Bài giảng chăm sóc hậu sản jackie wright

Jackie Wright
R.N.Div 1, Midwife I.B.C.L.C
Chăm sóc hậu sản
Chăm sóc hậu sản

Định nghĩa: thời kỳ hậu sản là thời gian từ giai đoạn
III của chuyển dạ cho đến 6 tuần sau sanh

Thời kỳ hậu sản là thời gian chuyển tiếp bao gồm bà
mẹ, em bé, gia đình, về thể chất, tâm lý và tình trạng
xã hội.
Mục đích của chăm sóc hậu sản

Đẩy mạnh sự khôi phục từ lúc chuyển dạ cho đến sanh

Hồi phục lại cảm xúc/ tâm lý và thể chất

Theo dõi sự tiến triển của bà mẹ trong thời kỳ hậu sản

Phát hiện những biến chứng liên quan đến nhân cách,
bệnh lý cần chăm sóc đặc biệt
Mục đích của chăm sóc hậu sản

Hỗ trợ, tuyên truyền, khuyến khích các bà mẹ:

Chăm sóc lành mạnh

Thích nghi tình mẫu tử

Hiệu quả sự gắn bó mẹ con


Hỗ trợ giáo dục sức khỏe sau sanh
Những biến chứng trong thời kỳ hậu
sản

Nguyên nhân chính của tử vong mẹ trên toàn thế giới
bao gồm:

Băng huyết sau sanh

Nhiễm trùng hậu sản

Tiền sản giật/ sản giật
Những biến chứng trong thời kỳ hậu
sản

Những vấn đề thường gặp:

Những vấn đề về đường tiểu, nhiễm trùng tiểu

Đau, nhiễm trùng TSM

Vấn đề về tâm lý
Chăm sóc ngay sau sanh

Chắc chắn TC được co hồi tốt

Đáy TC gò cứng, nằm dưới rốn

Xoa bóp đáy TC nếu ra máu nhiều và đờ tử cung


Giải thích cho sản phụ khi họ lo lắng

Khám vết TSM nếu có vết cắt cần khâu lại
Chăm sóc ngay sau sanh

Đánh giá trương lực và vị trí của đáy TC, và số lượng
máu mất:

Mỗi 15 phút trong 1 giờ đầu sau sanh

Mỗi 1 giờ cho giờ thứ 2 sau sanh

Sau đó mỗi 4 giờ cho đến 12 giờ sau sanh

Kiểm tra thường xuyên trong thời gian này để phát hiện
và điều trị những trường hợp bất thường xảy ra
Chăm sóc ngay sau sanh

Đo HA, M, kiểm tra tầng sinh môn

Mỗi 30 phút trong giờ đầu sau sanh

Mỗi 1 giờ cho giờ thứ 2 sau sanh

Sau đó 4 giờ cho đến 12 giờ sau sanh

Đo HA, M và đánh giá để phát hiện máu mất

Kiểm tra TSM xem có nề hay khối máu tụ
Chăm sóc ngay sau sanh


Cập nhiệt độ

Đánh giá mức độ đau, sự khó chịu và hướng dẫn bà mẹ
cách làm cho giảm đau

Đau vết may TSM, đau trong thời kỳ hậu sản sẽ cản
trở sự gần gũi mẹ con, việc cho bú mẹ
Chăm sóc ngay sau sanh

Khuyến khích bà mẹ gần con, da kề da ngay sau sanh
cho đấn khi bé bú mẹ

Khuyến khích các bà mẹ không làm gián đoạn việc
tiếp xúc da kề da và giữ ấm thân nhiệt bé, tiếp xúc sớm
sẽ ảnh hưởng tốt đến việc nuôi con bằng sữa mẹ
(NCBSM)
Chăm sóc ngay sau sanh

Khuyến khích việc NCBSM

Tiếp xúc da kề da

Giúp bà mẹ cho con bú đúng cách

Hướng dẫn bà mẹ cho con bú mẹ sớm

Phản xạ nút, bú của bé sẽ tăng trong suốt thời gian cho
con bú
Chăm sóc ngay sau sanh


Đề nghị bà mẹ nghỉ ngơi

Sanh đẻ có thể dẫn đến giảm sút năng lượng dự trữ và
mất nước

Ăn uống sẽ giúp cân bằng nước và năng lượng
Chăm sóc ngay sau sanh

Vấn đề vệ sinh:

Giúp các bà mẹ đi tiểu và tắm

Đề nghị làm vệ sinh tại giường sau khi tiểu

Ngăn ngừa đờ TC và mất máu bằng cách không để sản
phụ bí tiểu

Nếu bí tiểu cần xem xét bằng thông tiểu
Chăm sóc ngay sau sanh

Gây tê giảm đau sản khoa

Bà mẹ có thể đi lại được nếu chắc chắn là đã có cảm giác
sau gây tê

Rút kim gây tê một cách an toàn

Chắc chắn bệnh nhân đủ giảm đau
Chuyển khoa


Trước khi chuyển khoa đánh giá và ghi nhận những
quan sát:

Chuyển bằng xe ngồi, mẹ bế bé trên tay

Cũng có thể chuyển bằng xe lăn điện

Đi bộ nếu cho phép
Chăm sóc hậu sản

Quan sát những dấu chứng để chỉ ra những dấu hiệu
lâm sàng

Theo dõi thường xuyên trong 12- 24 giờ đầu sau sanh,
để phát hiện bất cứ những biến chứng

Nếu không có biến chứng theo dõi 1 lần 1 ngày những
dấu hiệu lâm sàng
Khám hậu sản

Hỏi sản phụ đi tiểu được chưa

Khám nơi riêng tư, kín đáo, thoải mái

Lấy dấu hiệu sinh tồn: nhiệt độ, mạch, HA
Khám hậu sản

Sự co hồi tử cung


Sờ nắn đáy TC

Ghi chú BCTC, trương lực và độ mềm TC +/ -

Hướng dẫn sản phụ biết về những tiến triển phức tạp và
nhận ra những bất thường

Chắc chắn sản phụ dùng thuốc giảm đau
Khám hậu sản

Đánh giá sản dịch để phát hiện những bất thường, ứ
sản dịch và nhiễm trùng TC

Hỏi sản phụ về màu sắc, số lượng và mùi sản dịch

Hướng dẫn sản phụ biết về màu sắc, số lượng của sản
dịch
Khám hậu sản

Quan sát TSM, âm hộ- chắc chắn sạch và khô, vết
khâu bầm, nề, đang lành

Thảo luận cho sản phụ biết được sự lành lặn bình
thường, nhiễm trùng, sự thoải mái (chườm đá chỗ vết
khâu nề) và dùng thuốc giảm đau

Hướng dẫn sản phụ biết cách chăm sóc vết may TSM
Khám hậu sản

Tiểu: đo lượng nước tiểu 2 lần liên tục phải > 300ml


Hỏi sản phụ có gặp khó khăn trong lúc tiểu

Hướng dẫn, khuyến khích sản phụ tập thể dục sàn
chậu, những bài tập thể dục này giúp giảm tình trạng
tiểu xón
Khám hậu sản

Tiêu: hỏi sản phụ có bị táo bón không

Đảm bảo sản phụ được giảm đau vùng chậu

Nếu bị táo bón đến ngày thứ 3 hậu sản, dùng thuốc
nhuận trường

Hướng dẫn ăn uống dinh dưỡng, chế độ ăn có nhiều
chất xơ. Uống nước mỗi ngày từ 6 – 8 ly nước
Khám hậu sản

Trĩ: thường xảy ra sau khi sanh

Trĩ gây ra đau và khó chịu

Đề nghị sản phụ thoa thuốc mỡ chữa trĩ để giảm đau

Khuyên sản phụ không để táo bón

Hướng dẫn bà mẹ nên dùng thuốc vài ngày sau sanh
Khám hậu sản


Chân: quan sát 2 chân có đỏ, nóng, sưng

Mặc dù hiếm, thuyên tắc huyết khối vẫn là nguyên
nhân chính gây tử vong mẹ và tăng tần suất bệnh tật

Hướng dẫn bà mẹ ngăn ngừa sớm bệnh tật bằng cách
vận động sớm, ngồi gác chân cao, tập thể dục lưu
thông tuần hoàn máu