Tiet 57 Mot thuc qua cua lua non Com
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.38 MB, 17 trang )
C« gi¸o: NguyÔn ThÞ Ph ¬ng Lan
Tr êng THCS NguyÔn §¨ng §¹o
Kiểm tra bài cũ
- Đọc thuộc lòng bài thơ Tiếng gà tr a của Xuân
Quỳnh.
- Cảm nhận của em về nội dung và nghệ thuật của
bài thơ?
Đáp án:
-
Thuộc bài thơ
-
Nghệ thuật: Sử dụng điệp ngữ, ẩn dụ chuyển đổi
cảm giác, ngôn ngữ bình dị, gợi cảm
- Nội dung: Tiếng gà tr a gợi về những kỉ niệm tuổi
thơ, tình bà cháu và tình yêu quê h ơng đất n ớc
TiÕt 57: Mét thø quµ cña lóa non:
Cèm
Th¹ch Lam
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm
* Tác giả
Thạch Lam (1910 1942)
- Sinh tại Hà Nội, tên thật là
Nguyễn T ờng Lân
- Cây bút văn xuôi đặc sắc, tinh tế,
nhạy cảm, có biệt tài về truyện
ngắn và tuỳ bút
* Tác phẩm
Rút ra từ tập Hà Nội băm sáu
phố ph ờng (1943)
Thể loại:
Tuỳ bút: Là một thể văn th ờng
miêu tả, ghi chép những sự việc
có thực mà nhà văn quan sát,
chứng kiến để bộc lộ cảm xúc,
suy nghĩ của mình tr ớc các hiện t
ợng vấn đề của cuộc sống.
Đặc điểm của tuỳ bút: Thiên về
biểu cảm, đậm chất trữ tình nên
gần với thơ. Bên cạnh đó cũng có
yếu tố nghị luận, suy t , triết lí.
Tuỳ bút không có cốt truyện nh
ng đều có cảm hứng chủ đạo
Tuỳ bút
2- Đọc, hiểu chú thích, bố cục
Một thứ quà của lúa non: Cốm
Cơn gió mùa hạ l ớt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái
h ơng thơm của lá, nh báo tr ớc mùa về của thức quà thanh nhã
và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng
xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn t ơi, ngửi
thấy cái mùi thơm mát của lúa non không? Trong cái vỏ xanh kia
có giọt sữa trắng thơm, phảng phất h ơng vị ngàn hoa cỏ. D ới
ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng
cong xuống, nặng vì chất quý trong sạch của Trời.
Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những ng ời chuyên môn
mới định đ ợc, ng ời ta gặt mang về. Rồi đến một loạt cách chế
biến, những cách thức làm truyền từ đời này sang đời khác, một
sự bí mật trân trọng và khe khắt, giữ gìn, cái cô gái Vòng làm ra
thứ cốm dẻo và thơm ấy. Tất nhiên là nhiều nơi cũng biết cách
thức làm cốm, nh ng có đâu làm đ ợc hạt cốm dẻo, thơm và ngon
đ ợc bằng ở làng Vòng, gần Hà Nội. Tiếng cốm Vòng đã lan khắp
tất cả ba kì, và đến mùa cốm, các ng ời của Hà Nội 36 phố
ph ờng vẫn th ờng ngóng trông cô hàng cốm xinh xinh, áo quần
gọn ghẽ, với các dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong
vút lên nh chiếc thuyền rồng.
Cốm là thức quà riêng biệt của đất n ớc, là thức dâng của
những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong h ơng vị tất cảc
cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam.
Ai đã nghĩ đầu tiên dừng cốm để làm quà sêu tết. Không còn gì
đẹp hơn với sự v ớng vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, truing
thành nh các việc lễ nghi. Hồng cốm tốt đôi Và không có bao
giờ hoà hợp hơn đ ợc nữa: màu xanh t ơi của cốm nh ngọc
thạch quý, màu đỏ thắm của hồng nh ngọc lựu già. Một thứ
thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc
lâu bền
Cốm không phải thức quà của ng ời ăn vội; ăn cốm phải ăn
từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thu lại
cả trong h ơng vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ
dại ven bờ; trong màu xanh của cốm, cái t ơi mát của lúa non, và
trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo
mộc. Thêm vào cái mùi hơi ngát của lá sen già, ớp lấy từng hạt
cốm một còn giữ lại cái ấm áp của những ngày mùa hạ trên hồ.
Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bọc cốm, cũng nh
trời sinh cốm đẻ bọc ủ trong lá sen. Khi các cô gái Vòng đỗ gánh,
giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng hạt cốm, sạch sẽ
và tinh khiết, không có maye may một chút bụi nào. Hỡi các bà
mua hàng! Chớ có thọc tay hay mân mê thức quà thần tiên ấy,
hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốt ve. Phải nên kính
trọng cái lọcc của trời, cái khéo léo của con ng ời và sự cố sức
tiềm tàng và nhẫn nại của thần lúa. Sự th ởng thức của các bà sẽ
đ ợc trang nhã và đẹp đẽ hơn, và cái vui sẽ t ơi sáng hơn nhiều
lắm
II- Tìm hiểu văn bản:
1- Nguồn gốc của cốm
Cơn gió mùa hạ l ớt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái h
ơng thơm của lá, nh báo tr ớc mùa về của một thức quà thanh
nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những
cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa
còn t ơi, ngửi thấy mùi thơm mát của lúa non không? Trong cái
vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất h ơng vị
ngàn hoa cỏ. D ới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông
lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong
sạch của trời.
Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những ng ời chuyên môn
mới định đ ợc, ng ời ta gặt mang về. Rồi đến một loạt cách chế
biến, những cách thức làm truyền từ đời này sang đời khác, một
sự bí mật trân trọng và khe khắt, giữ gìn, cái cô gái Vòng làm ra
thứ cốm dẻo và thơm ấy. Tất nhiên là nhiều nơi cũng biết cách
thức làm cốm, nh ng có đâu làm đ ợc hạt cốm dẻo, thơm và ngon
đ ợc bằng ở làng Vòng, gần Hà Nội. Tiếng cốm Vòng đã lan khắp
tất cả ba kì, và đến mùa cốm, các ng ời của Hà Nội 36 phố
ph ờng vẫn th ờng ngóng trông cô hàng cốm xinh xinh, áo quần
gọn ghẽ, với các dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong
vút lên nh chiếc thuyền rồng.
Hình ảnh cô gái làng Vòng
C m L ng Vßng (DÞch Väng CÇu GiÊy HµNéiố à – –
C m L ng Vßng (DÞch Väng CÇu GiÊy HµNéiố à – –
2- Cảm nghĩ về giá trị của cốm:
Cốm là thức quà riêng biệt của đất n ớc, là thức dâng của
những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong h ơng vị tất cảc
cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam.
Ai đã nghĩ đầu tiên dừng cốm để làm quà sêu tết. Không còn gì
đẹp hơn với sự v ớng vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, trung
thành nh các việc lễ nghi. Hồng cốm tốt đôi Và không có bao
giờ hoà hợp hơn đ ợc nữa: màu xanh t ơi của cốm nh ngọc
thạch quý, màu đỏ thắm của hồng nh ngọc lựu già. Một thứ
thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc
lâu bền
3- Cảm nghĩ về sự th ởng thức cốm:
Hỡi các bà mua hàng! Chớ có thọc tay hay mân mê thức quà thần
tiên ấy, hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốt ve
- Th ởng thức cốm bằng :
+ Khứu giác : Mùi thơm phức của lúa.
+ Vị giác : Chất ngọt của cốm
+ Thị giác : màu xanh.
+ xúc giác: T ơi mát của lá
+ Sự suy t ởng: Cái dịu dàng,thanh đạm
- Cốm là lộc của Trời, là sự khéo léo của con ng ời, là sự tiềm tàng
nhẫn nại của thần Lúa.Cốm là sản phẩm kết tinh từ nhiều giá trị
thiên nhiên,trời đất,con ng ời -> Lời đề nghị của tác giả với những
ng ời mua và th ởng thức cốm, thanh nhã, có văn hoá
Ghi nhớ:
Cốm là thức quà riêng biệt của đất n ớc, là thức
dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh,
mang trong h ơng vị tất cả cái mộc mạc, giản dị
và thanh khiết của đồng quê nội cỏ. Bằng ngòi
bút tinh tế, nhạy cảm và tấm lòng trân trọng,
tác giả đã phát hiện đ ợc nét đẹp văn hoá dân tộc
trong thứ sản vật giản dị mà đăck sắc ấy.
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ một ngày thu đã xa
(Nguyễn Đình Thi)
Giã gạo thì ốm, giã cốm thì khỏe.
(Tục ngữ)
Nếu em lòng dạ đổi thay
Cốm này bị mốc, hồng này long tai.
(Ca dao)
C
1
2
5
4
3
6
7
Đây là từ chỉ chung các loài thực vật ?
ộMOảHT
ố T
V
E
V
U
Từ láy chỉ lời khuyên của tác giả đối với ng ời mua cốm ?
hò ágnĐ
Đây là một đồ dùng gắn liền với hình ảnh cô hàng cốm làng Vòng ?
Đây là một đồ dùng gắn liền với hình ảnh cô hàng cốm làng Vòng ?
n
V ộ
I
áH
Từ chỉ cách ăn của ng ời không biết th ởng thức thứ quà đặc biệt của
Từ chỉ cách ăn của ng ời không biết th ởng thức thứ quà đặc biệt của
lúa non ?
lúa non ?
Tính từ miêu tả h ơng vị của bông lúa non ?
MƠ MT T
HCN G
ọ
C T
Màu xanh t ơi của cốm đ ợc so sánh với màu này ?
H ạ
Nồ GHNáC Đ
Nơi mà ng ời nông dân làm ra hạt thóc?
C
ố
ò
V
M
N
G
IV- Luyện tập
H ớng dẫn về nhà
-
Học thuộc đoạn 1 và 2.
-
Nêu cảm nhận của em về cốm- một thức quà của
riêng đất n ớc.
- Chuẩn bị bài: Sài gòn tôi yêu
C« gi¸o: NguyÔn ThÞ Ph ¬ng Lan
Tr êng THCS NguyÔn §¨ng §¹o
