CHÍ KHÍ ANH HNG

NGUYỄN DU
Tiết 79
* Trọng tâm của bài: Hiểu được lí
tưởng anh hùng của Từ Hải thông
qua ngôn ngữ thơ.

I. Tiểu dẫn:
1. Vị trí đoạn trích:
-
Từ câu 2213 – 2230 (3254).
-
Từ Hải cứu Kiều khỏi lầu
xanh, cả hai sống hạnh phúc.
Từ Hải muốn có sự nghiệp lớn
nên từ biệt Kiều ra đi.
2. Bố cục:
-
4 câu đầu.
-
10 câu tiếp.
- 2 câu cuối.


1. Cuộc chia tay giữa Từ Hải và Thuý
Kiều:
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
Từ Hải ra đi trong thời điểm như thế nào?
Thời điểm Từ Hải ra đi lập nghiệp cũng là lúc
cuộc sống lứa đôi đang bắt đầu và vô cùng hạnh phúc.
Đó là cuộc chia tay của trai anh hùng – gái thuyền

quyên. Họ nhận ra nhau ngay buổi đầu gặp gỡ “Cười
rằng tri kỉ trước sau mấy người”. Thế nhưng không bằng
lòng với cuộc sống êm đềm mà khao khát giấc mộng
anh hùng nên Từ Hải quyết lòng ra đi…


1. Cuộc chia tay giữa Từ Hải và Thuý
Kiều:
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
Tìm những từ
ngữ, hình ảnh, chi
tiết thể hiện quyết
tâm ra đi của Từ
Hải?
Hãy giải thích
nghĩa những từ:
Trượng phu, Thoắt,
Động lòng bốn
phương, Lên đường
thẳng rong….
Lòng bốn phương là nói đến chí tang bồng, chí làm trai
của nam tử thời xưa. “Làm trai cho đáng nên trai - Xuống
Đông Đông tĩnh, lên Đoài Đoài Yên”, “chí làm trai dặm
nghìn da ngựa, gieo Thái sơn, nhẹ tựa hồng mao”, Nguyễn
Công Trứ cũng từng nói “Chí làm trai Nam Bắc Đông Tây
cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể. Vốn là bậc anh hùng cái
thế “đội trời đạp đất” Từ Hải làm sao có thể say sưa với
hạnh phúc lứa đôi khi chí lớn chưa thành. Nên chàng quyết
lòng ra đi, dứt khoát và mau lẹ…
- Trượng phu: chỉ người đàn ông

có chí lớn, thể hiện thái độ trân
trọng, cảm phục của Nguyễn Du.
- Thoắt: dứt khoát, mau lẹ,nhanh
chóng.
-
Động lòng bốn phương: Khát
vọng tạo lập công danh, sự nghiệp
thỏa chí nam nhi.
- Thanh gươm yên ngựa: Một
mình một ngựa lên đường.
- Lên đường thẳng rong: đi liền
một mạch.

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
1. Cuộc chia tay giữa Thuý Kiều và Từ Hải:
-

Qua bốn câu thơ đầu tác giả
cho ta thấy Từ Hải là con
người như thế nào?

Người xưa thường nói:
Anh hùng không qua ải mỹ nhân
Nhưng Từ Hải đã gác lại hạnh phúc riêng tư đó để
quyết chí lên đường.
Hoài Thanh nhận xét :
Từ Hải “không phải là người một nhà, một
họ, một xóm, một làng, mà là người của trời
đất, của bốn phương”
Tham khảo

Kiều chia tay Kim Trọng:
“ Dùng dằng chưa nỡ rời tay.
Vầng đông, trông đã đứng ngay nóc nhà.
Ngại ngùng một bước, một xa.
Một lời trân trọng châu sa mấy hàng.
Buộc yên, quảy gánh vội vàng.
Mối sầu sẻ nửa, bước đường chia hai.
Buồn trong phong cảnh quê người.
Đầu cành quyên nhặt, cuối trời nhạn thưa.
Não người cử gió tuần mưa.
Một ngày nặng gánh tương tư một ngày.
Kiều chia tay Thúc Sinh:
Người lên ngựa, kẻ chia bào.
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san.
Dặm hồng bụi phấn chinh an.
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh.
Người về chiếc bóng năm canh.
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi.
Vầng trăng ai xẻ làm đôi.
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm đường.

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
2. Cuộc đối thoại của Thuý Kiều và Từ Hải:

Trước quyết định ra đi
của Từ Hải, Kiều có
thái độ như thế nào?
Thái độ đó thể hiện qua
những chi tiết, hình ảnh
nào?

Qua lời nói đó chứng tỏ
Kiều là người vợ như
thế nào?
Nàng rằng “Phận gái chữ tòng”.
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”.
- “Phận gái chữ tòng”: Bổn phận
người vợ là phải theo chồng.
- “Một lòng xin đi”: Quyết tâm theo
chồng dù có gian nan vất vả.

- “Từ rằng: Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường
tình?”
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
2. Cuộc đối thoại của Thuý Kiều và Từ Hải:
b. Lời Từ Hải.
Trước thái độ của Kiều, Từ Hải đã trả
lời như thế nào?
=>“ Tâm phúc tương tri”: hai người
đã hiểu biết lòng dạ nhau, tức là đã
hiểu nhau sâu sắc -> Kiều đừng để nữ
nhi thường tình làm vướng bận Từ
Hải, hãy ủng hộ để Từ Hải an tâm lên
đường.

“Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.
Làm cho rõ mặt phi thường,
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.”
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:

2. Cuộc đối thoại của Thuý Kiều và Từ Hải:
b. Lời Từ Hải.

Sau khi từ
chối, Từ Hải đã
hứa gì trong
những câu thơ
tiếp theo?
Qua lời hứa em
nhận xét gì về
nhân vật Từ
Hải?
- “Mười vạn tinh binh”: Thế lực lớn
mạnh
- “Rõ mặt phi thường”: Tạo nên sự
nghiệp xuất chúng, phi thường→ niềm tin
sắt đá vào sự nghiệp bản thân.
- “Rước nàng nghi gia”: hứa trở về đón
Kiều cùng hưởng hạnh phúc

“Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường”.

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
2. Cuộc đối thoại của Thuý Kiều và Từ Hải:
b. Lời Từ Hải.
-“Bốn bể không nhà” -> Vất vả,
gian nan của buổi đầu lập nghiệp
- “Một năm sau” Khẳng định bản
lĩnh, sự tự tin sẽ làm nên sự nghiệp

trong thời gian ngắn.
Bốn câu thơ tiếp
theo Từ Hải đã bày
tỏ điều gì với Kiều?
Từ Hải là con người
như thế nào qua
đoạn đối thoại với
Kiều?

Người chinh phu cứ đi là đi, chỉ ngang ngọn giáo vào
ngàn hang beo hoặc chỉ im lặng:
“Nhủ rồi tay lại cầm tay,
Bước đi một bước, giây giây lại dừng”
Tham khảo

- Hình ảnh ẩn dụ:
khát vọng tự do
khát vọng xây dựng
sự nghiệp lớn
cánh chim bằng
 Miêu tả nhân vật theo hướng lí tưởng hoá  lí
tưởng anh hùng của Nguyễn Du.

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
3. Từ Hải quyết chí ra đi:
Phân tích hai câu thơ cuối để
thấy rõ ý chí quyết tâm ra đi
của Từ Hải?

Từ Hải của Thanh

Tâm Tài Nhân: miêu
tả trần trụi, có nét
tướng cướp, lại từng
thi hỏng, đi buôn.
Bút pháp lí tưởng hoá: Miêu tả một con người
anh hùng nghĩa hiệp, có tinh thần tự do, có chí
khí và tài năng xuất chúng, dám nghĩ dám làm
Từ Hải trong Truyện Kiều:
có tinh thần tự do, nghĩa
hiệp (“Kiều gặp Từ Hải”),
tài năng phi thường
(“Chí khí anh hùng”)
Tham khảo
Sự sáng tạo độc đáo của Nguyễn Du:

III. TỔNG KẾT:
1. Nghệ thuật miêu tả:
Theo khuynh hướng lí
tưởng hoá
2. Nội dung:
Sự trân trọng, kính
phục, nơi gởi gắm lí
tưởng anh hùng

Câu 1: Hành động nào Từ Hải bộc lộ rõ nhất lí
tưởng anh hùng?
a.“Nửa năm hương lửa đương nồng
Trượng phu thoắt đã, động lòng bốn phương”

b. “Quyết lời dứt áo ra đi

Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”.
c. “ Trông vời trời bể mênh mang.
Thanh gươm yên ngựa, lên đường thẳng rong”.
d. Cả a, b và c.
Câu hỏi trắc nghiệm
Chọn đáp án đúng nhất!

Câu 2: Nét đặc sắc trong nghệ thuật xây
dựng nhân vật Từ Hải của Nguyễn Du là:
a. Hoàn toàn sáng tạo, không dựa theo
bất kì khuôn mẫu nào.
b. Giữ lại những nét tính cách của Từ
Hải trong “Kim Vân Kiều truyện”.
c. Miêu tả theo bút pháp lí tưởng hoá,
dùng những hình ảnh ước lệ.
d. Miêu tả theo bút pháp hiện thực, cá
tính được thể hiện đậm nét.
Câu hỏi trắc nghiệm
Chọn đáp án đúng nhất!