Bài giảng phong cách ngôn ngữ báo chí

1
2
I. KHÁI QUÁT VỀ PHONG CÁCH
NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
1. Khái niệm
Phong cách ngôn ngữ
báo chí là kiểu diễn đạt
dùng trong các văn bản
thuộc lĩnh vực truyền
thông đại chúng (báo in,
báo điện tử, đài phát
thanh, đài truyền hình).
3
I. KHÁI QUÁT VỀ PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
1. Khái niệm
Phong cách ngôn ngữ
báo chí là kiểu diễn đạt
dùng trong các văn bản
thuộc lĩnh vực truyền
thông đại chúng.
2. Một số thể loại văn bản báo chí tiêu biểu
- Bản tin
- Phóng sự
- Quảng cáo
4
Bạn trẻ hướng về miền Trung
Nhóm các sinh viên tình nguyện Niềm tin
(Hà Nội) vừa quyên góp sách vở, quần áo và
đồ dùng học tập cùng với 4,4 tấn gạo với tổng
giá trị 100 triệu đồng…cho đồng bào xã Sơn
Hà, Hương Sơn, Hà Tĩnh và trường tiểu học

Quảng Phương, Quảng Trạch, Quảng Bình,
trong chương trình “Thương lắm miền Trung
ơi” từ ngày 29 đến 31-10. Dự án “Thiệp nhân
ái” của nhóm tình nguyện này cũng vừa nhận
được giải thưởng “Tình nguyện tiêu biểu” của
chương trình Công dân toàn cầu do VTV3- Đài
truyền hình VN trao tặng
(Báo Tuổi trẻ, ngày 3-11-2010)
Bản tin
5
Khởi động vòng chung kết Miss Teen 2010
Thứ Ba, 2.11.2010 | 09:30 (GMT + 7)
(LĐO) - 20 gương mặt xuất sắc cuộc thi Ngôi sao tuổi
teen 2010 đã có mặt tại Hà Nội, chuẩn bị cho hai tuần lễ
chung kết bắt đầu diễn ra từ 1.11
.
Trước đó, 13 thí sinh lọt vào chung kết Miss Teen toàn quốc
khu vực miền Bắc đã cùng BTC ra sân bay Nội Bài đón 7 thí
sinh khu vực miền Nam. Sau đó, 20 gương mặt đẹp nhất Miss
Teen 2010 hoàn thành thủ tục với BTC.
Trong 2 tuần, các thí sinh sẽ trải nghiệm hết mình cùng các
sự kiện như du lịch dã ngoại, dạ tiệc hóa trang, thăm làng trẻ
Hữu Nghị, tham gia phát động ủng hộ đồng bào bị bão lụt,
thảo luận về giới tính trong Ngôi nhà xanh, talk show về định
hướng nghề nghiệp, học nấu ăn và xem phim tại Mega Star,
làm việc theo nhóm, thuyết trình, ứng xử trước đông người….
Đêm chung kết Ngôi sao tuổi Teen Việt Nam diễn ra vào
20h ngày 14.11.2010, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Việt
Nam, Hà Nội. Chương trình được truyền hình trực tiếp trên
nhiều kênh truyền hình.

Bản tin
6
- Bản tin: bài báo đưa tin thời sự, nêu
cụ thể: thời gian, địa điểm, sự kiện.
- Phóng sự: bài báo đưa tin thời sự,
được mở rộng phần tường thuật chi tiết sự
kiện.
To help p rotect yo ur pr ivacy , PowerPo int prevented this external picture from being automatically do wnlo aded. To do wnlo ad and display this picture, click Options in the Message Bar, and then click Enable external content.
7
3. Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ
báo chí
a. Tính thông tin sự kiện
- Thông tin: + phải cập nhật, chính
xác và đầy đủ.
+ vừa đảm bảo tính khách
quan, vừa có tác dụng hướng dẫn dư
luận.
- Ngôn ngữ mang tính sự kiện.
8
a. Tính thông tin sự kiện
Nam Trung bộ:
Vỡ đập, số người chết, mất tích tăng
nhanh
03/11/2010 05:59 (GMT +7)
Chiều nay (2-11)đập chứa nước ở Ninh
Thuận bị vỡ. Nước lũ tràn tự do khiến
cho số người chết và mất tích tại 2 tỉnh
Ninh Thuận, Khánh Hòa tăng thêm.
Người dân các tỉnh Nam Trung bộ vẫn
đang vẫy vùng trong bão lũ. Các hồ chứa

nước đang tràn tự do
Theo báo cáo sơ bộ, hiện Khánh Hòa
có 5 người chết, 1 người mất tích. Ninh
Thuận có 3 người chết và mất tích và
Phú Yên có 2 người chết vì bão lũ.
(Tin Tức online)
9
b. Tính ngắn gọn
- Diễn đạt ngắn gọn nhưng vẫn chứa
đựng lượng thông tin cao nhất.
10
Câu hỏi: Một phóng viên mới vào nghề, được
căn dặn là viết càng ngắn gọn càng tốt. Anh ta
gửi về toà soạn bản tin một vụ tai nạn như sau:
“Ông T.T.D bật diêm để xem xăng trong xe còn
hay không. Xăng còn. Nạn nhân thọ 48 tuổi.”
Nhận xét nào đúng về cách viết trên?
A.Ngắn gọn, phù hợp với PCNNBC.
B. Độc đáo, hấp dẫn người đọc.
C. Đảm bảo tính thông tin, thời sự.
D. Quá vắn tắt, không phù hợp với
PCNNBC.
D
11
c. Tính hấp dẫn
To help p rotect yo ur pr ivacy , PowerPo int prevented this external picture from being automatically do wnlo aded. To do wnlo ad and display this picture, click Options in the Message Bar, and then click Enable external content.
12
c. Tính hấp dẫn
- Tin tức, sự kiện liên quan trực tiếp
đến vận mệnh của mỗi người, của cộng

đồng.
- Hình thức trình bày
13
II. CÁCH SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN NGÔN NGỮ
TRONG PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
1. Về ngữ âm- chữ viết
- Báo nói: chuẩn phát
âm, rõ ràng, tôn trọng
người nghe.
- Báo viết: tôn trọng
những quy định về
chính tả, viết hoa, viết
tắt,…
14
II. CÁCH SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN NGÔN NGỮ
TRONG PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
2. Về từ ngữ
- Vốn từ ngữ toàn
dân, đa phong cách.
- Tuỳ nội dung bài
viết mà sử dụng từ ngữ
khoa học kĩ thuật, hành
chính, văn chương,…
15
II. CÁCH SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN NGÔN NGỮ
TRONG PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
3. Về ngữ pháp
- C
âu văn rõ ràng, chính xác.
16

II. CÁCH SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN NGÔN NGỮ
TRONG PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
3. Về ngữ pháp
- C
âu văn rõ ràng, chính xác.
- Th
ường sử dụng một số khuôn
mẫu cú pháp sau:
17
Một số khuôn mẫu cú pháp:
- Dùng cụm từ để đặt tên cho bài
viết.
- Trắng tay sau lũ lịch sử.
- Nói không với tiêu cực trong thi cử
- Hà Nội rét 15 độ.
- Dùng mô hình câu: thời gian- địa
điểm- sự kiện.
(LĐ) - Ngày 1.11, tại Hà Nội,
Nhà xuất bản (NXB) Lao Động tổ chức kỷ
niệm 65 năm thành lập (1.11.1945-1.11.2010)
18
Câu hỏi: Mô hình câu: thời gian- địa điểm- sự
kiện thường dùng mở đầu các bản tin của
báo chí nhằm mục đích gì?
A.Không nhằm mục đích gì cả, đây chỉ là
một cách diễn đạt của báo chí.
B. Để đạt được những hiệu quả tu từ thích
hợp nào đó.
C. Nhấn mạnh vào tính thời sự của sự kiện
thu hút sự chú ý

D. Dẫn dắt người đọc đi từ ngạc nhiên này
đến ngạc nhiên khác
C
19
Một số khuôn mẫu cú pháp:
- Dùng câu mở rộng thành phần kết hợp
với lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp.
Theo thống kê ngày 1.11 của Hãng tin AP, các
nghị sĩ Iraq đã lĩnh lương và phụ cấp 22.500USD mỗi
tháng, thế nhưng năm nay họ chỉ làm việc có 20 phút
và không thông qua đượcluật nào.
20
II. CÁCH SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN NGÔN NGỮ
TRONG PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
4. Biện pháp tu từ
- Biện pháp tu từ luôn được sử dụng phù
hợp với từng thể loại bài viết.
-Ninh Thuận oằn mình trong lũ dữ
(Lao động, 2-11-2010)
-Nước máy vàng như nước trà
(Tuổi trẻ, 3-11-2010)
-Hàng hiệu có làm nên đẳng cấp?
(Lao động, 3-11-2010).
-Hồ Than Thở đang thở than
- Sầu riêng với nỗi buồn chung
- Bằng cấp giả, con dấu thật.
21
II. CÁCH SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN NGÔN NGỮ
TRONG PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
5. Bố cục, trình bày

- B
ố cục rõ ràng, hợp lô
gích, dễ tiếp thu.
- Trình bày hấp dẫn.