Thực hành các phép tu từ : phép điệp và phép đối- Văn 10, chương trình cơ bản

Ngµy th¸ng n¨m 2011
THỰC HÀNH CÁC PHÉP TU TỪ:
PHÉP ĐIỆP VÀ PHÉP ĐỐI
Ngày soạn : 28/3/2011
Tiết : 92
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
-Tri thức : Củng cố và nâng cao kiến thức về phép điệp và phép đối trong việc sử
dụng tiếng Việt.
- Kỹ năng : Có kỹ năng nhận diện, phân tích cấu tạo và tác dụng của hai phép tu từ
trên và có khả năng sử dụng được các phép tu từ đó khi cần thiết.
-Tình cảm : Thấy được vẻ đẹp của tiếng Việt để yêu quý, tôn trọng và giữ gìn sự
trong sáng của tiếng Việt.
B. CHUẨN BỊ C ỦA THẦY VÀ TRỊ :
- Giáo viên: sách giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu tham khảo, bài soạn. Hình thức tiến
hành: trình bày bảng.
- Học sinh: chuẩn bò bài qua hướng dẫn học bài. Các kiến thức về làm văn, đọc hiểu.
C.CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
n đònh lớp : sĩ số
Kiểm tra bài cũ :
 Câu hỏi kiểm tra:
- Tiêu chí chủ yếu của văn bản văn học? Cấu trúc của văn bản văn học?
- Khi nào văn bản mới trở thành tác phẩm văn học? Cho ví dụ?
Bài m ới :
Hoạt động của thầy và trò Yêu cầu cần đạt
Hoạt động 1: Giới thiệu bài
-Giáo viên nêu yêu cầu cần đạt
đối với bài học.
Hoạt động 2: Đọc - tìm hiểu
văn bản
-Đọc những ngữ liệu trang 124
sgk.

-Ngữ liệu được lặp lại trong ngữ
liệu 1? Thay bằng cụm từ khác?
Nhận xét?
-Ngữ liệu 2, các từ được lặp?
Tác dụng? Có phải là biện pháp
tu từ không?
-Thế nào là phép điệp?
-Đọc những ngữ liệu trang 125
sgk.
-Ngữ liệu 1, 2 các sắp xếp từ
ngữ có gì đặc biệt? Tác dụng?
-Ngữ liệu 3, 4 đối nhau như thế
I. LUYỆN TẬP VỀ PHÉP ĐIỆP (ĐIỆP NGỮ):
1.VÝ dơ :
1. Bài 1:
- Nụ tầm xuân à hình ảnh người con gái à thân phận ,
gía trò của con người.
- 3 câu cuối lặp lại à nhấn mạnh thực tế và sự lựa chọn
của người con gái à nhân phẩm, đạo đức.

- Ngữ liệu 2: lặp từ à không phải là biện pháp tu từ.
2. Bài 2:
-Tìm ví dụ về phép điệp.
-Viết đoạn văn có phép điệp.

3. Thế nào là phép điệp?
- Phép điệp là biện pháp tu từ lặp lại một yếu tố diễn đạt
(vần, nhòp, từ, cụm từ, câu) nhằm nhấn mạnh, biểu đạt
cảm xúc và ý nghóa, có khả năng gợi hình tượng nghệ
thuật.

1
Ngµy th¸ng n¨m 2011
nào?
-Thế nào là phép đối?
+Cách xếp đặt từ ngữ, cụm từ,
câu ở vò trí cân xứng nhau à
tạo hiệu quả giống nhau hoặc
trái ngược nhau à gợi ra một
vẻ đẹp hoàn chỉnh, hài hoà
trong diễn đạt à ý nghóa.
-Phân tích các ngữ liệu
-Phép đối có tác dụng gì? Dựa
vào biện pháp ngôn ngữ nào đi
kèm?
-Vì sao dễ nhớ tục ngữ?
-Bài tập về nhà
+Tìm ví dụ về phép đối
+Ra vế đối.
Hoạt động 3: Củng cố kiến
thức:
-Học sinh trình bày khái niệm
về phép điệpï và phép đối.
-Học sinh trình bày ý kiến của
mình.
-Giáo viên nhận xét, bổ sung,
hoàn chỉnh.
II. LUYỆN TẬP VỀ PHÉP ĐỐI:
Bài 1:
- Vò trí các từ đối xứng với nhau à cân đối, hài hoà về
âm thanh, phong phú về nghóa.

- Đối xứng giữa hai vế câu, giữa hai câu à sự thống nhất,
hài hoà về âm thanh à vẻ đẹp cân xứng.

Bài 2:
- Tục ngữ à tính hoàn chỉnh, dễ ghi nhớ.
- Ngắn gọn, hài hoà về âm thanh à phong phú về nghóa.

Bài 3:
Bài tập về nhà.
4. Thế nào là phép đối?
+Cách xếp đặt từ ngữ, cụm từ, câu ở vò trí cân xứng nhau
à
tạo hiệu quả giống nhau hoặc trái ngược nhau
à
gợi
ra một vẻ đẹp hoàn chỉnh, hài hoà trong diễn đạt
à
ý
nghóa.


Củng cố :
-Học sinh trình bày khái niệm về phép điệpï và phép đối.
-Học sinh trình bày ý kiến của mình.
-Giáo viên nhận xét, bổ sung, hoàn chỉnh.
Hướng dẫn học bài :
- Học bài; nắm vững những vấn đề cơ bản:
+ Phép điệp, phép đối.
+ Vận dụng thực hành.
- Chuẩn bò bài mới: Nội dung và hình thức của văn ab3n văn học.

+ Tìm hiểu các khái niệm của nội dung và hình thức trong văn bản văn học.
+ Ý nghóa của nội dung và hình thức văn bản văn học.
+ Vận dụng luyện tập.
Rút kinh nghiệm:
Câu 1: Phép điệp? Phân tích qua ví dụ cụ thể.
Câu 2: Phép đối? Phân tích qua ví dụ cụ thể.
2