Bai 24_ CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG

TRƯỜNG THCS CÁT HANH
V
Ậ T L Í 8

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
Không có dụng cụ nào đo trực tiếp được công. Để xác định công
của một lực, người ta phải dùng lực kế đo độ lớn của lực và dùng
thước đo quãng đường dịch chuyển, từ đó tính công. A = F.s
Tương tự như thế, không có dụng cụ nào có thể đo trực tiếp nhiệt
lượng. Vậy, muốn xác định nhiệt lượng người ta phải làm thế nào?

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Nhiệt lượng một vật cần thu vào để làm vật nóng lên phụ thuộc vào 3
yếu tố sau đây:
* Khối lượng của vật.
* Độ tăng nhiệt độ của vật.
* Chất cấu tạo nên vật.
Để kiểm tra xem nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên có phụ thuộc
ba yếu tố trên không, người ta làm thế nào?

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ

THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Để kiểm tra mối quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên và
khối lượng vật, người ta làm thí nghiệm như hình vẽ.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
C1 Trong thí nghiệm trên, yếu tố nào ở hai cốc được giữ giống
nhau, yếu tố nào được thay đổi? Tại sao làm như thế? Hãy tìm số
thích hợp cho các ô trống ở hai cột cuối bảng 24.1. Biết nhiệt lượng
ngọn lửa đèn cồn truyền cho nước tỉ lệ thuận với thời gian đun.
Trong thí nghiệm trên độ tăng nhiệt độ và chất làm vật (nước)
được giữ giống nhau; khối lượng vật khác nhau. Làm thư vậy để tìm
hiểu mối liên hệ giữa nhiệt lượng và khối lượng. Nhiệt lượng thu
vào của vật phụ thuộc vào khối lượng vật.
Chất Khối
lượng
Độ tăng nhiệt
độ
Thời gian đun So sánh
khối lượng
So sánh
nhiệt lượng
Cốc 1
Nước 50g ∆t
o
1

= 20
o
C t
1
= 5 phút
Cốc 2
Nước 100g ∆t
o
2
= 20
o
C t
2
= 10 phút
m
1
=□m
2
Q
1
=□Q
2
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật
1
2
1
2

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG

CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
C2 Từ thí nghiệm trên có thể kết luận gì về mối liên quan giữa
nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên và khối lượng của vật?
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Khối lượng của vật
càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Khối lượng của vật
càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt độ
Các em hãy thảo luận trong nhóm về cách làm thí nghiệm để kiểm
tra mối quan hệ giữa nhiệt lượng cần thu vào để nóng lên và độ tăng
nhiệt độ. Trong khi thảo luận cần lưu ý những vấn đề sau đây:
C3 Trong thí nghiệm phải giữ không đổi yếu tố nào? Muốn vậy
phải làm thế nào?
Phải giữ khối lượng và chất làm vật giống nhau. Muốn vậy hai cốc
phải đựng một lượng nước giống nhau.

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ

THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Khối lượng của vật
càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt độ
Các em hãy thảo luận trong nhóm về cách làm thí nghiệm để kiểm
tra mối quan hệ giữa nhiệt lượng cần thu vào để nóng lên và độ tăng
nhiệt độ. Trong khi thảo luận cần lưu ý những vấn đề sau đây:
C4 Trong thí nghiệm này phải thay đổi yếu tố nào? Muốn vậy phải
làm thế nào? Hãy tìm số thích hợp cho hai cột cuối bảng 24.2
Phải đo độ tăng nhiệt độ khác nhau. Muốn vậy hai cốc phải để cho
nhiệt độ cuối của hai cốc nước khác nhau, thời gian đun khác nhau.

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Khối lượng của vật
càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt độ
Chất Khối
lượng
Độ tăng nhiệt
độ
Thời gian đun So sánh khối
lượng
So sánh
nhiệt lượng

Cốc 1
Nước 50g ∆t
o
1
= 20
o
C t
1
= 5 phút
Cốc 2
Nước 50g ∆t
o
2
= 40
o
C t
2
= 10 phút
∆t
o
1
=□ ∆t
o
2
Q
1
=□Q
2
C5 Từ thí nghiệm này có thể rút ra kết luận gì về mối quan hệ giữa
nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt độ.

1
2
1
2

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Khối lượng của vật
càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt độ
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Độ tăng nhiệt độ của
vật càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
3. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và chất làm vật
Để kiểm tra sự phụ thuộc của nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên
với chất làm vật người ta làm tyhí nghiệm sau đây: hãy điền dấu thích
hợp vào ô trống ở cột cuối bảng kết quả.

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Khối lượng của vật
càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt độ

Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Độ tăng nhiệt độ của
vật càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
3. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và chất làm vật
Chất Khối
lượng
Độ tăng
nhiệt độ
Thời gian
đun
So sánh
nhiệt lượng
Cốc 1 Nước 50g ∆t
o
1
= 20
o
C t
1
= 5 phút
Cốc 2 Băng phiến 50g ∆t
o
2
= 20
o
C t
2
= 5 phút
Q
1
□ Q

2
>
C6 Trong thí nghiệm này những yếu tố nào thay đổi, không thay đổi?
Không thay đổi: khối lượng và độ tăng nhiệt độ.
Thay đổi: chất làm vật.

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Khối lượng của vật
càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt độ
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Độ tăng nhiệt độ của
vật càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
3. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và chất làm vật
Chất Khối
lượng
Độ tăng
nhiệt độ
Thời gian
đun
So sánh
nhiệt lượng
Cốc 1 Nước 50g ∆t
o
1
= 20

o
C t
1
= 5 phút
Cốc 2 Băng phiến 50g ∆t
o
2
= 20
o
C t
2
= 5 phút
Q
1
□ Q
2
>
C7 Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên có phụ thuộc chất làm vật
không?

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Khối lượng của vật
càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và khối lượng của vật
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt độ
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Độ tăng nhiệt độ của

vật càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào càng lớn.
3. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật thu vào để nóng lên và chất làm vật
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng: Nhiệt lượng vật cần thu
vào để nóng lên có phụ thuộc chất làm vật (nhiệt dung riêng của chất
làm vật).

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
Kết luận:

Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc, khối lượng,
độ tăng nhiệt độ và chất làm vật (nhiệt dung riêng của chất làm vật).

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?

Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc, khối lượng,
độ tăng nhiệt độ và chất làm vật (nhiệt dung riêng của chất làm vật).
II. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG.
Nhiệt lượng thu vào được tính theo công thức:
Q = m.c.∆t
Trong đó: Q là nhiệt lượng vật thu vào (J)
m là khối lượng vật (kg)
∆t = t

2
– t
1
là độ tăng nghiệt độ (
o
C)
c là nhiệt dung riêng của vật (J/kg. độ)

Nhiệt dung riêng của một chất cho biết nhiệt lượng cần thu vào
để làm cho 1kg chất đó tăng thêm 1
o
C

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?

Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc, khối lượng,
độ tăng nhiệt độ và chất làm vật (nhiệt dung riêng của chất làm vật).
II. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG.
Nhiệt lượng thu vào được tính theo công thức:
Q = m.c.∆t

Nhiệt dung riêng của một chất cho biết nhiệt lượng cần thu vào
để làm cho 1kg chất đó tăng thêm 1
o
C
Bảng nhiệt dung riêng của một số chất:

Chất Nhiệt dung riêng (J/kg.độ) Chất Nhiệt dung riêng (J/kg.độ)
Nước 4200 Đất 800
Rượu 2500 Thép 460
Nước đá 1800 Đồng 380
Nhôm 880 Chì 130

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?

Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc, khối lượng,
độ tăng nhiệt độ và chất làm vật (nhiệt dung riêng của chất làm vật).
II. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG.
Nhiệt lượng thu vào được tính theo công thức:
Q = m.c.∆t

Nhiệt dung riêng của một chất cho biết nhiệt lượng cần thu vào
để làm cho 1kg chất đó tăng thêm 1
o
C
III. VẬN DỤNG.

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
III. VẬN DỤNG.
C8 Muốn xác định nhiệt lượng cần thu vào cần tra bảng để biết độ lớn
của đại lượng nào và đo độ lớn của những đại lượng nào bằng những

dụng cụ gì?
Tra bảng: để biết nhiệt dung riêng của chất đó.
Đo: Khối lượng vật bằng cân.
Độ tăng nhiệt độ của vật bằng nhiệt kế.

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
III. VẬN DỤNG.
C9 Tính nhiệt lượng cần tuyền cho 5kg đồng để tăng nhiệt độ từ 20
o
C
lên 50
o
C?
Tóm tắt:
m = 5kg
c = 380J/kg. độ
∆t = 50-20 = 30
o
C
Q =?
Giải
Nhiệt lượng cần truyền cho 5kg đồng nóng lên 30
o
C
Q = m.c.∆t = 5.380.30 = 57.000 (J)
C10 Một ấm đun nước bằng nhôm khối lượng 0,5kg chứa 2kg nước ở
nhiệt độ 25
o

C. Muốn đun sôi ấm nước này cần nhiệt lượng bao nhiêu?
Tóm tắt:
m
1
= 5kg; m
2
= 2kg
c
1
= 880J/kg. độ
c
2
= 42000J/kg. độ
∆t = 100-25 = 75
o
C
Q =?
Nhiệt lượng cần truyền nhôm nóng lên 75
o
C
Q
1
= m
1
.c
1
.∆t = 0,5.880.75 = 33.000 (J)
Nhiệt lượng cần truyền nước nóng lên 75
o
C

Q
2
= m
2
.c
2
.∆t = 2.4200.75 = 630.000 (J)
Nhiệt lượng cần truyền ấm nước nóng lên 75
o
C
Q = Q
1
+ Q
2
= 33000 + 630000 = 633.000(J)

Bài 24:
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG LÊN PHỤ
THUỘC NHỮNG YẾU TỐ NÀO?

Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc, khối lượng,
độ tăng nhiệt độ và chất làm vật (nhiệt dung riêng của chất làm vật).
II. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG.
Nhiệt lượng thu vào được tính theo công thức:
Q = m.c.∆t

Nhiệt dung riêng của một chất cho biết nhiệt lượng cần thu vào
để làm cho 1kg chất đó tăng thêm 1

o
C
III. VẬN DỤNG.




Hướng dẫn về nhà:
* Học bài theo vở ghi kết hợp SGK.
* Đọc phần có thể em chưa biết.
* Giải bài tập 24.1  24.13 SBT.
* Các em nghiên cứu trước bài 25:
PHƯƠNG TRÌNH CÂN BẰNG NHIỆT
 Soạn C1,C2,C3.