Tiet 82 Cau dac biet

Trong các câu sau, câu nào là câu rút gọn?
a) Mùa xuân đến rồi!
b) Ngày mai, tôi đi chợ.
c) Học ăn, học nói, học gói, học mở.
d) Nam là học sinh giỏi.
KI M TRA B I CỂ À Ũ
ThÕ nµo lµ c©u rót gän?
Có nên sử dụng câu rút gọn trong trường hợp
dưới đây không? Vì sao?
Thầy giáo gọi Nam lên bảng kiểm tra bài cũ,
Nam chần chừ không muốn lên.
- Thầy: Em đã học bài cũ chưa?
- Nam: Chưa.
TiÕt 82
I/. Thế nào là câu đặc biệt
1.VÝ dô:
Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm em
tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp.
Hãy lựa chọn câu trả lời đúng?
a. Đó là câu bình thường có đủ chủ ngữ- vị ngữ.
b. Đó là câu rút gọn, lược bỏ chủ ngữ, vị ngữ.
c. Đó là câu không thể có chủ ngữ, vị ngữ.
-> C©u ®Æc biÖt
Lµ lo¹i c©u kh«ng cã cÊu t¹o theo m« h×nh chñ ng÷ - vÞ ng÷
* Lưu ý phân biệt hai kiểu câu
Câu rút gọn
Cấu tạo theo mô hình C/V, nhưng lược
bỏ đi một số thành phần.
Có thể dựa vào ngữ cảnh và hoàn cảnh
giao tiếp để khôi phục lại thành phần bị
lược bỏ.

Câu đặc biệt
Cấu tạo không theo mô hình
C/V.
Không thể khôi phục thành câu
đầy đủ thành phần. thµnh c©u
®Çy ®ñ.
Ví dụ
Thấy đói bụng, tôi cũng tạt vào quán
làm vài nhánh cỏ lót dạ. Đông khách
quá. Châu Chấu, Cào Cào rậm rịch ra
vào, chè chén.
(Tô Hoài)

Ví dụ
Mưa và rét! Vắt rừng! Đoàn
quân vượt suối băng rừng tiến
về phía trước.
(Nguyễn Đình Thi)
Đông khách
qu¸
Mưa và rét!Vắt rừng!
An gào lên:
- Sơn! Em Sơn!
Sơn ơi!
-
Chị An ơi!
Sơn đã nhìn thấy
chị
“ Trời ơi!”, cô giáo
tái mặt và nước mắt

giàn giụa…
Đoàn người….
Tiếng reo. Tiếng
vỗ tay.
Một đêm mùa
xuân. Trên dòng
sông êm ả, cái đò
cũ của bác tài…
Gọi đáp
Xác định
thời gian, nơi
chốn
Liệt kê thông
báo về sự tồn
tại của sự vật,
hiÖn tu¬ng
Bộc lộ cảm
xúc
Tác dụng
Câu
đặc biệt
Ghi nhớ
Câu đặc biệt th0ờng đ0ợc dùng để:
- Nêu lên thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc đ0ợc nói
đến trong đoạn.
- Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện t0
ợng.
- Bộc lộ cảm xúc.
- Gọi đáp.
Luyện tập

Bài 1: Tìm câu rút gọn và câu đặc biệt?
a. - Câu rút gọn:
“Có khi được trưng bày … dễ thấy”, “Nhưng cũng có
khi … trong hòm”, “Nghĩa là … kháng chiến.”
- Không có câu đặc biệt.
b. - Câu đặc biệt:
“Ba giây … Bốn giây … Năm giây … Lâu quá!”.
- Không có câu rút gọn.
c. Câu đặc biệt:
“Một hồi còi.”
 Không có câu rút gọn.
d. Câu đặc biệt:
“ Lá ơi!”
Câu rút gọn:
“Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!”;
“Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.”

Bài 2) Tác dụng của câu rút gọn và câu đặc biệt
ở bài tập (1):
+ Câu a:
- Câu rút gọn:
-> Làm cho câu gọn hơn, tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất
hiện trong câu trước “tinh thần yêu nước”
- Câu đặc biệt:
+ Câu b: “Ba giây …Bốn giây … Năm giây …Lâu
quá!”.
->xác định thời gian; bộc lộ cảm xúc.
+ Câu c: “Một hồi còi.”
-> liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật.
+ Câu d:“ Lá ơi!” :

-> gọi đáp.
Bi tp 3
Vit mt on vn ngn(5-7 cõu) t cnh quờ hng em, trong ú
cú s dng cõu c bit.
Ví dụ tham khảo:
Nắng! Nắng chan hoà xóm núi. Những triền dốc. Những
dòng suối và mảng rừng. Chợ vùng cao xôn xao trong nắng
mới. Chợ Đồng Văn. Ngựa thồ thon vó và đẹp mã từ các dốc
đá, ngả đ0ờng ùn ùn kéo tới chợ. Tiếng khèn. Tiếng ngựa hí.
Náo nức lòng ng0ời
Hướng dẫn về nhà
1. Học bài cũ:
-
Học ghi nhớ.
-
Làm bài tập 3.
2. Chuẩn bị bài mới:
-
Soạn bài: “Bố cục và phương pháp lập luận
trong văn nghị luận”.