Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng

Website: Email : Tel : 0918.775.368

A. Lêi nãi đầu

Suốt một thế kỷ qua, nhân dân ta dới sự lÃnh đạo của Đảng đà chiến
thắng những thử thách ác liệt của các cuộc chiến tranh để giành lại và bảo
vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lÃnh thổ của tổ quốc: đà vợt qua
muôn vàn khó khăn để giữ vững thành quả cách mạng trớc những bến động
lớn trên thế giới.
Trên con đờng xây dựng nhà nớc XHCN, Đại hội Đảng lần thứ VI đợc tổ chức vào tháng 12 -1986 đà xác định đờng lối đổi mới toàn diện đất nớc. Từ xuất phát điểm rất thấp về kinh tế, lại chịu hậu quả của các cuộc
chiến tranh hết sức nặng nề và lâu dài, nhân dân ta phải thực hiện đồng thời
hai nhiệm vụ chiến lợc: vừa thực hiện nhiệm vụ dân tộc vừa làm nghĩa vụ
quốc tếphải đáp ứng cùng lúc những yêu câu cơ bản, cấp bách là ổn định và
cải thiện đời sống đồng thời để xây dựng đất nớc thoe những hớng XHCN
và củng cố quốc phòng an ninh nhằm chống lại các thế lực thù địch trong và
ngoài nớc. Kể từ đó đến nay, lần lợt qua các kỳ đại hội Đảng, công tác t tởng và đờng lối đổi mới của Đảng từng bớc đợc hoàn thiện và phát triển bớc
đầu đà thu đợc những thành quả nhất định, điều đó đà chứng minh rằng: Dù
trải qua các thời kỳ khác nhau, tính đúng đắn của con đờng cách mạng độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xà hội mà Đảng và nhân dân ta đà lựa chọn, khảng
định ý nghĩa sống còn của sự nghiệp đổi mới và tiến tới một xà hội giàu đẹp,
văn minh.
Những bớc đờng đà trải qua cho phép ta chứng tỏ ngày nay thấy rõ
hơn lúc nào hết thế mạnh yếu của mình, nhận thức sâu sắc hơn xu thế và các
cục diện phát triển thế giới.
Vấn đề cốt lõi xuyên suốt các văn kiện của các Đại hội Đảng là sự
kiên định mục tiêu chủ nghĩa xà hội, khảng định mạnh mẽ nền tảng t tởng
và kim chỉ nam cho hành động của toàn Đảng, toàn dân là chủ nghĩa Mác lênin và t tëng Hå ChÝ Minh.
Mét x· héi cã thÓ coi là phát triển khi và chỉ khi nó có một cơ sở hạ
tầng và kiến trúc thợng tầng phát triển phù hợp với nhau. Muốn cải tổ, cải
cách đất nớc theo bất kỳ hớng đi nào đều phải bắt đầu từ điểm cơ bản này.
Sự nghiệp đổi mới của đất níc ta trong bèi c¶nh chung cđa thÕ giíi hiƯn nay

là hết sức phức tạp, việc bám sát t tởng Mác- Lênin đặc biệt là việc ứng

1


Website: Email : Tel : 0918.775.368

dông quy luËt phát triển và mối quan hệ qua lại giữa cơ sở hạ tầng và kiến
trúc thợng tầng là cần thiết.
Trong phạm vi bài tiểu luận này, em chỉ mới nghiên cứu và trình bày
phần nào trong mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng, và việc vận dụng nó trong công cuộc đổi mới ở Việt Nam. Nên
chắc chắn không tránh khỏi khiếm khuyết. Em rất mong đợc sự đóng góp ý
kiến, bổ sung từ phía thầy cô giáo quan tâm đến đề tài này, để em từng bớc
nâng cao nhận thức và trình độ lý luận triết học của mình.
Em xin chân thành cảm ơn!

2


Website: Email : Tel : 0918.775.368

b. Néi dung nghiên cứu
Phần I: khái nệm cơ bản về cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng: Mối quan hệ giữa chúng

Xà hội dới bất kỳ hình thái nào cũng đều là sản phẩm của quan hệ ngời với ngời. Quan hệ xà hội của con ngời rất đa dạng và phong phú, vận
động biến đổi không ngừng. Công lao to lớn của Mác - Ang nghen là từ
những quan hệ xà hội hết sức phức tạp đà phân biệt nh÷ng quan hƯ vËt chÊt
cđa x· héi víi nh÷ng quan hệ tinh thần t tởng của xà hội. Nêu bật cơ sở hạ
tầng do quan hệ sản xuất hợp thành giữ vai trò quyết định kiến trúc thợng
tầng bao gồm những quan điểm t tởng và những thiết chế ứng với nó.

1. Khái niệm cơ sở hạ tầng.
Cơ sở hạ tầng là toàn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu
kinh tế của một loại hình kinh tế nhất định:
Khái niệm cơ sở hạ tầng phản ánh chức năng xà hội của các quan hệ
sản xuất với t cách là cơ sở kinh tế của các hiện tợng xà hội.
Cơ sở hạ tầng của một xà hội cụ thể bao gồm những quan hệ sản xuất
thống trị, những quan hệ sản xuất là tàn d của xà hội trớc và những quan hệ
sản xuất là mầm mống của xà hội sau, những đặc trng cho tính chất của một
cơ sở hạ tầng là do quan hệ sản xuất thống trị quyết định. Trong một cơ sở
hạ tầng có nhiều thành phần kinh tế, những kiểu quan hệ sản xuất thì kiểu
quan hệ sản xuất thống trị bao giờ cũng giữ vai trò chủ đạo chi phối các
thành phần kinh tế và kiểu quan hệ sản xuất khác: nó quyết định và tác động
trực tiếp đến xu hớng chung của toàn bộ đời sống kinh tế - xà hội.

3


Website: Email : Tel : 0918.775.368

2. Kh¸i niƯm kiến trúc thợng tầng.
Kiến trúc thợng tầng là toàn bộ những trạng thái tâm lý và quan điểm
t tởng xà hội, những thiết chế xà hội tơng ứng nh nhà nớc, Đảng phái, giáo
hội, các đoàn thể xà hội hình thành trên một cơ sở hạ tầng nhất định.
Mỗi yếu tố của kiến trúc thợng tầng có đặc điểm riêng, có quy luật
phát triển riêng, nhng không tồn tại tách rời nhau mà tác động qua lại lẫn
nhau và đều nảy sinh trên cơ sở hạ tầng, phản ánh cơ sở hạ tầng. Song
không phải tất cả các yếu tố của kiến trúc thợng tầng đều liên hệ nh nhau
đối với cơ sở hạ tầng của nó . trong các bộ phận của kiến trúc thợng tầng.
Nhà nớc ta tổ chức quyền lực cao nhất, giữ vai trò quyết định.
3. Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng

tầng.
* Cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thợng tầng
mỗi hình thái kinh tế xà hội đều có cơ sở hạ tâng và kiến trúc thợng
tầng do đó. Cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng mang tính chất lịch sử, cụ
thể, giữa chúng có mối liên hệ biện chứng với nhau trong đó cơ sở hạ tầng
giữ vai trò quyết định.
Vai trò quyết định của cơ sở hạ tầng đối với kiến trúc thợng tầng thể
hiện trớc hết ở chỗ cơ sở hạ tầng nào thì sinh ra kiến trúc thợng tầng ấy. Giai
cấp nào chiếm địa vị thống trị về kinh tế thì cũng chiếm đạ vị thống trị trong
đời sống tinh thần. Quan hệ sản xuất nào thống trị thì tạo ra kiến trúc thợng
tầng chính trị tơng ứng. Mâu thuẫn trong lĩnh vực kinh tế quyết định tính
chất mâu thuẫn trong lĩnh vực t tởng.
Đối với bất kỳ mọi hiện tợng nào thuộc kiến trúc thợng tầng, Nhà nớc, pháp luật, đảng phái triết học hay đạo đức... chúng ta không thể giải
thích đợc chính bản thân nó. Tất cả đều trực tiếp hay gián tiếp phụ thuộc vào
cơ sở hạ tầng, do cơ sở hạ tầng quyết định cơ sở hạ tầng đối với kiến trúc thợng tầng còn thể hiện ở chỗ những biến đổi căn bản trong kiến trúc thợng
tần. Sự biến đổi đó diễn ra trong hình thái kinh tế xà hội khác.
Khi cơ sở hạ tầng cũ mất đi thì kiến trúc thợng tầng do nó sinh ra
cũng mất theo, khi cơ sở hạ tầng, khi khi cơ sở hạ tầng mới ra đời thì một
kiểu kiến trúc thợng tầng mới phù hợp với nó cũng xuÊt hiÖn.

4


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Cơ sở hạ tầng cũ mất đi thì kiến trúc thợng tầng của nó với tính cách
là một chỉnh thống trị xà hội cũng mất theo. Song có những nhân tố riêng lẻ
của kiến trúc thợng tầng ấu vẫn còn tồn tại dai dẳng sau khi ***** kiến trúc
thợng tầng sinh ra nó đà bị diệt vong. Cũng có những nhân tố nào đó của
kiến trúc thợng tầng cũ đợc giai cấp cầm quyền mới duy trì để xây dựng

kiến trúc thợng tầng mới. Nh vậy, sự hình thành và phát triển của kiến trúc
thợng tầng do cơ sở hạ tầng quyết định; ®ång thêi nã cßn cã quan hƯ kÕ thõa
®èi víi các yếu tố của kiến trúc thợng tầng của xà hội cũ.
Tính quyết định của cơ sở hạ tầng đối với kiến trúc thợng tầng diễn ra
rất phức tạp trong quá trình chuyển từ hình thái kinh tế xà hội này sang mọi
hình thái kinh tế xà hội khác.
3.2. Sự tác động trở lại của kiến trúc thợng tầng đối với cơ sở hạ
tầng.
Đó là sự phụ thuộc của kiến trúc thợng tầng vào cơ sở hạ tầng không
phải là mét hƯ thèng liªn hƯ phơ thc cã tÝnh chÊt giản đơn nh một cơ chế
hoạt động tự động, không phải bất cứ sự biến đổi nào trong kiến trúc thợng
tầng cũng đợc giải thích chỉ bằng những nguyên nhân kinh tế. Bên trong bản
thân những yếu tố của kiến trúc thợng tầng cũng xuất hiện những sự liên hệ
tác động lẫn nhau nhiều vẻ. Những tác động ấy dẫn đến những hậu quả đôi
khi không đợc quyết định bởi kinh tế.
Tuy nhiên suy đến cùng thì cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thợng
tần. Đồng thời kiến trúc thợng tầng luôn luôn là lực lợng tác động mạnh mẽ
trên toàn bộ các mặt của đời sống xà hội với tác động tích cực trở lại cơ sở
hạ tầng ®· sinh ra nã.
Sù t¸c ®éng tÝch cùc cđa kiÕn trúc thợng tầng đối với cơ sở hạ tầng đợc thể hiện ở chức năng xà hội của kiến trúc thợng tầng là bảo vệ, duy trì,
củng cố và phát triển cơ sở hạ tầng sinh ra nó, đấu tranh xoá bỏ cơ sở hạ
tầng và kiến trúc thợng tầng.
Trong xà hội có đối kháng, kiến trúc thợng tầng bảo đmở rộng sự
thống trị chính sách, t tởng cuả giai cấp giữ vị trí địa vị thống trị kinh tế
Trong các bộ phận của kiến trúc thợng tầng, nhà nớc giữ vai trò đặc
biệt quan trọng có tác dụng to lớn đối với cơ sở hạ tầng Nhà nớc không chỉ
dựa trên t tởng, mà còn dựa trên những hình thức nhất định của việc kiểm
soát xà hội, sử dụng bạo lực, bao gồm những yếu tố vật chất: Quân ®éi, c¶nh

5

Website: Email : Tel : 0918.775.368

sát, nhà tù..v.v... Để tăng cờng sức mạnh kinh tế của giai cấp thống trị củng
cố vững chắc địa vị của quan hệ sản xuất thống trị.
Các bộ phận khác của kiến trúc thợng tầng nh triết học, đạo đức, tôn
giáo, nghệ thuật đều tác động mạnh mẽ đến cơ sở hạ tầng bằng những hình
thức khác nhau, song thờng thờng những sự tác động đó phải thông qua nhà
nớc, pháp luật và các thể chế tơng ứng thì mới phát huy đợc hiệu lực đối với
cơ sở hạ tầng, cũng h đối với toàn bộ xà hội .
Trong bản thân kiến trúc thợng tầng cũng diễn ra quá trình biến đổi
phát triển có tính chất độc lập tơng quá trình đó càng phù hợp với cơ sở hạ
tầng thì sự tác động của nó đối với cơ sở hạ tầng càng có hiệu quả.
Nh vậy, kiến trúc thợng tầng có tác dụng to lớn đối với nó tác động
cùng chiều với quy luật vận động của cơ sở hạ tầng, trái lại nó sẽ cản trở sự
phát triển của cơ sở hạ tầng, khi nó tác động ngợc chiều với quy luật kinh tế
khách quan. Chủ nghĩa duy vật lịch sử nhấn mạnh rằng chỉ có kiến trúc thợng tầng tiến bộ nảy sinh trong quá trình phát triển của cơ sở kinh tế mơi,
phản ánh nhu cầu của sự phát triển kinh tế có thể thúc đẩy kinh tế phát triển,
xà hội đi lên, ngợc lại, nếu kiến trúc thợng tầng là sản phẩm của cơ sở kinh
tế đà lỗi thời gây ra tác dụng kìm hÃm sự phát triển kinh tế và tiến bộ xà hội.
Những tác dụng kìm hÃm đó chỉ là tạm thời, sớm hay muộn nó sẽ bị
cách mạng khắc phục. Qua nhấn mạnh hoặc thổi phồng vai trò của kiến trúc
thợng tầng, phủ nhận tính tất yếu khách quan của xà hội, sẽ không tránh
khỏi rơi vào chủ nghĩa duy tâm chủ quan và không thể hiện nhận thức đúng
đắn sự phát triển của lịch sử.

6

Website: Email : Tel : 0918.775.368

PhÇn II: Sù nghiƯp ®ỉi míi cđa ®Êt níc ta ®èi víi viƯc
vËn dụng mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng
tầng.

1. Việt Nam trớc đổi mới.
Sau đại thắng mùa xuân năm 1975 đất nớc thống nhất toàn ven, Đảng
và nhà nớc ta đà định ra con đờng XHCN cho quá trình xây dựng và phát
triển toàn diện đất nớc. Trong bớc đầu của sự nghiệp xây dựng XHCN và
bảo vệ tổ quốc, nhân dân ta đà nhận đợc sự giúp đỡ to lớn và hợp tác nhiều
mặt của Liên Xô và các nớc XHCN anh em khác cũng nh sự cổ vũ, ủng hộ
của nhiều nớc bạn và nhân dân yêu chuộng hoà bình trên thế giới.
Cùng với sự cải thiện thế chiến lợc chung và quan hệ hợp tác toàn
diện giữa ba nớc Đông Dơng: Lào, Việt Nam , Camphuchia đà tạo thêm
nhân tố thuận lợi cho công tác xây dựng cuộc sống mới ở nớc ta.
Tuy nhiên, do điểm xuất phát quá thấp về kinh tế, lại phải chịu hậu
quả nặng nề của chiến tranh và tàn d phong kiến của thế hệ trớc để lại. Việt
Nam đà phải đứng trớc rất nhiều khó khăn.
Sản xuất tuy có tăng nhng rất chậm so với khả năng sẵn có và công
sức bỏ ra so với yêu cầu cần nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân sau
chiến tranh, tích luỹ để công nghiệp hoá và củng cố quốc phòng an ninh.
Một số mục tiêu không đạt đợc nh sản xuất lơng thực, vải, xi măng..... đÃ
ảnh hởng không nhỏ đến đời sống nhân dân và các hoạt động của đất nớc.
Hiệu quả sản xuất còn thấp, cha áp dụng đợc thành tựu khoa học kỹ
thuật vào sản xuất, do vậy năng xuất giảmm, chất lợng không cao.
Tài nguyên của đất cha đợc khai thác tốt lại không có chính sách bảo
vệ hợp lý nhất là nông nghiệp và tài nguyên môi trờng ...
Các quan hệ sản xuất XHCN chậm đợc củng cố, vai trò chủ đạo kinh
tế quốc doanh suy yếu, Đảng và nhà nớc cha có biện pháp hợp lý trong việc

sử dụng và cải tạo hết các thành phần kinh tế phi XHCN.
Các hiện tợng tiêu cực trong xà hội phát triển do kỷ cơng, pháp luật
cha nghiêm làm cho một số cán bộ viên chức lộng quyền, tham nhũng và
làm ăn phi pháp gây thất thoát tài sản của nhà nớc, ảnh hởng đến t©m lý
nh©n d©n.

7


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Cã thĨ kh¶ng định chắc chắn rằng: Nguyên nhân then chốt của những
két quả trên là do mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng
(ngoài ra có các nguyên nhân giữa quan hệ sản xuất và lực lợng sản xuất ).
2. Mâu thuẫn giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng.
Cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng là thể thống nhất của hai mặt
không thể tách rời và luôn có tác động lẫn nhau. Sự biến đổi của cơ sở hạ
tầng dẫn đến sự biến đổi kiến trúc thợng tầng và diễn ra trong từng hình thái
kinh tế xà hội. Cơ sở hạ tầng ở thời kỳ quá độ ở nớc ta bao gồm các thành
phần kinh tế (các phơng thức sản xuất ), tức là các kiểu tổ chức kinh tế, các
kiểu quan hệ sản xuất gắn liền với cá hình thức sở hữu khác nhau, thậm chí
độc lập nhau, cùng tồn tại trong một cơ cấu kinh tế quốc dân thống nhất, đó
là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hớng XNCN. Do cùng
tồn tại nên các thành phần kinh tÕ tuy cã sù thèng nhÊt ë møc ®é về lợi ích
nhng vẫn có sự không thống nhất về bản chất kinh tế -xà hội. Sự không đồng
nhất này do không có bớc đi, kế hoạch điều chỉnh hợp lý của các cấp lÃnh
đạo đà tạo nên sự trì trƯ, chËm ch¹p cđa kinh tÕ tËp thĨ, kinh tÕ quốc doanh
cha đợc củng cố và phát triển vững mạnh, thơng nghiệp quốc doanh và hợp
tác xà mua bán cha đợc mở rộng, ít tiến bộ về tổ chức và phơng thức kinh
doanh để làm chủ thị trờng. Do kiến trúc thợng tầng hình thành trên cơ sở hạ

tầng và phản ánh cơ sở hạ tầng cho nên định hớng XHCN là nền kinh tế
hàng hoá nhiều thành phần thì hoạt động của nhà nớc không thể chỉ bó hẹp
trong kinh tế quốc doanh đà công hữu hoá mà còn phải bao quát, thừa nhận
sự tồn tại của các thành phần kinh tế khác ngoài kinh doanh. Chính vì vậy
sự bất hợp lý trong công tác tổ chức quản lý kinh tế đà phần nào tạo ra sự
kém phát triển.
Ngoài ra, tõ mét nỊn kinh tÕ phỉ biÕn s¶n xt nhỏ, công nghiệp và
dịch vụ còn kém phát triển chúng ta đà quá độ đi nên chủ nghĩa xà hội mà
không qua giai đoạn TBCN đơng nhiên phải lâu dài và rất khó khăn. Đó là
thời kỳ cải biến cách mạng sâu sắc, toàn diện, triệt để nhằm xây dựng từ đầu
một chế độ xà hội mới cả về lực lợng sản xuất, quan hệ sản xuất và kiến trúc
thợng tầng. Tuy nhiên do sự nhận thức, lý luận, chủ quan nóng vội, bảo thủ,
trì trệ làm trái quy luật. Cha nhận thức quy luật mâu thuẫn một cách sâu sắc
nên cha củng cố và hoàn thiện đợc các bộ phận cơ sở hạ tầng đồng thời lại
đốt cháy giai đoạn, cha xây dựng cơ sở hạ tầng vững chắc để làm nền móng
cho cơ sở hạ tâng. Vì vậy cơ sở hạ tầng của nhà nớc còn mang giữa cơ sở hạ

8


Website: Email : Tel : 0918.775.368

tầng và kiến trúc thợng tầng tất yếu tác động đến quy kinh tế luật khách, cần
thiết phải có biện pháp hợp lý để giải quyết.
3. Việt Nam trong công cuộc đổi mới.
Để giải quyết mối quan hệ then chốt các cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng. Đảng và nhà nớc ta đà không ngừng tìm hiểu, phân tích từng mặt
cụ thể và đà nhận thức đợc bản chất, khunh hớng vận động và sự phát triển
của sự vật hiện tợng vào thực tiễn tình hình đất nớc. Từ đó đà đề ra những
biện pháp cụ thể khác nhau để giải quyết các mối quan hệ đó. Trên những
nguên tắc nhất định cụ thể là:

Việc xây dựng đất nớc phải đi từ đầu, từ gốc đến ngọn cả cơ sở hạ
tầng đến kiến trúc thợng tầng. Việc xây dựng kiến trúc thợng tầng phải xuất
phát từ yêu cầu phát triển kinh tế trong từng giai đoạn và mỗi nớc phát triển
kinh tế là góp phần củng có và hoàn thiện các bộ phận của kiến trúc thợng
tầng, đối với kinh tế phải gắn liền với đổi mới chính trị và các mặt khác của
đời sống xà hội, hai kỳ đại hội Đảng VI Và VII đà khảng định:
* Về cơ sở hạ tầng: Khảng định sự tồn tại của nhiều phơng thức sản
xuất (thành phần kinh tế ), nhiều quan hệ sản xuất trong cơ cấu kinh tế quốc
dân thống nhất theo định hớng XHCN.
Sử dụng các thành phần kinh tế trong sự liên kết chặt chẽ và chủ đạo
trong nền kinh tế xà hội chủ nghĩa theo nguyên tắc bảo đảm phát triển sớm
nhất, năng xuất, hiệu quả kinh tế cao, tăng thu nhập cho ngời lao động, đồng
thời hớng dẫn các thành phần khác đi đúng quỹ đạo của đinh hớng xà hội
chủ nghĩa. Không đợc nóng vội, làm trái với quy luật phát triển khách quan
của xà hội, từng bớc khai hoá nền sản xuất theo định hớng mới.
Về kiến trúc thiện tầng lấy chủ nghĩa Mác Lê Nin và t tởng Hồ
Chí Minh làm kim chỉ nam cho công cuộc đổi mới, cho hoạt động xây
dựng hệ thống chính trị xà hội chủ nghĩa mang bản đắc chất giải cấp công
nhân, do đảng cộng sản(đội tiên phong) lÃnh đạo. Toàn bộ xà hội thuộc về
nhân dân, dân làm chủ, xây dựng nhà nớc pháp quyền, tăng cờng pháp chế
xà hội chủ nghĩa, phát triển, củng cố vững vai trò to lớn của Đảng và Nhà
Nớc đối với toàn xà hội, đặc biệt là chức năng kinh tế của nhà nứơc. Đồng
thời, nhà nớc cũng ®Ị ra ®êng nèi chÝnh s¸ch ®Ĩ ph¸t huy tÝnh năng động
của cơ sở hạ tầng, phát huy mọi khả năng sáng tạo, tính tích cực chủ động

9


Website: Email : Tel : 0918.775.368

cđa mäi c¸ nhân, mọi tầng lớp xà hội phục vụ lợi ích của toàn đảng, toàn
dân.
Tóm lại, giải quyết đợc mối quan hệ, giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc
thiện tầng, đang tồn tại trong xà hội, là một quá trình phức tạp, khó khăn,
lâu dài. Khi giải quyết đợc mối quan hệ cũ thì lại nảy sinh mối quan hệ mới,
đó là một quá trình biện trứng, diễn ra không ngừng, chính điều đó đà tạo
động lực thúc đẩy sự phát triển đất nớc, nên trong xà hội bao giờ cũng tồn
tại mối quan hệ biện trứng, do đó chúng ta phải chấp nhận mối quan hệ đó.

10


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Phần III

Kết kuận
1.Những thành tựu đà đạt đợc trong công cuộc đổi mới.
Những thành tựu mà công cuộc đổi mới đà đem lại một lần nữa chứng
minh một sự đúng đắn của quy liật phát triển và mối quan hệ biện chứng
giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng. Không thể nào có đợc một đất nớc mà cơ sở hạ tầng phát triển song kiến trúc thợng tầng ngợc lại không có
sự phát triển thích ứng với cơ sở hạ tầng và cũng nh không có đợc một kiến
trúc thợng tầng đợc coi là hoàn hảo mà lại đứng trên một cơ cở hạ tầng lạc
hậu thấp kém, ta không thể coi đó nh là một sự phát triển bình thờng mà là
một sự phát triển sai lệch què cụt.
Mỗi chúng ta tự hào về công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xớng và
lÃnh đạo. Song chúng ta hiểu rõ rằng vẫn còn nhiều thiếu sót mà cha giải
quyết hết đợc. Đó là những tác động tiêu cực của chủ nghĩa quan liêu, của
chế quan liêu bao cấp đà xâm nhập vào tổ chức bộ máy và hoạt động của
nhà nớc trong môt thời gian dài, Đặc quyền, đặc lợi, tham nhũng ở một bộ

phận không nhỏ cán bộ, nhân viên gây lên những tổn thất nặng nề về kinh gây lên những tổn thất nặng nề về kinh
tế và văn hoá, ảnh hởng xấu về chính trị, tinh thần và đạo đức trong xà hội
ta.
Cho dù đâu đó vẫn còn những thiếu sót mà chúng ta cha làm đợc,
song chúng ta tin rằng sự lÃnh đạo sáng xuốt của Đảng và Nhà Nớc ta mà
nền tảng của nó là chủ nghĩa Mác-Lê Nin và t tởng Hồ Chí Minh chúng ta
sẽ thành công. Bởi chúng ta có niềm tin và biết vận dụng linh hoạt đúng đắn
quy luật phát triển của xà hội mà Mác Lê Nin là những ngời tiên phong
vạch ra con đờng đi theo nhân loại.

11


Website: Email : Tel : 0918.775.368

2.NhiƯm vơ, yªu cầu đối với sinh viên trong công cuộc đổi mới.
Sinh viên là tầng lớp chi thức trẻ của đất nớc, đặc biệt là sinh viên Đại
Học Quản Lý và Kinh Doanh là những ngời làm công tác quản lý kinh tế và
phải năng động, sáng tạo, nhạy bén, linh hoạt trong việc nghiên cứu, phân
tích, và vận dụng các mối quan hệ vào sự nghiệp đổi mới của đất nớc.
Phải biết kết hợp chặt chẽ giữa lỗ lực chủ quan và thực tế khách quan,
kết hợp giữa tình cảm, ý trí với chí thức khoa học công nghệ một cách đồng
bộ, nhuần nhuyễn. Chủ động trong mọi tình hống, mọi hoạt động. Từ đó
biến cách nắm bắt thời cơ thuận lợi tạo cho sự phát triển tiến bộ.
Rèn luyện những phẩm chất đáng quý nh tính kiên nhẫn, cẩn thận,
tinh thần ham học hỏi, vận dụng các chi thức khoa học vào thch tiễn kết hợp
với lòng nhiệt tình Cách Mạng.
Song với điều đó, mọi sinh viên phải không ngừng nâng cao trình độ qủan lý
luận, t duy khoa học của mình để có định hớng đúng đắn trong quá trình
học tập, rèn luyện trong công tác của mình.

12


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Tµi liƯu tham khảo

- Giáo trình Triết học Mác- Lê nin - Bộ giáo dục và đào tạo.
- V.I. Lê nin toàn tập, tập 29 - NXB Tiến bộ, Matxcova, 1981.
- Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI - NXB Chính trị quốc
gia.
- Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII - NXB Chính trị quốc
gia.

13


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Môc lôc
Trang
A. Lêi nói đầu
B. Nội dung nghiên cứu
Phần I. Khái niệm cơ bản về cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng
tầng: mối quan hệ giữa chúng
1. Khái niệm cơ sở hạ tầng
2. Khái niệm về kiến trúc thợng tầng
3. Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng
tầng.

3.1. Cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thợng tầng
3.2. Sự tác động trở lại của kiến trúc thợng tầng đối với cơ sở hạ
tầng
Phần II: Sự nghiệp ®ỉi míi cđa ®Êt níc ta ®èi víi viƯc vËn
dơng mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng
1. Việt Nam trớc đổi mới.
2. Mâu thuẫn giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng.
3. Việt Nam trong công cuộc đổi mới.
Phần III: Kết luận
1. Những thành tựu đà đạt đợc trong công cuộc đổi mới.
2. Nhiệm vụ, yêu cầu đối với sinh viên trong công cuộc đổi mới

3
3
3
4
4
4
5
8
8
9
10
12
12
13

14