Tiết 22 - Bài 21: Đột biến gen.

Naờm hoùc: 2010 2011
TIET 22- BAỉI 21: ẹOT BIEN GEN

Nªu kh¸i niÖm vÒ hiÖn t îng
biÕn dÞ ?

BiÕn dÞ di truyÒn
BiÕn dÞ kh«ng di truyÒn
BiÕn dÞ tæ hîp §ét biÕn
Th êng biÕn
§ét biÕn gen §ét biÕn NST
BiÕn dÞ
Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác
với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi
tiết.
Là sự tổ hợp lại các
tính trạng của bố mẹ.
Là những biến đổi trong vật
chất di truyền xảy ra ở cấp độ
phân tử(ADN) hoặc cấp độ tế
bào.

Chửụng
Chửụng


IV
IV
:
:

Tiết 22 - Bài 21:
I.
I.
Đột biến gen là gì
Đột biến gen là gì
?
?
- t bin gen l nhng bin i trong
cu trỳc ca gen liờn quan ti mt
hoc mt s cp nuclờụtit.
- Cỏc dng t bin gen:
+ Mt mt cp nuclờụtit.
+ Thờm mt cp nuclờụtit.
+ Thay th mt cp nuclờụtit.
Quan sỏt hỡnh 21.1 v tho lun nhúm
hon thnh phiu hc tp sau:
+ Có . . . . . . cặp nuclêôtit
+ Trình tự các cặp nuclêôtit:

2. Đoạn gen bị biến đổi:
1. Đoạn gen ban đầu:
on
ADN
S cp
nuclờụtit
im khỏc so
vi on (a)
t tờn dng bin
i
b

c
d
PHIU HC TP
- T- G- A -T -X -
- T- G- A -T -X -


I I I I I
I I I I I
- A- X -T -A -G -
- A- X -T -A -G -
5
4
6
5
Mt cp G-X
Thờm cpT-A
Thay cp T-A
bng cp G-X
Mt mt cp
nuclờụtit
Thờm mt cp
nuclờụtit
Thay cp nuclờụtit
ny bng cp
nuclờụtit khỏc
t bin gen l gỡ?
t bin gen gm
nhng dng no?
t bin gen l bin

d di truyn c.

A
T
A
T
T A
G X
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A
X
G
T A

G X
T A
ba
c
d
Hình 21.1- C¸c d¹ng ®ét biÕn gen
(MÊt mét cÆp X-G)
(Thªm mét cÆp T-A)
(Thay thÕ cÆp A-T b»ng cÆp G-X)
(NST ban ®Çu)

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen liên quan tới một
hoặc một số cặp nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen:

+ Mất một cặp nuclêôtit.
+ Thêm một cặp nuclêôtit.
+ Thay thế một cặp nuclêôtit.
Mỹ ném bom nguyên
tử xuống Hiroshima
Nhật Bản
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
Hãy quan sát các hình ảnh sau đây:

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
I.

I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen liên quan tới một
hoặc một số cặp nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen:
+ Mất một cặp nuclêôtit.
+ Thêm một cặp nuclêôtit.
+ Thay thế một cặp nuclêôtit.
Máy bay Mỹ rải chất độc hoá học
xuống miền nam việt nam.
Hãy quan sát các hình ảnh sau đây:
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:

Chöông
Chöông

IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen liên quan tới một
hoặc một số cặp nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
Hãy quan sát các hình ảnh sau đây:
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:

:
Các nạn nhân của chất độc điôxin

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen liên quan tới một
hoặc một số cặp nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột

biÕn gen
biÕn gen
:
:
Em có suy nghĩ gì
khi xem những hình
ảnh này?

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng
của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo).
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?

- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
Hãy nêu nguyên
nhân phát sinh
đột biến gen?
NGUYÊN NHÂN
Tự nhiên: Do rối
loạn trong quá
trình tự sao chép
của ADN dưới ảnh
hưởnh của môi
trường trong và
ngoài cơ thể .
Thực nghiệm: Con
người đã gây ra
các đột biến bằng
tác nhân vật lí,
hoặc hoá học (đột
biến nhân tạo).
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen

biÕn gen
:
:

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng
của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo).
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
III.

III.
Vai trß cña ®ét biÕn gen
Vai trß cña ®ét biÕn gen
:
:
Hãy quan sát các hình sau đây và cho biết: đột
biến nào có lợi, đột biến nào có hại cho bản thân
sinh vật hoặc đối với con người.
Hình 21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục
ở cây mạ (màu trắng)
Hình 21.3 Lợn con có đầu và
chân sau dị dạng
Hình 21. 4 Đột biến gen ở lúa
(b) làm cây cứng và nhiều
bông hơn ở giống gốc (a)
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
Đột biến có hại
Đột biến có lợi
Đột biến có hại

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng
của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo)
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen…
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
III.
III.
Vai trß cña ®ét biÕn gen
Vai trß cña ®ét biÕn gen

:
:
 Hãy tìm thêm một số ví dụ về đột biến gen phát
sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
Chó nhiều chân
Một số ví dụ về đột biến gen
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
Rùa 2 đầu

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
-

Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng
của môi trường trong và ngoài cơ thể.
-
Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo)
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen…
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
III.
III.
Vai trß cña ®ét biÕn gen
Vai trß cña ®ét biÕn gen
:
:
 Hãy tìm thêm một số ví dụ về đột biến gen phát
sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
Một số ví dụ về đột biến gen
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh

đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
Chó bị dị dạng
Bò 6 chân
Vịt 3 chân
Đột biến bạch tạng ở cây

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng
của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo)
I.
I.

§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen…
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
III.
III.
Vai trß cña ®ét biÕn gen
Vai trß cña ®ét biÕn gen
:
:
 Hãy tìm thêm một số ví dụ về đột biến gen phát
sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
Một số ví dụ về đột biến gen
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
Bàn tay bị dị dạng

Người có bàn chân 6 ngón
Người khỉ
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình
thường có hại cho bản thân sinh vật.

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng
của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo)
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen…
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.

III.
III.
Vai trß cña ®ét biÕn gen
Vai trß cña ®ét biÕn gen
:
:
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình
thường có hại cho bản thân sinh vật.
mARN
Prôtêin
Tính
trạng
Gen
(một
đoạn
ADN)
Tại sao đột biến gen
gây biến đổi kiểu
hình?
Biến đổi
trong cấu
trúc của
gen
Biến đổi mARN
Biến
đổi
Protein
tương
ứng
Biến

đổi
Kiểu
hình
Đột biến gen làm biến đổi cấu trúc Prôtêin
mà nó mã hoá gây nên biến đổi kiểu hình.
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
Nhắc lại mối qua hệ giữa gen và tính trạng?

Chöông
Chöông


IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng

của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo)
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen…
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
III.
III.
Vai trß cña ®ét biÕn gen
Vai trß cña ®ét biÕn gen
:
:
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình
thường có hại cho bản thân sinh vật.
Tại sao đột biến gen thể
hiện ra kiểu hình thường
là có hại cho bản thân
sinh vật?
Tại sao đột biến gen thể
hiện ra kiểu hình thường
là có hại cho bản thân
sinh vật?

Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà
trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự
nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện
tự nhiên , gây ra những rối loạn trong
quá trình tổng hợp Prôtêin.
Qua giao phối, nếu gặp tổ hợp gen
thích hợp, một đột biến vốn là có hại
có thể trở thành có lợi. Trong thực
tiễn, người ta gặp những đột biến tự
nhiên và nhân tạo có lợi cho bản
thân sinh vật và cho con người.
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
- Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người

Chöông
Chöông


IV

IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng
của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo)
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen…
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
III.
III.
Vai trß cña ®ét biÕn gen
Vai trß cña ®ét biÕn gen
:
:
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình
thường có hại cho bản thân sinh vật.
II.
II.

Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
- Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người
Đột biến thân lùn ở lúa
Ngô nhiều hạt
Đậu nhiều hạt
Một số đột biến có lợi
Chẳng hạn, đột biến tự nhiên cừu chân
ngắn ở Anh, làm cho chúng không nhãy
được qua hàng rào để vào phá vườn ; Đột
biến tăng khả năng thích ứng đối với điều
kiện đất đai và đột biến làm mất tính cảm
ứng quang chu kì phát sinh ở giống lúa
Tám thơm Hải Hậu đã giúp các nhà chọn
giống tạo ra giống lúa tám thơm đột biến
trồng được 2 vụ /năm, trên nhiều đất đai,
kể cả vùng đất trung du và miền núi.

Chöông
Chöông

IV
IV
:
:
TiÕt 22 - Bµi 21:
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình
tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng
của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người đã gây ra
các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc
hoá học (đột biến nhân tạo)
I.
I.
§ét biÕn gen lµ g×
§ét biÕn gen lµ g×
?
?
- Đột biến gen là những biến đổi trong
cấu trúc của gen…
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm,
thay thế một cặp nuclêôtit.
III.
III.
Vai trß cña ®ét biÕn gen
Vai trß cña ®ét biÕn gen
:
:
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình
thường có hại cho bản thân sinh vật.
Đột biến gen có vai trò trong

sản xuất như thế nào?
Chúng có ý nghĩa với chăn nuôi, trồng
trọt vì trong thực tế có những đột biến
gen có lợi cho con người.
 có ý nghĩa trong chăn nuôi trồng trọt.
II.
II.
Nguyên nhân phát sinh
Nguyên nhân phát sinh
đột
đột


biÕn gen
biÕn gen
:
:
- Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người

Tiết 22 - Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
Chương IV: BIẾN DỊ
- Đột biến gen là những biến
đổi trong cấu trúc của gen…
- Các dạng đột biến gen:
Mất, thêm, thay thế 1 cặp
nuclêôtít
II. Nguyên nhân phát sinh
đột biến gen:
I. Đột biến gen là gì:
Do rối loạn trong quá

trình tự sao chép của
ADN dưới ảnh hưởng của
môi trường trong và
ngoài cơ thể.
Con người gây ra các đột
biến bằng tác nhân vật lí,
hóa học.
III. Vai trò của đột biến gen:
* Tự nhiên:
* Thực nghiệm :
Đột biến gen thể hiện ra
kiểu hình thường có hại cho
bản thân sinh vật.
Đột biến gen đôi khi có lợi
cho con người → có ý
nghóa trong chăn nuôi và
trồng trọt.

Đột biến là gì ?
a. Biến đổi xảy ra trong kiểu gen.
b. Sự thay đổi kiểu hình của sinh vật.
c. Biến đổi xảy ra trong ADN và NST.
d. Cả a và b.
Câu 1

Thế nào là đột biến gen?
a. Biến đổi các tính trạng cơ bản của sinh vật.
b. Biến đổi ở một cặp hay một số cặp nuclêôtit
trên gen.
c. Biến đổi trong cấu trúc của ADN.

d. Cả b và c.
Câu 2

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đột biến gen là gì?
a. Do các tác nhân vật lí tác động toàn diện lên cơ
thể sinh vật.
b. Do các tác nhân hóa học hủy hoại chất tế bào
sinh vật.
c. Do các yếu tố sinh thái tác động bất thường vào
cơ thể sinh vật.
d. Cả a,b.
Câu 3

Những yếu tố nào ảnh hưởng tới đột biến gen?
a. Độ bền giữa các liên kết A-T, G-X.
b. Tác động không đồng đều của các điều kiện
ngoại cảnh.
c. Sự điều hòa các quá trình sinh lí trong cơ thể.
d. Cả a,b và c.
Câu 4

* Học bài theo nội dung ghi.
* Chuẩn bò bài mới cho tiết sau:
- Nghiên cứu qua bài 22 “Đột biến cấu trúc nhiễm
sắc thể”.
- Tìm hiểu đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì,
nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến
cấu trúc nhiễm sắc thể?
- Đọc qua các thông tin  và các lệnh  SGK.
DẶN DÒ

DẶN DÒ
Kẻ phiếu học tập: Các dạng đột biến cấu trúc NST
STT NST ban đầu
NST sau
khi bò
biến đổi
Tên dạng
đột biến
•a
•b
•
c