van hoa vung cahu tho bac bo

Học Viện Quản Lý Giáo Dục.
•
Môn : Cơ Sở Văn Hoá Việt Nam
•
Vùng Văn Hoá Châu Thổ Bắc Bộ
Lớp K4a_TLGD
Let s Go ’

Vïng ch©u th B c B .ổ ắ ộ
B c B ……ắ ộ

1. Đặc điểm môi trường tự nhiên.
•
A) Phạm vi nghiên cứu
•
Bao gồm các tiểu vùng sau:

-Ti u vùng ể Kinh B cắ (B c Ninh, B c Giang) ắ ắ
- Ti u vùng ể S nơ Nam (Hà Đông, Hà Nam, Nam Đ nh, Thái Bình, H ng Yên) ị ư
-Ti u vùng ể Xứ Đoài (Phú Th , S n Tây, Vĩnh Phúc) ọ ơ
-Ti u vùng ể Xứ Đông (H i D ng, H i Phòng) ả ươ ả
-Ti u vùng ể Thăng Long - Hà N iộ
Lâu nay khi xem xét v vùng văn hoá B c B ng i ta ề ắ ộ ườ
th ng đ t x Ngh _Tĩnh ra ngoài và x p thành 1 vùng văn hóa riêng . ườ ặ ứ ệ ế
Nh ng sau nhi u ý ki n thì các nhà nghiên c u cũng ch ra r ng khi ta nóiư ề ế ứ ỉ ằ
v văn hoá B c B ta cũng nên nói vè Ngh An,Hà Tĩnh ngay t th i văn Lang-ề ắ ộ ệ ừ ờ
Âu L c Ngh An-Hà Tĩnh v n g n bó v i B c B .ạ ệ ẫ ắ ớ ắ ộ

B. Vị trí địa lý.
-Là tâm điểm của con đờng giao lu quốc tế theo 2 trục chính: Tây-đông và

Bắc-Nam. Vị trí tiền đồn để tiến tới các nớc ĐNA. Là mục tiêu xâm lợc đầu
tiên của tất cả bọn xâm lợc muốn bành trớng thế lực vào lãnh thổ ĐNA. Nh
ng cũng chính vị thế này đã tạo điều kiện cho c dân phatd triển thuận lợi về
gioa lu và tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.
C. Khí hậu
- Có khí hậu độc đáo và khác hẳn với các vùng đồng bằng khác. Nơi đây có
mùa đông lạnh thực sự( 3 tháng với nhiệt độ <18độ C) nhng nó cũng tạo điều
kiện phát triển các cây công nghiệp a lạnh.
D. Các điều kiện khác
-Sông ngòi: hệ thống kênh rạch chằng chịt,nguồn nớc dồi dào.=> Phát triển
nông nghiệp,thuỷ sản,
-Đất đai: màu mỡ chủ yếu là đất phù sa
do hệ thống sông Hồng,sông TháI Bình, sông
mã bồi đắp.

.

2- Đặc điểm xã hội.

a) Tổ chức cộng đồng
-Làng là đơn vị xã hội cơ sở của nông thôn Bắc Bộ, tế bào sống của xã hội
Việt. Là kết quả của các công xã thị tộc nguyên thuỷ sang công xã nông thôn.
Các v5ơng triều ấy đã chụp xuống công xã nông thôn ấy tổ chức hành chính của
mình và nó trở thành các làng xã.
-Các mối quan hệ ở làng quê:
+Con ng5ời và con ng5ời
+Quan hệ sở hữu trên đát làng,trên những di sản hữu
thể chung nh5 đình làng,chùa làng
+Quan hệ tâm linh, các chuẩn mực xã hội,đạo đức.
=> Đảm bảo các mối quan hệ này là các h5ơng 5ớc,khoản

5ớc của làng.

Chính những đặc điểm ấy của làng Việt Bắc Bộ sẽ góp phần tạo ra những
đặc điểm riêng của vùng văn hoá Bắc Bộ.

2.Kinh tế
Cư dân Bắc Bộ sống chủ yếu với nghề trồng lúa nước,làm nông nghiệp một cách
thuần tuý.
Đồng bằng Bắc Bộ bao quanh là rừng và biển nhưng những người dân BB nơi đây
lại “xa rừng nhạt biển”-chữ dùng của PGS.TS Ngô Đức Thịnh. Tuy nhiên ko vì thế
mà người dân nơi đây quay lưng lại với biển,rừng. Khi nhận ra giá trị của chúng họ
đã phát triển mạnh nghề nuôi trồng và đánh bắt hải sản.
Tuy diễn ra ở quy mô nhỏ(nuôi trong ao,hồ)
nhưng nó thực sự đánh dấu một bước phát triển
mới trong nông nghiệp vùng BB.
Bên cạnh việc đẩy
mạnh các nghành nôngnghiệp họ cũng đã phát triển
nhiều nghành thủ công. Có 1 số làng phát triển chuyên nghiệp với số lượng
thợ có tay nghề cao, 1 số nghành nghề còn lưu giữ và phát triển đạt đến
đỉnh cao ngày nay như làng gốm Bát Tràng, làng tranh Đông Hồ,…
•
Hình ảnh:


Đặc điểm vùng văn hoá châu thổ Bắc Bộ
Nh đã trình bày ở trên Bắc Bộ là cáI nôI hình thành dân tộc Việt,vì thế,cũng là nơI
sinh ra các nền văn hoá lớn phát triển nối tiếp lẫn nhau: Văn hoá Đông Sơn, vhoá
Đại Việt và văn hoá Việt Nam. Từ trung tâm này vhoas Việt lan rộng rồi truyền vào
Trung Bộ,Nam Bộ.Sự lan truyền ấy một mặt chứng tỏ sức sống mạnh mẽ của vh
Việt một mặt chứng tỏ sự sáng tạo của ngời dân Việt. Trong t cách ấy vh châu

thổ Bắc Bộ có những nét đặc trng của văn hoá Việt nhng lại có những nét riêng
của vùng này.
A) Ưng xử với tự nhiên.
A.1-Nhà ở
-Nhà ở của ngời dân Bắc Bộ chủ yếu là
nhà ko có cháI,hình thức nhà vì kèo phát triển.

Một số hình ảnh về
nhà ở vùng Bắc Bộ


Về ăn uống.
m thc min Bc thng khụng m cỏc v cay, bộo, ngt bng cỏc
vựng khỏc, ch yu s dng nc mm loóng, mm tụm. S dng nhiu
mún rau v cỏc loi thy sn nc ngt d kim nh tụm, cua, cỏ, trai,
hn v.v. v nhỡn chung, do truyn thng xa xa cú nn nụng nghip
nghốo nn, m thc min Bc trc kia ớt thnh hnh cỏc mún n vi
nguyờn liu chớnh l tht, cỏ. Nhiu ngi ỏnh giỏ cao m thc H Ni
mt thi, cho rng nú i din tiờu biu nht ca tinh hoa m thc min
Bc Vit Nam vi nhng mún ph, bỳn thang, bỳn ch, cỏc mún qu
nh cm Vũng, bỏnh cun Thanh Trỡ v.v. v gia v c sc nh tinh du
c cung, rau hỳng Lỏng

Một số hình ảnh về các món ăn đặc trng của ngời dân Bắc Bộ:


Trang phục.
Cách ăn mặc của ngời dân Bắc Bộ cũng là một sự lựa chọn thích ứng với thiên nhiên châu thổ
Bắc Bộ đó là màu nâu. n b i lm bn vỏy thõm, ỏo nõu ym nõu ó nh, n ụng
i lm, trong lỳc ng phú vi cỏi nng núng ghờ gm ca chõu th Bc B vo mựa

h, khi lao ng "hai sng mt nng" trờn cỏnh ng, thng lng trn cho "l
thiờn" hon ton phn trờn cũn phớa thõn ngi di, thỡ úng kh. Thi xa, n
ụng Vit thỡ "ci trn úng kh", cũn n b Vit thỡ "vỏy vn ym nang.
Ngày hội hè lễ tết thì trang phục này cũng có khác:đàn bà với áo dài mớ ba mớ bảy,đàn ông
với chiéc quần trắng áo dài the chít khăn đen.
*Một số hình ảnh minh hoạ:
Ng y nay trang ph c
a co ph n thay i


Lễ hội
Mật độ hội hè ở Bắc Bộ dày đặc ở các làng nghề theo vòng quay của thiên
nhiên. Có thể kể đến hàng trăm hàng nghìn các lễ hội khác nhau của các làng
nghề Bắc Bộ,nếu theo quy mô có thể chia thành hội làng vùng,hội làng,hội của
cả nớc,nếu có thời gian thì chia theo mùa hội he,hội xuân,hội thu Dù thuộc
loại nào khởi nguyên các lễ hội ấy đều là các hội làng của c dân nông nghiệp
hay nói cách khác là lễ hội nông nghiệp.
- Các lễ thức thờ mẹ Lúa,cầu ma,thờ thần Mặt Trời, các trò diễn phồn thực
nh múa gà phủ, múa các vật biểu trng cho âm vật
=> Vì Vậy mà lễ hội ở đồng bằng Bắc Bộ có thể ví nh một bảo tàng văn hoá
tổng hợp lu giữ khá nhiều các sinh hoạt văn hoá tín ngỡng của c dân nông
nghiệp.

Lễ hội tiêu biểu.

Hội chùa hơng
Giỗ tổ Hùng Vơng


,

Múa rối nớc.
*Nghệ thuật
NơI đây với nhiều loại hình nghệ thuật dân gian đa dạng và phong phú. Trong ó
phảI kể đến mghệ thuật chèo, múa rối nớc, hát quan họ,ca trù,hát chầu văn ,

Chèo
Hát ca trù

*Giáo Dục
Trong thời tự chủ Thăng Long với vị trí là kinh đô cũng đảm nhiệm vị trí 1
trung tâm giáo dục.
Năm 1708 Văn Miếu đã xuất hiện,năm 1706 đã có Quốc Tử Giám chế độ
thi cử kén chọn ng:ời tài đã tạo ra cho xứ Bắc một đội ngũ tri thức đông
đảo trong đó có nhiếu danh nhân văn hoá tầm cỡ trong n:ớc và ngoài n:ớc.
Thời thuộc Pháp Hà Nội là nơI có các cơ sở văn hoá giáo dục kjhoa học thu
hút các tri thức ở mọi vùng. ở thời hiện đại đây là đầu mối các trung tâm
nghiên cứu(80%) và 64% tr:ờng đại học.
Sự phát triển của giáo dục ở đây đã tạo ra sự
phát triển của văn hoá bác học bởi chủ thể
tạo ra vhoas bác học chính là đội ngũ tri thức
ddc sinh ra trong tgian này. Những tác giả nổi tiếng
của vh bác học nh:; Nguyễn TrãI,
Nguyễn Du, Hồ Xuân H:ơng .

Tóm lại vùng châu thổ Bắc Bộ là vùng đất lịch sử lâu đời của ngời
Việt,nơI khai sinh của các vơng triều Đại Việt.đồng thời là quê hơng của
các nền văn hoá Đông Sơn, Thăng Long-Hà Nội. Là CáI nôI hình thành nèn
văn minh Việt từ buổi đầu và hiện tại cũng là vùng bảo lu văn hoá hơn cả.
Văn miếu quốc tử giám

Chóc c« gi¸o vµ toµn thÓ c¸c b¹n 1 buæi häc thó vÞ vµ
ý nghÜa …………
•
Goodbye see you again,,,