ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG

1


2
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Ta nhận biết trực tiếp đ ợc một vật có nhiệt nhiệt năng khi
vật đó có khả năng nào?
A. Làm tăng thể tích các vật khác.
B. Làm nóng các vật khác.
C. Sinh ra lực đẩy làm vật khác chuyển động.
D. Nổi đ ợc trên mặt n ớc.
Câu 2: Trong các dụng cụ tiêu thụ điện năng, điện năng đ ợc biến
đổi thành dạng năng l ợng nào để có thể sử dụng trực tiếp ? Cho
ví dụ.
Trả lời Câu 2: Điện năng biến đổi thành nhiệt năng. Ví dụ nh bàn
là, nồi cơm điện
3
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

1. Biến đổi thế năng thành động
năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ
năng
h
1
h
2
A
C
B

a. Thí nghiệm
Bố trí thí nghiệm nh hình bên
Thả viên bi lăn từ độ cao h
1.
Quan
sát CĐ của viên bi, đánh dấu vị trí
của viên bi khi lên đến độ cao B
có độ cao lớn nhất h
2
ở bên phải.
C1 Hãy chỉ rõ thế năng và động
năng của viên bi đã biến đổi nh
thế nào khi viên bi CĐ từ A đến C
rồi từ C đến B.
TLC1 Từ A đến C thế năng biến
đổi thành động năng.
Từ C đến B động năng biến đổi
thành thế năng.
I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện
4
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

h
1
h
2
A
C
B
C2 So sánh thế năng ban đầu mà ta cung

cấp cho viên bi ở vị trí A và thế năng viên
bi có ở điểm B.
TLC2 Thế năng viên bi ở A lớn hơn thế
năng viên bi ở điểm B.
C3 Thiết bị TN trên có thể làm cho viên
bi có thêm nhiều năng l ợng thế năng mà
ta cung cấp cho nó ban đầu không? Trong
quá trình viên bi viên bi CĐ, ngoài cơ
năng ra còn có năng l ợng mới nào xuất
hiện không?
TLC3 Viên bi không thể có thêm nhiều
năng l ợng hơn thế năng mà ta đã cung
cấp cho nó lúc ban đầu. Ngoài cơ năng ra
còn có nhiệt năng xuất hiện do ma sát.
1. Biến đổi thế năng thành động năng
và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
Đọc phần SGK
I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện
Hiệu suất <1 (tức là H< 100%)
5
I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

1. Biến đổi thế năng thành động
năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ
năng
a. Thí nghiệm
Trong các hiện t ợng tự nhiên, th
ờng có sự biến đổi giữa thế năng
và động năng, cơ năng luôn luôn

giảm. Phần cơ năng hao hụt đi đã
chuyển hoá thành nhiệt năng.
b. Kết luận 1
* Nếu cơ năng của vật tăng lên so
với ban đầu thì phần tăng thêm là do
năng l ợng khác chuyển hoá thành.
* Ngay sau đây các em sẽ
xem chuyển động của viên
bi (mô phỏng chuyển động
trên) d ới dạng: Chuyển
động chậm Tách
chuyển động L u ảnh
để ta dễ quan sát và quan
sát đ ợc chi tiết hơn .
6
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

1. Biến đổi thế năng thành động năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
Thí nghiệm mô phỏng
h
1
h
2
A
C
B
h
3
1: Xuống dốc 0.8 s 2: Lên dốc 2s 3: Xuống dốc 1s 4: Lên dốc 2.2 s
I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện

7
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện
2. Biến đổi cơ năng thành điện năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
h
1
h
2
1. Biến đổi thế năng thành động năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
QS hiện t ợng xảy ra với MPĐ, ĐCĐ và quả nặng B khi ta thả quả nặng A chuyển động
từ trên xuống d ới.
Máy phát điện
Động cơ điện
8
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện
2. Biến đổi cơ năng thành điện năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
1. Biến đổi thế năng thành động năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
C4 Hãy chỉ ra
trong TN này,
năng l ợng đã biến
đổi từ dạng nào
sang dạng nào qua
mỗi bộ phận.
TLC4 Trong máy phát
điện: Cơ năng biến đổi
thành điện năng.
Trong động cơ điện: Điện

năng biến đổi thành cơ
năng.
9
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện
2. Biến đổi cơ năng thành điện năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
1. Biến đổi thế năng thành động năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
C5 So sánh thế
năng ban đầu
cung cấp cho
quả nặng A và
thế năng mà
quả nặng B thu
đ ợc khi lên đến
vị trí cao nhất.
Vì sao có sự
hao hụt thế
năng này?
TLC5 Thế năng ban đầu của quả nặng A lớn hơn thế
năng mà quả nặng B thu đ ợc.
Khi quả nặng A rơi xuống, chỉ có một phần thế
năng biến thành điện năng, còn một phần biến thành
động năng của chính quả nặng. Khi dòng điện làm
cho động cơ điện quay, kéo quả nặng B lên thì chỉ có
một phần điện năng biến thành cơ năng, còn một
phần biến thành điện năng làm nóng dây dẫn. Do
những hao phí trên nên thế năng mà quả nặng B thu đ
ợc nhỏ hơn thế năng của quả nặng B.
10

Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện
2. Biến đổi cơ năng thành điện năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
1. Biến đổi thế năng thành động năng và ng ợc lại. Hao hụt cơ năng
Kết luận 2
Trong động cơ điện phần lớn điện năng chuyển hoá thành cơ năng.
Trong các máy phát điện phần lớn cơ năng chuyển hoá thành điện
năng.
Phần năng l ợng hữu ích thu đ ợc cuối cùng bao giờ cũng nhỏ hơn phần
năng l ợng ban đầu cung cấp cho máy.
Phần năng l ợng hao hụt đi đã biến đổi thành dạng năng l ợng khác.
11
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

I. Sự chuyển hoá Năng l ợng trong các hiện t ợng cơ, nhiệt, điện
Ii. Định luật bảo toàn Năng l ợng
Năng l ợng không tự sinh ra hoặc tự
mất đi mà chỉ chuyển hoá từ dạng này
sang dạng khác, hoặc truyền từ vật
này sang vật khác.
12
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

Iii. Vận dụng
C6 Hãy giải
thích vì sao
không chế tạo đ
ợc động cơ vĩnh
cửu

TLC6 Động cơ vĩnh cửu không thể hoạt động đ ợc vì trái với định luật
bảo toàn năng l ợng. Động cơ hoạt động đ ợc là có cơ năng. Cơ năng
không thể tự sinh ra. Muốn có cơ năng này bắt buộc phải cung cấp cho
máy một năng l ợng ban đầu (dùng năng l ợng của n ớc hay đốt than, củi,
dầu). Ta hãy xem hình ảnh năng l ợng của:
N ớc
Củi Dầu
Than
13
Tiết 66 Định luật bảo toàn năng l ợng

Iii. Vận dụng
C7 Hình d ới vẽ một bếp đun
củi cải tiến. Hãy giải thích vì
sao dùng loại bếp này lại tiết
kiệm đ ợc củi đun hơn là dùng
kiềng ba chân ở hình bên.
TLC7 Nhiệt năng của bếp cung cấp một phần làm nóng n
ớc, phần còn lại truyền cho môi tr ờng xung quanh theo
định luật bảo toàn năng l ợng. Bếp cải tiến có vách cách
nhiệt, giữ cho nhiệt năng ít bị truyền ra ngoài, tận dụng đ
ợc nhiệt năng để đun sôi hai nồi n ớc.
14
GHI NHớ
Định luật bảo toàn năng l ợng:
Năng l ợng không tự sinh ra
hoặc tự mất đi mà chỉ chuyển
hoá từ dạng này sang dạng
khác, hoặc truyền từ vật này
sang vật khác.

15
DÆn dß
-Häc kü bµi .
-Lµm bµi tËp 60 SBT
trang 67
16
Bµi häc kÕt thóc
Bµi häc kÕt thóc
t¹i ®©y !
t¹i ®©y !