Slide sinh 12 bài 3 điều hòa hoạt động của gen _Đ.T.t Hà ft N.K Thoa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAURENCE S’TING
Cuộc thi Thiết kế bài giảng điện tử e-Learning

Bài 3: ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN
Chương trình Sinh học , lớp 12
Giáo viên: Đoàn Thị Thu Hà – Nguyễn Kim Thoa

Điện thoại di động: 01666745065
Trường THPT Phan Đình Giót,
thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên
Tháng 8/2012
BÀI 3
ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG
CỦA GEN
II – ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ
II – ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ
1 . Mô hình cấu trúc của opêron Lac
2 . Sự điều hòa hoạt động của opêron Lac
a . Khi môi trường không có lactôzơ
b . Khi môi trường có lactôzơ
3 . Ý nghĩa sự điều hòa hoạt động của gen.
4. Hậu quả rối loạn điều hòa hoạt động của gen
5. Kiến thức cần nhớ.
6. Kiến thức bổ sung.
7. Hướng dẫn về nhà
I – KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
I – KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
1 . Khái niệm
2 . Các cấp độ điều hòa hoạt đông của gen
NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Khái niệm:

I – Khái quát về
điều hòa hoạt
động của gen
1. Khái niệm
Điều hoà hoạt động gen là điều hoà
lượng sản phẩm của gen được tạo ra
giúp tế bào điều chỉnh sự tổng hợp
prôtêin cần thiết vào lúc cần thiết.
ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN
2. Các mức độ điều hòa hoạt động
gen.
- Điều hòa phiên mã.
- Điều hòa dịch mã.
- Điều hòa sau dịch mã.
* Ở sinh vật nhân sơ, điều hòa chủ
yếu là phiên mã.
I . Khái quát
về điều hòa
hoạt động của
gen .
1.Khái niệm.
2.Các mức
độ điều
hòa hoạt
động của
gen
ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN
I. Khái
quát về
điều hòa

hoạt
động của
gen.
ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN
II – ĐiỀU HÒA
HOẠT ĐỘNG
CỦA GEN Ở
SINH VẬT
NHÂN SƠ
CÁC NHÀ KHOA HỌC PHÁT HiỆN RA CƠ CHẾ
HOẠT ĐỘNG CỦA OPÊRON LAC Ở E. COLI
II. Điều hòa
hoạt động
của gen ở
sinh vật
nhân sơ .
1.Mô hình
cấu trúc
của opêron
lác
2. Sự điều
hòa hoạt
động của
opêron lác
ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN
Ví dụ: opêron Lac ở E.Coli
Z Y A
ADN
O
P

R
P
Gen điều hoà
Opêron
Các gen cấu trúc (Z, Y, A)
có liên quan về chức năng
Opêron là một nhóm gen có liên quan
về chức năng và có chung một cơ chế
điều hoà.
Vùng khởi động
Vùng vận hành
1.Mô hình cấu
trúc của
opêron lác
2. Sự điều hòa
hoạt động
của opêron
lác
ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN
Z Y A
ADN
O
P
R
P
Gen điều hoà
Opêron
Các gen cấu trúc (Z, Y, A)
có liên quan về chức năng
Vùng khởi động

Vùng vận hành
Opêron Lac gồm:
+ Vùng khởi động (P): ARN polimeraza bám vào và bắt
đầu phiên mã.
+ Vùng vận hành (O): Protein ức chế liên kết → ngăn
phiên mã
+ Nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A): Tổng hợp các enzim tham
gia vào các phản ứng phân giải đường lactozo có trong môi trường
→ năng lượng
Vùng vận
hành
Vùng khởi động
Z Y A
Gen điều hoà
ADN
O
P
R
P
Opêron
Các gen cấu trúc (Z, Y, A)
có liên quan về chức năng
* Gen điều hòa (R): không nằm trong operon nhưng
quan trọng, tổng hợp protein ức chế → liên kết vùng
vận hành→ ngăn phiên mã
protein ức chế
ngăn phiên
mã



 
 !"#
$ %&'
( )*+'
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
:'GHIIJGIKL
:'GHIIJGIKL
:'GHI
:'GHI
.II'GHIG
.II'GHIG
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$

,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
./0123
./0123
1=Q1,3
1=Q1,3
D

,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
:'GHIIJGIKL
:'GHIIJGIKL
:'GHI
:'GHI
.II'GHIG
.II'GHIG
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-./0123F37-89:=OP

1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
./0123
./0123
1=Q1,3
1=Q1,3
 
 !"#
$ )*
( .VW
$W!XY:YY

,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
:'GHIIJGIKL
:'GHIIJGIKL
:'GHI
:'GHI
.II'GHIG
.II'GHIG

:JJ'GHIGMIGN
)IIK
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
./0123
./0123
1=Q1,3
1=Q1,3
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
 $WI
 6I%&'
$ 
( !"#
$Z[\'
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.

=>./? @.A4B.3CD.E$
:'GHIIJGIKL
:'GHIIJGIKL
:'GHI
:'GHI
.II'GHIG
.II'GHIG
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
./0123
./0123
1=Q1,3
1=Q1,3
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-

1]I^)/-K)I'^'_W)
!"`)*
 ]aZb+c!b)[
VMWd)*

$ ]eaZb
( $V_'WW
$Z[\'!"#
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
:'GHIIJGIKL
:'GHIIJGIKL
:'GHI
:'GHI
.II'GHIG
.II'GHIG
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
./0123
./0123
1=Q1,3
1=Q1,3
,-./0123F37-89:=OP

1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-

1]I^)/-K)I'^'_W)
!"`)*
 1]aIZb+c!b[
VGf)*
$ ]eaIIZb
( 1]e(-
$Z[\'g)IXY:Y
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
:'GHIIJGIKL
:'GHIIJGIKL
:'GHI
:'GHI
.II'GHIG
.II'GHIG
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
:JJ'GHIGMIGN

)IIK
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
./0123
./0123
1=Q1,3
1=Q1,3
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
 1]e/-
 1]I^)/-K)I'^_W)_h`
MWd)*
$ 1]eWI^)')'V
ZiVj+)ajc
[
( 1]e(-
Trong cơ chế điều hòa hoạt động gen ở sinh vật
nhân sơ, gen điều hòa (R) có vai trò
./0123
./0123
1=Q1,3
1=Q1,3
,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$

,-./012345-67-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
,-./0123F37-89:$8;<.
=>./? @.A4B.3CD.E$
:'GHIIJGIKL
:'GHIIJGIKL
:'GHI
:'GHI
.II'GHIG
.II'GHIG
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
:JJ'GHIGMIGN
)IIK
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
,-D803./0123./TU$83.3CD
.E$
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-
,-./0123F37-89:=OP
1=Q1,3P4B1=Q1,3 =3.RD
./S-

Q'aNMKklX)/-7DI'^'
 Q'aND%&'
$

1]NbmnlX)/-7DI'^'
( 1]eDaZb
$i!c)'_o
Your Score pGIq
Max Score p)'m7GIq
Number of Quiz
Aempts
p'7'rI)Gq
Question Feedback/Review Information Will Appear
Here
Question Feedback/Review Information Will Appear
Here
/IIHs^$NI
a. Khi môi trường không có lactôzơ
2. Sự điều hòa hoạt động của opêron Lac
O
Prôtêin ức chế
Z Y A
Không hoạt động
ADN
Gen điều
hòa
Protein ức
chế
Vùng vận
hành
Ngăn phiên mã
Gen cấu trúc không họat động
gắn vào
Prôtêin ức chế

Chất cảm
ứng
(lactôzơ)
bị bất hoạt
Các prôtêin được tạo thành
bởi các gen Z, Y, A
O
mARN
ADN
b. Khi môi trường có lactôzơ
b.Khi môi trường có lactôzơ
lactôzơ
Prôtêin ức chế
Liên kết
Cấu hình không gian 3 chiều biến đổi
Vùng vận hành
Không gắn vào
ARN polimeraza
Vùng khởi động
Liên kết
mARN của gen Z,Y,A
Phiên mã
Enzim phân giải đường lactozo
* lactozo bị phân giải hết
Prôtêin ức chế
Vùng vận hành
Dừng phiên mã
Gắn vào
*ỨC CHẾ
*HOẠT ĐỘNG

Chất cảm ứng
(lactôzơ)
Prôtêin ức chế
bị bất hoạt
Các prôtêin được tạo thành
bởi các gen Z, Y, A
mARN
ADN
ADN
Z
Y
A
Z
Y
A
Không phiên mã
Vùng vận hành (O)
(Khi môi trường
không có lactôzơ)
(Khi môi trường
có lactôzơ)
Prôtêin ức chế
Qua nội dung bài học cho biết điều hòa hoạt
động của gen có ý nghĩa gì ?
-
Đảm bảo cho cuộc sống tế bào trở nên hài hòa.
-
Tùy nhu cầu của tế bào, tùy từng mô, tùy từng
giai đoạn sinh trưởng, phát triển mà mỗi tế bào có
nhu cầu tổng hợp các loại protein không giống

nhau, tránh tổng hợp lãng phí.
-
Các protein được tổng hợp vẫn thường xuyên
chịu cơ chế kiểm soát để lúc không cần thiết các
protein lập tức bị phân giải.
Bệnh ung thư thực quản
Bệnh thiếu máu hồng cầu
hình lưỡi liềm
Bệnh đao
Ot))ajJj
Nước thải nhà máy mì chính VeĐan
Chất thải công nghiệpHậu quả ô nhiễm môi trường