Cách làm bài thi trắc nghiệm vật lý

1
MỘT SỐ LƯU Ý KHI LÀM BÀI TRẮC NGHIỆM MÔN VẬT
LÝ
A .

L ờ

i

tựa
:
Ngoài việc áp dụng các kiến thức Vật lý để làm và đưa ra ngay phương án đúng, các em
học
sinh cũng có thể áp dụng một số “mẹo” để kiểm tra lại kết quả hoặc để loại trừ các phương
án
nhiễu và đưa ra kết quả đúng.Dưới đây tôi sẽ trình bày một số mẹo nhỏ và một số ví dụ
minh
hoạ
.
************************************
B-Mẹo

và

n h

ữ n

g

t h

í

dụ

m i n

h

h

oạ

:
Mẹo 1. Khi trong 4 phương án trả lời, có 2 phương án là phủ định của nhau, thì câu trả
lời
đúng chắc chắn phải là một trong hai phương án này, ngay lập tức ta có thể loại bỏ được
2
phương án
kia.
Ví

dụ

l ớ p

1 2 : Khẳng định nào đúng khi nói về mắt cận
thị?
A. Phải đeo kính phân kỳ để quan sát vật ở
xa.

B. Thuỷ tinh thể cong ít hơn mắt bình
thường.
C. Phải đeo kính hội tụ để quan sát vật ở
xa.
D. Có điểm cực cận xa hơn mắt bình
thường.
Trong ví dụ này rõ ràng phương án đúng phải là A hoặc C, và bạn sẽ định hướng gần hơn về câu
trả
lời.
Ví

dụ

l ớ p

11 : Cho một nam châm điện như hình
vẽ
A. Cực Bắc của nam châm nằm bên
phải.
B. Cực Nam của nam châm nằm bên
phải.
C. Các đường sức từ trong nam châm có chiều từ phải sang
trái.
D. Cực Bắc của nam châm nằm bên
trái.
Trong ví dụ này nếu bạn áp dụng quy tắc cái đinh ốc 2 thì bạn có thể đưa ra ngay được
phương
án đúng là A. Nhưng trong trường hợp bạn “quên” quy tắc đinh ốc 2 thì bạn cũng có thể đưa
ra
được câu trả lời đúng: A và D là phủ định của nhau, chúng không thể cùng đúng và cùng

sai
được, nên phương án đúng phải hoặc là A hoặc là D  B và C đều sai, cực Nam nằm bên
phải
là sai  cực Bắc của nam châm nằm bên phải là đúng. Vậy là bạn có thể khoanh ngay
phương
án A
rồi.
Ví

dụ

lớp

1 0

: Hành khách khách A đứng trên tàu, nhìn qua cửa sổ toa sang hành khách B ở
toa
tàu bên cạnh. Hai toa tàu đang đỗ trên trên hai đường tàu song song với nhau trong
sân
ga.Bỗng A thấy B chuyển động về phía sau. Tình huống nào sau đây chắc chắn không xảy
ra?
A. Cả 2 toa tàu cùng chạy về phía trước.A chạy chanh
hơn.
B. Cả 2 toa tàu cùng chạy về phía trước.B chạy chanh
hơn.
C. Toa tàu A chạy về phía trước. Toa tàu B đứng
yên.
D. Toa tàu A đứng yên. Toa tàu B chạy về phía
sau.
2

Rõ ràng với trường hợp câu hỏi này, ta không cần quan tâm đến hai phương án C và D, vì
A
và B không thể cùng đúng hoặc cùng sai được. Nếu vào thi mà gặp câu hỏi như thế này thì
coi
như bạn may mắn, vì bạn đã được trợ giúp 50 - 50 rồi
!
* Tuy nhiên khi áp dụng Mẹo này các bạn cũng phải thật lưu ý xem 2 phương án phủ
định
của nhau, nhưng không thể cùng đúng hoặc cùng sai. Sau đây là
VD:
VD: Một viên bi X được ném ngang từ một điểm. Cùng lúc đó, tại cùng độ cao, một
viên
bi Y có cùng kích thước nhưng có khối lượng gấp đôi được thả rơi từ trạng thái nghỉ.
Bỏ
qua sức cản của không khí. Hỏi điều gì sau đây sẽ xảy
ra?
A. Y chạm sàn trước
X.
B. X chạm sàn trước
Y.
C. Y chạm sàn trong khi X mới đi được nửa
đường.
D. X và Y chạm sàn cùng một
lúc.
Trong câu này mà Sĩ tử thấy A và B là phủ định của nhau, và loại hai phương án còn lại (C,
D)
thì sẽ “tử” luôn. Vì cả A và B cùng sai, đáp án đúng phải là D
cơ.
Qua các ví dụ và lưu ý trên, chúng ta biết là để áp dụng mẹo trên cần những điều kiện
nào

rồi chứ?
(2đk).
Mẹo 2. Trong Vật lý một số đại lượng có đơn vị cơ bản hay thứ nguyên được xác định nhờ
các
công thức tính của đại lượng đó. Nếu trong câu hỏi yêu cầu xác định công thức tính 1
đại
lượng Vật lí, bạn có thể kiểm tra xem thứ nguyên 2 vế của một đẳng thức đã trùng
nhau
chưa. Hay khi 4 đáp số nêu ra của đại lượng cần tìm có tới 3, 4 đơn vị khác nhau thì
hãy
khoan tính toán đã, có thể người ta muốn kiểm tra kiến thức về thứ nguyên (đơn vị của
đại
lượng vật lí)
đấy.
Ví

dụ

l ớ p

12 : (đề thi KS của BGD) Trong mạch dao động điện từ LC, nếu điện tích cực đại của tụ
là
Q
o
và cường độ dòng điện cực đại trong mạch là I
o
thì chu kì dao động điện từ trong mạch
là
A. T = 2л.Q
o

/I
o
. B. T =
2л.Q
o
.I
o
C. T = 2
π
Q
o
/
I

o
. D. T=2
л.LC.
Bạn chọn đáp án nào? Nếu bạn bình tĩnh kiểm tra thứ nguyên của 2 vế bạn sẽ đưa ra được phương
án
đúng là A. Chu kì có thứ nguyên của thời gian (s), cường độ dòng điện I
o
có thứ nguyên là C/s
(vì
I=q/t) và điện tích Q
o
có đơn vị là culông (C). Vậy để 2 vế đều có thứ nguyên của thời gian (s) thì
bạn
biết kiểm tra rồi
chứ.
Ví

dụ

l ớ p

10 : Một động cơ có thể kéo một chiếc tàu đi xa 100m trong khoảng thời gian 20
giây
với lực phát động trung bình 5000N. Công suất của động cơ này
là
A. 500 000 J; B. 500 000 kg.m/s; C. 25000 W; D. 25000
N.s.
Với bài toán này, sau một loạt tính toán, bạn sẽ thu được đáp số là 25000 W. Tuy nhiên,
chỉ
cần nhanh trí một chút thì việc chọn đáp số 25000 W phải là hiển nhiên, không cần làm
toán.
Mẹo 3. Đừng vội vàng “tô tròn” khi con số bạn tính được trùng khớp với con số của một
phương
án trả lời nào đấy. Mỗi đại lượng vật lí còn cần có đơn vị đo phù hợp
nữa.
Ví

dụ

l ớ p

1 2 : Độ tụ của một thấu kính là +2 điôp. Tiêu cự của thấu kính này
là:
A. 0,5 cm. B. 50 cm. C. 5 cm. D. 25
cm.
Bạn sẽ tỉnh táo để không chọn phương án A chứ. Phương án đúng phải là

B?
Ví

dụ

l ớ p

11 : Một tụ điện phẳng không khí khi được nối với nguồn có hiệu điện thế U=100V, thì
tích
điện q = 0,001 C. Hỏi điện dung của tụ là bao
nhiêu?
A). 10
-5
μF B)
.
10 μF C)
.
20 μF D)
.
25
μF
.
Bạn bấm máy tính sẽ thấy kết quả là 10
-5
, nếu vội vàng chọn ngay là A thì bạn sẽ
“tèo”…
Kếtquả đúng lại là
10?
Ví

dụ

l

ớ p

10 : Một hòn đá nặng 5kg đặt trên đỉnh một tòa nhà cao 20m. Lấy mốc thế năng bằng
không
tại mặt đất và g = 10m/s
2
. Thế năng của hòn đá này
là
A. 100 J; B. 100 W; C. 1000 W; D. 1
kJ.
Giải bài toán này, bạn thu được con số 1000. Nhưng đáp án đúng lại là 1 cơ. Hãy cẩn thận
với
những bài toán dạng này, “giang hồ hiểm ác” bạn
nhé.
Mẹo 4. Phải cân nhắc các con số thu được từ bài toán có phù hợp với những kiến thức
đã
biết không. Chẳng hạn tìm bước sóng của ánh sáng khả kiến thì giá trị phải trong
khoảng
0,400µm đến 0,760µm. Hay tính giá trị lực ma sát trượt thì hãy nhớ là lực ma sát trượt
luôn
vào khoảng trên dưới chục phần trăm của áp lực. Trong ví dụ sau, hai con số 0,5 N và 6,48
N
rõ ràng là không thể chấp nhận
được.
Một ô tô có khối lượng 2 tấn đang chuyển động với vận tốc 36 km/h thì tắt máy, sau khi
đi

được đoạn đường 200m thì dừng hẳn. Lực ma sát trung bình tác dụng lên ô tô trong quá
trình
này có độ
lớn
A. 500 N; B. 0,5 N; C. 6,48 N; D. 6480
N.
Bao giờ cũng vậy, trong 4 phương án trả lời, với một chút tinh ý và óc phán đoán nhanh, trên cơ
sở
kiến thức đã học, bạn luôn luôn có thể loại trừ ngay 2 phương án không hợp
lí.
Mẹo 5. Luôn luôn cẩn thận với những từ phủ định trong câu hỏi, cả trong phần lời dẫn
lẫn
trong các phương án trả lời. Không phải người ra đề thi nào cũng “nhân từ” mà in đậm,
in
nghiêng, viết hoa các từ phủ định cho bạn đâu. Hãy đánh dấu các từ phủ định để nhắc nhở
bản
thân không phạm sai
lầm.
Ví

dụ

l ớ p12 : Nhận xét nào sau đây về mắt cận thị là không
đúng?
A. Khi không điều tiết tiêu điểm của mắt cận thị nằm trước võng
mạc.
B. Mắt cận thị không thể nhìn được những vật ở xa (∞) mà không đeo
kính.
C. Không thể sửa tật cận thị bằng cách đeo kính có độ tụ
dương.

D. Mắt cận thị là mắt không có
tật.
Ví

dụ

l ớ p11 : Nhận xét nào sau đây về lực Lorenxơ là
đúng?
A). Lực Lorenxơ không làm đổi hướng chuyển động của điện
tích.
B). Lực Lorenxơ không làm thay đổi độ lớn vận tốc của điện
tích.
C). Lực Lorenxơ thực hiện công càng lớn nếu quãng đường dịch chuyển của điện tích càng lớn.
D).
Lực Lorenxơ không đồng thời vuông góc với cả vectơ cảm ứng từ và vectơ vận tốc của
điện
tích.
Ví

dụ

l ớ p1 0 : Hệ số đàn hồi (hay độ cứng) của một vật đàn hồi không phụ thuộc
vào
A. tiết diện ngang của vật đàn hồi; B. chiều dài ban đầu của vật đàn
hồi;
C. bản chất của vật đàn hồi; D. khối lượng riêng của vật đàn
hồi.
Hãy nhớ là mỗi kì thi có không ít sĩ tử “trận vong” chỉ vì những chữ “không” chết người
như
trên đây

!
Mẹo 6. Tương tự, bạn phải cảnh giác với những câu hỏi yêu cầu nhận định phát biểu là
đúng
hay sai. Làm ơn đọc cho hết câu hỏi. Thực tế có bạn chẳng đọc hết câu đã vội trả lời
rồi.
Ví dụ: Chọn câu phát biểu
ĐÚNG.
A. Khi các phân tử ở rất gần nhau, lực tương tác giữa chúng là lực
hút;
B. Không có nhiệt độ thấp hơn 0
K;
C. Trong quá trình đẳng áp, thể tích khí tỉ lệ nghịch với nhiệt độ tuyệt
đối;
D. Trong hệ tọa độ (p, V), đường đẳng nhiệt là một
parabol.
Cho như câu này là nhân đạo lắm ! Sĩ tử có thể chết “bất đắc kì tử” vì những câu “thòng”
phía
sau như câu sau đây, mà không hiểu sao, có nhiều bạn không thèm đọc đến khi làm bài
!
Một vật chuyển động chỉ dưới tác dụng của trọng lực, khi vận tốc của vật biến thiên
thì
A. động lượng của vật biến
thiên;
B. thế năng của vật biến
thiên;
C. động năng của vật biến
thiên.
D. cơ năng của vật biến
thiên.
Chọn đáp án

SAI.
Mẹo 7. Đặc điểm của bài kiểm tra trắc nghiệm là phạm vi bao quát kiến thức rộng, có khi
chỉ
những “chú ý”, “lưu ý”, “nhận xét” nhỏ lại giúp ích cho bạn rất nhiều khi lựa chọn phương
án
trả lời. Nắm chắc kiến thức và tự tin với kiến thức mà mình có, không để bị nhiễu vì
những
dữ kiện cho không cần thiết. Xét các ví dụ
sau:
$$$ Một con lắc lò xo đặt ở nơi có gia tốc trọng trường g=10m/s
2
thì chu kì dao động
của
nó là 4s. Đem con lắc này đến nơi có gia tốc trọng trường g’=2,5m/s
2
thì chu kì dao động
của
nó
là
A. 8s. B. 2s. C. 16s. D.
4s.
$$$ Một êlectrôn bay vào trong từ trường đều, cảm ứng từ 2T. Lúc lọt vào từ trường, vận
tốc
của hạt là 10
8
m/s và vuông góc với các đường cảm ứng từ. Hỏi vận tốc của êlectrôn sau 10s kể từ
lúc
bắt đầu bay vào vùng có từ trường là bao
nhiêu?
A). 10

9
m/s. B). 10
8
m/s. C). 3,2.10
8
m/s. D).
1,6.10
8
m/s.
Rõ ràng có những thông tin (in đậm) ở đây chỉ có tác dụng gây nhiễu (Bài KT
1tiết).
$$$ Một quạt trần có sải cánh dài 0,5 m. Khi quay ổn định vận tốc dài của một
điểm
trên mép ngoài của cánh là 31,4 m/s. Hỏi tần số quay của cánh quạt khi đó là bao nhiêu?
(Lấy
g=10m/s
2
).
A. 10 Hz. B. 8 Hz. C. 12Hz. D. 13,4
Hz.
Trong bài toán này, chi tiết “Lấy g=10m/s
2
” đưa ra chỉ với một mục đích là làm cho bạn bối
rối.
Đơn giản thế thôi. Hãy vứt đi chi tiết “Lấy g=10m/s
2
”, là dữ kiện không cần thiết (dữ kiện
gây
nhiễu), bài toán hẳn là đơn giản đi rất
nhiều.

Mẹo 8. Thử đúng sai. Một số bài toán cho một vài dữ kiện, yêu cầu đi tìm một hay nhiều
đại
lượng có mối liên hệ với nhau. Trong trường hợp bạn chưa thiết lập đủ các mối liên hệ
hay
chưa kịp hiểu hết các dữ kiện để tìm các đại lượng theo yêu cầu. Các em hãy sử dụng kết
quả
ở các phương án trả lời và một đại lượng đã cho để kiểm tra xem kết quả nào phù hợp
thông
qua 1 công thức đơn giản nào đó đã
biết.
Ví

d ụ

lớp

12: Một vật sáng đặt cách màn M một khoảng cách L=1,8m. Gữa vật và màn đặt một
thấu
kính hội tụ có tiêu cự 40cm. Khoảng cách từ hai vị trí của thấu kính đến màn, khi nó cho ảnh rõ
nét
trên màn, lần lượt bằng bao
nhiêu?
A). 45cm hoặc 60cm. B). 60cm hoặc
120cm.
C). 30cm hoặc 60cm. D). 150cm hoặc
30cm.
Bằng con đường chính tắc (lập luận, giải PT bậc 2) hay bằng kiến thức quang học bạn
nhanh
chóng đưa ra được kết quả. Tuy nhiên,…d+d’=L, bạn hãy bắt đầu đi ngược từ kết quả 
B

hoặc D đúng, thử
tiếp
f
=

d

.d

′
d +
d

′
, bạn sẽ thấy ngay chỉ có B là phương án
đúng.
Mẹo 9. Nếu thời gian chỉ còn 1 phút là hết giờ làm bài, trong khi bạn vẫn còn khoảng
10
câu chưa “sờ đến”, bạn hãy bình tĩnh tô hết các câu còn lại với lưu ý chỉ chọn toàn A
hoặc
toàn B… để tô. N

ếu

tô

s

ai

đi ể

m

s

ố

của

bạn

c ũ

ng

khô n

g

bị

tr ừ

,

trong

khi

các

“đối

thủ”

của

b

ạn
đều

sử

dụng

ch i êu

t h ứ

c

này

thì

t ại

s

ao

bạn

lại

không?
Mẹo 10. Bạn hãy chọn phương án mà bạn cho là đúng nhất, đừng mất thời gian để
“băn
khoăn”. Vấn đề thời gian trong khi làm bài TN rất quan trọng, do đó đòi hỏi bạn phải có
tính
quyết đoán, câu nào khó chưa làm được hãy tạm bỏ lại đã và đừng “day dứt” với những gì
đã
qua. Hy vọng bạn còn thời gian để quay lại “xử lí” nốt những câu khoai đó. Trong quá
trình
làm, nếu đã đọc được phương án đúng bạn cũng không nên đọc tiếp các phương án còn lại
mà
chuyển sang làm câu
khác.
Mẹo 11. Trước ngày thi trắc nghiệm bạn không nên làm nhiều bài trắc nghiệm. Tưởng
vô
lí, nhưng bạn hãy cẩn thận vì có thể bị “lú” đó. Ngay cả trong việc ôn tập bạn cũng nên làm
cả
tự luận, phân tích các vấn đề để hiểu sâu, nhớ lâu hơn và tìm ra nhiều “mẹo” cho mỗi
mảng
kiến thức. Còn khi đã làm TN thì hãy chọn một số câu và đặt thời gian hoàn thành cho bài
TN
của mình (1,5 phút
/1câu).

Mẹo 12. Hãy tìm cách đánh dấu mỗi câu mình đã làm…, và tránh tình trạng đọc câu nọ
mà
lại tô câu kia. Làm như thế sẽ không mất thời gian dò lại câu nào làm rồi, câu nào
chưa.
Nhiều bạn phàn nàn rằng “thi thoảng” lại tô nhầm câu, đến mức tự kỉ ám thị rằng mình thế
nào
cũng “râu ông nọ cắm cằm bà kia”. Hy vọng các em học sinh sẽ không bị nhầm
nữa!
C

-Lời

kết
Trên đây là một số thủ thuật làm bài kiểm tra trắc nghiệm vật lí. Hi vọng những mẹo nhỏ
này
có thể giúp ích cho các em học sinh phần nào khi bước vào phòng thi. Tuy nhiên, có một
điều
tôi muốn nhấn mạnh với bạn rằng: Cho dù hình thức kiểm tra, đánh giá có thay đổi như
thế
nào đi nữa thì học cho chắc và bình tĩnh, tự tin khi làm bài vẫn là hai yếu tố then chốt
quyết
định cho sự thành công của
bạn.
Chúc bạn thành công
!