Bài giảng chiếc lược ngà ngữ văn 9

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN 9
1. Tác giả: Sgk
2. Tác phẩm: Sgk
3. Bố cục: 3 phần
Phần 1: “Các bạn … không muốn bắt nó về”:
Diễn biến tâm trạng của bé Thu khi gặp lại ba.
Phần 2: “Sáng hôm sau … từ từ tuột xuống”:
Bé Thu đã đón nhận tình cha trong niềm hạnh phúc
thiêng liêng.
Phần 3: Còn lại:
Tình cảm của anh Sáu dồn hết cho con trong chiến
trường miền Đông.
4. Đại ý
Tình cha con sâu nặng, thắm thiết trong cảnh ngộ
éo le của chiến tranh.
I. Giới thiệu:
Anh Sáu đi thoát li kháng chiến từ đầu năm 1946. Khi hòa bình
lặp lại, anh mới có dịp về thăm nhà trong thời hạn ba ngày.
Ngày đi đứa con gái của anh chưa đầy một tuổi. Vì hòan cảnh
chiến tranh, cha con anh Sáu chưa có dịp gặp lại nhau. Thế
nhưng khi về đến nhà bé Thu không nhận anh Sáu là cha, chỉ vì
trên gương mặt anh có một vết sẹo. Đến ngày lên đường về
chiến trường miền Đông Nam Bộ, vì được bà ngọai giảng giải
nên bé Thu đã đón nhận tình cha trong niềm hạnh phúc thiêng
liêng. Vào khu căn cứ, nhớ lời hứa với con, ông Sáu đã dồn hết
tình cảm vào làm chiếc lược bằng ngà voi nhưng chưa kịp tặng
con thì ông đã hy sinh. Trước khi nhắm mắt, ông chỉ kịp trao
tay chiếc lược cho người bạn.

Tình huống nào đã bộc lộ sâu sắc và cảm
động tình cha con của ông Sáu và bé Thu?
- Cuộc gặp của hai cha con ông sáu sau 8 năm xa
cách, nhưng khi bé Thu nhận ra cha và biểu lộ tình
cảm thắm thiết thì ông Sáu lại phải ra đi.
-Trong khu căn cứ, ông Sáu dồn hết tình cảm cho con
vào việc làm chiếc lược ngà tặng con, nhưng chưa kịp
tặng thì ông đã hy sinh.
Nh
Nh
ó
ó
m 1: V
m 1: V
ì
ì
sao ng
sao ng
ư
ư
ờ
ờ
i m
i m
à
à


ô
ô

ng S
ng S
á
á
u mong g
u mong g
ặ
ặ
p nh
p nh
ấ
ấ
t l
t l
à
à
con? N
con? N
ỗ
ỗ
i
i
khao kh
khao kh
á
á
t
t
ấ
ấ

y
y
đư
đư
ợ
ợ
c th
c th
ể
ể
hi
hi
ệ
ệ
n qua nh
n qua nh
ữ
ữ
ng chi ti
ng chi ti
ế
ế
t n
t n
à
à
o?
o?
Nh
Nh

ó
ó
m 2: Trong ba ng
m 2: Trong ba ng
à
à
y,
y,
ô
ô
ng S
ng S
á
á
u t
u t
ì
ì
m m
m m
ọ
ọ
i c
i c
á
á
ch
ch
đ
đ

ể
ể
g
g
ầ
ầ
n g
n g
ũ
ũ
i, v
i, v
ỗ
ỗ
v
v
ề
ề


nh
nh
ư
ư
ng b
ng b
é
é
Thu c
Thu c

ó
ó
ph
ph
ả
ả
n
n
ứ
ứ
ng nh
ng nh
ư
ư
th
th
ế
ế
n
n
à
à
o?
o?
Đ
Đ
ặ
ặ
c bi
c bi

ệ
ệ
t l
t l
à
à
khi m
khi m
ẹ
ẹ
b
b
ả
ả
o
o
g
g
ọ
ọ
i ba v
i ba v
à
à
o
o
ă
ă
n c
n c

ơ
ơ
m?
m?
Nh
Nh
ó
ó
m 3: Theo b
m 3: Theo b
ạ
ạ
n, vi
n, vi
ệ
ệ
c b
c b
é
é
Thu kh
Thu kh
ô
ô
ng nh
ng nh
â
â
n ba c
n ba c

ó
ó
ph
ph
ả
ả
i v
i v
ì
ì
b
b
é
é
l
l
à
à


m
m
ộ
ộ
t b
t b
é
é
h
h

ư
ư
kh
kh
ô
ô
ng? V
ng? V
ì
ì
sao?
sao?
Nh
Nh
ó
ó
m 4: T
m 4: T
â
â
m tr
m tr
ạ
ạ
ng c
ng c
ủ
ủ
a
a

ô
ô
ng s
ng s
á
á
u khi g
u khi g
ặ
ặ
p l
p l
ạ
ạ
i con v
i con v
à
à
khi th
khi th
ấ
ấ
y con
y con
ch
ch
ố
ố
ng c
ng c

ự
ự
quy
quy
ế
ế
t li
t li
ệ
ệ
t tr
t tr
ư
ư
ớ
ớ
c t
c t
ì
ì
nh c
nh c
ả
ả
m c
m c
ủ
ủ
a m
a m

ì
ì
nh? T
nh? T
ì
ì
m nh
m nh
ữ
ữ
ng chi ti
ng chi ti
ế
ế
t
t
n
n
ó
ó
i r
i r
õ
õ


đ
đ
i
i

ề
ề
u
u
đ
đ
ó
ó
.
.
V
V
ì
ì
sao ng
sao ng
ư
ư
ờ
ờ
i m
i m
à
à


ô
ô
ng S
ng S

á
á
u mong g
u mong g
ặ
ặ
p nh
p nh
ấ
ấ
t l
t l
à
à
con? N
con? N
ỗ
ỗ
i
i
khao kh
khao kh
á
á
t
t
ấ
ấ
y
y

đư
đư
ợ
ợ
c th
c th
ể
ể
hi
hi
ệ
ệ
n qua chi ti
n qua chi ti
ế
ế
t n
t n
à
à
o?
o?
- Lúc ông Sáu xa con, con chưa đầy 1 tuổi, chỉ
thấy con qua tấm ảnh nhỏ,thời gian xa con đã 8
năm.
-Thu là con gái đầu lòng, cũng là đứa con duy
nhất của ông.
- Xuồng vào bến…Thu! Con

Trong ba ng
Trong ba ng
à
à
y,
y,
ô
ô
ng S
ng S
á
á
u t
u t
ì
ì
m m
m m
ọ
ọ
i c
i c
á
á
ch
ch
đ
đ
ể
ể

g
g
ầ
ầ
n
n
g
g
ũ
ũ
i, v
i, v
ỗ
ỗ
v
v
ề
ề
nh
nh
ư
ư
ng b
ng b
é
é
Thu c
Thu c
ó
ó

ph
ph
ả
ả
n
n
ứ
ứ
ng nh
ng nh
ư
ư
th
th
ế
ế


n
n
à
à
o?
o?
Đ
Đ
ặ
ặ
c bi
c bi

ệ
ệ
t l
t l
à
à
khi m
khi m
ẹ
ẹ
b
b
ả
ả
o g
o g
ọ
ọ
i ba v
i ba v
à
à
o
o
ă
ă
n c
n c
ơ
ơ

m?
m?
-N
-N
é
é
tr
tr
á
á
nh
nh
-
-
N
N
ó
ó
i tr
i tr
ổ
ổ
ng (N
ng (N
ó
ó
i tr
i tr
ố
ố

ng kh
ng kh
ô
ô
ng)
ng)
-
-
B
B
ấ
ấ
t c
t c
ầ
ầ
n s
n s
ự
ự
gi
gi
ú
ú
p
p
đ
đ
ỡ
ỡ

-
-
C
C
ự
ự
tuy
tuy
ệ
ệ
t m
t m
ộ
ộ
t c
t c
á
á
ch quy
ch quy
ế
ế
t li
t li
ệ
ệ
t tr
t tr
ư
ư

ớ
ớ
c t
c t
ì
ì
nh
nh
c
c
ả
ả
m c
m c
ủ
ủ
a
a
ô
ô
ng S
ng S
á
á
u
u
.
.
1. Diễn biến tâm trạng của bé Thu và anh Sáu khi gặp lại nhau:
a. Tâm trạng của bé Thu:

- Giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng.
-Thấy lạ qúa… mặt tái đi…vụt chạy … kêu thét lên:
“Má!Má!”
-> Lo lắng, sợ hãi.
-Vô ăn cơm, cơm chín rồi -> nói trổng.
-Bất cần sự giúp đỡ.
-Lấy đũa xoi vào chén … cơm văng tung tóe.
-Nhảy xuống xuồng … sang qua nhà ngọai, méc với
ngoại và khóc ở bên ấy.
-> Cự tuyệt một cách quyết liệt trước tình cảm của ông
Sáu, kiên quyết không nhận ba.
II. Tìm hiểu văn bản:
=> Bé Thu gan góc, bướng bỉnh, đáo để, có cá tính rất mạnh
mẽ và hồn nhiên. Thái độ kiên quyết từ chối ông Sáu là cha
lại là một biểu hiện tuyệt vời của tình cảm người con dành
cho cha. Bởi em tự hào về một người cha “khác”-người
chụp ảnh chung với má.
Theo b
Theo b
ạ
ạ
n, vi
n, vi
ệ
ệ
c b
c b
é
é
Thu kh

Thu kh
ô
ô
ng nh
ng nh
ậ
ậ
n ba c
n ba c
ó
ó
ph
ph
ả
ả
i
i
v
v
ì
ì
b
b
é
é
l
l
à
à
m

m
ộ
ộ
t b
t b
é
é
h
h
ư
ư
kh
kh
ô
ô
ng? V
ng? V
ì
ì
sao?
sao?
B
B
é
é
Thu kh
Thu kh
ô
ô
ng ph

ng ph
ả
ả
i l
i l
à
à
c
c
ô
ô
b
b
é
é
h
h
ư
ư
v
v
ì
ì
b
b
é
é
qu
qu
á

á
y
y
ê
ê
u ba
u ba
m
m
ì
ì
nh n
nh n
ê
ê
n kh
n kh
ô
ô
ng th
ng th
ể
ể
ch
ch
ấ
ấ
p nh
p nh
ậ

ậ
n m
n m
ộ
ộ
t ng
t ng
ư
ư
ờ
ờ
i kh
i kh
á
á
c
c
v
v
ớ
ớ
i ba m
i ba m
ì
ì
nh trong t
nh trong t
ấ
ấ
m

m
ả
ả
nh
nh
–
–
Thu ch
Thu ch
ư
ư
a hi
a hi
ể
ể
u
u
nguy
nguy
ê
ê
n nh
n nh
â
â
n v
n v
ế
ế
t th

t th
ẹ
ẹ
o tr
o tr
ê
ê
n m
n m
ặ
ặ
t
t
Ô
Ô
ng S
ng S
á
á
u.
u.
T
T
â
â
m tr
m tr
ạ
ạ
ng c

ng c
ủ
ủ
a
a
ô
ô
ng s
ng s
á
á
u khi g
u khi g
ặ
ặ
p l
p l
ạ
ạ
i con v
i con v
à
à
khi th
khi th
ấ
ấ
y con
y con
ch

ch
ố
ố
ng c
ng c
ự
ự
quy
quy
ế
ế
t li
t li
ệ
ệ
t tr
t tr
ư
ư
ớ
ớ
c t
c t
ì
ì
nh c
nh c
ả
ả
m c

m c
ủ
ủ
a m
a m
ì
ì
nh? T
nh? T
ì
ì
m
m
nh
nh
ữ
ữ
ng chi ti
ng chi ti
ế
ế
t n
t n
ó
ó
i r
i r
õ
õ

đ
đ
i
i
ề
ề
u
u
đ
đ
ó
ó
.
.
-Hạnh phúc trào dâng, xúc động rưng rưng, tin tưởng mãnh
liệt tình cha con sẽ được bù đắp nồng hậu.
-Không đợi xuồng cập bến nhún chân nhảy thót lên bờ
bước vội vàng với những bước dài, kêu to:”Thu! Con”
-Vết thẹo trên má đỏ ửng lên giần giật,hai tay đưa về phía
trước giọng lặp bặp run run: “Ba đây con! Ba đây con”.
- Choáng váng bất ngờ, đau khổ, hụt hẫng, tận cùng khi con
không nhận ra .
-Anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến
mặt anh sầm lại trông thật đáng thương.
b. Tâm trạng của ông Sáu:
- Nhớ con cồn cào, khát khao ngày về với con.
- Hạnh phúc trào dâng, xúc đông rưng rưng, tin tưởng mãnh
liệt tình cha con sẽ được bù đắp nồng hậu.
- Choáng váng bất ngờ, đau khổ, hụt hẫng, tận cùng khi con

không nhận ra .
- Biết con chưa nhận ra mình, “khổ tâm đến không khóc
được”, nhưng vẫn kiên nhẫn chờ đợi.
- Bất lực trước tình yêu thương bị con khước từ quyết liệt .
-> Một người cha chịu nhiều thiệt thòi nhưng vô cùng độ lượng
và tận tụy vì tình yêu thương con sâu nặng. Một người cha để
suốt đời bé Thu yêu qúy và tự hào.
2. Bé Thu đón nhận ba trong niềm hạnh phúc
thiên liêng:
a. Tình người cha:
- Bắt tay hết tất cả mọi người.
- Chắc anh cũng muốn ôm con, hôn con … nên anh chỉ đứng
nhìn nó -> Từ đôi mắt, lời nói toát lên tình yêu thương con tha
thiết, giàu lòng hy sinh.

- Anh Sáu một tay ôm con, một tay rút khăn lau nước mắt, rồi
hôn lên mái tóc con.
-> Nâng niu và gìn giữ tình phụ tử.
b. Bé Thu nhận ba trong giờ chia tay:
Đôi mắt nó như to hơn…nó nhìn với vẻ nghĩ ngợi sâu
xa.
-> Trong sáng,thăng bằng, không còn lo lắng sợ hãi.
-Nó bỗng kêu thét lên: “Ba…a…a…ba!”
-Chạy thót lên và dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó, nói trong
tiếng khóc: “Ba! Không cho ba đi nữa! Ba ở nhà với con!”
Nó hôn ba cùng khắp … hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó
nữa.
Ôm chầm lấy ba… mếu máo: “Ba về! Ba mua cho con một cây
lược nghe ba!”
-> Khát khao mãnh liệt về tình cha. Giờ phút chia tay, tình yêu

và nỗi mong nhớ ba dồn nén bấy lâu nay thể hiện mạnh mẽ.
 Tình phụ tử cháy bỏng nồng nàn khi Thu cất tiếng gọi
“ba”
 Tính cách bé Thu rạch ròi, mạnh mẽ, sâu sắc.
3. Tình cảm của anh Sáu dồn hết cho con trong chiến trường
miền Đông:
- Cứ ân hận sao mình lại đánh con.
- Cưa từng chiếc răng lược thận trọng, tỉ mỉ và cố công như
người thợ bạc rồi gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: “Yêu nhớ
tặng Thu con của ba”.
-> Người cha yêu thương con đến tận cùng. Truyền tình yêu
thương sâu nặng vào kỷ vật tặng con: Chiếc lược ngà. Tất cả
vì con .



-Trong giờ phút cuối cùng … đưa cho tôi và nhìn tôi hồi
lâu.
Tình phụ tử mãnh liệt, phi thường, thiêng liêng, bất diệt.
- Cây lược gỡ rối được phần nào tâm trạng của ông sáu, nhớ
con lấy cây lược ra ngắm, chải cho thêm bóng mượt, mong
ngày về gặp con.
III. Tổng kết:
- Nghệ thuật: Miêu tả dáng vẻ, lời nói, cử chỉ để bộc
lộ nội tâm. Kết hợp bình luận về nhân vật rất hài hòa,
tự nhiên. Sáng tạo nhiều hình tượng với các chi tiết
sinh động, bất ngờ. Giọng văn dung dị, cảm động
- Ghi nhớ: sgk/202
Nỗi đau đớn khiến lòng cha như xé
Cười vậy thôi mà khóc cũng vậy thôi.

Miếng trứng cá to cha gắp phần con
Con vung đũa hất tung khỏi chén
Lòng cha không kìm nén
Đánh quát con mà đau buốt tâm can
Bởi gần con chẳng được bao lâu
Ngày nghỉ phép tính từng giây từng
phút
Nhớ thương con ba biết làm sao .
Phút chia tay ba chỉ dám nhìn
Cố kìm nén nói với con khe khẽ :
“Thôi ba đi nghe con”
Bởi sợ con thêm một vết thương lòng
Trong lúc chẳng ai ngờ
Bỗng bé Thu thét gọi :
Tiếng “Ba…a…a…ba”sâu thẳm tận
đáy lòng
……………………
Chuyện kể về người cha và cô con gái nhỏ
Cha xa con khi con tròn một tuổi
Tám năm ròng vời vợi nỗi nhớ con
Ngày hoà bình 3 ngày phép thăm con
Cứ ngỡ rằng nhớ thương được bù đắp
Vòng tay cha ôm con nồng nàn tình phụ tử.
Có ngờ đâu giây phút gặp con vòng tay chờ đợi.
Gấp gáp bước chân, gọi tên con mà nghèn
nghẹn run run
Cô bé giật mình hoảng hốt, miệng kêu má bỏ
chạy thất kinh.
Để lại cha choáng váng bàng hoàng, chết lặng
không kịp hiểu vì sao.

Những ngày còn lại, cha chẳng dám đi đâu.
Chỉ tìm cách gần con.
Nhưng càng gần, con càng lánh xa.
Càng tình cảm con càng lạnh nhạt .
Chỉ mong con gọi một tiếng là ba
Một tiếng thôi cũng đủ với ông rồi.
Song đâu có được .
Bởi con gái ông bướng bỉnh đến lạ kỳ.
Ép gọi tên ba, em gọi trống không
Trước nồi cơm to tự mình chắt nước.
Bởi một điều em chắc như đinh.
Không phải ba thì quyết không gọi
Không phải ba thì quyết không nhờ
-Chia lớp thành 2 nhóm.
-Mỗi ô số, mỗi nhóm sẽ cử một đại diện để dành quyền ưu
tiên và trả lời (không được cử ngừơi trả lời rồi). Trong khi
đồng đội mình trả lời không được nhắc. Nhắc sẽ bị lùi lại
một bước.
-Có 12 ô số và 8 bước đến kho báu.
-Trong 10s đội nào có tín hiệu trả lời trước thì sẽ được trả
lời. Trả lời sai đội còn lại không được trả lời.
-Có một câu hỏi đặt biệt 30s trả lời đúng sẽ bước 2 bước
đến kho báu.
-Có 2 ô số may mắn không cần trả lời mà vẫn được bước
một bước.
-Có 1 ô số không may mắn, sẽ bị lùi một bước.
Luật chơi
1

1210
11
9
8
7
6
5
4
3
2
C
C
â
â
u h
u h
ỏ
ỏ
i 1:
i 1:
L
L
ý
ý
do ch
do ch
í
í
nh
nh

đ
đ
ể
ể
b
b
é
é
Thu kh
Thu kh
ô
ô
ng tin
ng tin
ô
ô
ng S
ng S
á
á
u l
u l
à
à
ba
ba
n
n
ó
ó

l
l
à
à
:
:

A. V
A. V
ì
ì


ô
ô
ng S
ng S
á
á
u gi
u gi
à
à
h
h
ơ
ơ
n tr
n tr
ư

ư
ớ
ớ
c.
c.
B.
B.


V
V
ì
ì


ô
ô
ng S
ng S
á
á
u kh
u kh
ô
ô
ng hi
ng hi
ề
ề
n nh

n nh
ư
ư
tr
tr
ư
ư
ớ
ớ
c.
c.
C. V
C. V
ì
ì


ô
ô
ng s
ng s
á
á
u c
u c
ó
ó
th
th
ê

ê
m v
m v
ế
ế
t th
t th
ẹ
ẹ
o
o
tr
tr
ê
ê
n m
n m
ặ
ặ
t
t
.
.
D. V
D. V
ì
ì


ô

ô
ng S
ng S
á
á
u
u
đ
đ
i l
i l
â
â
u b
u b
é
é
Thu qu
Thu qu
ê
ê
n m
n m
ấ
ấ
t h
t h
ì
ì
nh ba n

nh ba n
ó
ó
.
.




10
98
7
65
4
3
2
10