D:TUANtư liệu tổng hợp12 BEN NUOC PHU NU THOI PHONG KIEN.doc

Tich lũy chuyên môn Lòch sử

12 BEN NUOC
a/ Số 12 ứng với 4 địa vị xã hội (cơng, hầu, khanh,
tướng) và 8 nghề của người chồng (sĩ, nơng, cơng,
thương, ngư, tiều, canh, mục). Giảng như vậy thì trùng
lặp: cơng và khanh cũng là kẻ sĩ; còn canh tức là nhà
nơng.
b/ Số 12 ứng với nghề nghiệp của người chồng: sĩ,
nơng, cơng, thương, nho, y, lý, bốc, ngư, tiều, canh,
mục. Giảng như vậy cũng trùng lặp: sĩ tức là nho; còn
canh tức là nhà nơng.
c/ Số 12 ứng với tuổi của người chồng: tý, sửu, dần,
mão, thìn, tỵ, ngọ, mùi, thân, dậu, tuất, hợi.
Người Việt chúng ta chịu ảnh hưởng rất mạnh của văn
hóa Trung Hoa, điều này thì chắc ai cũng biết. Thành
ngữ 12 bến nước cũng khơng nằm ngồi sự ảnh hưởng
đó. Hơm nay Tơi xin được trình bày một ít những gì
tìm hiểu được để chúng ta cùng tham khảo nhé!
Ngày xưa, thời kỳ từ chế độ chiếm hữu nơ lệ đến chế
độ phong kiến Trung Quốc mà rõ nhất là thời kỳ Xn
Thu - Chiến Quốc, hệ thống các loại hình cơng việc và
địa vị trong xã hội được phân theo 12 cấp bậc: Canh,
Tiều, Ngư, Mục, Sĩ, Nơng, Cơng, Thương, Cơng, Hầu,
Bá, Tử. Trong đó Sĩ, Nơng, Cơng, Thương, Ngư, Tiều,
Canh, Mục là 8 ngành nghề xếp theo thứ tự ưu tiên;
Cơng, Hầu, Bá, Tử là 4 thứ bậc cao cấp về quyền lực.

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 1
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

Con số 12 ra đời từ số 8 và 4 này. Có một điều cần lưu
ý là thời kỳ này thì nghề như ca hát chẳng hạn khơng
được xếp vào loại nào hết (có câu: "xướng ca vơ loại").
Cũng trong thời kỳ này, phận nữ nhi thì tam tùng tứ
đức, bởi vậy tương lai của người con gái khi theo
chồng là hồn tồn phụ thuộc vào thân phận người
chồng. Lúc bấy giờ thì người ta xem thân phận của
người phụ nữ cũng giống như "bèo dạt hoa trơi" giữa
dòng đời và cũng tùy hên xui may rũi mà được ghé
vào bến bờ nào đó như ý hay ngược lại. Và từ thực tế
này mà người ta dùng từ bến nước để chỉ người chồng
tương lai của một người phụ nữ.
Tất nhiên trong mọi thời đại thì người phụ nữ nào cũng
mong có mơ ước lấy được một tấm chồng có địa vị
trong xã hội. Và 12 ngành nghề lúc bấy giờ được coi là
những ngành nghề chủ yếu, trong đó có nghề sang co
nghề hèn (ví dụ nghề ngư và mục được coi là những
nghề hạ bạc) và được ví như nước dục nước trong.
Thành ngữ 12 bến nước từ đó được dùng với hàm ý chỉ
thân phận của người chồng sắp cưới của người con
gái.
Cơng, Dung, Ngơn, Hạnh của người phụ
nữ
Theo quan niệm của Khổng Tử, tứ đức của phụ nữ là: Cơng –

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 2
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

Dung – Ngơn – Hạnh. Tuy đã qua hơn 2.000 năm, nhưng quan
điểm này của Khổng Tử vẫn còn ngun giá trị, hơn thế càng

đặc biệt quan trọng trong thời đại ngày nay.
CƠNG là nữ cơng gia chánh. Đây là chức năng số một
của người phụ nữ trong gia đình. Đây cũng là thế
mạnh của phụ nữ so với đàn ơng. Phụ nữ khơng thể
đua với đàn ơng về sức vóc, về tài trí, về việc tranh
đoạt trong thiên hạ và đàn ơng cũng khơng thể tranh
đua với phụ nữ về nữ cơng gia chánh.
Một người đàn ơng có một người vợ giỏi nữ cơng gia
chánh là một niềm hạnh phúc lớn. Họ và con cái sẽ
được ăn ngon, mặc ấm, gia đình sẽ ngăn nắp, nề nếp.
Đặc biệt là việc giáo dục con cái. Nếu người mẹ khơng
giỏi nữ cơng gia chánh thì con cái, nhất là con gái sẽ
rất thiệt thòi, khơng biết làm những cơng việc gia
đình.
Đáng tiếc là phụ nữ thời nay nhiều người khơng giỏi
chữ CƠNG, khơng biết hát ru, khơng biết kể truyện cổ
tích cho con nghe, khơng biết nấu những món ăn dân
tộc Trong các gia đình hiện đại, những món ăn độc
đáo như búp khoai kho tương, cá rơ đồng đốt muối, cà
dầm tương giờ con cái họ chỉ được đọc trong sách vở
như đọc truyện cổ tích.
Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh đã có
sáng kiến mở lớp dạy làm vợ, trong đó chủ yếu là dạy
làm các món ăn, dạy hát ru, kể truyện cổ tích, dạy kế

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 3
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

hoạch chi tiêu gia đình Đó là một sáng kiến hay,
nhưng đó cũng là một điều xấu hổ của phụ nữ thời

nay. Phụ nữ ngày xưa, chưa xuất giá đã thuộc lòng
những kỹ năng đó rồi. Cuộc sống hiện đại rất sẵn các
món ăn liền: mì ăn liền, phở ăn liền, cháo gà ăn liền,
cơm hộp, thực phẩm chín Nhưng nếu phụ nữ ỷ lại
vào những thứ đó thì vai trò người mẹ, người vợ trong
gia đình để làm gì?
Một lần, tơi đến thăm Nghệ sĩ nhiếp ảnh Võ An Ninh,
vợ ơng bảo: “Mời anh ở lại dùng cơm với nhà tơi. Hơm
nay có món búp khoai kho tương đấy”. Bây giờ thì bói
khơng ra một người phụ nữ nào có một lời mời hấp
dẫn như thế. Mỗi khi thèm ăn món này, tơi lại phải tự
đi chợ và tự làm lấy.
DUNG là dung nhan. Phụ nữ là phái đẹp. Napoleon gọi
phụ nữ là những bơng hoa có linh hồn. Vì thế, chữ
dung đối với phụ nữ rất quan trọng. Suốt cuộc đời,
phụ nữ phải ln chăm lo đến dung nhan của mình,
khơng ăn mặc cẩu thả, khơng đầu bù tóc rối.
Khơng có người phụ nữ xấu, chỉ có người phụ nữ
khơng biết làm đẹp mình. Cũng khơng phải cứ chân
dài, lưng ong, da trứng gà bóc mới là phụ nữ đẹp. Cái
đẹp từ tâm hồn còn hơn nhiều lần cái đẹp hình thức
bên ngồi. Vợ Khổng Minh hình thức khơng đẹp,
nhưng ơng rất u vợ vì tâm hồn của bà rất thanh

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 4
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

cao.
Nhiều phụ nữ ngày nay, cao ráo nhờ guốc dép, trắng
trẻo nhờ kem dưỡng da, hồng hào nhờ mỹ phẩm, lộng

lẫy nhờ thời trang Những thứ đó cứ có tiền là mua
được, song vẻ đẹp trong tâm hồn thì khơng tiền nào
mua được. Một số phụ nữ rất chăm chú đầu tư về “bao
bì”, “vơi ve” nhưng họ khơng biết rằng, đàn ơng thích
mộc mạc, “tốt gỗ hơn tốt nước sơn”.
Bằng chứng là trong cuộc thi người đẹp, khi thí sinh
trả lời phần phỏng vấn một cách ngớ ngẩn, thì đàn
ơng cười ồ lên mặc dù trên sân khấu là một người đẹp.
Tuy nhiên, để có cái đẹp bề ngồi dễ hơn tu dưỡng để
có cái đẹp bên trong nhưng phụ nữ thời nay thích cái
dễ, vì họ đang sống trong thời đại “mì ăn liền”.
NGƠN là lời nói. Nhiều người thắc mắc tại sao Khổng
Tử lại để chữ Ngơn trước chữ Hạnh? Nhưng để như thế
mới đúng. Lời nói khơng bao giờ chỉ đơn thuần là lời
nói. Nó biểu hiện tâm hồn con người. Người nhân đức
tiếng nói trong sáng, ấm áp. Người cay nghiệt, tiếng
nói rin rít qua kẽ răng. Người đanh đá, tiếng nói the
thé.
Ở trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh, sinh viên được
rèn luyện rất cơng phu để có thể nói được nhiều loại
giọng khác nhau, phù hợp với tính cách của các nhân
vật khác nhau, đây gọi là Khoa Đài từ. Lời nói còn biểu

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 5
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

hiện văn hố của mỗi người.
Người hay văng tục chứng tỏ rất ít được giáo dục từ
bé. Người nói năng lễ độ, đúng mực chứng tỏ đấy là
con nhà gia giáo. Phụ nữ nói oang oang như lệnh vỡ là

người bộc tuệch, ruột để ngồi da
Trong các doanh nghiệp nước ngồi, ta thường thấy lời
khun dán dọc hành lang: “Đi nhẹ, nói khẽ, cười
dun”. Trong Binh pháp Tơn Tử có Ngơn thuật (thuật
dùng lời nói để chinh phục lòng người). Qua đó, ta
thấy chữ Ngơn quan trọng như thế nào.
Phụ nữ ngày nay, ít chú ý rèn luyện ngơn ngữ, nói
năng rất tuỳ tiện. Hay nói to, cười to, kể cả trước
người lớn tuổi. Ngày xưa, nếu con gái nói to là bị mẹ
mắng ngay. Bây giờ thì ít gia đình dạy con được kỹ
như thế. Đó là một thiệt thòi của con gái ngày nay. Vì
khi ra ngồi đời, mọi lời thủ thỉ, nhỏ nhẹ đều hiệu quả
hơn cách nói oang oang.
Khi u nhau người ta nói rất nhỏ, trong đàm phán
thương mại và ngoại giao, người ta cũng nói nhỏ.
Phàm là việc càng quan trọng thì người ta càng cần
biết phải nói nhỏ. Vợ nói to là chồng nổi cáu ngay.
Câu: “Em u anh!” mà hét lên thì khơng chàng trai
nào tin cả. Vì thế, các bạn gái nên rèn luyện kỹ năng
nói.
HẠNH là hạnh kiểm, đức hạnh. 100 đàn ơng thì cả 100

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 6
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

người mong muốn mình cưới được vợ hiền. Ơng cha ta
có một câu ngạn ngữ rất nặng nề để cảnh cáo những
người vợ kém đức hạnh: “Chó dữ mất láng giềng, vợ
dữ mất chị em”. Đức hạnh là điều rất căn bản của
người phụ nữ. Đời một người đàn bà chỉ sống với bố

mẹ đẻ của mình có 1/3 thời gian thơi, còn lại là sống
với chồng và họ hàng nhà chồng.
Đây là mối quan hệ khơng hề dính dáng đến máu mủ
ruột rà. Do đó mọi buồn vui, sướng khổ, thành bại đều
do cái đức của người phụ nữ quyết định. Xinh đẹp mà
khơng có đức hạnh thì khó được nhà chồng u q.
Khơng xinh đẹp nhưng có đức hạnh thì cả nhà chồng
sẽ q mến, tơn trọng.
Tứ đức của người phụ nữ khơng thời nào có thể xem
nhẹ được. Trong các gia đình ở Hàn Quốc, Nhật Bản tứ
đức của người phụ nữ đang ngày càng được đề cao,
mặc dù hai quốc gia này nền kinh tế đang rất phát
triển.
Việt Nam ta gần đây, do mải chăm lo đến đời sống
kinh tế mà các gia đình xem nhẹ việc giáo dục tứ đức
cho con cái. Vì thế, xu hướng nam tính trong phụ nữ
nước ta gần đây đã tăng lên. Nhiều bạn gái, sống như
con trai và nếu như thế thì khơng còn là phụ nữ nữa.

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 7
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

SĨ NƠNG CƠNG THƯƠNG
Sáng tác: Văn Giảng
Ca sĩ: :: ::
Ai ơi ! lặng lặng mà nghe
trên khơng gian u huyền
Có tiếng người đã chết,
hòa với tiếng người
đang sống đau thương

thiết tha kêu gọi hòa bình,
thiết tha kêu gọi hòa bình!
Hồn non sơng,
hồn non sơng vang dậy kêu ta!
Sĩ nơng cơng thương!
Sĩ nơng cơng thương!
Chúng ta cùng xây hòa bình,
sống đời chung tình
Sĩ nơng cơng thương!
Sĩ nơng cơng thương!
ni tâm hồn trắng trong thanh,
u thương dân mình
Ta là người Việt Nam,
thương người dân Việt Nam
Cùng nhau dắt dìu,
đường tươi như vầng hồng dương.
Sĩ nơng cơng thương!
Sĩ nơng cơng thương!

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 8
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

Chúng ta cùng kết đồn lại,
góp nhau tình sức tài
Sĩ nơng cơng thương!
Sĩ nơng cơng thương!
Đến ngày cùng xây dựng rồi,
ta hát vang lên nào .
(Nơng):
Tơi làm lúa kiến hạt gạo

ni người dân hết nghèo nàn
(Sĩ):
Tơi học hành đem văn hóa
cho dân Nam tương lai tươi sáng
(Cơng):
Tơi làm cơng xây dựng nhà gạch
đời mới cho người Việt Nam
(Thương):
Tơi bn bán kiếm đồng tiền
dân thịnh vượng nước hùng cường
Cầm tay nhau lại xiết chặt tay nhau
cùng nhau xây dựng nước nhà
Và ta khơng bao giờ qn rằng:
Ta là dân hùng Việt Nam
Quyết lòng cùng nhau gây hòa bình tình
Đến ngày người dân sống đời lành

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 9
Tich lũy chuyên môn Lòch sử

Vui cười cùng ca khúc hòa bình
Quyết lòng cùng nhau gây hòa bình tình
Đến ngày người dân sống đời lành
Vui cười cùng nhau say đời mới!
Canh, Tiều, Ngư, Mục, Sĩ, Nơng, Cơng,
Thương, Cơng, Hầu, Bá, Tử.
Trong đó Sĩ, Nơng, Cơng, Thương, Ngư, Tiều, Canh,
Mục là 8 ngành nghề xếp theo thứ tự ưu tiên;
Cơng, Hầu, Bá, Tử là 4 thứ bậc cao cấp về quyền lực.
Về ngành nghề, theo quan niệm xưa, có 4 thứ hạng,

gọi là tứ dân: sĩ, nơng, cơng, thương
ngư, tiều, canh, mục. Tức là nghề đánh cá, nghề đốn
củi, nghề làm ruộng, nghề chăn ni. Ngày nay, ta gọi
là ngư nghiệp, lâm nghiệp, nơng nghiệp (gồm cả trồng
trọt và chăn ni).

 NGƯỜI SƯU TẦM Nguyễn Thò Yến TRƯỜNG THCS CÁT NHƠN Trang 10