Hướng dẫn soạn giáo án đổi mới phương pháp ( Chiến )

Hướng dẫn soạn giáo án
Hướng dẫn soạn giáo án
đổi mới phương pháp.
đổi mới phương pháp.
Họ tên:Nguyễn quyết chiến
Họ tên:Nguyễn quyết chiến
Năm học: 2010-2011
Năm học: 2010-2011


Phần I: Yêu cầu chung
Phần I: Yêu cầu chung
Để có thể thực hiện tốt chơng trình phân
Để có thể thực hiện tốt chơng trình phân
ban THPT, ngoài việc nghiên cứu kỹ chơng
ban THPT, ngoài việc nghiên cứu kỹ chơng
trình và SGK phân ban, giáo viên cần đổi mới
trình và SGK phân ban, giáo viên cần đổi mới
ở các khâu sau:
ở các khâu sau:


1. Đổi mới quan niệm về mục tiêu bài học
1. Đổi mới quan niệm về mục tiêu bài học
Quan niệm cũ
Quan niệm cũ

Viết mục tiêu cho thầy: tập
Viết mục tiêu cho thầy: tập

trung vào những điều giáo
trung vào những điều giáo
viên phải đạt đợc sau khi dạy
viên phải đạt đợc sau khi dạy
xong bài đó.
xong bài đó.

Mục tiêu: yêu cầu thông hiểu
Mục tiêu: yêu cầu thông hiểu
ghi nhớ, tái hiện các kiến thức
ghi nhớ, tái hiện các kiến thức
do giáo viên truyền đạt theo
do giáo viên truyền đạt theo
SGK, lặp lại đúng và thành
SGK, lặp lại đúng và thành
thạo các kĩ năng đã tập dợt
thạo các kĩ năng đã tập dợt
trong tiết học.
trong tiết học.


Quan niệm mới
Quan niệm mới

Viết mục tiêu cho trò: sau khi
Viết mục tiêu cho trò: sau khi
học xong bài đó học sinh phải
học xong bài đó học sinh phải
có những kiến thức, kĩ năng,
có những kiến thức, kĩ năng,

thái độ gì, ở mức độ nh thế
thái độ gì, ở mức độ nh thế
nào.
nào.

Mục tiêu: đặc biệt chú ý năng
Mục tiêu: đặc biệt chú ý năng
lực nhận thức, rèn luyện các
lực nhận thức, rèn luyện các
kĩ năng và phẩm chất t duy,
kĩ năng và phẩm chất t duy,
phù hợp với nội dung bài học
phù hợp với nội dung bài học
(phân tích, tổng hợp, xác lập
(phân tích, tổng hợp, xác lập
quan hệ giữa các sự kiện, nêu
quan hệ giữa các sự kiện, nêu
giả thuyết về nguyên nhân
giả thuyết về nguyên nhân
các sự kiện, hiện tợng ),
các sự kiện, hiện tợng ),
chú ý các kĩ năng học tập,
chú ý các kĩ năng học tập,
phát triển năng lực tự học
phát triển năng lực tự học


Quan niệm cũ
Quan niệm cũ

Mục tiêu bài học theo kiểu dạy
Mục tiêu bài học theo kiểu dạy
học đồng loạt, giáo viên lấy
học đồng loạt, giáo viên lấy
trình độ chung của lớp làm căn
trình độ chung của lớp làm căn
cứ.
cứ.

Mục tiêu chung chung, chiếu lệ,
Mục tiêu chung chung, chiếu lệ,
hình thức. Mục tiêu đơn giản là
hình thức. Mục tiêu đơn giản là
chủ đề bài học, tóm tắt nội dung
chủ đề bài học, tóm tắt nội dung
bài học hoặc giới hạn trọng tâm
bài học hoặc giới hạn trọng tâm
bài học.
bài học.

Những động từ nh nắm đợc,
Những động từ nh nắm đợc,
hiểu đợc vẫn còn quá chung
hiểu đợc vẫn còn quá chung
chung, cha cho thấy rõ mức
chung, cha cho thấy rõ mức
độ.
độ.
Quan niệm mới
Quan niệm mới

Mục tiêu bài học theo phơng pháp tích
Mục tiêu bài học theo phơng pháp tích
cực giáo viên phải hình dung thêm yêu
cực giáo viên phải hình dung thêm yêu
cầu phân hoá đối với những nhóm học
cầu phân hoá đối với những nhóm học
sinh có trình độ kiến thức và t duy
sinh có trình độ kiến thức và t duy
khác nhau để mỗi học sinh đều đợc
khác nhau để mỗi học sinh đều đợc
làm việc với sự nỗ lực trí tuệ vừa sức
làm việc với sự nỗ lực trí tuệ vừa sức
nghĩa là bên cạnh mục tiêu chung còn
nghĩa là bên cạnh mục tiêu chung còn
phải tính đến mục tiêu riêng cho các
phải tính đến mục tiêu riêng cho các
nhóm học sinh đặc biệt.
nhóm học sinh đặc biệt.

Mục tiêu phải định rõ mức độ hoàn
Mục tiêu phải định rõ mức độ hoàn
thành công việc của học sinh, làm căn
thành công việc của học sinh, làm căn
cứ để đánh giá chất lợng, hiệu quả
cứ để đánh giá chất lợng, hiệu quả
thực hiện bài học. Vì vậy mỗi
thực hiện bài học. Vì vậy mỗi
đầu ra
đầu ra

của bài học nên đợc diễn đạt bằng một
của bài học nên đợc diễn đạt bằng một
động từ hành động có thể quan sát,
động từ hành động có thể quan sát,
đánh giá đợc.
đánh giá đợc.

Về mục tiêu kiến thức có thể dùng các
Về mục tiêu kiến thức có thể dùng các
động từ: định nghĩa, giải thích, mô tả
động từ: định nghĩa, giải thích, mô tả
lại, so sánh, chứng minh Về mục tiêu
lại, so sánh, chứng minh Về mục tiêu
kĩ năng có thể dùng các động từ: thu
kĩ năng có thể dùng các động từ: thu
thập, đo đạc, liệt kê, phân loại, nhận
thập, đo đạc, liệt kê, phân loại, nhận
dạng
dạng


2. Đổi mới cách soạn bài
2. Đổi mới cách soạn bài
2.1. So sánh hai cách soạn bài
2.1. So sánh hai cách soạn bài
Soạn bài theo ph(ơng
Soạn bài theo ph(ơng
pháp thụ động

pháp thụ động

Giáo viên dự kiến chủ yếu là
Giáo viên dự kiến chủ yếu là
những hoạt động trên lớp của
những hoạt động trên lớp của
chính mình (thuyết trình, giảng
chính mình (thuyết trình, giảng
giải, viết bảng, vẽ sơ đồ, biểu diễn
giải, viết bảng, vẽ sơ đồ, biểu diễn
phơng tiện trực quan ), có hình
phơng tiện trực quan ), có hình
dung chút ít về những hành động
dung chút ít về những hành động
hởng ứng của học sinh (sẽ trả lời
hởng ứng của học sinh (sẽ trả lời
câu hỏi nêu ra nh thế nào, có thể
câu hỏi nêu ra nh thế nào, có thể
nêu ra thắc mắc gì, sẽ nhận xét gì
nêu ra thắc mắc gì, sẽ nhận xét gì
khi xem giáo viên biểu diễn ph
khi xem giáo viên biểu diễn ph
ơng tiện trực quan ).
ơng tiện trực quan ).
Soạn bài theo ph(ơng
Soạn bài theo ph(ơng
pháp tích cực
pháp tích cực

Những dự kiến của giáo viên phải

Những dự kiến của giáo viên phải
tập trung chủ yếu vào các hoạt
tập trung chủ yếu vào các hoạt
động của học sinh (quan sát vật
động của học sinh (quan sát vật
mẫu, tiến hành thí nghiệm, giải
mẫu, tiến hành thí nghiệm, giải
bài toán nhận thức ), trên cơ sở
bài toán nhận thức ), trên cơ sở
đó giáo viên hình dung sẽ phải tổ
đó giáo viên hình dung sẽ phải tổ
chức các hoạt động của học sinh
chức các hoạt động của học sinh
nh thế nào (giao bài tập cho cá
nh thế nào (giao bài tập cho cá
nhân hay theo nhóm, biểu diễn thí
nhân hay theo nhóm, biểu diễn thí
nghiệm cho học sinh quan sát rút
nghiệm cho học sinh quan sát rút
ra nhận xét hay tổ chức cho học
ra nhận xét hay tổ chức cho học
sinh trực tiếp làm thí nghiệm để tự
sinh trực tiếp làm thí nghiệm để tự
rút ra kết luận ).
rút ra kết luận ).


Soạn bài theo ph(ơng
Soạn bài theo ph(ơng
pháp thụ động

pháp thụ động

Giáo viên phải tính toán kĩ trình
Giáo viên phải tính toán kĩ trình
tự các hoạt động trên lớp của
tự các hoạt động trên lớp của
chính mình sao cho hợp lý, tiết
chính mình sao cho hợp lý, tiết
kiệm thời gian để chủ động hoàn
kiệm thời gian để chủ động hoàn
thành tiết học đúng giờ.
thành tiết học đúng giờ.

Thông tin đi theo một chiều, chủ
Thông tin đi theo một chiều, chủ
yếu là từ thầy đến trò cho nên
yếu là từ thầy đến trò cho nên
giáo viên có thể hoàn toàn kiểm
giáo viên có thể hoàn toàn kiểm
soát đợc tiến độ bài học. GV vận
soát đợc tiến độ bài học. GV vận
dụng vốn hiểu biết và kinh
dụng vốn hiểu biết và kinh
nghiệm của mình để cố làm cho
nghiệm của mình để cố làm cho
học sinh hiểu và nhớ nội dung quy
học sinh hiểu và nhớ nội dung quy
đinh trong SGK.
đinh trong SGK.
Soạn bài theo ph(ơng

Soạn bài theo ph(ơng
pháp tích cực
pháp tích cực

Giáo viên phải suy nghĩ công phu
Giáo viên phải suy nghĩ công phu
về những khả năng diễn biến các
về những khả năng diễn biến các
hoạt động đề ra cho học sinh, dự
hoạt động đề ra cho học sinh, dự
kiến những giải pháp điều chỉnh
kiến những giải pháp điều chỉnh
để không bị cháy giáo án.
để không bị cháy giáo án.

Bài học đợc xây dựng từ những
Bài học đợc xây dựng từ những
đóng góp của học sinh thông qua
đóng góp của học sinh thông qua
những hoạt động do giáo viên tổ
những hoạt động do giáo viên tổ
chức, khai thác vốn hiểu biết và
chức, khai thác vốn hiểu biết và
kinh nghiệm của từng học sinh và
kinh nghiệm của từng học sinh và
tập thể lớp, tăng cờng mối liên
tập thể lớp, tăng cờng mối liên
hệ ngợc từ trò đến thày và mối
hệ ngợc từ trò đến thày và mối
liên hệ ngang giữa trò với trò.

liên hệ ngang giữa trò với trò.
Trong trờng hợp này GV phải có
Trong trờng hợp này GV phải có
kinh nghiệm s phạm mới làm
kinh nghiệm s phạm mới làm
chủ đợc tiết học.
chủ đợc tiết học.


2.2. Những yêu cầu cần đổi mới
2.2. Những yêu cầu cần đổi mới
2.2.1. Về mặt phơng pháp
2.2.1. Về mặt phơng pháp
Cần vận dụng các phơng pháp tích cực
Cần vận dụng các phơng pháp tích cực
phù hợp với:
phù hợp với:

Nội dung bài học
Nội dung bài học

Trình độ học sinh
Trình độ học sinh

Phơng tiện, thiết bị dạy học
Phơng tiện, thiết bị dạy học


2.2.2. Về mặt kĩ thuật
2.2.2. Về mặt kĩ thuật

Tập trung vào việc sử dụng câu hỏi và sử dụng
Tập trung vào việc sử dụng câu hỏi và sử dụng
các phiếu học tập.
các phiếu học tập.
a) Về sử dụng câu hỏi
Để phát triển các phơng pháp tích cực, trong khâu soạn
bài cần coi trọng chuẩn bị các câu hỏi.

Tránh đặt câu hỏi ở chỗ dễ hỏi mà phải đặt câu hỏi ở
Tránh đặt câu hỏi ở chỗ dễ hỏi mà phải đặt câu hỏi ở
chỗ cần hỏi, câu hỏi có yêu cầu cao về nhận thức.
chỗ cần hỏi, câu hỏi có yêu cầu cao về nhận thức.

Tránh tuỳ tiện đặt câu hỏi tức thì tại lớp mà cần phải
Tránh tuỳ tiện đặt câu hỏi tức thì tại lớp mà cần phải
chuẩn bị trớc câu hỏi đặc biệt câu hỏi có yêu cầu cao
chuẩn bị trớc câu hỏi đặc biệt câu hỏi có yêu cầu cao
về nhận thức.
về nhận thức.

Cần có một số câu hỏi then chốt nhằm vào những mục
Cần có một số câu hỏi then chốt nhằm vào những mục
đích nhận thức xác định, đặc biệt ở các phần trọng
đích nhận thức xác định, đặc biệt ở các phần trọng
tâm, trên cơ sở đó khi lên lớp sẽ phát triển thêm
tâm, trên cơ sở đó khi lên lớp sẽ phát triển thêm
những câu hỏi phụ tuỳ thuộc vào diễn biến của tiết
những câu hỏi phụ tuỳ thuộc vào diễn biến của tiết
học.
học.

b) Về sử dụng phiếu học tập
Để tổ chức các hoạt động học tập của học sinh, GV
cần sử dụng các phiếu học tập.

Mỗi phiếu hoc tập giao cho học sinh một vài nhiệm vụ
Mỗi phiếu hoc tập giao cho học sinh một vài nhiệm vụ
nhận thức cụ thể nhằm dẫn dắt tới một kiến thức, tập
nhận thức cụ thể nhằm dẫn dắt tới một kiến thức, tập
dợt một kĩ năng, rèn luyện một thao tác t duy hoặc
dợt một kĩ năng, rèn luyện một thao tác t duy hoặc
thăm dò thái độ của học sinh trớc một vấn đề.
thăm dò thái độ của học sinh trớc một vấn đề.

Qua công tác làm việc độc lập với các phiếu học tập
Qua công tác làm việc độc lập với các phiếu học tập
học sinh đợc phát triển các kĩ năng t duy (quan sát,
học sinh đợc phát triển các kĩ năng t duy (quan sát,
so sánh, phân tích, quy nạp, khái quát hoá, suy luận,
so sánh, phân tích, quy nạp, khái quát hoá, suy luận,
đề xuất giả thuyết ).
đề xuất giả thuyết ).


Kết luận:


Cốt lõi của giáo án đổi mới là
Cốt lõi của giáo án đổi mới là

phần thiết kế các hoạt động giúp HS tự lực
phần thiết kế các hoạt động giúp HS tự lực
chiếm lĩnh nội dung bài học. Hình thức trình
chiếm lĩnh nội dung bài học. Hình thức trình
bày giáo án (mấy cột, mấy bớc ) có thể thay
bày giáo án (mấy cột, mấy bớc ) có thể thay
đổi tuỳ theo trình độ, kinh nghiệm, thói quen
đổi tuỳ theo trình độ, kinh nghiệm, thói quen
của GV, tuỳ theo sự chỉ đạo thống nhất của
của GV, tuỳ theo sự chỉ đạo thống nhất của
chuyên môn từng nhà trờng.
chuyên môn từng nhà trờng.