҥy thuӝc thӇ
loҥi tích hӧp.
Nhóm biên soҥn không ngҥi ÿi thӵc tӃ, tham vҩn nông dân tӯ khâu xây dӵng Sѫ ÿӗ
phân tích nghӅ và viӃt PhiӃu phân tích công viӋc ÿӃn khâu biên soan chѭѫng trình
và biên soҥn giáo trình. Thêm vào ÿó, chúng tôi còn phӕi hӧp chһt chӁ vӟi HiӋp
hӝi Hӗ tiêu Chѭ Sê, các nông dân trӗng tiêu giàu kinh nghiӋm tҥi huyӋn Chѭ Sê
trong suӕt quá trình xây dӵng và phát triӇn giáo trình này. Tuy ÿã có nhiӅu cӕ gҳng
cNJng không thӇ tránh khӓi nhӳng thiӃu sót nhҩt ÿӏnh. Rҩt mong tiӃp tөc nhұn ÿѭӧc
ý kiӃn ÿóng góp tӯ các ÿӝc giҧ.
Chúng tôi xin chân thành cҧm ѫn:

- Ban Lãnh ÿҥo Trѭӡng Trung hӑc Lâm NghiӋp Tây Nguyên.
- HiӋp Hӝi hӗ tiêu Chѭ Sê, HuyӋn Chѭ Sê, tӍnh Gialai.
- TiӃn sӻ Tôn Nӳ Tuҩn Nam, ViӋn Nghiên cӭu Nông Lâm nghiӋp Tây
Nguyên.
- Các nông dân trӗng tiêu cӫa huyӋn Chѭ Sê tham gia các hӝi thҧo.
Ĉã có nhӳng ý kiӃn thiӃt thӵc ÿóng góp cho giáo trình này.
Gia Lai, ngày 29 tháng 5 năm 2011
3

3

THAM GIA BIÊN SOҤN
1) Chͯ biên: Phҥm Thӏ Bích LiӉu
2) NguyӉn Văn Thành
3) NguyӉn Quӕc Khánh


MӨC LӨC
Ĉӄ MӨC TRANG
Bài 1: Ĉào hӕ trӗng tiêu 5
Bài 2: Bón phân lót 8
Bài 3: Trӗng tiêu 17
Hѭӟng dүn giҧng dҥy mô ÿun 22
Yêu cҫu vӅ ÿánh giá kӃt quҧ hӑc tұp 27
Tài liӋu tham khҧo 29
Danh sách Ban chӫ nhiӋm xây dӵng chѭѫng trình,
biên soҥn giáo trình dҥy nghӅ trình ÿӝ s
ѫ cҩp
30
Danh sách Hӝi ÿӗng nghiӋm thu chѭѫng trình, giáo

trình dҥy nghӅ trình ÿӝ sѫ cҩp
30








4

4
MÔ ĈUN TRӖNG TIÊU
Mã mô ÿun: MĈ04

Giӟi thiӋu mô ÿun:
Mô ÿun trӗng Tiêu là mô ÿun chuyên môn nghӅ, mang tính tích hӧp giӳa kiӃn
thӭc và kӻ năng thӵc hành cho ngѭӡi trӗng Tiêu. Nӝi dung mô ÿun trình bày vӅ
ÿào hӕ trӗng Tiêu, bón phân lót, trӗng Tiêu. Ĉӗng thӡi mô ÿun cNJng trình bày
hӋ thӕng các bài tұp, bài thӵc hành cho tӯng bài dҥy và bài thӵc hành khi kӃt
thúc mô ÿun. Hӑc xong mô ÿun này, hӑc viên có ÿѭӧc nhӳng kiӃn thӭc cѫ bҧn
vӅ ÿào hӕ trӗng Tiêu, bón phân lót, trӗng Tiêu ÿӇ ÿҧm bҧo tӹ lӋ sӕng cao.


Bài 1: ĈÀO HӔ TRӖNG TIÊU
Mã bài:MĈ04-01

Mͭc tiêu:
Sau khi h͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng:

- Trình bày ÿ˱ͫc kͿ thu̵t ÿào h͙ tr͛ng tiêu
- Ĉào h͙ ÿ͋ tr͛ng tiêu ÿúng v͓ trí, kích th˱ͣc .
A. Nӝi dung
1. Tiêu chuҭn hӕ
Tùy theo tӯng loҥi trө
, tiêu chuҭn hӕ khác nhau
Ĉӕi vӟi trө bê tông và trө gӛ: có thӇ ÿào hӕ theo 2 cách
Hӕ 1 bên trө: trӗng 2 dây/1 hӕ, ÿào rӝng hѫn 80 x 80 x 60cm. Ĉào hӕ sát
mép trө
5

5


Hình 4.1 Trӗng 2 bҫu tiêu vào 1 hӕ 1 bên trө
Ĉào hӕ quanh trө: ÿào vӟi kích thѭӟc 80 x 80 x 60cm, trө nҵm giӳa
Ĉӕi vӟi trө xây gҥch: ÿào 6 - 7 hӕ, kích thѭӟc 30 x 30 x 30 cm.
2. Xác ÿӏnh vӏ trí hӕ
Cây tiêu sӕng chӫ yӃu là leo bám. Nên chӑn vӏ trí hӕ ÿӇ dây tiêu bám vào trө
vuông góc vӟi hѭӟng gió ÿӇ hӕ ÿón nѭӟc mѭa dӉ dàng.
3. Ĉào hӕ
TiӃn hành ÿào hӕ, khi ÿào lӟp ÿҩt mһt ( tính tӯ mһt ÿҩt xuӕng 20-25 cm) ÿӇ
qua 1 bên, lӟp ÿҩt dѭӟi ÿӇ qua bên khác. Ѭӟc lѭӧng hoһc ÿo sao cho ÿúng
kích thѭӟc hӕ.
Có thӇ ÿào hӕ theo 2 cách: hӕ mӝt bên trө hoһc hӕ xung quanh trө.
6

6

Hình 4.2 Hӕ ÿào vӅ mӝt bên trө

Hình 4.3 Hӕ ÿào xung quanh trө
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành
Bài tұp 1:
Ĉào hӕ trӗng tiêu
7

7
Bài tұp 2:
KiӇm tra qui cách hӕ trӗng tiêu.
C. Ghi nhӟ:
Ĉào h͙ sao cho h˱ͣng dây tiêu h˱ͣng vào trͭ vuông góc vͣi h˱ͣng
m˱a.

8

8
Bài 2: BÓN PHÂN LÓT
Mã bài: MĈ04-02
Mͭc tiêu:
Sau khi h͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng:
- Tính ÿ˱ͫc l˱ͫng phân bón lót cho h͙ tiêu phù hͫp vͣi lo̩i ÿ̭t
và quy trình kͿ thu̵t.
- R̫i phân ra lô, tr͡n phân và ḽp h͙ ÿúng kͿ thu̵t.
- X͵ lý h͙ tr˱ͣc khi tr͛ng tiêu ÿúng thu͙c và ÿúng thͥi ÿi͋m.
A. Nӝi dung
1. Xác ÿӏnh loҥi phân cҫn bón
Phân bón lót cho tiêu nên sӱ dөng các loҥi phân sau:
Phân hӳu cѫ ӫ hoai mөc: phân hӳu cѫ có tác dөng chұm nhѭng lâu dài.
Trong phân hӳu cѫ có nhiӅu mùn nên chҩt dinh dѭӥng ít bӏ rӱa trôi, tҥo ra
kӃt cҩu tӕt cho ÿҩt, làm cho các chӃ ÿӝ nhiӋt, nѭӟc, không khí và dinh dѭӥng
trong ÿҩt ÿѭӧc ÿiӅu hòa. ViӋc bón lót phân hӳu cѫ giúp cho tiêu có ÿѭӧc
nguӗn dinh dѭӥng kӏp thӡi và lâu bӅn.
Phân lân nung chҧy, vôi và vi sinh hӳu cѫ bón lót.
ĈӇ có phân hӳu cѫ hoai mөc ta phҧi ӫ phân. Có nhiӅu loҥi phân hӳu cѫ và
nhiӅu cách ӫ phân hӳu cѫ nhѭng hiӋn nay qui trình ӫ vӓ cà phê vӟi chӃ
phҭm Trichodarma làm phân bón cho tiêu cӫa ViӋn nghiên cӭu Khoa hӑc kӻ
thuұt Nông lâm thӫy lӧi Tây nguyên ÿѭӧc bà con nông dân ӭng dөng phә
biӃn hѫn.
Qui trình ӫ nhѭ sau:
Nguyên li͏u, v̵t li͏u
ThӇ tích ÿӕng ӫ tӯ 5m3 trӣ lên. Phө gia tính cho 1m3 vӓ trҩu cà phê nhѭ

sau:
9

9
Phân chuӗng 30-50kg
Super lân 10-20kg
Phân Ure 0,5-1kg
Trichoderma 1-2kg
Vôi bӝt 3-7 kg
Ĉѭӡng 1kg
Nѭӟc sҥch 200-250 lít, ÿӫ ÿӇ tѭӟi cho ÿҧm bҧo ÿӝ ҭm ( ÿҥt ҭm ÿӝ 50-55%).
Vұt liӋu ÿӇ che tӫ kín bӅ mһt ÿӕng ӫ ( tҩm lilon, bao, bҥt…)

Hình 4.4 Vӓ trҩu cà phê ÿӇ ӫ

10

10

Hình 4.5 Phân chuӗng ÿӇ ӫ
Yêu c̯u kͿ thu̵t
Phӕi trӝn và làm ҭm nguyên liӋu: tѭӟi ÿӇ phân chuӗng và vӓ cà phê ÿӫ ҭm.
Rӗi cho vôi, lân và ure vào theo tӹ lӋ trên; kӃt hӧp trӝn ÿҧo ÿӅu và tѭӟi bә
sung cho ÿҥt ÿӝ ҭm 55-60%. Sau ÿó dùng vұt liӋu phù hӧp che phӫ ÿӕng
nguyên liӋu ÿӇ giӳ ҭm, tránh mѭa nҳng.

Hình 4.6 Trӝn nguyên liêu
Hoҥt hóa men Trichoderma: Sau khi phӕi trӝn và làm ҭm nguyên liӋu 5 ngày
thì tiӃn hành hoҥt hóa men Trichoderma bҵng cách: Hòa 1-2kg men
Trichoderma trong 100 lít nѭӟc lҥnh sҥch, có bә sung 0,5kg ÿѭӡng, khuҩy

11

11
ÿӅu cho tan hӃt, dùng máy sөc khí (loҥi nuôi cá cҧnh) sөc khí cho dung dӏch
liên tөc trong 20-24 giӡ.

Hình 4.7 Hoҥt hóa men
Xӱ lý nguyên liӋu bҵng Trichoderma: tѭӟi dҫn dҫn men Trichoderma ÿã
ÿѭӧc hoҥt hóa lên ÿӕng nguyên liӋu và trӝn ÿҧo ÿӅu, kӃt hӧp tѭӟi bә sung
cho ÿҧm bҧo ÿӝ ҭm (55-60%). Sau ÿó gom thành ÿӕng dҥng hình nón hoһc
hình thang, cao ít nhҩt 1m. Dùng vұt liӋu phù hӧp che phӫ kín ÿӕng ӫ ÿӇ giӳ
ҭm, tránh mѭa nҳng. Theo dõi nhiӋt ÿӝ ÿӕng ӫ, ÿӇ kӏp thӡi xӱ lí nhӳng bҩt
әn (nӃu có), ÿҧm bҧo cho quá trình ӫ diӉn tiӃn tӕt.

Hình 4.8 Trӝn nguyên liӋu vӟi men
12

12

Hình 4.9 Che ÿұy kín ÿӕng ӫ
Cҫn thѭӡng xuyên kiӇm tra nhiӋt ÿӝ, ÿӝ ҭm cӫa ÿӕng ӫ ӣ nhiӅu vӏ trí khác
nhau. NhiӋt ÿӝ, ÿӝ ҭm cӫa ÿӕng ӫ ÿҥt mӭc yêu cҫu thì nó sӁ mau hoai mөc.
NӃu nhiӋt ÿӝ thҩp nhiӅu thì có thӇ do thiӃu ҭm hoһc dѭ ҭm. NӃu nhiӋt ÿӝ
ÿӕng ӫ không giӕng nhau ӣ các vӏ trí thì cҫn ÿҧo lҥi cho ÿӅu và che tӫ lҥi cho
kín.
Sau 10-12 ngày kiӇm tra ÿӕng ӫ, nӃu thҩy bӏ khô thì tѭӟi bә sung cho ÿӫ
ҭm, rӗi che phӫ kín lҥi. NhiӋt ÿӝ ÿӕng ӫ tăng dҫn và giӳ ӣ mӭc cao 50-700C
ӣ các giai ÿoҥn ÿҫu cӫa quá trình ӫ. Khi ÿӕng ӫ ÿã hoai mөc thì nhiӋt ÿӝ
giҧm dҫn và cân bҵng vӟi nhiӋt ÿӝ môi trѭӡng.

Hình 4.10 KiӇm tra và tѭӟi b
ә sung
13

13
Trong quá trình ӫ, ÿӏnh kì 7-10 ngày kiӇm tra ÿӕng ӫ , nӃu thiӃu ҭm thì tѭӟi
bә sung.
Sau 2-3 tháng ӫ ta ÿѭӧc phân hӳu cѫ sinh hӑc, có thӇ ÿem bón ngay hoһc
làm phân vi sinh.
Bә sung Trichoderma ÿӇ làm phân vi sinh: Hoҥt hóa 1 kg men Trichoderma
nhѭ trên, tѭӟi vào phân hӳu cѫ vi sinh, trӝn ÿҧo ÿӅu, ӫ thêm 7-10 ngày nӳa
là ta ÿѭӧc phâ hӳu cѫ vi sinh, ÿem bón cho vѭӡn cây có tác dөng ngăn ngӯa
bӋnh hҥi , hiӋu quҧ rҩt cao.
NӃu sӕ lѭӧng ít hoһc không có ÿӫ ÿiӅu kiӋn hoҥt hóa Trichoderma thì có thӇ
dùng trӵc tiӃp chӃ phҭm trên giá thӇ xӕp rӗi trӝn vӟi nguyên liӋu.
Ӣ nhӳng vùng không có vӓ trҩu cà phê có thӇ dùng các nguӗn phân hӳu cѫ
khác nhѭ: phân xanh, phân bò, phân gà, phân cút … ÿӇ ӫ. Riêng phân lӧn
(heo) ngѭӡi ta ít dùng ÿӇ bón cho tiêu vì trong phân lӧn có nhiӅu vi sinh vұt
gây bӋnh cho tiêu.

Hình 4.11 Ĉӕng phân hӳu cѫ ÿang ӫ

14

14
L˱u ý:
NhiӋt ÿӝ càng cao thӣi gian ӫ càng rút ngҳn. Nên khi mѭa nhiӅu, nhiӋt ÿӝ
thҩp thì thӡi gian hoai mөc có thӇ kéo dài.
Dùng lѭӧng Trichoderma càng nhiӅu thi càng nhanh hoai mөc và ngѭӧc lҥi.
Ĉӕng ӫ lӟn, có bә sung phân chuӗng sӁ rút ngҳn thӡi gian ӫ, tăng chҩt lѭӧng

phân.
Phân lân: phân lân khó tan, chұm tiêu nên dùng ÿӇ bón lót phù hӧp hѫn bón
thúc. Có 2 loҥi phân lân phә biӃn là phân lân nung chҧy (phân lân chӃ biӃn
bҵng nhiӋt) và phân lân super (phân lân chӃ biӃn bҵng axit). Ta có thӇ dùng
mӝt trong hai loҥi này ÿӇ bón lót. Nên bón lót phân lân theo hàng, theo hӕc
không nên trӝn ÿӅu lân vào lӟp ÿҩt mһt ÿӇ tránh thoái hóa lân.
Vôi bӝt: có tác dөng khӱ chua, sát trùng nên cҫn phҧi ÿѭӧc bón ngay tӯ ÿҫu
và bón ÿӅu vào tҫng ÿҩt mһt ÿӇ giúp cho tiêu phát triӇn tӕt.
2. Lѭӧng phân cҫn bón
Lѭӧng phân bón lót cho tiêu trên 1 trө nhѭ sau:
10-15 kg phân hӳu cѫ ÿã ӫ + 0,2 - 0,3kg phân lân + 0,2 - 0,3kg vôi bӝt + 2kg
vi sinh hӳu cѫ bón lót.
3. Xӱ lý hӕ
Rҳc vôi dѭӟi ÿáy hӕ khoҧng 0,2 -0,3 kg/hӕ.
Xӱ lý ÿҩt trong hӕ trѭӟc khi trӗng bҵng 1 trong các loҥi thuӕc nhѭ Confidor
100 SL 0,1%, 0,5 lít/hӕ hoһc Basudin 10 H, 20 - 30 g/hӕ. ViӋc xӱ lý ÿҩt
trong hӕ ÿѭӧc thӵc hiӋn trѭӟc khi trӗng tiêu ít nhҩt là 15 ngày.
4. Vұn chuyӇn, rҧi phân ra lô và trӝn phân lҩp hӕ
Vұn chuyӇn phân ra lô bҵng các loҥi xe cѫ giӟi sҹn có cӫa ÿӏa phѭѫng. Khi
vұn chuyӇn tránh làm rѫi vҧi nhiӅu. NӃu chѭa có ÿiӅu kiӋn rҧi phân ra hӕ mà
phҧi chҩt thành ÿӕng thì phҧi che ÿұy kín, tránh phѫi phân trӵc tiӃp dѭӟi ánh
nҳng mһt trӡi.
15

15
Rҧi phân ra lô phҧi rҧi theo thӭ tӵ nѫi xa trѭӟc, nѫi gҫn rҧi sau.
Sau khi rҧi vào hӕ, trӝn ÿӅu phân bón lót vӟi lӟp ÿҩt mһt và lҩp lên 1 lӟp ÿҩt
ÿӇ tránh phân bӏ bay mҩt ÿҥm.
ViӋc trӝn phân lҩp hӕ ÿѭӧc thӵc hiӋn trѭӟc khi trӗng tiêu ít nhҩt là 15 ngày
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành

Bài tұp 1:
Ӫ phân hѭu cѫ vӟi chӃ phҭm Trichoÿerma
Bài tұ
p 2:
Bón lót phân
C. Ghi nhӟ:
Trách ÿ͋ ch͇ phân và phân ÿã tr͡n vͣi ch͇ pẖm Trichodarma ti͇p xúc
tr͹c ti͇p vͣi ánh sáng m̿t trͥi.











16

16
Bài 3: TRӖNG TIÊU
Mã bài: MĈ04-03
Mͭc tiêu:
Sau khi h͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng:
- Xác ÿ͓nh ÿ˱ͫc l˱ͫng gi͙ng c̯n tr͛ng và ch͕n dây gi͙ng ÿ̫m b̫o tiêu
chu̱n.
- Tr͛ng ÿ˱ͫc cây tiêu ÿúng kͿ thu̵t.
A. Nӝi dung

1. Xác ÿӏnh thӡi vө trӗng
Thӡi vө trӗng tiêu tùy thuӝc vào khí hұu, thӡi tiӃt tӯng vùng. Tiêu ÿѭӧc
trӗng vào ÿҫu mùa mѭa, khi ÿã mѭa ÿӅu, ÿҩt ÿӫ ҭm. Tҥi MiӅn Trung, Tây
Nguyên và Nam Bӝ thӡi vө trӗng thích hӧp nhѭ sau.
- MiӅn trung trӗng vào 8 – 10, thu hoҥch vào 4 - 5
- Tây Nguyên trӗng vào 6 – 8, thu hoҥch vào 2 - 3
- Ĉông Nam bӝ trӗng vào 6 – 8, thu hoҥch vào 2 - 3
- Tây Nam bӝ trӗng vào 5 – 7, thu hoҥch vào 2 - 3
2. Xác ÿӏnh lѭӧng giӕng
Thông thѭӡng trө gӛ và trө bê tông trӗng 2 dây/ trө, trӗng khoҧng cách 2,2 x
2,2m thì mұt ÿӝ vѭӡn là 2000 trө/ha. Cҫn chuҭn bӏ 4000 dây
ÿӇ trӗng và
khoҧng 10 -15 % dӵ phòng trӗng dһm (khoҧng 400 -500 dây).
NӃu trӗng mұt ÿӝ thѭa 2,5 x 2,5m, vӟi mұt ÿӝ 1700 trө/ ha thì lѭӧng dây
giӕng là 3400 dây và dӵ phòng 300 -400 dây ÿӇ trӗng dһm.
Trên trө xây trӗng vӟi mұt ÿӝ vӟi mұt ÿӝ thѭa hѫn 1110 trө/ha, vӟi khoҧng
cách 3 x 3m. Mӛi trө trӗng 6 - 7 dây. Cҫn chuҭn bӏ 6660 - 7770 dây/ ha. Dӵ
phòng trӗng dһm 700 - 1000 dây.
17

17
Tiêu chuҭn dây giӕng:
- Cây giӕng ѭѫm bҵng hom lѭѫn: kích thѭӟc bҫu ÿҩt: 12 x 22cm. Khi ѭѫm
hom lѭѫn cҳm 2 ÿӕt vào bҫu ÿҩt, 1 ÿӕt trên mһt ÿҩt. Cây con hӗ tiêu ÿѭӧc
ѭѫm tӯ 4 - 5 tháng trong vѭӡn ѭѫm, có ít nhҩt 1 chӗi mang 5 - 6 lá trӣ lên
mӟi ÿem trӗng.
- Cây giӕng ѭѫm bҵng hom thân 5 - 6 ÿӕt. Cây ÿѭӧc ѭѫm tӯ 4 - 5 tháng
trong vѭӡn ѭѫm.
Cây không bӏ sâu bӋnh và ÿѭӧc huҩn luyӋn vӟi ÿӝ chiӃu sáng 70 - 80% tӯ 15
- 20 ngày trѭӟc khi ÿem trӗng.

3. Vұn chuyӇn cây giӕng ra vѭӡn trӗng
Khi chuҭn bӏ trӗng, vұn chuyӇn cây giӕng ra lô. ViӋc vұn chuyӇn cây giӕng
ra lô phҧi kӏp thӡi. NӃu vұn chuyӇn cây giӕng ra lô quá sӟm khó khăn trong
viӋc bҧo vӋ và bҧo quҧn cây. Tӕt nhҩt là ÿҧm bҧo ÿӫ giӕng trӗng trong ngày
và ngày sau tiӃp tөc vұn chuyӇn.
ViӋc bӕc xӃp và chӣ cây cNJng phҧi cҭn thұn tránh làm hѭ hӓng cây giӕng.
4. Trӗng tiêu
NӃu trӗng bҵng bҫu, xé túi bҫu tiêu nhҽ nhàng, tránh vӥ bҫu rӗi ÿһt vào giӳa
hӕ, ÿһt bҫu hѫi nghiêng 45
0
, hѭӟng chӗi tiêu vӅ phía trө và sát trө, mһt bҫu
cách mһt ÿҩt 10cm, trӗng âm mӝt bên. Trӗng ngӱa rӉ (rӉ hѭӟng ra phía
ngoài trө), dùng tay lҩp ÿҩt, nén chһt ÿҩt chung quanh bҫu, không làm vӥ
bҫu. Trӗng theo nguyên tҳc ÿào hӕ sâu nhѭng trӗng cҥn.
Trӗng bҵng hom thì dùng hom thân 5 ÿӕt, ÿһt hom xiên vӟi mһt ÿҩt mһt 45
0
,
ÿһt hom hѭӟng vӅ phía trө, chôn 3 ÿӕt vào ÿҩt, chӯa trên mһt ÿҩt 2 ÿӕt, dұm
chһt ÿҩt quanh hom. Trӗng ngӱa rӉ và âm mӝt bên hӕ nhѭ trên. Không nên
rҧi dây tiêu ra ruӝng, trӗng ÿӃn ÿâu vұn chuyӇn ÿӃn ÿó. Trong bó tiêu giӕng
phҧi ÿҧm bҧo ÿӫ ҭm nӃu khô phҧi tѭӟi nѭӟc giӳ ҭm.
18

18

Hình 4.12 Ĉһt dây ngӱa rӉ

Hình 4.13 Trӗng âm mӝt bên hӕ
19


19
Gһp nҳng gҳt, phҧi dùng vұt liӋu phù hӧp nhѭ lá dӯa, lá nhãn, cӓ…che bә
sung cho hom tiêu. Trӗng ÿӃn ÿâu che ÿӃn ÿó.
Sau 7-10 ngày trӗng tiêu bҵng cây con trong bҫu và sau 2 - 3 ngày trӗng trӵc
tiӃp bҵng hom thân nӃu trӡi không mѭa phҧi tѭӟi nѭӟc cho dây tiêu. Tѭӟi
nhҽ nhàng vào phҫn âm hӕ ngoài gӕc tiêu, không tѭӟi trӵc tiӃp vào gӕc tiêu.
5. Che túp cho tiêu trө sӕng
Ĉӕi vӟi tiêu trө sӕng, sau khi trӗng xong cҫn che túp bҵng các vұt liӋu thân
cây ngô hoһc các loҥi cành cây che trong thӡi gian 1-2 tháng. Nhӳng cành
cây cӭng thì sau khi tàn lá thu gom cành cho vào bӡ lô.

Hình 4.14 Che túp cho tiêu mӟi trӗng
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành
Bài tұp 1:
Chӑn hom ÿҥt tiêu chuҭn trӗng
Bài tұp 2:
20

20
Trӗng tiêu
C. Ghi nhӟ:
 Tr͛ng tiêu khi có m˱a nhi͉u ÿ̭t ÿͯ ̱m
Tr͛ng ng͵a r͍ và âm h͙ m͡t bên.

21

21
HѬӞNG DҮN GIҦNG DҤY MÔ ĈUN
I. Vӏ trí, tính chҩt cӫa mô ÿun
- Vӏ trí: mô ÿun trӗng tiêu là mô ÿun ÿѭӧc xӃp ӣ vӏ trí thӭ 4 trong
chѭѫng trình dҥy nghӅ trình ÿӝ sѫ cҩp Trӗng Hӗ tiêu. Mô ÿun này phҧi
hӑc sau mô ÿun hiӇu biӃt chung vӅ cây tiêu; mô ÿun trӗng trө tiêu; mô
ÿun sҧn xuҩt cây con tӯ luӕng và sҧn xuҩt cây con tӯ hom, nhѭng phҧi
ÿѭӧc hӑc trѭӟc các mô ÿun: chăm sóc tiêu, thu hoҥch và sѫ chӃ và bҧo
quҧn tiêu.
- Tính chҩt: mô ÿun kӻ thuұt trӗng tiêu là mô ÿun bҳt buӝc trong
chѭѫng trình dҥy nghӅ trình ÿӝ sѫ cҩp “Trӗng Hӗ tiêu”.
II. Mөc tiêu mô ÿun
Sau khi h͕c xong mô ÿun ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng:
Ki͇n thͱc:
- Trình bày ÿ˱ͫc kͿ thu̵t ÿào h, bón phân lót và tr͛ng tiêu
KͿ năng:

- Ĉào h͙ ÿ͋ tr
͛ng tiêu ÿúng v͓ trí, kích th˱ͣc .
- Ph͙i tr͡n phân lót ÿúng tͽ l͏ bón ÿúng kͿ thu̵t.
- Tr͛ng cây tiêu xu͙ng h͙ ÿúng kͿ thu̵t.
Thái ÿ͡:
- Có thái ÿ͡ c̱n th̵n, t͑ m͑
III. Nӝi dung chi tiӃt mô ÿun
Sӕ
TT
Tên bài trong mô ÿun Thӡi gian (giӡ)
Tәng sӕ Lý thuyӃt Thӵc
hành
KiӇm tra
1 Ĉào hӕ trӗng tiêu 16 3 12 1
22

22
2 Bón phân lót 16 3 12 1
3 Trӗng tiêu 16 3 12 1
Tәng cӝng 48 9 36 3

IV. Hѭӟng dүn thӵc hiӋn bài tұp, bài thӵc hành
1. Bài 1: Ĉào hӕ trӗng tiêu
Bài tұp 1:
Ĉào hӕ trӗng tiêu
- Nguӗn lӵc cҫn thiӃt: tiêu mӟi hái: cuӕc: 5 cái/ nhóm 5 hӑc viên; xҿng: 5 cái
/nhóm 5 hӑc viên; thѭӟc dây: 5 cái /nhóm 5 hӑc viên
- Cách tә chӭc thӵc hiӋn:
+ Giáo viên nêu yêu cҫu nӝi dung công viӋc
+ Chia lӟp thành nhiӅu nhóm, mӛi nhóm có 5-6 hӑc viên, bҫu nhóm trѭӣng.

Các nhóm trѭӣng hӛ trӧ giáo viên quҧn lý, giám sát nhóm.
+ Giao bài tұp cho tӯng nhóm, cá nhân
+ Giáo viên làm m
үu cho hӑc viên quan sát, vӯa thӵc hiӋn vӯa giҧng giҧi.
+ Các nhóm thӵc hiӋn lҫn lѭӧt tӯng nӝi dung bѭӟc công viӋc
+ Các nhóm tәng hӧp nӝi dung thӵc hiӋn và thҧo luұn
+ Giáo viên thúc ÿҭy, quan sát kӃt quҧ thӵc hiӋn cӫa nhóm
+ Giáo viên tóm tҳt nӝi dung bài hӑc và ÿánh giá kӃt quҧ.
- Thӡi gian cҫn thiӃt ÿӇ thӵc hiӋn công viӋc: 4 giӡ
- Ĉӏa ÿiӇm: vѭӡn hӝ
gia ÿình chuҭn bӏ ÿào hӕ
- Tiêu chuҭn cӫa sҧn phҭm: Hѭӟng hӕ, kích thѭӟc hӕ, ÿӝ sâu hӕ, ÿӇ riêng các
lӟp ÿҩt; nhұn ra ÿѭӧc các hӕ không ÿҥt tiêu chuҭn.
23

23

Bài tұp 2:
KiӇm tra qui cách hӕ trӗng tiêu.
- Nguӗn lӵc cҫn thiӃt: giҩy A
o
: 10 tӡ; bút lông: 5 cây; tài liӋu hӑc viên.
- Cách tә chӭc thӵc hiӋn:
+ Chia lӟp thành nhiӅu nhóm, mӛi nhóm có 5-6 hӑc viên, bҫu nhóm trѭӣng.
Các nhóm trѭӣng hӛ trӧ giáo viên quҧn lý, giám sát nhóm.
+ Giao bài tұp cho tӯng nhóm, cá nhân
+ Các nhóm ÿi thӵc tӃ ÿӇ tìm hiӇu trên các vѭӡn ÿang ÿào hӕ trӗng Tiêu trө
bê tông.
+ Các nhóm thҧo luұn và tәng hӧp nӝi dung thu thұp, giáo viên thúc ÿҭy.
+ Lҫn lѭӧt tӯng nhóm trình bày kӃt quҧ thҧo luұn.

+ Các nhóm còn lҥi tham gia nhұ
n xét, chҩt vҩn, chia sҿ.
+ Giáo viên tóm tҳt nӝi dung bài hӑc, giҧi ÿáp câu hӓi cӫa hӑc viên và ÿánh
giá kӃt quҧ.
- Thӡi gian cҫn thiӃt ÿӇ thӵc hiӋn công viӋc: 03 giӡ
- Ĉӏa ÿiӇm: vѭӡn tiêu có giàn bҵng các loҥi vұt liӋu khác nhau,
-Tiêu chuҭn cӫa sҧn phҭm: nhұn ra ÿѭӧc các hӕ sai quy cách
2. Bài 2: Bón phân lót
Bài tұp 1:
Ӫ phân hѭu cѫ vӟi chӃ phҭm Trichoÿerma
- Nguӗn lӵc cҫn thiӃt: sә ghi chép

: ÿҫy ÿӫ; tài liӋu hӑc viên; xҿng: 5 cái
/nhóm 5 hӑc viên; phân hӳu cѫ hoai: 500 kg/ nhóm 5 hӑc viên; phân lân: 25
kg/nhóm 5 hӑc viên; vôi bӝt: 25 kg/nhóm 5 hӑc viên; vӓ trҩu cà phê (nӃu
có): 2 khӕi/ nhóm 5 hӑc viên.
24

24

- Cách tә chӭc thӵc hiӋn:
+ Chia lӟp thành nhiӅu nhóm, mӛi nhóm có 5-6 hӑc viên, bҫu nhóm trѭӣng.
Các nhóm trѭӣng hӛ trӧ giáo viên quҧn lý, giám sát nhóm.
+ Giao bài tұp cho tӯng nhóm, cá nhân
+ ChiӃu ÿoҥn vidio clip vӅ tӯng bѭӟc công viӋc ӫ phân cho hӑc sinh quan sát
+ Giáo viên làm mүu cho hӑc sinh quát sát, vӯa làm vӯa giҧng giҧi, ÿһc biӋt
lѭu ý khi hoҥt hóa men và trӝn ÿӅu men vào phân hӳu cѫ.
+ Các nhóm tӵ phân công công viӋc và tiӃn hành ӫ phân
+ Các nhóm thҧo luұn và tә
ng hӧp nӝi dung thu thұp, giáo viên thúc ÿҭy.

+ Lҫn lѭӧt tӯng nhóm trình bày kӃt quҧ thҧo luұn.
+ Các nhóm còn lҥi tham gia nhұn xét, chҩt vҩn, chia sҿ.
+ Giáo viên tóm tҳt nӝi dung bài hӑc, giҧi ÿáp câu hӓi cӫa hӑc viên và ÿánh
giá kӃt quҧ.
- Thӡi gian cҫn thiӃt ÿӇ thӵc hiӋn công viӋc: 04 giӡ
- Ĉӏa ÿiӇm: sân cӫa các hӝ gia ÿình
-Tiêu chuҭn cӫa sҧn phҭm: Chuҭn bӏ
ÿúng lѭӧng phân ӫ; thӵc hiӋn ÿúng quy
trình; trӝn ÿӅu và ÿұy kín ÿӕng ӫ.
Bài tұp 2:
Bón lót phân
- Nguӗn lӵc cҫn thiӃt: xҿng: 5 cái /nhóm 5 hӑc viên; phân hӳu cѫ hoai: 500
kg/ nhóm 5 hӑc viên; phân lân: 25 kg/nhóm 5 hӑc viên; vôi bӝt: 25 kg/nhóm 5
hӑc viên
Có thӇ thay các loҥi trên bҵng phân ӫ vӟi chӃ phҭm Trichodarma: 500 kg/
nhóm 5 hӑc viên.
25

25
- Cách tә chӭc thӵc hiӋn:
+ Chia lӟp thành nhiӅu nhóm, mӛi nhóm có 5-6 hӑc viên, bҫu nhóm trѭӣng.
Các nhóm trѭӣng hӛ trӧ giáo viên quҧn lý, giám sát nhóm.
+ Giao bài tұp cho tӯng nhóm, cá nhân
+ ChiӃu ÿoҥn vidio clip vӅ tӯng bѭӟc công viӋc cho hӑc sinh quan sát, giáo
viên lѭu ý cho hӑc viên trӝn phân ÿӅu, lҩp kín hӕ.
+ Các nhóm phân công thӵc hiӋn công viӋc, giáo viên quan sát và thúc ÿҭy,
kiӇm tra và ÿánh giá.
+ Giáo viên tóm tҳt nӝi dung bài hӑc, giҧi ÿáp câu hӓi cӫa hӑc viên và ÿánh
giá kӃt quҧ.
- Thӡi gian cҫn thiӃt ÿӇ thӵc hiӋn công viӋc: 03 giӡ

- Ĉӏa ÿiӇm: vѭӡn tiêu ÿã ÿào hӕ và chuҭn bӏ bón lót
-Tiêu chuҭn cӫa sҧn phҭm: Trình bày rõ ràng, nêu ÿѭӧc các ѭu thӃ cӫa các
loҥi vұt liӋu làm trө.
3. Bài 3: Trӗng Tiêu
Bài tұp 1:
Chӑn hom ÿҥt tiêu chuҭn trӗng
- Nguӗn lӵc cҫn thiӃt: Dây giӕng: 100 -200dây/ nhóm 5 hӑc viên
- Cách tә chӭc thӵc hiӋn:
+ Chia lӟp thành nhiӅu nhóm, mӛi nhóm có 5-6 hӑc viên, bҫu nhóm trѭӣng.
Các nhóm trѭӣng hӛ trӧ giáo viên quҧn lý, giám sát nhóm.
+ Giao bài tұp cho tӯng nhóm, cá nhân
+ Giáo viên ÿӅ nghi hӑ viên nêu tiêu chuҭn dây giӕng tӕt, giáo viên chӑn mӝt
sӕ dây tӕt và mӝt sӕ dây không ÿҥt tiêu chuҭn ÿӇ phân tích cho hӑc sinh quan
sát.