Chuyen De te bao goc

Nhóm 5
Nguyễn Hải Đăng Nguyễn Thị Bé Hai Vi Văn Cường
Nguyễn Tiền Giang
Trần Thi Học Võ Phước Giàu Đỗ Hồng Lẫm
Trần Văn Thắng Đồng Thanh Hằng Nguyễn Thị Hạnh
I-Khái Quát :
Tế bào gốc: là những tế bào không chuyên biệt ( chưa
biệt hoá).có khả năng sinh sản và tạo nên các tế bào khác
một cách vô giới hạn, với những chức năng riêng, khi nó
được cấy vào một môi trường thích hợp.
Dựa vào chức năng có thể chia tế bào gốc thành ba
nhóm cơ bản :
Tế bào gốc tổng năng : mỗi tế bào có thể phát triển
thành một cá thể mới.vd : tế bào phôi ở giai đoạn mới
phát triển ( từ 1-3 ngày ).
Tế bào gốc toàn năng : là loại tế bào có thể hình
thành nên bất cứ loại tế bào nào trong cơ thể.vd : tế
bào gốc phôi tìm thấy ở phôi bào ( giai đoạn từ 5-14
ngày ).
Tế bào gốc đa tiềm năng : Tế bào đã được biệt hóa,
nhưng vẫn có thể hình thành nên một số loại tế bào
khác. Vd : Mô bào thai, máu dây rốn và tế bào gốc
trưởng thành
7
8
6
1. Phôi – trứng được thụ tinh hoặc nhân
bản vô tính để tạo phôi, phôi bắt đầu
phân chia
2. 1 đến 5 ngày – Phôi phân chia nhiều

lần tạo phôi nang (phôi bào) hình cầu
3. 5 đến 7 ngày – TB gốc phôi đã phát
triển và có thể quan sát được
4. Dòng TB gốc – TB gốc được tách ra và
phát triển trong đĩa nuôi cấy. Khi chúng
phân chia tạo ra dòng TB gốc
5. Sản xuất TB – Sử dụng các công thức dinh
dưỡng và các yếu tố khác nhau biến đổi TB
gốc thành hơn 200 loại TB khác nhau.
6. TB Tụy Tạng – Sử dụng điều trị tiểu
đường.
7. TB Cơ - Khôi phục Hoặc thay thế tim
bị tổn thương
8. TB Thần Kinh - Điều trị chứng mất trí
và bệnh Parkinson
Lịch sử :

1900, giới khoa học châu Âu nhận ra rằng mọi tế bào
máu bắt nguồn từ một TB nguyên thủy đặc thù.

1940, các nhà nghiên cứu phát hiện các dòng TB gốc
phôi ở chuột.

1981, Gail Martin và Martin Evans lần đầu tiên tách được
TB gốc từ phôi chuột.

1997, nhóm Ian Wilmut công bố nhân bản thành công
động vật có vú đầu tiên => cừu Dolly.

2005, Các nhà nghiên cứu ở Đại học Kingston (Anh) đã

tuyên bố phát hiện một loại TB gốc giống TB gốc phôi
được thu nhận trong máu cuống rốn.

Tháng 10/2007, Mario Capecchi, Martin Evans và
Oliver Smithies đã nhận giải thưởng
Nobel Y học
về các
khám phá nền tảng liên quan đến TB gốc phôi chuột.
Mario R. Capecchi
(người Mỹ gốc Italia),
Martin J. Evans
(Anh),
Oliver Smithies
(Mỹ) (
ảnh - từ trái sang phải
)
II-NỘI DUNG :
Tế bào gốc là nền móng của tất cả các tế
bào, mô và cơ quan trong cơ thể. Về cơ bản,
mọi tế bào trong cơ thể người đều có nguồn
gốc từ trứng đã thụ tinh (còn được gọi là
hợp tử) – chính là sự kết hợp giữa tinh trùng
và trứng.
Nguồn gốc :
Hợp tử phân chia tạo thành hai tế bào; mỗi một tế bào
trong đó lại phân chia và cứ tiếp diễn như vậy. Chẳng
mấy chốc, khoảng 5 ngày sau khi thụ tinh, hợp tử có
dạng một quả bóng rỗng, với khoảng 150 tế bào được
gọi là phôi bào (blastocyst). Phôi bào thậm chí còn nhỏ

hơn một hạt cát, bao gồm 2 nhóm tế bào: nguyên bào
nuôi phôi (trophoblast) và khối tế bào nội tại trong phôi
bào.
Có thể tạo nên tế bào gốc bằng cách chuyển nhân
tế bào được gọi là tế bào ES chuyển nhân : các tế
bào trứng đã được loại nhân sẽ được nhận nhân
mới từ tế bào sinh dưỡng.tế bào này không khác gì
so với các ES bình thường.tế bào chuyển nhân vẫn
có khả năng trãi qua giai đoạn blastocyst để phát
triển thành phôi như tế bào trứng được thụ tinh.
Tế bào gốc lấy từ vị trí là tiền thân của cơ
quan sinh dục được gọi là tế bào mầm hay tế
bào EG. Giữa tế bào ES và tế bào EG có sự
khác biệt có thể coi tế bào EG là một kiểu tế
bào biệt hóa.
Ngoài ra còn có tế bào TS là những tế bào nằm trong lá
mô phôi; tế bào gốc từ tế bào khối U được thu nhận từ
khối U của tinh hoàn và buồng trứng của một số loài
chuột.
Tế bào gốc cũng có thể tìm thấy ở một số loại mô nhất
định ở người đã phát triển toàn diện, từ trẻ em đến
người trưởng thành, với số lượng rất ít. Ví dụ, tế bào gốc
tủy xương (tế bào gốc máu) có trong tủy của xương,
chúng phát triển thành tất cả các loại tế bào máu
chuyên biệt.
Số lượng tế bào gốc ở sinh vật ít đặc biệt rất khó tìm thấy ở động vật
vì số lượng ít và khó phân biêt((ở người chỉ có thể lấy tế bào gốc từ
phôi,nhau thai, tuỷ xương, ).vd: trong máu tỉ lệ tế bào gốc chỉ chiếm
1/100.000 và dưới kính hiển vi chúng ta khó phân biệt với tế bào
thường vì tế bào gốc cũng có những đặc điểm tương tự. Để phân biệt

tế bào gốc với các tế bào khác trong sinh vật người ta phải cần đến
một công cụ là marker tế bào gốc : trên bề mặt các tế bào có những
protein chuyên biệt là những receptor có khả năng liên kết có chọn
lọc với những phân tử tín hiệu.các nhà khoa học sử dụng những phân
tử tín hiệu gắn một cách có chọn lọc đối với những thụ thể trên bề
mặt của tế bào làm công cụ để xác định tế bào gốc.
Một kỹ thuật phổ biến là gắn các phân tử đã được đánh
dấu có khả năng phát huỳnh quang với các phân tử
mang tín hiệu, và khi được kích hoạt dưới tia tử ngoại
hay tia Laser ta sẽ nhận thấy được nhờ khả năng phát
sáng của huỳnh quang đánh dấu.
Ngoài ra với cường độ phát sáng khác nhau và khả
màu sắc phát sáng khác nhau cũng được ứng dụng để
phân biệt tế bào gốc.điều này được ứng dụng trong kỹ
thuật FACS ( fluorescence-activated cell sorting ).
Các trình tự cơ bản trong kỹ thuật FACS :

Chuẩn bị huyền phù tế bào.

Các tế bào chưa biệt hóa trong huyền phù được
đánh dấu với các dấu ( Markers ) huỳnh quang đặc
hiệu.

Đưa vào hệ thống FACS.

Các tế bào bắn ra từ hệ thống dưới áp suất cao
qua một vòi nhỏ và đi qua một điện trường.

Tế bào mang dấu âm ( - ) nếu được đánh dấu
huỳnh quang; mang dấu dương ( + ) nếu không có.


Tách tế bào gốc ra ( stem cell ).

Biểu đồ thể hiện của FACS.
So Sánh Giữa Tế Bào Gốc Và Tế Bào Thường
Đặc Điểm Loại Tế Bào
Tế bào gốc Tế bào thường
Số lượng rất ít
+ -
TB chưa phân hóa
+ -
Có khả năng biệt hóa
thành 220 loại TB chuyên
biệt
+ -
Có thể tự phân chia, tái
tạo và sửa chữa trong
thời gian dài.
+ -
III-ĐIỀU KIỆN NUÔI CẤY TẾ BÀO GỐC :
Điều kiện chung :

Nuôi cấy ở 37
0
C và ẩm độ .

Chuẩn bị dung dịch chuyên biệt cho từng
loại tế bào gốc.


Giữ tế bào ở trạng thái không biệt quá.
Điều kiện nuôi cấy chuyên biệt :

Tế bào gốc phôi : nuôi cấy trên tế bào da trong môi
trường huyết thanh.

Tế bào gốc trung mô và tế bào gốc nền tủy xương :
phân lập từ tủy xương và nuôi cấy trong môi trường bổ
sung huyết thanh, tế bào gốc trung mô bám lên bề mạt
nựa của đáy đĩa nuôi cấy .

Tế bào gốc thần kinh : chúng tồn tại lơ lững không
bám dính vào đĩa nuôi cấy , phát triển trong môi trường
nuôi cấy không cần bổ sung huyết thanh.
Thành phần môi trường nuôi cấy :

Muối vô cơ: giữ cân bằng áp suất thẩm thấu, điều
hòa điện thế màng.

Cacbonhydrat, acid béo, amino acid: Cung cấp chất
dinh dưỡng.

Vitamine: liên quan đến sự biệt hóa TB.

Yếu tố vi lượng: Bao gồm Zn, Cu, senenium, trong
đó senenium là chất có tác dụng tách các gốc oxy tự
do.

Huyết thanh: Cung cấp chất dinh dưỡng và các nhân
tố tăng trưởng, kích thích, phục hồi các tổn thương của

TB, chống oxy hóa và làm tăng tính bám dính của TB
lên bề mặt bình nuôi.
Có thể biệt hóa TB gốc bằng cách:

Dựa vào tương tác giữa tế baovới chất nền trong
môi trường nuôi cấy tế bào invitro.

Mỗi mô khác nhau thích hợp với một thành phần
chất nền ngoại bào ECM (Extra celular matrix) khác
nhau.

Bổ sung ECM thích hợp vào MT nuôi cấy invitro
giúp TB gốc có thể biệt hóa thành TB mong muốn.

“Biệt hóa bằng các chất nền:

Biệt hóa bằng hóa chất.

Một số hormone, cytokine, vitamin, ion Ca2+…
tác động lên tế bao làm tế bào thay đổi sự biểu
hiện của gene. Đóng một số gene đang hoạt động
và mở một số gene chưa hoạt động.

Đồng nuôi cấy với các tế bào đã biệt hóa: khi
thực hiên đồng nuôi cấy tế bào gốc và tế bào đã
biệt hóa tương tác mật thiết với nhau. Dẫn đến
sự truyền các tín hiệu phân tử một cách hiệu quả
gây ra sự biệt hóa của tế bào gốc.

Kích thích vật lý: xung điện, các lực cơ học

và xử lý nhiệt có thể làm tế bào gốc biệt
hóa.

Các gốc tự do và dạng oxygene hoạt động:
là các chất truyền tin nội bào có tác dụng
trong quá trình biệt hóa TB.

Chuyển gen.

Sử dụng để biệt hóa tế bào gốc phôi.

Đưa gen cần chuyển vào tế bào nhằm bổ sung một
số gen hoạt động vào hệ gen của tế bào gốc phôi,
khởi động sự biệt hóa tế bào gốc theo con đường tạo
thành tế bào chuyên hóa mong muốn.”