bai 13 cong dan voi cong dong

Ngày soạn: 15/2/2011
Lớp dạy 10 H
Ngày dạy 25/2
Tiết 27 Bài 13 (2tiết)
Công dân với cộng đồng
(tiết 1)
A. mục tiêu bài học
1. về kiến thức
- Biết đợc cộng đồng là gì và vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của
con ngời.
- Nờu đợc thế nào là nhân nghĩa và các biểu hiện, đặc trng của nhân
ngha.
- Hiểu đợc nhân nghĩa là yêu cầu đạo đức của công dân hiện nay trong
mối quan hệ với cộng đồng nơi ở và tập thể trờng học, lớp học.
2. Về kĩ năng.
- Biết sống nhân nghĩa với mọi ngời xung quanh.

3. Về thái độ.
- Yêu quý, gắn bó, có trách nhiệm với tập thể lớp học, trờng học, quê hơng
và cộng đồng nơi ở.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Chuẩn bị của giỏo viờn :
- Soạn bài
- Sỏch giỏo viờn, sỏch giỏo khoa
- c ti liu tham kho
- Dy hc theo chun kin thc kin thc k nng mụn Giỏo dc cụng dõn
lp 10.
2. Chuẩn bị của học sinh:
-Vở ghi bài, vở soạn bài, sỏch giỏo khoa, c v tr li cỏc
cõu hi trong bi

- Đọc phần t liệu tham khảo trong sỏch giỏo khoa
C. TIếN TRìNH BàI DạY
1. Kiểm tra bài cũ (Xen lẫn quá trình học bài mới)
2. Dạy bài mới.
t vn ( 1p)
? Tiết trớc các em đã học bài Công dân với tình yêu, hôn nhân và gia
đình vậy em nào hãy nhắc lại cho cô và các bạn biết hôn nhân là gì ?
Hs : Hôn nhân là quan hệ giữa vợ và chồng sau khi đã kết hôn
Gv : Bắt đầu từ khi đăng ký kết hôn thì họ cũng chính thức trở thành một
gia đình hay cộng đồng gia đình. Vậy cộng đồng là gì ? Mỗi thành viên cần
phải sống và ứng xử nh thế nào trong cộng đồng? Chúng ta tìm hiểu bài học
hôm nay.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
? Kể tên một vài cộng đồng ?Tại sao theo
em đó lại là cộng đồng ?
? Trong các trờng hợp sau đâu là cộng
đồng ?Đâu không phải là cộng đồng ?Vì
sao ?
GVtrình chiếu
1. Một đội sinh viên tình nguyện
2. Một trang trại bò sữa
3. Hai vận động viên tennit
4. Một cô nhân viên máy tính
HS: Quan sát và chỉ ra hình ảnh thể hiện
cộng đồng, giải thích cho ý kiến của mình.
Đáp án: 1,3 là cộng đồng
2,4 không phải là cộng đồng
GV có thể gợi ý để học sinh giải thích.
? Qua phần phân tích trên em hiểu cộng
đồng là gì?

?Một ngời có thể tham gia nhiều cộng đồng
không? Kể tên những cộng đồng mà em đã
và đang tham gia?
HS: Trả lời, học sinh khác có thể bổ sung ý
kiến.
GV: Liệt kê các ý kiến lên bảng
GV: Trình chiếu một số hình ảnh cộng
đồng.
HS : Quan sát hình ảnh.
GV: chuyển ý:
Cộng đồng có vai trò nh thế nào đối với
cuộc sống của con ngời?
GV diễn giải: Con ngời muốn duy trì cuộc
sống của mình thì phải lao động, liên hệ với
1. Cộng đồng và vai trò của
cộng đồng đối với cuộc sống
của con ng ời. (16p )
a) Cộng đồng là gì?


Cộng đồng là: Toàn thể những
ngời cùng sống,có những điểm
giống nhau, gắn bó thành một
khối trong sinh hoạt xã hội.
b) Vai trò của cộng đồng.
2
cộng đồng, không ai sống ngoài cộng đồng
và ngoài xã hội đợc vì bản chất con ngời là
có tính xã hội.
Theo C.Mác: Bản chất con ngời là tổng hoà

các mối quan hệ xã hội.
GV giải thích: Con ngời là tổng hòa các
mối quan hệ xã hội nghĩa là nhiều, rất
nhiều mối quan hệ xã hội khác nhau.
- Cộng đồng chính là hình thức thể hiện
mối liên hệ giữa con ngời với con ngời. Vậy
cộng đồng có vai trò nh thế nào đối với
cuộc sống của con ngời.
GV sử dụng phơng pháp nêu tình huống và
cùng học sinh khai thác nội dung kiến thức
cần đạt.
GV trình chiếu hình ảnh ngời nhiễm HIV
và đặt câu hỏi
? Em có suy nghĩ nh thế nào về những ngời
nghiện ma tuý, nhiễm HIV, AIDS hoặc
những ngời khuyết tật?
HS: quan sát hình ảnh v trả lời, bổ sung ý
kiến.
GV: giải thích hình ảnh:
Trong số họ rất nhiêù ngời cảm thấy tuyệt
vọng đã tìm đến cái chết hoặc tách mình ra
khỏi cộng đồng sống cô lập, lặng lẽ. Nhng
nhờ sự giúp đỡ của cộng đồng về mặt vật
chất và tinh thần họ đã tham gia vào những
trung tâm học nghề dành cho ngời cai
nghiện, nhiễm HIV, AIDS, ngời khuyết tật,
không những thế họ còn tham gia vào các
phong trào văn nghệ, thể dục thể thao và có
ngời đã trở thành những vận động viên
xuất sắc, tuyên truyền viên phòng chống

HIV, AIDS và đợc mọi ngời yêu mến.
? Qua ví dụ trên em thấy cộng đồng có vai
trò nh thế nào đối với cuộc sống của con
ngời?
GV trình chiếu lần lợt các vai trò của cộng
đồng và phân tích
- Cộng đồng chăm lo cuộc sống cá nhân đ-
ợc thể hiện thông qua các nguyên tắc tổ
chức và hoạt động của cộng đồng nh: công


_ Cộng đồng chăm lo cho cuộc
sống của cá nhân.
3
bằng, dân chủ, kỉ luật. Các nguyên tắc này
đợc thể hiện ở trong các văn bản pháp luật
nh luật: dân sự, hình sự đặc biệt là trong
Công ớc về quyền trẻ em tại điều 19 đã
quy định trẻ em đợc bảo vệ khỏi mọi hình
thức bạo lực về thể xác và tinh thần; điều
28: Đảm bảo cho trẻ em quyền đợc học
hành, yêu thơng, chăm sóc.Từ các nguyên
tắc này thể hiện cộng động chăm lo cho
cuộc sống cá nhân
? Cũng qua ví dụ trên em thấy cộng đồng
còn có vai trò nh thế nào đối với cuộc sống
của con ngời?
HS: Trả lời.
GV diễn giải: Dù họ là những ngời tàn tật
hay đã từng mắc sai lầm thì cộng đồng vẫn

luôn tạo ra những môi trờng phù hợp để họ
có điều kiện phát triển. Trên thực tế cộng
đồng đã xây dựng nhiều trờng học với
nhiều loại hình đào tạo, nhiều ngành nghề
khác nhau tạo điều kiện cho các cá nhân
phát huy khả năng của mình trong học tập,
lao động, sản xuất.
? Trong cộng đồng trờng lớp các em đã đợc
nhà trờng tạo cho những điều kiện gì để
phát triển?
HS : Trả lời, các học sinh khác có thể bổ
sung.
GV: Thuyết trình
Mỗi cá nhân là một thành viên, một tế
bào của cộng đồng vì vậy khi cá nhân đợc
hởng những quyền lợi từ cộng đồng đem lại
đồng thời cũng phải thực hiện những
quy định, những nguyên tắc của cộng đồng.
? Khi tham gia cộng đồng trờng lớp các
em thấy mình có những quyền và nghĩa vụ
gì ?
?Qua ví dụ trên em thấy cộng đồng còn có
vai trò nh thế nào đối với cuộc sống của
con ngời?
HS: Suy nghĩ,rả lời
GV kết luận và diễn giải
- Giải quyết mối quan hệ lợi ích riêng và
chung, quyền lợi và nghĩa vụ đợc thể hiện
_Cộng đồng đảm bảo cho mỗi
ngời có điều kiện phát triển.

4
đó là: cộng đồng đảm bảo cho lợi ích cá
nhân đợc thực hiện, ngợc lại cá nhân cũng
phải phục vụ hết khả năng của mình vì lợi
ích chung của cộng đồng.
? Trong học kỳ một lớp em có đạt danh
hiệu tập thể tiên tiến không? Tại sao?
HS : Trả lời
GV: Kết hợp với học sinh phân tích và kết
luận.
Cá nhân phát triển trong cộng đồng và
tạo nên sức mạnh trong cộng đồng đợc thể
hiện. Ví dụ: Một cá nhân trong cộng đồng
lớp học tốt, giúp đỡ các bạn trong lớp cùng
học tốt và các bạn đều có ý thức phấn đấu
thì dẫn đến cả cộng đồng lớp đó sẽ học tốt.
Công dân phát triển trong cộng đồng vì vậy
cá nhân cũng phải có trách nhiệm làm cho
cộng đồng trở lên vững mạnh.
- GV chuyển ý.
Nh vậy các em đã hiểu cộng đồng là gì và
có vai trò nh thế nào đối với cuộc sống của
con ngời.Vậy con ngời cần phải sống và
ứng xử nh thế nào trong cộng đồng?
- GV đặt vấn đề:
Mỗi cộng đồng đều có những chuẩn mực
đạo đức, quy tắc ứng xử riêng và mỗi cá
nhân sống trong cộng đồng phải có nghĩa
vụ tuân thủ. Nhân nghĩa, hòa hợp, hợp tác
là những chuẩn mực đạo đức quan trọng

nhất mà công dân hiện nay phải có. Trong
phạm vi tiết này chúng ta sẽ tìm hiểu nội
dung nhân nghĩa.
? Qua kiến thức văn học em hãy giải thích
cho cô nghĩa của hai từ nhân, nghĩa ?

HS :Giải thích từ nhân nghĩa
* Nhân : là lòng thơng ngời.
* Nghĩa: là cách xử thế hợp lẽ phải?
? Nhân nghĩa là gì?
? Kể một vài việc làm nhân nghĩa của bản
thân?
HS : Trả lời, bổ sung.
GV: Trình chiêú một số hình ảnh và sử
- Giải quyết hợp lý mối quan hệ
giữa lợi ích riêng và chung, giữa
lợi ích và trách nhiệm,giữa
quyền lợi và nghĩa vụ


2: Trách nhiệm của công dân
đối với cộng đồng.(22p)
a) Nhân nghĩa:
* Nhân nghĩa: Lòng thơng ngời
và đối xử với ngời theo lẽ phải.
5
dụng phơng pháp thuyết trình phân tích về
truyền thống nhân nghĩa của Việt Nam.
Tích hợp nội dung Học tập và làm theo
tấm gơng đạo đức Hồ Chí Minh

?Qua nội dung trên em hãy cho biết nhân
nghĩa có những biểu hiện nào?
HS : Suy nghĩ và trả lời, cả lớp bổ sung.
GV: Trình chiếu từng biểu hiện, kết hợp với
học sinh phân tích biểu hiện của nhân
nghĩa.
HS : Ghi bài.
? Yêu cầu học sinh lấy ví dụ
? Bản thân em đã bao giờ vi phạm nội quy
của nhà trờng hay mắc lỗi với cha mẹ cha?
Khi đó em mong muốn mọi ngời đối sử với
em nh thế nào?
HS : Trả lời.
GV: Có thể kể một câu chuyện nói về
lòng bao dung, độ lợng để thuyết phục học
sinh trong nội dung này.
? Qua những sự việc mà cô và các bạn vừa
kể em hãy cho biết nhân nghĩa còn có biểu
hiện gì?
? Nét đặc trng nổi bật của truyền thống
nhân nghĩa là gì?
GV: Phân tích: Cô trò ta có đợc ngày hôm
nay là nhờ công lao của bao ngời đã ngã
suống vì độc lập tự do của tổ quốc.Vì vậy
chúng ta cần phải phát huy truyền thống
uống nớc nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa.

? Đợc biểu hiện thông qua những việc làm
cụ thể nào?

HS: Trả lời, bổ sung.
GV: Cho học sinh khai thác hình ảnh trong
SGK.
? Nhân nghĩa có ý nghĩa nh thế nào đối
với cuộc sống của con ngời? Lấy ví dụ
chứng minh?
HS : suy nghĩ, trả lời. Học sinh cả lớp bổ
* Biểu hiện của nhân nghĩa:
_ Nhân ái, yêu thơng, giúp
đỡ,đùm bọc nhau lúc khó khăn
hoạn nạn, trong lao động, trong
cuộc sống hàng ngày. Biết nh-
ờng nhịn đối với những ngời
xung quanh.

_ Có lòng vị tha, bao dung, độ l-
ợng
_ Truyền thống Uống nớc nhớ
nguồn

6
sung.
GV : Nhận xét và kết luận
HS : Ghi bài
VD: Khi ta làm đợc một việc nhân nghĩa
bản thân rất vui vẻ, lơng tâm thanh thản.
Trình chiếu hình ảnh nhân nghĩa.
? Yêu cầu học sinh lấy ví dụ
? Là học sinh chúng ta phải rèn luyện nh
thế nào để kế thừa và phát huy truyền

thống nhân nghĩa của dân tộc?
GV trình chiếu hình ảnh về hoạt
động nhân nghĩa.
GV kết luận
Nhân nghĩa có thể hiểu là giá trị đạo
đức cơ bản của con ngời thể hiện ở suy
nghĩ, tình cảm và hành động cao đẹp của
quan hệ giữa ngời với ngời và là một trong
những phẩm chất đạo đức không thể thiếu
của con ngời Việt Nam.
* Nhân nghĩa có ý nghĩa:
-Giúp cho cuộc sống con ngời
trở nên tốt đẹp hơn.
- Con ngời thêm yêu cuộc sống,
có thêm sức mạnh để vợt qua
khó khăn.
Để kế thừa và phát huy truyền
thống nhân nghĩa của dân tộc là
học sinh các em cần:
- Kính trọng, biết ơn, hiếu thảo
đối với ông bà, cha mẹ, thầy cô.
- Quan tâm, nhờng nhịn, giúp
đỡ mọi ngời, đoàn kết thân ái
với bạn bè.
- Cảm thông, bao dung, độ lợng,
vị tha.
- Tích cực tham gia hoạt động
Uống nớc nhớ nguồn, "Đền
ơn đáp nghĩa.
3.Củng cố, luyện tập.(4p)

* Sau khi học song bài công dân với tình yêu, hôn nhân và gia đình và bài
học ngày hôm nay em có nhận xét gì về tình trạng bạo lực gia đình?
*Em có suy nghĩ gì về hiện tợng học sinh trong các trờng đánh nhau nh hiện
nay?
* Tìm một số câu ca dao, tục ngữ thể hiện nhân nghĩa hoặc một số bài thơ có
t tởng nhân nghĩa?
HS : Suy nghĩ và trả lời, các bạn khác có thể bổ sung ý kiến.
GV : Nhận xét và kết luận toàn bài:
Con ngời chỉ có thể tồn tại và phát triển trong cộng đồng, trong xã hôi.
7
Vì vậy mỗi cá nhân cần phải biết tuân thủ và tôn trọng những quy tắc của
cộng đồng và nhân nghĩa chính là một trong những phẩm chất đạo đức không
thể thiếu của con ngời Việt Nam hiện nay khi sống trong cộng đồng.
4. Hớng dẫn học sinh tự học bài ở nhà:(1p)
_Học lại toàn nội dung bài học ngày hôm nay.
_Làm bài tập : 1,2,3 sách giáo khoa ( tr. 94 )
_Soạn tiết 2 bài 13
_Su tầm các câu ca dao, tục ngữ, các bài thơ nói về sự hợp tác và hoà nhập.
8