Phương hướng và giải pháp hoàn thiện việc thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán Báo cáo tài chớnh tại Cụng ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn

phơng hớng và Giải pháp hoàn thiện việc thu thập bằng chứng
kiểm toán tại Công ty cổ phần kiểm toán và t vấn
3.1. Tính tất yếu phải hoàn thiện việc thu thập bằng
chứng
kiểm toán
Trong xu thế hiện nay, quan hệ giao dịch thơng mại hàng hoá, dịch vụ đợc mở
rộng kéo theo sự mở rộng các dịch vụ kế toán, kiểm toán. Mặt khác, công tác kế
toán, kiểm toán từ lâu luôn đợc các nớc trên thế giới coi trọng vì tầm quan trọng và
sự cần thiết, do đó kế toán và kiểm toán đang đợc đặt lên vị trí hàng đầu trong điều
kiện phát triển và hội nhập hiện nay.
Bớc sang thế kỷ 21, quá trình hội nhập quốc tế diễn ra mạnh mẽ cả chiều rộng và
chiều sâu ở tất cả các quốc gia và các khu vực kinh tế thế giới. Xu thế vận động này
đã ảnh hởng lớn đến lợi ích các quốc gia và đã trở thành vấn đề tranh luận với nhiều
quan điểm khác nhau từ các nớc phát triển cũng nh các nớc đang phát triển.
Với Việt Nam, xu thế tất yếu của toàn cầu hoá đã mang lại nhiều cơ hội để phát
triển nền kinh tế. Bên cạnh đó, Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều sức ép từ các
nớc phát triển, yêu cầu mở cửa các nghành dịch vụ tài chính để cạnh tranh tự do với
các công ty của nớc ngoài. Đây là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp Việt
Nam trong đó có các công ty cung cấp dịch vụ kế toán và kiểm toán.
Ngành kiểm toán Việt Nam tuy còn non trẻ nhng đang phát triển không ngừng.
Muốn chiến thắng trong cạnh tranh đòi hỏi các công ty kiểm toán phải thực sự đổi
mới, nâng cao chất lợng dịch vụ cung cấp cũng nh giảm thiểu hợp lý mức phí kiểm
toán. Nằm trong xu thế chung đó, A&C CO cũng không ngừng phát triển và hoàn
thiện chính mình.
Nâng cao chất lợng cuộc kiểm toán là một trong những mục tiêu hàng đầu của
các công ty kiểm toán. Để làm đợc điều này, các công ty kiểm toán không ngừng
nghiên cứu, tìm tòi trong suốt quá trình hoạt động của mình nh: Sự vận dụng các phơng
pháp kiểm toán để thu thập đợc các bằng chứng kiểm toán thích hợp, đầy đủ với mức phí và
thời gian hợp lý nhất; xây dựng quy trình kiểm toán chất lợng, khoa học và hiệu quả;
xây dựng quy trình kiểm soát chất lợng kiểm toán; đào tạo nhân viên giỏi về chuyên
môn, nghiệp vụ .V.v.. Nh vậy, để nâng cao chất lợng dịch vụ cung cấp, các công ty

kiểm toán cần phát triển và đổi mới nhiều mặt trong đó sự cần thiết phải hoàn thiện
quy trình thu thập bằng chứng kiểm toán.
3.2. Một số định hớng chung nhằm hoàn thiện việc thu
thập bằng chứng kiểm toán
Với hơn 12 hoạt động, A&C CO đã khẳng định đợc vị trí của mình trong hàng
ngũ các công ty kiểm toán hàng đầu tại Việt Nam. Năm 2004, nhiều thành viên trong
Công ty đợc Bộ Tài chính khen tặng vì những công lao đóng góp cho lợi ích quốc
gia, uy tín của Công ty trong lĩnh vực t vấn tài chính kế toán và kiểm toán ngày càng
đợc khẳng định, đặc biệt dịch vụ kiểm toán đã trở thành một thế mạnh của Công ty.
Một trong những yếu tố quan trọng để đạt đợc những thành công trên là do Công
ty đã xây dựng cho mình một chơng trình kiểm toán chất lợng, khoa học và hiệu quả.
Chơng trình này đợc lập cho từng giai đoạn của quy trình kiểm toán, trong đó nội
dung chủ yếu là việc đánh giá rủi ro và thu thập bằng chứng kiểm toán.
Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên A&C CO tiến hành tiếp cận và tìm hiểu
thông tin cơ sở về khách hàng, đánh giá rủi ro, lựa chọn các thủ tục kiểm toán .V.v..
Các bớc công việc đều tuân thủ theo chuẩn mực và phù hợp với đặc trng của từng
khách hàng.
Khi đánh giá mức độ rủi ro cho các khoản mục, kiểm toán viên luôn căn cứ vào
chơng trình kiểm toán, kinh nghiệm nghề nghiệp đồng thời kết hợp với những thông
tin về hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng. Nghiên cứu về hệ thống kiểm soát
nội bộ, kiểm toán viên chỉ nghiên cứu ở mức độ khái quát nhằm đa ra phơng pháp
tiếp cận phù hợp và một số ý kiến t vấn cho khách hàng.
Giai đoạn thực hiện kiểm toán
Kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bộ của từng khoản mục, kiểm toán viên A&C
CO sử dụng phơng pháp phỏng vấn kết hợp với bảng câu hỏi để thu thập đợc các
bằng chứng cần thiết. Nhờ kinh nghiệm, óc xét đoán và khả năng giao tiếp của kiểm
toán viên nên các bằng chứng về hệ thống kiểm soát nội bộ đã đợc thu thập nhanh
chóng và tơng đối đầy đủ.
Trong giai đoạn này, các phơng pháp thu thập bằng chứng kiểm toán đợc vận

dụng linh hoạt, phối hợp hiệu quả, phù hợp với đặc điểm kinh doanh của từng khách
hàng từ đó thu thập đợc đầy đủ các bằng chứng với độ tin cậy cao.
Giai đoạn kết thúc kiểm toán
Các công việc chính đợc thực hiện bao gồm đánh giá bằng chứng kiểm toán thu
thập đợc, thực hiện một số thủ tục để thu thập các bằng chứng kiểm toán đặc biệt.
Nhìn chung các công việc trong giai đoạn này thể hiện đợc tính thận trọng nghề
nghiệp của kiểm toán viên A&C CO trong việc tuân thủ đầy đủ các Chuẩn mực Kiểm
toán nh ISA 560-Các sự kiện phát sinh sau ngày lập Báo cáo tài chính, ISA 570-Tính
liên tục của hoạt động kinh doanh, ISA 580-Giải trình của Ban Giám đốc.
Trong xu thế hội nhập, hợp tác và phát triển đối với lĩnh vực kế toán-kiểm toán,
A&C CO đang đứng trớc nhiều cơ hội và thách thức mới. Để chủ động và tích cực
theo đúng xu hớng vận động của tiến trình hội nhập, A&C CO cần thực hiện đồng
thời nhiều giải pháp bao gồm:
Thứ nhất, tiếp tục nâng cao uy tín và chất lợng dịch vụ cung cấp cho khách
hàng.
Thứ hai, cải thiện công nghệ, ứng dụng các phần mềm kiểm toán giúp giảm
thiểu rủi ro, giảm thời gian và chi phí thu thập bằng chứng kiểm toán.
Thứ ba, mở rộng quy mô kinh doanh, mở rộng thị trờng và danh mục dịch vụ
cung cấp cho khách hàng.
Thứ t, đóng góp tích cực cho công cuộc cải cách, đổi mới của ngành tài chính
trong việc xây dựng Luật và các khuôn khổ pháp lý về kế toán, kiểm toán.
Thứ năm, kiện toàn bộ máy tổ chức của Công ty, đảm bảo các thông tin quản
lý đợc lu thông dễ dàng, phát huy tính năng động cao của bộ máy, phù hợp với
quy mô và loại hình Công ty.
Thứ sáu, xây dựng mục tiêu, phơng hớng hoạt động của Công ty trong giai
đoạn mới, đặt ra kế hoạch phát triển ngắn hạn, dài hạn và các giải pháp hoàn
thành kế hoạch đã đặt ra.
Thứ bảy, mở rộng giao lu, hợp tác với các tổ chức trong nớc và quốc tế nhằm
tranh thủ lĩnh hội các kiến thức nghề nghiệp, làm cơ sở cho sự phát triển.
Tóm lại, đổi mới hoạt động và nâng cao chất lợng dịch vụ để cạnh tranh và phát

triển là vấn đề cấp thiết hàng đầu. Việc thực hiện các giải pháp trên đây là nhân tố
quan trọng góp phần thúc đẩy cho sự đi lên của Công ty kiểm toán trong giai đoạn
mới.
3.3. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện việc thu thập bằng
chứng kiểm toán
3.3.1. Hoàn thiện phơng pháp thu thập bằng chứng kiểm toán qua kiểm kê
Cơ sở của kiến nghị
Trong quá trình kiểm kê, kiểm toán viên thờng tham gia với t cách là ngời quan
sát. Nếu vì một lý do nào đó mà kiểm toán viên không thể tham gia vào cuộc kiểm kê
thì kiểm toán viên có thể đa ra ý kiến hạn chế của cuộc kiểm toán trong Báo cáo
kiểm toán. Tuy nhiên, trong khi thực hiện kiểm toán, các kiểm toán viên A&C CO
vẫn cần thu thập thêm các thông tin để đánh giá độ tin cậy của quy trình kiểm kê.
Việc mở rộng thêm các thủ tục kiểm toán, thu thập thêm nhiều thông tin gúp
kiểm toán viên đánh giá và đề xuất chính xác hơn về hàng tồn kho(về quản lý, hạch
toán vật t, độ tin cậy của các chỉ tiêu hàng tồn kho).
Hớng giải quyết
Để thu thập thêm thông tin, kiểm toán viên có thể gửi th xác nhận đối với hàng
tồn kho của đơn vị đợc lu trữ ở bên thứ ba. Nếu hàng tồn kho đợc lu ở bên thứ ba này
có số lợng lớn thì kiểm toán viên cần tiếp tục thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ
xung nh:
Xem xét độ trung thực và tính độc lập của bên thứ ba.
Thu thập Báo cáo kiểm toán của kiểm toán viên khác về khoản mục hàng tồn
kho của bên thứ ba nh: Các thông tin về kiểm soát đối với hàng tồn kho, thủ
tục kiểm kê hàng tồn kho .V.v..
3.3.2. Hoàn thiện việc đánh giá rủi ro
Cơ sở của kiến nghị
Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, việc xác định mức rủi ro kiểm toán
mong muốn và đánh giá rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát để xác định rủi ro phát
hiện là một bớc công việc quan trọng.
Đối với khách hàng có hoạt động sản xuất kinh doanh lớn, kiểm toán viên A&C

CO lập bảng đánh giá rủi ro trớc khi thực hiện kiểm toán và bỏ qua việc lập bảng
đánh giá rủi ro với một số khách hàng có quy mô hoạt động sản xuất kinh doanh nhỏ.
Hớng giải quyết
Kiểm toán viên nên thực hiện đánh giá khái quát mức rủi ro cho từng khoản mục
để từ đó thu thập đợc các bằng chứng khái quát nhất trớc khi bớc vào giai đoạn thực
hiện kiểm toán.
3.3.3. Hoàn thiện thủ tục phân tích
Cơ sở của kiến nghị
Thủ tục phân tích đợc đánh giá là phơng pháp kiểm toán tốn ít thời gian và chi
phí, bằng chứng kiểm toán có độ tin cậy cao. Với các khoản mục không trọng yếu thì
chỉ cần qua phân tích, kiểm toán viên đã có thể đa ra kết luận về khoản mục đó mà
không cần đi sâu kiểm tra chi tiết.
Kiểm toán viên A&C CO sử dụng thủ tục phân tích trong cả ba giai đoạn của
kiểm toán. Tuy nhiên trong thủ tục phân tích thì phân tích tỷ suất và phân tích xu h-
ớng đợc sử dụng phổ biến, các thông tin phân tích mới chỉ là thông tin tài chính.