Học thuyết tuần hoàn và chu chuyển tư bản

Website: Email : Tel : 0918.775.368
a.Mở Đầu
Đất nớc đang trong thời kỳ đổi mới công nghiệp hoá hiện đại
hoá ,đó là mục tiêu hàng đầu của nớc ta hiện nay .Trong quá trình
công nghiệp hoá hiện đại hoá thì việc huy động vốn là một vấn đề rát
quan trọng ,có thể nói nó ảnh hởng trực tiếp đế quá trình phát triển
.Nhng việc thực hiện vốn trong nớc ta là một vấn đề khó khăn đợc đề
ra cho nhà nớc ,vì vậy trong bản đề án này chúng ta đề cập đến vấn đề
vốn và huy động vốn
Trên thực tế vốn ở nớc ta đang có nhiều bất cập nh doanh nghiệp
thì thiếu vón trong khi ngân hàng thừa vốn .Hay việc sử dụng vốn bừa
bãi ,lãng phí vốn cách đáng tiếc .Có thể nói rằng trong vấn đề quản lý
và sử dụng vốn ở nớc ta đang còn rất kém và ở đây chỉ đa ra vài giải
pháp về vốn từ những thu thập khoa học dựa trên học thuyết của Mac
về tuần hoàn và chu chuyển t bản.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
B.Nội dung
Nớc ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội bắt đầu bằng nền kinh tế tập
trung ,tự cung ,tự cấp.Nền kinh tế này có nhiều khuyết điểm và lạc hậu
hơn rất nhiều so với các nớc trên thế giới .Do đó nớc ta đang chuyển
sang nền kinh tế thơng mại .Trong mô hình kinh tế thơng mại thì việc
quản lý và sử dụng vốn hợp lý và có hiệu quả là việc hết sức quan
trọng
Mục tiêu của các doanh nghiệp là tối đa hoá lợi nhuận và mở rộng
quy mô sản xuất ,mở rộng thị trờng .Muốn vậy cần phải tối thiểu chi
phí sản xuất và phân bố nguồn lợi hợp lý .Tất cả những vấn đề trên đều
phụ thuộc vào việc quản lý và sử dụng vốn
Để nghiên cứu về vấn đề vốn và lu thông của vốn thì ta đi nghiên
cứu lý luận của Max về "Học thuyết tuần hoàn và chu chuyển t bản"
I.T bản -Sự chuyển hoá tiền thành t bản .
1.T bản:

Là giá trị mang lại giá trị thặng d
2.Sự chuyển hoá tiền thành t bản:
a.Công thức chung của t bản.
Mọi t bản lúc đầu đợc biểu hiện dới hình thái một số tiền nhất
định .Nhng bản thân tiền không phải là t bản .Tiền chỉ biến thành t bản
trong những điều kiện nhất định ,khi mà tiền đợc sử dụng để bóc lột
sức lao động của ngời khác.
-Tiền với t cách là tiền trong lu thông :Nếu tiền đợc dùng trong mua
bán hàng hoá thì chúng là phơng tiện giản đơn trong lu thông và vận
động theo công thức (H-T-H)
-Tiền với t cách là t bản thì vận động theo công thức (T-H-T).Bất kể
tiền nào vận động theo công thức này đều đợc coi là t bản
Mục đích của lu thông tiền với t cách là t bản là giá trị ,hơn nữa giá trị
tăng thêm .Vì vậy số tiền thu đợc lớn hơn số tiền ứng ra và ta có công
thức chung của t bản là (T-H-T'. T'=T+m)
m là giá trị thặng d
Website: Email : Tel : 0918.775.368
b.Mâu thuẫn của công thức chung
Cong thức vận động chung của t banrcungx chứa đựng hai hành vi
mua và bán ,do vậy nó cũng tham gia vào quá trình lu thông mà t bản
vận động tạo ra giá trị thặng d ,tức là lu thông tạo ra giá trị thặng d
,điều này đúng hay sai .
Lu thông là quá trình trog đó xảy ra hai hành vi mua và bán .Nếu
trao đổi ngang giá thì chỉ có sự thay đỏi hình thái giữa hàng và tiền
,còn tổng giá trị cũng nh phần giá trị tong tay những ngời trớc và sau
khi trao đổi là không thay đổi .Nếu trao đổi không ngang giá bán cao
hơn giá trị thì ngời bán đợc lời còn nếu bán thấp hơn giá trị thì ngời
mua đợc lời .Nhng trong nền kinh tế hàng hoá ,mỗi ngời mua đều là
ngời bán và ngợc lại ,vì thế phần lời trong khi mua sẽ bù lại phần thiệt
trong khi bán và ngợc lại .Trong trờng hợp kẻ mua rẻ bán đắt,tổng giá

trị xã hội không thay đổi mà chỉ là sự ăn chặn ,ăn cớp phần giá trị của
ngời khác mà thôi .
Nh vậy lu thông không tạo ra thặng d ,song nếu tiền cất trong
két ,không tham gia vào lu thông thì không tạo ra giá trị thặng d.Đây
cũng chính là mâu thuẩn của công thức vận động chung của t bản .
c.Hàng hoá sức lao động .
-Sức lao động :Là toàn bộ những năng lực (thể lực và chí lực) tồn tại
trong một con ngời và đợc ngời đó sử dụng vào quá trình sản xuất
hàng hoá .Việc chuyển hoá tiền thành t bản không tách rời khỏi quá
trình chuyển hoá sức lao động thành hàng hoá .
Để giải quyết mâu thuẫn của công thức chung của t bản ,C.Max là
ngời đầu tiên giả thiết rằng trên thị trờng có một loại hàng hoá khác
mà việc sử dụng nó có thể tạo ra giá trị lớn hơn giá trị của nó và ông
đã chứng minh đợc đó chính là hàng hoá sức lao động
Hàng hoá sức lao động cũng đợc mua bán trên thị trờng sức lao
động .Tuy cần phân biệt rõ việc mua bán sức lao động với việc mua
bán con ngời ở thời kỳ nô lệ ,phong kiến trớc đây .Con ngời không
phải là hàng hoá trao đổi mà chỉ có sức lao động của họ ,tức là họ chỉ
làm thuê cho nhà t bản mà thôi .
-Điều kiện để sức lao động trở thành hàng hoá :
+Ngời lao động bán sức lao động có khả năng làm chủ sức lao
động ấy và chỉ bán trong một thời gian nhất định và bán dần dần .Nếu
Website: Email : Tel : 0918.775.368
anh ta bán nó trong một lần thì anh ta mất quyền sở hu và trở thành nô
lệ .
+Ngoài sức lao động thì ngời chủ của nó không còn gì để bán
.Bởi nếu có t liệu sản xuất thì anh ta sẽ không bán sức lao động của
mình mà sử dụng nó để sản xuất tự cung tự cấp .Nh vậy sức lao động
không trở thành hàng hoá .
-Hai thuộc tính của hàng hoá sức lao động :

+Gía trị sử dụng :Đợc thể hiện trong quá trình ngời lao động sử
dụng nó .Trong quá trình sản xuất sức lao động tạo ra một lợng giá trị
lớn hơn giá trị của bản thân nó ,tức là tạo ra giá trị thặng d .Đây chính
là đặc điểm của giá trị sử dụng của hàng hoá sức lao động
+Gía trị của hàng hoá :Do lợng lao động xã hội cần thiết để sản
xuất và tái sản xuất ra nó quyết định ,do vậy nó chính là giá trị của
toàn bộ các t liệu sản xuất và tái sản xuất sức lao động ,để duy trì nòi
giống của công nhân làm thuê .
II.Học thuyết tuần hoàn và chu chuyển của t bản .
1Ba hình thức của t bản công nghiệp .
Mọi t bản đều xuất hiện trớc hết dới hình thái một số tiền đợc sử
dụng với mục đích mang lại một số tiền phụ thêm bằng cách bóc lột
lao động làm thuê .Muốn đạt đợc kết quả ấy t bản phải vận động qua
ba giai đoạn .
a.Ba hình thức của t bản
+Giai đoạn I: T-H
Giai đoạn này biến tiền tệ thành hàng hoá : T-H .Đối với ngời mua
,đó là biến tiền thành hàng .Còn đối với ngời bán ,thì đó là bién hàng
thành tiền .Đó là một hành vi lu thông hàng hoá thông thờng .Nhng
nếu nhìn vào nội dung vật chất của hàng hoá đó ,thì sẽ thấy tính chất t
bản chủ nghĩa của nó .
Ta đi xét về bản chất của sự vận động này :Hàng hoá mua ở đây
là những hàng hoá nhất định :T liệu sản xuất và sức lao động ,tuwc là
những nhân tố của sản xuất .Qúa trình mua bán đợc thể hiện bằng
công thức :
Website: Email : Tel : 0918.775.368
SLĐ

T-H
TLSX

Nh vậy nghĩa là có hai hành vi mua bán :T-SLĐ, T-TLSX.Hai
hành vi này xảy ra trên hai thị trờng khác nhau là thị trờng sức lao
động và thị trờng hàng hoá thong thờng .Tiền của nhà t bản phải chia
làm hai phần theo thị trờng thích đáng :Một phần mua sức lao động
một phần mua t liệu sản xuất .
Do đó TLSXvàSLĐ cần phải phù hợp với nhau cả về chất và về l-
ợng .Nếu TLSX thừa so với sức lao động thì công nhân không sử dụng
hết ,gây lãng phí .Nếu SLĐ thừa so với TLSX thì sẽ không có đủ việc
cho công nhân làm,vì thế sẽ không đem lại giá trị thặng d tối đa .
Khi ta xét đến quá trình T-SLĐ .Nhà t bản có tiền ,công nhân có
sức lao động ,hai bên mua bán với nhau .Đó là một quan hệ mua
bán ,một quan hệ hàng hoá và tiền tệ thông thờng .Tính chất t bản chủ
nghĩa trong việc mua bán treen không phải do bản thân tiền tệ gây ra
mà là quá trình tách rời đó gây ra ,và tiền tệ ở đây biến thành t bản tiền
tệ chứ không còn là tiền tệ thông thờng nữa .Nh vậy giai đoạn Icủa sự
vân động của t bản là giai đoạn biến t bản tiền tệ thành t bản sản xuất .
+Giai đoạn II:
SLĐ
H ......SX.......H'
TLSX
Qúa trình sản xuất
Nhà t bản sử dụng hàng hoá đã mua (SLĐvàTLSX) Để tiến hành
sản xuất tạo ra sản phẩm với giá trị lớn hơn .T bản chuyển từ lu thông
vào sản xuất .
+Giai đoạn III: H'-T'
Trong giai đoạn này nhà t bản đem hàng hoá đã sản xuất trong
giai đoạn hai đi bán .Nhà t bản lại xuất hiện trên thị trờng ,nhng lần
Website: Email : Tel : 0918.775.368
này với t cách là ngời bán ,nghĩa là xuát hiện trên thị trờng hàng hoá

thông thờng
ở giai đoạn này hàng hoá đã có thêm phần giá trị thặng d
H'=H+h.án H' lấy T',T'=T+t.Tức là Tđã thêm đợc một phần ,sở dĩ có
thể thu về một giá trị lớn hơn giá trị đã bỏ ra trong giai đoạn đầu
,chính là vì đến giai đoạn IIIđã ném vào thị trờng một số hàng hoá có
giá trị lớn hơn giá trị ban đầu .Số lớn hơn chính là giá trị thặng d mà
công nhân đã sáng tạo ra trong giai đoạn sản xuất và bị nhà t bản
chiếm không .Nh vậy ,giai đoạn III của sự vận động là giai đoạn biến
t bản hàng hoá thành t bản tiền tệ
Sự vận đọng của công thức trên là sự vạn động có tính chát tuần
hoàn .T bản chuyển biến liên tiếp qua ba giai đoạn với những hình thái
tồn tại khác nhau và thực hiện một chức năng nhất đình .Qúa trình vận
động này là một chuỗi biến hoá của t bản ,từ đó cho thấy rằng t bản
không phải là vật ,mà là quan hệ xã hội ,quan hệ sản xuất ,nó chỉ lấy
vật làm hình thái của quá trình vận động .
b.Điều kiện để tuần hoàn t bản đợc bình thờng :
Sự vận động của t bản diễn ra bình thờng khi các giai đoạn của nó
đợc diễn ra liên tục ,kế tiếp nhau .Mỗi sự gián đoạn ở bất kỳ giai đoạn
nào cũng khiến cho sự tuần hoàn này bị đình trệ .
Mặt khác ,t bản phải tồn tại dới cả ba hình thức là t bản tiền tệ ,t
bản sản xuất ,t bản hàng hoá .
c.Sự thống nhất của ba hình thái tuần hoàn của t bản công nghiệp
Trong quá trình vận động trải qua ba giai đoạn ,t bản lần lợt
khoác lấy các hình thái t bản -tiền tệ ,t bản -sản xuất ,t bản -hàng hoá
và ở mỗi hình thái nó hoàn thành một chức năng thích
hợp
T bản tiền tệ ,t bản hàng hoá và t bản sản xuất đều không phải
những loại t bản độc lập mà chỉ là những hình thái chức năng cơ bản
của t bản công nghiệp .T bản này lần lợt mang ba hình thái và xét
trong quá trình liên tục ,mỗi hình thái đều có thể xem là đểm xuất và

cũng là điểm hồi quy của nó .T bản công nghiệp vì vậy vận động cùng
một lúc dới ba dạng tuần hoàn .
Tuần hoàn của t bản tiền tệ có công thức :T-H....SX....H'-T',với
điểm xuất phát là T và điểm kết thúc là T' ,biểu thị một cách rõ nhất
Website: Email : Tel : 0918.775.368
động cơ và mục đích vận động của nó là giá trị tăng thêm là giá trị tiền
đẻ ra tiền
Tuần hoàn của t bản sản xuất có công thức :SX...H'-T'-H'...SX,nói
lên sự lặp đi lặp lại theo chu kỳ của t bản sản xuất .T bản hàng hoá
trong tuần hoàn này cho thấy rõ nó từ quá trình sản xuất mà ra ,là kết
quả của quá trình sản xuất .Còn t bản tiền tệ -kết thúc sự thực hiện t
bản hàng hoá (H')-là phơng tiện mua chuẩn bị cho các điều kiện cần
thiết cho sản xuất ,tức là chỉ làm điều kiện cho t bản hàng hoá chuyển
thành t bản sản xuất .Tuần hoàn này cũng đã vạch rõ nguồn gốc của t
bản .Dù tái sản xuất giản đơn hay tái sản xuất mở rộng cũng đièu từ
sản xuất mà ra .Song tuần hoàn này không biểu thị việc sản xuất ra giá
trị thặng d
Tuần hoàn của t bản hàng hoá có công thức :H'-T'-
H...SX...H'.Khác hẳn với các hình thái tuần hoàn khác ,điểm xuát phát
của nó bao giờ cungx là H'-một giá trị đã tăng thêm giá trị ,một t bản
ứng trớc đã có gí trị thặng d với bất kỳ quy mô nh thế nào
2.Chu chuyển cả t bản .
Tuần hoàn của t bản nói lên nói lên sự bến hoá hình thái của t bản
qua các giai đoạn lu thông và sản xuất .Nhng t bản không chỉ biến hoá
hình thái một lần ,t bản vận động chứ không phải là một vật đứng
yên.T bản với t cách là t bản thì phải không ngừng đi vào lu thông
,thực hiện liên tục quá trình biến hoá hình thái ,tức là tuần hoàn không
ngừng .
Sự tuần hoàn của t bản ,nếu xét nó là một quá trình định kỳ đổi
mới và lặp đi lặp lại ,chứ không phải là một quá trình cô lập ,riêng lẻ

,thì gọi là chu chuyển của t bản .Tuần hoàn của t bản ,khi đợc coi là
một quá trình định kỳ ,chứ không phải là một hành vi cá biệt thì gọi là
vòng chu chuyển của t bản
3.Thời gian chu chuyển và số vòng chu chuyển
a.Thời gian chu chuyển của t bản:
Thời gian chu chuyểncủa t bản:Là khoảng thời gian từ khi nhà
sản xuất ứng ra một lợng t bản dới một hình thái nào đó cho đến khi
thu về số lợng ấy và cũng dới hình thái ấy
Vì chu chuyển của t bản chỉ là tuần hoàn của t bản xét trong quá
trình định kỳ ,nên thời gian chu chuyển của nó cũng là thời gian mà t
bản trải qua các giai đoạn lu thông và sản xuất trong quá trình tuần
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hoàn ,tức là bằng tổng số thời gian lu thông và thời gian sản xuất cộng
lại .
Thời gian t bản nằm trong lĩnh vực sản xuất gọi là thời gian sản
xuất .Phần quan trọng của thời gian sản xuất là thời kỳ làm việc .Trong
thời kỳ đó ,lao động trực tiếp tác động đến đối tợng đang đợc lao động
chế biến .Thời kỳ này làm việc dài ngắn là tuỳ theo những điều kiện cụ
thể của từng nghành ,của từng xí nghiệp ... Trong thời gian sản xuất
còn có những khoảng thời gian gián đoạn trong khi chế biến ,trong
thời gian đó đối tợng lao độn phải chịu ảnh hởng của quá trình tự
nhiên .
Thời gian t bản nằm trong lĩnh việc lu thông là thời gian lu
thông .Đó là khoảng thời gian mà t bản chuyển từ hình thái tiền tệ
sang hình thái sản xuất ,và từ hình thái hàng hoá chuyển thành hình
thái tiền tệ .Đó là thời gian mua hàng và thời gian bán hàng của nhà t
bản .Thời gian này dài hay ngắn là tuỳ theo điều kiện muaTLSX và
điều kiện bán hàng tuỳ theo thị trờng xa hay gần ,tuỳ theo điều kiện
phát triển của phơng tiện giao thông vận tải
b.Số vòng chu chuyển:

Thời gian chu chuyển của các t bản dài,ngắn khác nhawu nên
muốn tính toán và so sánh với nhau ,ngời ta tính tốc độ chu chuyển của
các t bản trrong cùng một thời gian nhất định ,thờng là một năm ,xem
t bản đã quay đợc mấy vòng .Lấy n là số vòng chu chuyển ,CH là thời
gian trong một năm ,Cộng Hòa Xã hội Chủ Nghĩa Việt Nam là thời
gian chu chuyển một vòng của t bản ,thì công thức tính số vòng chu
chuyển của t bản nh sau :

CH
n =
ch

4.T bản cố định và t bản lu động .
Khi nghiên cứu tốc độ chu chuyển của t bản ,chúng ta xem các
bộ phận t bản chu chuyển nh nhau . Nhng trong thực tế ,giá trị các bộ
phận t bản sản xuất chuyển vào sản phẩm theo phơng thức khác nhau .
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+T bản cố định :Là bộ phạn sản xuất mà bản thân nó tham gia hoàn
toàn vào quá trình sản xuất ,nhng giá trị lại không chuyển hết một
lần ,mà chuyển dần từng phần một vào sản phẩm
+T bản lu động :Là một bộ phận t bản sản xuất mà giá trị của nó sau
một thời kỳ sản xuất ,có thể hoàn lại hoàn toàn cho nhà t bản dới hình
thức tiền tệ ,sau khi hang hoá đã bán xong .Đó là bộ phận giá trị t bản
dới hình thức hình thức sức lao động và những t liệu khác
Chia t bản thành t bản cố định và t bản lu động cũng là một sự
phân chia khoa học ,cầ thiết về mặt quản lý kinh tế .T bản cố định chu
chuyển chậm hơn t bản lu động .Trong khi t banrcos định chu chuyển
đợc một vòng thì t bản lu động chu chuển đợc nhiều vòng .Ngay trong
t bản cố định thời gian các yếu tố khác nhau cũng không giống nhau
,nghĩa là hao mòn khác nhau

Vậy hao mòn của tài sản cố định có hai loại :
+Hao mòm hu hình là do sự sử dụng và do tác động thiên nhiên làm
cho các bộ phận đó dần dần hao mòn đi đến chỗ hỏng,không dùng đợc
nữa
+Hao mòn vô hình là nói về những trờng hợp máy móc tuy còn
tốt ,nhng bị mất giá ,vì có những máy móc mới tốt hơn ,tối tân hơn
xuất hiện
Để khôi phục lại t bản cố định đã hao mòn ,nhà t bản phải lập
quỹ khấu hao .Sau từng thời kỳ bán hàng ,họ đều trích ra một số tiền
ngang với mức độ hao mòn của t bản cố định để bỏ vào quỹ khấu hao
đợc dùng vào việc sửa chữa cơ bản ,một phần khác đợc đem gửi ngân
hàng ,chờ ddeens kỳ hạn mua máy móc mới ,hoawcj xây nhà xởng
mới
5.Tỷ suất giá trị thặng d hàng năm .Những phơng pháp
tăng tốc độ chu chuyển của t bản .
Tăng tốc độ chu chuyển của t bản là để nâng cao tỷ số giữa khối
lợng giá trị thặng d tạo ra trong một năm với t bản khả biến ứng ra trớc
Tốc độ chu chuyển của tổng t bản ứng trớc đợc tính bằng bằng
tốc độ chu chuyển trung bình của t bản cố định và t bản lu động .Công
thức tính tốc độ chu chuyển của tổng t bản ứng trớc đợc tính bằng giá
trị chu chuyển của t bản cố định và và gí trị chu chuyển của t bản lu
động trong năm chia cho tổng số t bản ứng trớc