Bài giảng Ứng dụng CNTT vào dạy học - ThS. Nguyễn Thế Vinh

ThS. Nguyễn Thế Vinh
Khoa Toán-Tin ứng dụng
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN-TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
ỨNG DỤNG CNTT
VÀO DẠY HỌC
THÁI NGUYÊN 10/2010
1
PPDH là một khái niệm rất phức hợp, có nhiều bình diện,
phương diện khác nhau. Có thể nêu ra một số đặc trưng của
PPDH như sau:
•
PPDH định hướng mục đích dạy học
•
PPDH là sự thống nhất của PP dạy và PP học
•
PPDH thực hiện thống nhất chức năng đào tạo và giáo dục
•
PPDH là sự thống nhất của lô gic nội dung dạy học và lô gic
tâm lý nhận thức
•
PPDH có mặt bên ngoài và bên trong; PPDH có mặt khách quan
và mặt chủ quan
•
PPDH là sự thống nhất của cách thức hành động và phương tiện
dạy học (PTDH).
CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA PPDH
Merkmale der Unterrichtsmethode
2
Có rất nhiều hệ thống phân PPDH khác nhau. Không có một hệ
thống nào hoàn thiện. Mỗi hệ thống phân loại dựa trên những
dấu hiệu khác nhau của PPDH

-
Dựa trên nguồn thông tin: các PP dùng ngôn ngữ (thuyết trình,
thảo luận, sử dụng sách, tài liệu…), các PP trực quan (biểu diễn,
trình bày trực quan, trình bày thực nghiệm…), các PP thực hành
(luyện tập, độc lập làm thí nghiệm…)
-
Dựa trên tính chất hoạt động nhận thức: các PP thông báo-tái
hiện, các PP tìm tòi khám phá, các PP giải quyết vấn đề, nghiên
cứu,
-
Dựa trên mục đích LLDH: các PP nhập đề, PP trình bày tài liệu
mới, PP củng cố, ôn tập, PP đánh giá.
-
……
PHÂN LOẠI PPDH
Klassifikation der Unterrichtsmethode
3
CẤU TRÚC PHỨC HỢP CỦA PPDH
Quan điểm
DH
Hình thức
TCDH
Hình thức
xã hội
SD Phương tiện
dạy học*
Kỹ thuật
dạy học
PPDH
cụ thể

Tiến trình
DH
Bình diện vĩ mô
Bình diện trung gian
Bình diện vi mô
* Phương tiện dạy học không phải PPDH, nhưng hành
động sử dụng PTDH là hành động PP.
4
•
Phương pháp dạy học (cụ thể) : Khái niệm PPDH ở
đây được hiểu với nghĩa hẹp, là những hình thức,
cách thức hành động của GV và HS nhằm thực hiện
những mục tiêu DH xác định, phù hợp với những nội
dung và những điều kiện DH cụ thể.
•
PPDH cụ thể quy định những mô hình hành động của
GV và HS.
•
Các PPDH được thể hiện trong các hình thức xã hội
và các tiến trình PP.
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC (CỤ THỂ)
Unterrichtsmethode im engeren Sinne
5
CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
Unterrichtsmethoden
Thuyết trình Mô phỏng
Đàm thoại Thảo luận về tương lai
Trình diễn PP điều phối
Làm mẫu Nhiệm vụ thiết kế
Luyện tập Nhiệm vụ phân tích

Thực nghiệm PP văn bản hướng dẫn
Thảo luận Học theo công đoạn
NC trường hợp PP dạy học vi mô
Trò chơi
Đóng vai ……
Học thông qua dạy ………
6
•
Kỹ thuật dạy học (KTDH): là những biện pháp,
cách thức hành động của của GV và HS trong các
tình huống hành động nhỏ nhằm thực hiện và điều
khiển quá trình dạy học.
•
Các KTDH chưa phải là các PPDH độc lập, mà là
những thành phần của PPDH.
•
KTDH được hiểu là đơn vị nhỏ nhất của PPDH.
•
Sự phân biệt giữa kỹ thuật và PP dạy hoc nhiều khi
không rõ ràng.
KỸ THUẬT DẠY HỌC
Unterrichtstechnik

7
CÁC KỸ THUẬT TÍCH CỰC HOÁ
Kreaktivtechniken
Công não Thông tin phản hồi
Công não viết Tia chớp
Công não nặc danh Kỹ thuật 3 lần 3
Kỹ thuật phòng tranh „Bắn bia“

Tham vấn bằng phiếu Kỹ thuật ổ bi
Tham vấn bằng điểm Lược đồ tư duy
Tranh châm biếm Ủng hộ và phản đối
Kỹ thuật bể cá Điều cấm kỵ
Nhóm lắp ghép Chiếc ghế nóng
Kỹ thuật 635 (XYZ) …………
8
•
Các hình thức tổ chức dạy học (HTTCDH) là
những hình thức lớn của dạy học, được tổ chức
theo những cấu trúc xác định nhằm thực hiện các
nhiệm vụ dạy học. Đó là hỡnh thỏi bên ngoài của
PPDH.
•
Trong một HTTCDH có thể sử dụng nhiều PPDH
cụ thể và nhiều hình thức xã hội.
•
Có nhiều quan niệm, phân loại các HTTCDH
khác nhau.
•
Còn được gọi là các hình thức DH lớn, hay các
hình thức dạy học cơ bản
HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC
Unterrichsformen
9
HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC
Unterrichsformen
CÁC HÌNH THỨC TC DẠY HỌC
Bài giảng (Diễn giảng)

Thảo luận
Luyện tập
Thực hành
DH theo dự án
Tham quan
……………….
Tự
học
10
•
Tiến trình dạy học mô tả cấu trúc
của quá trình dạy học theo một
trình tự xác định của các bước dạy
học, quy định tiến trình thời gian,
tiến trình lô gic hành động.
•
Tiến trình DH còn được gọi là các
bước dạy học hay tiến trình LL dạy
học, tiến trỡnh PP.
•
Cỏc quỏ trỡnh dạy học cụ thể có
những bước cấu trúc khác nhau,
mỗi bước cũng như mỗi bài học
thực hiện những chức năng LLDH
khác nhau.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Unterrichtsverlauf
BÀI GIẢNG
Nhập đề
NC tài liệu mới

Ứng dụng
Củng cố
Kiểm tra
Ví dụ tiến trình DH
11
•
Bài giảng được trình bày tự nhiên,
•
Có dàn ý và nhấn mạnh những điểm quan
trọng,
•
Sử dụng các phương tiện dạy học,
•
Vận dụng nhiều ví dụ,
•
Có phần tóm tắt
NHỮNG MONG ĐỢI CỦA CỦA NGƯỜI HỌC
Erwartungen von Studenten
12
PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
Unterrichtsmitteln

Các loại phương tiện dạy học –

Khái niệm „PTDH mới“ và đa phương tiện
(Multimedia)

Các đặc điểm của „PTDH mới“

„Cơ hội và các vấn đề của dạy học với

phương tiện điện tử (e –learning)“
13
KHÁI NIỆM THIẾT BỊ DẠY HỌC
„Thiết bị dạy học là toàn thể những phương tiện vật chất nhằm
đạt mục tiêu dạy học. Chúng được sử dụng để truyền thụ và
lĩnh hội tri thức, cũng như trong việc sử dụng PPDH phù hợp
với mục tiêu và nội dung dạy học trong quá trình sư phạm và
có tác dụng sư phạm trực tiếp.“
(H. Weiß 1974)
14
PHÂN LOẠI TBDH (I)
TBDH
VẬT CHẤT
PHI VẬT CHẤT
CÁC THIẾT BỊ
CHUYÊN MÔN
LỜI NÓITHIẾT BỊ CHUNG
15
THIẾT BỊ
VẬT CHẤT
HÌNH ẢNH
(NHÌN)
ÂM THANH
(NGHE)
ÂM_HÌNH
(NGHE-NHÌN)
ẤN PHẨM
CN
TIN HỌC
Bản đồ

Băng tiếng Phim Video
Sách BT
Multimedia
TB
THÍ NGHIỆM;
THỰC HÀNH
PHÂN LOẠI TBDH (II)
16
Khái niệm đa phương tiện
(Multimedia)
Multimedia là một hệ thống kỹ thuật dùng để trình
diễn các dữ liệu và thông tin, sử dụng đồng thời các
hình thức chữ viết, âm thanh, hình ảnh, động hình
qua hệ thống Computer, trong đó tạo khả năng tương
tác giữa người sử dụng và hệ thống.
17
Phương tiện dạy học mới = Kỹ thuật
thông tin và liên lạc mới
•
Học tập với đa phương tiện theo nghĩa rộng cũng là sự sử dụng
kết hợp những phương tiện truyền thống như sách, bảng, máy
chiểu bản trong, phim, các phương tịên nghe nhìn….
•
Phương tiện dạy học mới là những kỹ thuật thông tin và liên
lạc mới được sử dụng trong quá trình dạy học
18
Sự đa dạng của đa phương tiện
•
Sự sử dụng các đĩa mềm cho các nội dung riêng
lẻ

•
Sử dụng CD với lượng tri thức lớn của cả môn
học, lĩnh vực
•
Voice-Mail (E-mail có âm thanh)
•
Hội nghj từ xa, trường học ảo với trợ giúp của
đa phương tiện "teleconferencing"
•
Điện thoại có hình
•
Phần mềm dạy học
•
Trình bày bài giảng điện tử. ….
19
•
Bảng tường
•
Máy chiếu bản trong Overhaed
Projector (từ 1970)
•
Video (từ 1980)
•
Multimedia (từ 2000)
„Phương tiện mới“ và
các lý thuyết học tập
Thông tin: Lưu trữ và trình diễn/giới thiệu
Các phương tiện trong dạy học
20
Các chương trình dạy học bằng computer

hiện nay như:
•
,,computer-based training (CBT)´´,
•
,,computer-aided instruction (CAI)´´ und
•
,,media-based training (MBT)´´
không vượt qua thuyết hành vi của Skinner.
Phê phán
21
Dạy học sử dụng mạng điện tử (eLearning) được
hiểu là các hình hình thức dạy học trong đó sử
dụng mạng thông tin điện tử và đa phương tiện để
trình bày các thông tin và tổ chức sự tương tác
giữa người dạy và người học.
Anytime
Anybody
Anywhere
Mọi thời gian Cho mọi người Khắp nơi
Multimedia và các hình thức dạy học
mới
22
Các đặc điểm của „phương tiện
dạy học mới“:
Hình ảnh động – mô phỏng -
Tương tác – Văn bản kết nối
Animation – Simulation –
Interaction - Hypertext
23
Hiệu ứng hình ảnh động

Animationen
„Hiệu ứng động là sự làm sống động các đối
tượng tĩnh thông qua sự xuất hiện nối tiếp hay
thông qua sự chuyển động của các hình ảnh,
tạo ra ấn tượng về sự chuyển động."
•
Hình ảnh động là một phương tiện có lợi thế
trong việc tạo ra sự chú ý và tạo hiệu ứng tích
cực hoá động cơ học tập
•
Các đồ hoạ chuyển động trong thế giới
computer được hiểu là những hình ảnh động
của computer.
24
•
Mô phỏng trên computer là sự sử dụng phối
hợp giữa các hình ảnh động với âm thanh và
kết hợp với các khả năng tương tác của
computer nhằm mô tả đối tượng mang tính
mô hình gần với hiện thực.
•
Đối tượng được mô phỏng đúng với hiện
thực như có thể. Mô phỏng luôn luôn là sự
tinh giản của hiện thực.
Mô phỏng
25