Văn 8 - noi giam noi tranh

Ng êi thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ TuÊn Anh
Ng êi thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ TuÊn Anh
Ng÷ v¨n 8
Ng÷ v¨n 8

KiÓm tra bµi cò
T×m biÖn ph¸p nãi qu¸ trong c¸c tr êng hîp sau?
1. §ån r»ng b¸c mÑ anh hiÒn
C¾n h¹t c¬m kh«ng vì, c¾n ®ång tiÒn vì t .
2. Người say rượu mà đi xe máy thì tính mạng như ngàn
cân treo sợi tóc .

TiÕt 40

a. Vỡ vy, tụi sn my li ny,
phũng khi tụi s i gp c Cỏc Mỏc,
c Lờ-nin v cỏc v cỏch mng n
anh khỏc, thỡ ng bo c nc, ng
chớ trong ng v bu bn khp ni
ều khi cm thy t ngt.
(H Chớ Minh, Di chỳc)
1. Nói giảm nói tránh và tác
dụng của nói giảm nói tránh.
Tit 40: Núi gim núi trỏnh
a) i gp c Cỏc
Mỏc, c Lờ-nin v
cỏc v cỏch mng
n anh khỏc

- Ví dụ 1(a,b,c) dùng cỏch núi trỏnh
i bng nhng t ng giảm nhẹ
tính chất của hiện thực cú ngha
tng ng vi ngha t cht
a. V ớ d 1
b. Bỏc ó i ri sao, Bỏc i !
Mựa thu ang p, nng xanh tri.
(T Hu, Bỏc i)
b) i
c) chng cũn
lm gim phn no ni au bun.
CHT
CHT
c. Lng con ụng õy m Rừ
ti nghip, v n nh thỡ b m
chng cũn.
(H Phng, Th nh)
I
I. Bài học.
Nói vòng
Từ đồng nghĩa
Phủ định
Ví dụ 1
Ví dụ 1

1. Núi gim núi trỏnh v tỏc dng
ca núi gim núi trỏnh
Tit 40: Núi gim núi trỏnh

VD3:
VD3:
a. Con do ny li lm.
b.Con do ny khụng c
chm ch cho lm.
VD2:
VD2:

Phi bộ li ln vo lũng mt
ngi m, ỏp mt vo bu sa
núng ca ngi m, bn
tay ngi m vut ve t trỏn
xung cm, v gói rụm sng
lng cho, mi thy ngi m
cú mt du ờm vụ cựng.
(Nguyờn Hng, Nhng ngy th u)

- Ví dụ 1(a,b,c) dùng cỏch núi bng
nhng t ng cú ý ngha gim nh mc
ca s vic trỏnh au bun.
a. V ớ d 1


.
.Ví dụ 2 dùng cỏch din t t nh
trỏnh s thụ tc, thiu lch s và gợi
cảm xúc thân th ơng, trìu mến khi nói
về mẹ.
- Ví dụ 3(b) dùng cỏch núi t nh,nh

nhng ngi nghe d tip thu.


I.Bài học
Từ đồng nghĩa
Nói vòng
b. Ví dụ 2
c. Ví dụ 3

1. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh
Tiết 40: Nói giảm nói tránh
a. V í dụ 1
2. Ghi nhớ
2. Ghi nhớ
(SGK)
(SGK)
I.Bµi häc
b. VÝ dô 2
c. VÝ dô 3

Tit 40: Núi gim núi trỏnh
Sử dụng nói giảm nói tránh phù hợp sẽ tạo cho con ng ời có
phong cách nói năng nh thế nào ?
Sử dụng nói giảm nói tránh
- Giúp thể hiện thái độ nhã nhặn, lịch sự trong giao tiếp.
- Thể hiên sự tôn trọng của ng ời nói với ng ời nghe.
- Tạo phong cách nói năng đúng mực, có văn hoá

của ng ời nói.

Bài tập:1.
a. Khuya rồi, mời bà
b. Cha mẹ em từ ngày em còn rất bé, em
về ở với bà ngoại.
c. Đây là lớp học cho trẻ em
d. Mẹ đã rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.
e. Cha nó mất, mẹ nó , nên chú nó rất
thương nó.
đi nghỉ
chia tay nhau
khiếm thị
có tuổi
đi bước nữa
Tiết 40: Nói giảm nói tránh
II. Luyện tập:
Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh cho sau đây
vào chỗ trống: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có
tuổi, đi bước nữa.

a1. Anh phải hoà nhã vớí bạn bè!
b1.Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
c1.Xin đừng hút thuốc trong phòng học!
c2.Cấm hút thuốc trong phòng học!
d1.Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
d2. Nó nói như thế là ác ý.
e1. Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
e2. Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.
a2. Anh nên hoà nhã với bạn bè!
b2.Anh không nên ở đây nữa!
Bài tập 2.

Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói
giảm nói tránh?
Tiết 40: Nói giảm nói tránh
II. Luyện tập:

Tit 40: Núi gim núi trỏnh
II. Luyn tp:
Bi tp 3.
1. Các em không nên làm việc riêng trong giờ học.
2. Kết quả học tập của em ch a đ ợc tốt em cần cố gắng hơn nữa.
3. Bài kiểm tra của bạn ch a đ ợc tốt lắm.
4. Bức tranh của cậu vẽ ch a đ ợc đẹp lắm.
5. Bạn học ch a đ ợc chăm lắm.
Khi chê trách một điều gì, để ng ời nghe dễ tiếp nhận, ng ời ta th ờng nói
giảm nói tránh bằng cách phủ định điều ng ợc lại với nội dung đánh giá.
Chẳng hạn, đáng lẽ nói Bài thơ của anh dở lắm thì lại bảo Bài thơ của
anh ch a đ ợc hay lắm. Hãy vận dụng cách nói giảm nói tránh để đặt
năm câu đánh giá trong những tr ờng hợp khác nhau.

Tiết 40: Nói giảm nói tránh
- Khi cần phê bình nghiêm khắc,
- Khi cần phê bình nghiêm khắc,
n
nó
i thẳng, nói
i thẳng, nói


đúng mức độ sự
đúng mức độ sự

thật.
thật.
* Trong báo cáo gửi cho cô giáo chủ
nhiệm, bạn lớp trưởng nêu nhận xét về
những nhược điểm của các bạn như
sau:”Tuần qua, một số bạn đi học không
được đúng giờ lắm” có được không? Vì
sao?
- Khi cần thông tin chính xác,
trung thực trong văn bản hành
chính (Biªn b¶n, b¸o c¸o )
* Trong một cuộc họp lớp kiểm điểm
bạn Hải hay đi học muộn, bạn Lan nói:
“Từ nay cậu không được đi học muộn
nữa vì như vậy không những ảnh hưởng
đến việc rèn luyện đạo đức của bản thân
cậu mà còn ảnh hưởng đến phong trào
thi đua của lớp”. Bạn Trinh cho rằng
Lan nói như vậy là quá gay gắt, chỉ nên
nhắc nhở bạn Hải :”Cậu nên đi học
đúng giờ”. Em đồng tình với ý kiến
nào? Vì sao?
Bµi tËp 4
Tình huống không nên sử
dụng nói giảm nói tránh.

Bài tập bổ sung 1
- Hãy quan sát tranh minh hoạ trên màn hình và dùng phép nói
giảm nói tránh để diễn đạt lại các câu trong những tình huống
sau và cho biết ở mỗi tình huống đó, em đã sử dụng cách nói

giảm nói tránh nào?

Anh cút
ra khỏi
nhà tôi
ngay!
Anh
không nên
ở đây
nữa!
TÌNH HuỐNG 1 .
Nói
giảm nói
tránh
bằng
cách
phủ
định
cách nói
trái
nghĩa

Bệnh tình con
ông nặng lắm
chắc sắp chết
rồi!
- Bệnh tình con ông
chắc chẳng còn
được bao lâu nữa.
- BÖnh t×nh con

«ng…ch¸u s¾p…
TÌNH HUỐNG 2.
Nói
giảm
nói
tránh
bằng
cách
nói
trống,
nói
vòng

Trông
những đứa
trẻ mù thật
đáng
thương .
Trông những
Trông những
đứa trẻ
đứa trẻ


khiếm
khiếm
thị
thị

thật đáng
thật đáng
thương.
thương.
TÌNH HUỐNG 3.
Nói giảm nói
tránh bằng
cách dùng từ
Hán Việt
đồng nghĩa

Bài làm văn
này bạn
Lan làm
quá dở!
Bài làm văn
này bạn Lan
ch a đạt yêu
cầu.
TèNH HUNG 4.
Núi gim
núi trỏnh
bng cỏch
ph nh .

Những đứa trẻ
nay bố mẹ chết
hết rồi, thật
đáng th ơng.
Những đứa

trẻ mồ côi
này thật đáng
th ơng.
TèNH HUNG 5.
Núi gim núi trỏnh
bng cỏch dựng t
Hỏn Vit ng ngha

Bài tập bổ sung 2
Câu văn nào d ới đây không dùng phép nói giảm nói tránh\?
A. Anh ăn nói nh dùi đục chấm mắm cáy.
B. Nói năng nh thế có phần ch a đ ợc thiện chí lắm
C. Có lẽ, anh nên thu xếp để rời nơi này sớm thì hơn.
D. Bức tranh này anh vẽ ch a đ ợc đẹp lắm



Hãy phân tích cái hay của việc sử dụng phép nói
giảm nói tránh trong đoạn trích sau ?
Hôm sau, lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão bảo
ngay:
-
Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ !
(Nam Cao Lão Hạc)
BI TP B SUNG 3

Cậu Vàng
bị giết
đi đời
Gây cảm giác

ghê sợ với
ng ời nghe.
Tránh gây
cảm giác
ghê sợ với
ng ời nghe.
Hàm ý
xót xa,
luyến tiếc
và đ ợm chút
mỉa mai
Dùng từ ngữ đồng nghĩa

* Luý
Để cảm thụ đ ợc cái hay( giá trị nghệ thuật) của cách nói
giảm nói tránh trong tác phẩm văn học cần :
-
Đặt nó trong hoàn cảnh giao tiếp cụ thể (quan hệ thứ bậc xã
hội, tuổi tác, tâm trạng của ng ời nói, ng ời nghe )
-
Xét xem trong văn bản tác giả đã tạo ra phép nói giảm nói
tránh bằng cách nào.
-
Đối chiếu với những cách nói thông th ờng có thể dùng trong
tr ờng hợp giao tiếp đó để thấy đ ợc tác dụng của cách diễn đạt
này và dụng ý của tác giả

ViÕt ®o¹n héi tho¹i (3-5 c©u)
trong ®ã cã sö dông phÐp nãi
gi¶m nãi tr¸nh.

Bµi tËp Bæ sung 4
Bµi tËp Bæ sung 4

BÀI TẬP vÒ nhµ
Ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc sö dông phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh
trong ®o¹n trÝch sau ?
a / Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót
Binh Tư để có ăn ư?
b / Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt!
( Lão Hạc, Nam Cao)

HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Hoµn thiÖn c¸c BT (SGK) +BT bæ sung v o vë.à
-
Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử
dụng phép nói giảm nói tránh.
- Học bài chu ®¸o.
-
Chuẩn bị tốt cho bài kiểm tra ng÷ văn (TiÕt 41)