Slide vật lý lớp 10 bài 34 chất rắn kết tinh, chất rắn vô định hình _L.T.A Tiếp

1
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐIỆN BIÊN
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐIỆN BIÊN

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
Cuộc thi thiết kế bài giảng điện tử Elearning
Cuộc thi thiết kế bài giảng điện tử Elearning
Bài giảng:
Tiết 61 - Bài 34: Chất rắn kết tinh – chất rắn vô định hình
Chương trình Vật lý, lớp 10
Giáo viên: Lê Thị Ánh Tiếp
Email:
Điện thoại: 0973 430 857
Trung tâm GDTX Huyện Tuần Giáo
Huyện Tuần Giáo – Tỉnh Điện Biên
Tuần Giáo, tháng 01/ 2015
2
Chương VII:
-

Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình.
Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình.


- Sự nở vì nhiệt của vật rắn.
- Sự nở vì nhiệt của vật rắn.


- Các hiện tượng bề mặt của chất lỏng.
- Các hiện tượng bề mặt của chất lỏng.

- Sự chuyển thể của các chất.
- Sự chuyển thể của các chất.


- Độ ẩm của không khí.
- Độ ẩm của không khí.
3
Muối Thạch anh
Nhựa thông
Nhựa thông
Thủy tinh
Thủy tinh
4
Tiết 61 - Bài : 34
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
5
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
Nhận xét về dạng hình học của muối và thạch anh?
Có dạng hình học
Có dạng hình học
xác định
xác định
Có cấu trúc
tinh thể
Muối
Thạch anh
6

- Cấu trúc tinh thể (hay tinh thể): là cấu trúc tạo bởi các hạt (nguyên
tử, phân tử, ion ) liên kết chặt với nhau bằng những lực tương tác và
sắp xếp theo 1 trình tự hình học không gian xác định gọi là mạng tinh
thể, trong đó mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó.
Chất rắn có cấu trúc tinh thể gọi là chất rắn kết tinh
( hay chất rắn tinh thể ).
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
C1
C1
1. Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc tinh thể muối
ăn
7
C1: Tinh thể của một chất được hình
thành trong quá trình nóng chảy hay
đông đặc của chất đó?
Tinh thể của một chất được hình thành
trong quá trình đông đặc của chất đó.
Trả lời:
8
1. Cấu trúc tinh thể
1. Cấu trúc tinh thể

Kích thước tinh thể của một chất có thể thay đổi
Kích thước tinh thể của một chất có thể thay đổi
từ vài cm đến cỡ phần mười nm tùy thuộc quá
từ vài cm đến cỡ phần mười nm tùy thuộc quá
trình hình thành tinh thể diễn biến nhanh hay
trình hình thành tinh thể diễn biến nhanh hay
chậm.

chậm.
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
9
1. Cấu trúc tinh thể
1. Cấu trúc tinh thể
Tốc độ kết tinh nhỏ
Tốc độ kết tinh nhỏ
Tốc độ kết tinh lớn
Tốc độ kết tinh lớn
So sánh kích thước của các hạt muối ăn trong hai trường
So sánh kích thước của các hạt muối ăn trong hai trường
hợp trên?
hợp trên?
Tốc độ kết tinh càng nhỏ, tinh thể có kích thước càng lớn.
Tốc độ kết tinh càng nhỏ, tinh thể có kích thước càng lớn.
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
?
10
Cấu trúc tinh thể
kim cương
Cấu trúc tinh thể
than chì
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
- Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại
hạt, nhưng cấu trúc tinh thể khác nhau thì tính chất vật
lý của chúng cũng khác nhau.
Kim cương rất cứng và
Kim cương rất cứng và
không dẫn điện.

không dẫn điện.
Than chì khá mềm và
Than chì khá mềm và
dẫn điện.
dẫn điện.
11
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
- Mỗi chất rắn kết tinh có nhiệt
độ nóng chảy xác định, không
đổi ở mỗi áp suất cho trước.
Ví dụ: Ở áp suất chuẩn (1 atm)

- Nước đá nóng chảy ở 0
0
C
- Thiếc nóng chảy ở 232
0
C
- Sắt nóng chảy ở 1530
0
C
Chất rắn
t (
º
C)
Sắt
Niken
Thép
Vàng

Bạc
Nhôm
Chì
Thiếc
Nước đá
1530
1452
1300
1063
960
659
327
232
0
Bảng nhiệt độ nóng
chảy của một số chất
12
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
- Các chất rắn kết tinh có thể là chất đơn tinh thể hoặc
chất đa tinh thể.
Chất đơn tinh thể khác chất đa
tinh thể ở điểm nào?
Chất đơn tinh thể
Chất đa tinh thể



Được cấu tạo chỉ từ một
tinh thể (như muối ăn, kim

cương,thạch anh…)

Được cấu tạo từ vô số tinh
thể rất nhỏ liên kết hỗn độn với
nhau (như kim loại, hợp kim )

Có tính dị hướng: Các tính
chất vật lí không giống nhau
theo các hướng khác nhau

Có tính đẳng hướng: Các
tính chất vật lí giống nhau
theo mọi hướng.
C2
C2
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
13
C2: Tại sao chất rắn đơn tinh thể có
tính dị hướng, còn chất rắn đa tinh thể
lại có tính đẳng hướng ?
Trả lời:
- Vì: chất rắn đa tinh thể được cấu tạo bởi vô số
các tinh thể nhỏ sắp xếp hỗn độn nên tính dị
hướng của mỗi tinh thể nhỏ được bù trừ trong
toàn khối chất → chất rắn đa tinh thể không có
tính dị hướng như chất rắn đơn tinh thể.
14
Tinh thể than chì có tính dị hướng
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh.
I-CHẤT RẮN KẾT TINH

15
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
Tinh thể kim cương Tinh thể kim loại
Chất rắn đơn tinh
thể
Chất rắn đa tinh
thể
16
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh.
Kim loại có tính đẳng hướng
Kim loại có tính đẳng hướng
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
17
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
3. Ứng dụng của chất rắn kết tinh
- Các chất đơn tinh thể (Si, Ge…)
được dùng làm các linh kiện bán dẫn,
vi mạch điện tử…
- Kim cương rất cứng được dùng
làm đồ trang sức, mũi khoan, dao
cắt kính, đá mài…
- Các chất đa tinh thể (Kim loại và
hợp kim): được dùng phổ biến trong
công nghiệp chế tạo máy, xây dựng,
điện tử, đồ dân dụng
18
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
3. Ứng dụng của chất rắn kết tinh
19

I-CHẤT RẮN KẾT TINH
3. Ứng dụng của chất rắn kết tinh
20
Nhựa thông
Thủy tinh Nhựa đường
II-CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
 Nêu đặc điểm của chất rắn vô định hình ?
Đặc điểm:
- Không có cấu trúc tinh thể;
- Không có dạng hình học xác định;
- Không có nhiệt độ nóng chảy xác định;
- Có tính đẳng hướng.
C3
C3
21
C3: Chất rắn vô định hình có tính dị hướng
không? Có nhiệt độ nóng chảy xác định không?
Tại sao?
Trả lời:
- Chất rắn vô định hình: không có tính dị hướng vì
không có cấu trúc tinh thể nên tính chất vật lý theo
mọi hướng đều như nhau.
- Chất rắn vô định hình: không có nhiệt độ nóng
chảy xác định vì khi bị nung nóng chúng mềm dần
và chuyển sang lỏng.
22
Một số chất rắn như: lưu huỳnh, đường, … có
Một số chất rắn như: lưu huỳnh, đường, … có
thể tồn tại ở dạng
thể tồn tại ở dạng

tinh thể
tinh thể
hoặc
hoặc
vô định hình.
vô định hình.
II-CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Lưu huỳnh
Vô định hình
lạnh đột ngột
Lưu huỳnh
Kết tinh
Nguội dần dần
LƯU HUỲNH
Nóng chảy ở 350
o
C
Ví dụ:
Chú ý:
23
Lưu huỳnh
II-CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Đường
24

Ứng dụng:
II-CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Dùng phổ biến trong nhiều ngành công nghệ khác nhau (do
dễ tạo hình, không bị gỉ, không bị ăn mòn, giá thành rẻ…)
25

HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
Chất rắn
Chất rắn
Chất rắn kết tinh
Chất rắn vô định hình
-Không có cấu trúc tinh thể
- Không có nhiệt độ nóng
chảy xác định
-
Có cấu trúc tinh thể
- Có nhiệt độ nóng
chảy xác định
Chất rắn
đơn tinh thể
Chất rắn
đa tinh thể
Có tính dị hướng Có tính đẳng hướng Có tính đẳng hướng