tiết 25 bài 26: Thường biến

TRƯỜNG THCS TRẦN QUỐC TOẢN
GV: NGUYỄN PHÚC HẬU
- Thể đa bội là gì? Cho ví dụ?
- Nguyên nhân hình thành thể đa bội?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đáp án
Đáp án
: Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có
: Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có


số NST là bội số của n( nhiều hơn 2n)
số NST là bội số của n( nhiều hơn 2n)
Ví dụ
Ví dụ
: các dạng đa bội thể như 3n; 4n, 6n….
: các dạng đa bội thể như 3n; 4n, 6n….
Nguyên nhân
Nguyên nhân
: dưới tác động của tác nhân vật lý hoặc tác nhân
: dưới tác động của tác nhân vật lý hoặc tác nhân
hóa học trong quá trinh phân bào hoặc ảnh hưởng phức tạp
hóa học trong quá trinh phân bào hoặc ảnh hưởng phức tạp


của môi trường trong cơ thể, có thể gây ra sự không phân li
của môi trường trong cơ thể, có thể gây ra sự không phân li
của tất cảcác cặp NST trong quá trình phân bào
của tất cảcác cặp NST trong quá trình phân bào
I) Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường :

Ví d 1:nh Hưởng Của Môi Trường Lên Cây Rau Mác ụ
Ví d 1:nh Hưởng Của Môi Trường Lên Cây Rau Mác ụ
Ví dụ 2: Cùng thuộc một
giống su hào thuần chủng,
nhưng cây trồng ở luống
được bón phân, tưới nước
và phòng trừ sâu bệnh
đúng quy trình kĩ thuật
thì có củ to hơn hẳn so với
củ ở những cây trông ở
luống không làm đúng quy
trình kĩ thuật.
?? Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ
thuộc vào các yếu tố nào? Trong các yếu tố, yếu
tố nào được xem như không biến đổi?
Kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào yếu tố môi trường
như: độ ẩm, nước, điều kiện chăm sóc.
Yếu tố không biến đổi: kiểu gen.
Vậy thường biến là gì? Tính chất của thường biến?
I) Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường :
- Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời cá thể
dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường
- Thường biến thường xuất hiện đồng loạt theo một hướng xác
định, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh, không di truyền được
Hoạt động nhóm: Phân biệt thường biến với đột biến
Thường biến
Thường biến
Đột biến
Đột biến
-

Biến đổi kiểu hình
Biến đổi kiểu hình
-


Không di tryền
Không di tryền
-


Xảy ra đồng loạt theo
Xảy ra đồng loạt theo
một hướng xác định
một hướng xác định
- Thường có lợi cho SV
- Thường có lợi cho SV
-
Biến đổi kiểu gen, NST
Biến đổi kiểu gen, NST
-
Có di truyền
Có di truyền
-


Xảy ra riêng lẻ, đột ngột
Xảy ra riêng lẻ, đột ngột
-
Thường có hại, một số có lợi
Thường có hại, một số có lợi

?? Từ các ví dụ trên, em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa kiểu
gen, môi trường và kiểu hình?
II) Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen
và môi trường
và môi trường
đen.
Ví dụ 1: Giống lúa nếp cẩm ở miền núi hay đồng bằng
đều cho hạt gạo
Ví dụ 2: Lợn ỉ Nam ĐỊnh nuôi ở miền Bắc,
miền Nam và ở các vườn thú của nhiều nước
châu Âu vẫn có
bầu tròn và màu đỏ.
màu lông
?? Tính trạng chất lượng có thay đổi không? Phụ Thuộc vào yếu tố nào?
?? Tính trạng chất lượng có thay đổi không? Phụ Thuộc vào yếu tố nào?
Ví dụ 3: Số hạt lúa trên một bông của một giống lúa
phụ thuộc vào điều kiện trồng trọt.
Ví dụ 4: Lượng sữa vắt trong một ngày của một
giống bò phụ thuộc vào điều kiện chăn nuôi.
?? Tính trạng số lượng có thay đổi không? Phụ Thuộc vào yếu tố nào?
?? Tính trạng số lượng có thay đổi không? Phụ Thuộc vào yếu tố nào?
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
- Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường tự nhiên và kĩ
thuật chăm sóc.
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
- Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường tự nhiên và kĩ
thuật chăm sóc.
I) Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường :

- Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời cá thể
dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường
- Thường biến thường xuất hiện đồng loạt theo một hướng xác
định, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh, không di truyền được
II) Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
- Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường tự nhiên và kĩ
thuật chăm sóc.
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
- Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường tự nhiên và kĩ
thuật chăm sóc.
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
Ví dụ: Giống lúa DR
2
được tạo ra từ một dòng tế bào (2n) biến đổi, có thể đạt năng
suất tối đa gần 8 tấn/ha/vụ trong điều kiện gieo trồng tốt nhất, còn trong điều kiện
bình thường chỉ đạt năng suất bình quân 4,5 - 5,0tấn/ha
III> Mức phản ứng
?? Giới hạn năng suất của giống DR2 do giống hay do kĩ thuật chăm sóc qui
định?
?? Vậy mức phản ứng là gì?
- Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen trước môi trường
khác nhau

- Mức phản ứng do kiểu gen quy định
Câu 1
Câu 1
:
:
Thường biến là gì?
Thường biến là gì?
A. Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp
A. Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp
của môi trường.
của môi trường.
B. Thường biến thường biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định và không di truyền được.
B. Thường biến thường biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định và không di truyền được.
C. Thường biến là những biến đổi về kiểu gen và kiểu hình được biểu hiện trên cơ thể sinh vật.
C. Thường biến là những biến đổi về kiểu gen và kiểu hình được biểu hiện trên cơ thể sinh vật.
D. Cả A và B .
D. Cả A và B .
Câu 2
Câu 2
:
:
Điều nào sau đây không đúng:
Điều nào sau đây không đúng:
A. Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen .
A. Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen .
B. Tính trạng số lượng rất ít hoặc không chịu ảnh hưởng của môi trường.
B. Tính trạng số lượng rất ít hoặc không chịu ảnh hưởng của môi trường.
C. Bố mẹ truyền cho con kiểu gen chứ không tryuền cho con các tính trạng có sẵn.
C. Bố mẹ truyền cho con kiểu gen chứ không tryuền cho con các tính trạng có sẵn.
D. Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.

D. Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
Củng cố:
Củng cố:
Hãy lựa chọn câu đúng trong các cách trả lời của mỗi câu hỏi
Hãy lựa chọn câu đúng trong các cách trả lời của mỗi câu hỏi
sau:
sau:
Câu 4
Câu 4
:
:
Mức phản ứng là gì?
Mức phản ứng là gì?
A. Là giới hạn thường biến của một kiểu gen (một gen hay một nhóm gen) trước môi trường khác nhau.
A. Là giới hạn thường biến của một kiểu gen (một gen hay một nhóm gen) trước môi trường khác nhau.
B. Là khả năng sinh vật có thể phản ứng trước những điều kiện bất lợi của môi trường.
B. Là khả năng sinh vật có thể phản ứng trước những điều kiện bất lợi của môi trường.
C. Là mức độ biểu hiện kiểu hình trước những điều kiện sống khác nhau.
C. Là mức độ biểu hiện kiểu hình trước những điều kiện sống khác nhau.
D. Cả B và C
D. Cả B và C
Câu 3
Câu 3
:
:
Để biết một biến dị là thường biến hay đột biến, người ta căn cứ vào:
Để biết một biến dị là thường biến hay đột biến, người ta căn cứ vào:
A.
A.
Kiểu gen của cá thể.

Kiểu gen của cá thể.
B.
B.
Kiểu hình của cá thể.
Kiểu hình của cá thể.
C.
C.
Khả năng phản ứng của cá thể đó trước những biến đổi của môi trường.
Khả năng phản ứng của cá thể đó trước những biến đổi của môi trường.
D.
D.
Biến dị đó di truyền hay không di truyền.
Biến dị đó di truyền hay không di truyền.
Sự thay đổi màu sắc con Tắc kè hoa
theo màu môi trường
Mùa nóng: chúng có bộ lông
màu sẫm, thưa.
Mùa lạnh: chúng có bộ lông
trắng, dày
Sự thay đổi bộ lông của chó sói ở vùng lạnh
Thường biến giúp sinh vật phản ứng linh hoạt
trước điều kiện môi trường
I) Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Khái niệm: Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng
trực tiếp của môi trường.
- Thường biến thường xuất hiện đồng loạt theo một hướng xác định tương ứng với điều kiện ngoại
cảnh, không di truyền được.
II) Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Kiểu gen Kiểu hình

Môi trường
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc vào kiểu gen.
- Tính trạng số lượng phụ thuộc vào môi trường và kĩ thuật chăm sóc.
III) Mức phản ứng
- Khái niệm: Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen (hoặc chỉ một gen hay một
nhóm gen) trước môi trường khác nhau.
- Mức phản ứng do kiểu gen qui định.
Hướng dẫn về nhà
1. Học bài
2. Làm bài tập SGK (trang 73)
3. Chuẩn bị cho tiết thực hành
+ Sưu tầm tranh ảnh về các dạng đột biến
+ Sưu tầm mẫu vật về các dạng đột biến
Xin chaõn thaứnh caựm ụn quớ Thay
coõ vaứ caực em !