Kinh tế thị trường định hướng XHCN

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Lời mở đầu
Lựa chọn hớng đi cho nền kinh tế là điều vô cùng quan trọng đối với sự
phát triển kinh tế của mỗi một quốc gia. Tuỳ vào hoàn cảnh lịch sử cụ thể,
từng thời kỳ nhất định và dựa vào những điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội
của mỗi nớc, để các nhà lãnh đạo vạch ra chiến lợc, sách lợc cho sự phát
triển kinh tế của nớc mình. ở nớc ta, mỗi giai đoạn lịch sử khác nhau, Đảng
và Nhà nớc ta đã đa ra đờng lối phát triển kinh tế khác nhau.
Trong thời gian chiến tranh, nớc ta phát triển kinh tế theo kiểu vừa sản
xuất vừa chiến đấu, kinh tế tự cấp tự túc. Đó là sách lợc phát triển kinh tế
đúng đắn phù hợp với hoàn cảnh lịch sử lúc đó.
Sau năm 1975, khi đất nớc hoàn toàn giải phóng, nền kinh tế nớc ta bị tàn
phá nặng nề, cơ sở vật chất kỹ thuật cho phát triển kinh tế hầu nh không
còn.Thêm vào đó kinh tế hai miền Nam- Bắc lại phát triển theo hai hớng
khác nhau, đế quốc Mỹ cấm vận nền kinh tế Các nhà lãnh đạo lúc đó lại
áp dụng một cách máy móc đờng lối phát triển kinh tế của nhà nớc Liên Xô
vào Việt Nam, khi mà hoàn cảnh lịch sử của nớc ta không giống với Liên Xô
và xu hớng phát triển của các nớc trên thế giới. Đó là nền kinh tế quan liêu
bao cấp, đóng kín. Làm cho nền kinh tế nớc ta lâm vào tình trạng khủng
hoảng trầm trọng, hàng hoá sản xuất không đủ cho tiêu dùng, lạm phát tăng
cao lên mức ba con số Đời sống nhân dân vô cùng cực khổ.
Đại hội Đảng lần thứ VI năm 1986 đã có những thay đổi chiến lợc trong
phát triển kinh tế. Đó là thực hiện mở của nền kinh tế, phát triển nền kinh tế
hàng hoá nhiều thành phần với ba mục tiêu kinh tế lớn: sản xuất lơng thực-
thực phẩm; sản xuất hàng tiêu dùng; sản xuất hàng xuất khẩu.
Ngày nay, nớc ta đang bớc vào thời kỳ quá độ lên CNXH, để vực dậy nền
kinh tế sau một thời gian dài bị lâm vào tình trạng khủng hoảng, phát triển
kinh tế đất nớc, nâng cao đời sống cho nhân dân. Đảng và Nhà nớc ta đã
chuyển nền kinh tế nớc ta từ nền kinh tế hoạch hoá tập trung sang nền kinh
tế thị trờng định hớng XHCN. Đây là một lựa chọn đúng đắn, áp dụng học
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

thuyết của chủ nghĩa Mác Lênin về xây dựng CNXH ở những nớc kinh tế
kém phát triển.
Đại hội IX của Đảng Cộng sản Việt Nam đa ra khái niệmKinh tế thị
trờng định hớng xã hội chủ nghĩa, nói đến kinh tế thị trờng định hớng
XHCN có ý nghĩa là nền kinh tế của Việt Nam không phải là nền kinh tế bao
cấp, quản lý theo kiểu tập trung quan liêu bao cấp. Nhng cũng không phải là
nền kinh tế thị trờng tự do, cũng không phải là nền kinh tế t bản chủ nghĩa;
và cũng cha hoàn toàn là nền kinh tế thị trờng XHCN. Bởi vì chúng ta đang ở
trong thời kỳ quá độ lên CNXH.
Kinh tế thị trờng định hớng XHCN thực chất là nền kinh tế hàng hoá
nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trờng, có sự quản lý của nhà nớc,
theo định hớng XHCN.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
I. Sự cần thiết khách quan phát triển kinh tế thị tr-
ờng định hớng XHCN ở Việt Nam.
1. Trong thời kỳ quá độ ở nớc ta, những điều kiện chung để kinh
tế hàng hoá xuất hiện vẫn còn tồn tại. Do đó sự tồn tại kinh tế hàng hoá
ở nớc ta là một tất yếu khách quan, những điều kiện để kinh tế hàng hoá
xuất hiện và tồn tại là:
Sự phân công lao động xã hội là cơ sở tất yếu của nền sản xuất hàng
hoá vẫn tồn tại và ngày càng phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.
+ Về chiều rộng: Sự phân công lao động xã hội đã ngày càng đợc mở
rộng về phạm vi, từ địa phơng lan ra toàn quốc, rồi tới các phạm vi của khu
vực và trên thế giới. Trên thực tế Việt Nam đang tham gia ngày càng có hiệu
quả vào sự phân công lao động trong khu vực cũng nh hợp tác lao động
quốc tế. Những lợi thế so sánh của Việt Nam đang ngày càng đợc phát huy
trong xu thế mở cửa và hội nhập với thế giới nh: nhân công rẻ, tài nguyên
dồi dào, vị trí địa lý thuận lợi.
+ Về chiều sâu: Điều này đợc thể hiện ở chỗ, do sự tác động của cuộc
cách mạng KHKT và công nghệ hiện đại đã dẫn tới sự hình thành và phát

triển ngày càng nhiều các ngành kinh tế mới. Mà các ngành kinh tế mới đó
thờng có hàm lợng khoa học công nghệ và kỹ thuật cao. Chính vì vậy nó có
tác dụng làm thúc đẩy, lôi kéo và hiện đại hoá các ngành kinh tế truyền
thống. Kết quả là sự phân công lao động về mặt chiều sâu đã ngày càng phát
triển.
- Nền kinh tế Việt nam hiện nay đang trong thời kỳ quá độ, còn tồn tại
nhiều thành phần kinh tế với nhiều hình thức sở hữu khác nhau và nhiều chủ
thể kinh tế khác nhau. Các chủ thể kinh tế này độc lập và tách biệt nhau.
Quan hệ kinh tế giữa các chủ thể chỉ có thể đợc thực hiện thông qua trao đổi
hàng hoá. Mặt khác, cũng chính sự phát triển cuả quan hệ hàng hóa sẽ tạo ra
những thuận lợi để khai thác có hiệu quả những tiềm năng của các thành
phần kinh tế .
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
2. Trong thời kỳ quá độ ở nớc ta, muốn phát triển mạnh mẽ lực l-
ợng sản xuất thì phải xã hội hoá, chuyên môn hoá lao động. Quá trình
ấy chỉ xuất diễn ra trong nền kinh tế thị trờng.
Tác dụng to lớn của phát triển kinh tế thị trờng:
- Chỉ phát triển kinh tế thị trờng mới làm cho nền kinh tế nớc ta phát
triển năng động. Vì nền kinh tế nớc ta khi bớc vào thời kỳ quá độ lên CNXH
còn mang nặng tính tự túc tự cấp. Sản xuất hàng hoá phát triển sẽ phá vỡ dần
kinh tế tự nhiên và chuyển thành nền kinh tế thị trờng, thúc đẩy sự xã hội
hoá sản xuất.
- Phát triển kinh tế thị trờng là phù hợp với sự phát triển nền sản xuất
xã hội, cũng có nghĩa là sản phẩm xã hội ngày càng phong phú, đáp ứng nhu
cầu đa dạng của mọi ngời.
Vì kinh tế thị trờng tạo ra động lực thúc đẩy lực lợng sản xuất phát
triển. Do cạnh tranh giữa những ngời sản xuất hàng hoá, buộc mỗi chủ thể
sản xuất phải cải tiến kỹ thuật áp dụng công nghệ mới vào sản xuất để giảm
chi phí sản xuất đến mức tối thiểu nhờ đó có thể cạnh tranh đợc về giá cả
đứng vững trong cạnh tranh. Quá trình đó thúc đẩy lực lợng sản xuất phát

triển nâng cao năng suất lao động xã hội.
- Phát triển kinh tế thị trờng đòi hỏi phải đào tạo ngày càng nhiều cán
bộ quản lý và lao động có trình độ cao. Vì trong nền kinh tế thị trờng, ngời
sản xuất phải căn cứ vào nhu cầu của ngời tiêu dùng của thị trờng để quyết
định sản xuất cái gì, với khối lợng bao nhiêu, và chất lợng nhu thế nào. Do
đó kinh tế thị trờng kích thích tính năng động, sáng tạo của chủ thể kinh tế,
kích thích việc nâng cao chất lợng, cải tiến mẫu mã cũng nh tăng khối lợng
hàng hoá và dịch vụ.
Phân công lao động xã hội là điều kiện ra đời và tồn tại của sản
xuất hàng hoá. Đến lợt nó,sự phát triển kinh tế hàng hoá sẽ thúc đẩy sự phân
công lao động xã hội và chuyên môn hoá sản xuất. Vì thế phát huy đợc tiềm
năng lợi thế của từng vùng cũng nh lợi thế của đất nớc có tác động mở rộng
quan hệ kinh tế với nớc ngoài.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Sự phát triển của kinh tế hàng hoá sẽ thúc đẩy quá trình tích tụ và
tập trung sản xuất. Do đó tạo điều kiện ra đời của sản xuất lớn có tính xã hội
hoá cao; đồng thời chọn lọc đợc những ngời sản xuất kinh doanh giỏi, hình
thành đội ngũ cán bộ quản lý có trình độ; lao động lành nghề đáp ứng nhu
cầu phát triển của đất nớc.
Nh vậy, phát triển kinh tế thị trờng đối với nớc ta là một tất yếu lịch
sử, là một nhiệm vụ cấp bách của quá trình hội nhập và phân công lao động
quốc tế trong giai đoạn hiện nay. Đó là một con đờng đúng đắn để phát triển
lực lợng sản xuất. Khai thác có hiệu quả tiềm năng của đất nớc vào sự
nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá.Thực tế trong thời gian qua, việc
chuyển sang mô hình kinh tế thị trờng là hoàn toàn đúng đắn và hợp với qui
luật. Nhờ đó kinh tế nớc ta phát triển và tăng trởng khá cao. Bớc đầu khai
thác có hiệu quả tiềm năng trong nớc, thu hút nguồn vốn đầu t từ nớc ngoài
để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, xã hội, đời sống của nhân
dân đợc cải thiện.
II. Những đặc trng cơ bản của kinh tế thị trờng

định hớng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam .
Kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là một tổ
chức kinh tế vừa dựa trên nguyên tắc và qui luật của kinh tế thị trờng; vừa
dựa trên những nguyên tắc và cơ sở kinh tế của CNXH, thể hiện trên ba mặt:
Quan hệ sở hữu, quan hệ tổ chức quản lý và quan hệ phân hối. So với kinh tế
thị trờng t bản chủ nghĩa thì nền kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam có những đặc trng sau:
1. Mục tiêu chiến lợc của đờng lối phát triển kinh tế thị trờng ở Việt
Nam là giải phóng sức sản xuất, động viên mọi nguồn lực trong và ngoài n-
ớc để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá, nhằm xây dựng cơ sở vật chất
kinh tế cho CNXH, nâng cao hiệu quả kinh tế xã hội, cải thiện từng bớc đời
sống của nhân dân, gắn tăng trởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội.
Vì mục tiêu dân giầu nớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.