Bài 45 - DÒNG NĂNG LƯỢNG TRONG HST VÀ HIỆU SUẤT SINH THÁI

Bài 45
DỊNG NĂNG LƯỢNG TRONG HỆ SINH THÁI
HIỆU SUẤT SINH THÁI
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức :
- Mô tả được một cách khái quát về dòng năng lượng trong hệ sinh thái
- Khái niệm về hiệu suất sinh thái
- Giải thích được sự tiêu hao năng lượng giửa các bậc dinh dưỡng
2. Kĩ năng : Phát triển được năng lực tư duy lí thuyết cho hs
3. Giáo dục : Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường thiên nhiên
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC:
- Hình 45.1, 45.2, 45.3, 45.4 sách giáo khoa
- M¸y chiÕu projector vµ gi¸o ¸n ®iƯn tư kü tht di trun
- Tranh ¶nh su tÇm cã liªn quan ®Õn bµi häc.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ:
- Phát biểu quy luật hình tháp sinh thái. Thế nào là chu trình sinh đòa hoá các chất?
2. Bài mới:
Hoạt động của thầy - trò Nội dung
* Hoạt động 1:
Giáo viên yêu cầu học sinh nghiên cứu mục I.1
GV: Năng lượng khởi nguyên để thực hiện vòng
tuần hoàn vật chất lấy từ đâu?
HS: từ năng lượng mặt trời
GV: NLMT phân bố ntn trên mọi vùng của trái đất ?
HS: khác nhau
GV: nhóm sainh vật đầu tiên sử dụng ntn là
HS: SVSX
CM:Dòng năng lượng được vận chuyển ntn trong hệ
sinh thái
GV: Quan sát hình và mơ tả dòng năng lượng trong hệ

sinh thái ?
I. DÒNG NĂNG LƯNG
TRONG HỆ SINH THÁI .
1. Phân bố năng lượng trên
Trái Đất.
- Mặt trời cung cấp năng lượng
chủ yếu cho sự sống trên Trái
Đất.
- NL ánh sáng phụ thuộc vào thành
phần tia sáng
- SVSX chỉ sử dụng 0,2% → 0,5%
tổng lượng bức xạ để quang hợp
- 1 -
Tiết 48
Ngày Soạn: 06/4/2011
Ngày Dạy: 09/4/2011
GV: Phạm Thị Thanh Quế
HS: quan
sát hình và trả lời câu hỏi của gv
GV: khái niệm về dòng năng lượng trong hệ sinh thái ?
HS: Dòng NL là sự vân chuyển năng lượng qua các
bậc dinh dưỡng
GV: quan sát hình 45.2/sgk và cho biết đặc điểm của
dòng vận chuyển năng lượng ?
- NL của hst lấy từ đâu ? sinh vật đầu tiên nhận được
năng lượng mặt trời ?
HS: NL trong hst chủ yếu lấy từ NLASMT thơng qua
svsx
GV: Qua sơ đồ cho biết chiều truyền của dòng năng
lượng ?

HS: Dòng NL trong hst chỉ được truyền theo 1 chiều
GV: Quan sát hình 45.1/sgk, cho biết vì sao càng lên
bậc dinh dưỡng cao hơn thì NL càng giảm dần ?
HS: do có sự thất thốt năng lượng
GV: quan sát hình 43.1/sgk, thực hiện lệnh sgk
HS: thực hiện lệnh trong sgk theo u cầu của gv
GV: cho ví dụ sau
Cho biết hệ sinh thái một hồ, có sản lượng tồn phần
ở SVSX là 1113 kcal/m
2
/năm. sản lượng sinh vật tồn
phần ở SVTT bậc 1 là 131 kcal/m
2
/năm , hiệu suất sinh
thái ở SVTT bậc 2 là 12,3%.
Xác định hiệu suất sinh thái ở SVTT bậc 1 và sản
lượng sinh vật tồn phần của SVTT bậc 2.
HS:
hiệu suất sinh thái ở SVTT bậc 1:
131/1113 x 100 = 11,8%
sản lượng sinh vật tồn phần của SVTT bậc 2
131 x 12,3 / 100 = 16 kcal/m
2
/năm
GV: thơng qua ví dụ hãy cho biết hiệu xuất sinh thái là
gì ?
HS: Hiệu suất sinh thái là tỉ lệ % chuyển hố năng
lượng qua các bậc dinh dưỡng trong hệ sinh thái
2. Dòng năng lượng trong hệ sinh
thái

a. Khái niệm
Dòng NL là sự vận chuyển năng
lượng qua các bậc dinh dưỡng
b. Đặc điểm
+ NL trong hst chủ yếu lấy từ
NLASMT thơng qua svsx
+ Dòng NL trong hst chỉ được
truyền theo 1 chiều: svsx → các
bậc dinh dưỡng → mơi trường
+ Dòng năng lượng giảm dần
trong hệ sinh thái
II. HIỆU SUẤT SINH THÁI:
Khái niệm :
- Hiệu suất sinh thái là tỉ lệ %
chuyển hố năng lượng qua các bậc
dinh dưỡng trong hệ sinh thái
- 2 -
Cành, lá
rụng
Chất thải,
xương, lơng
Hơ hấp
(1)
(2)
(3)
(4)
Năng lượng trong
hệ sinh thái
Năng lượng mất đi
trong hệ sinh thái

(5)
Mặt
trời
GV: quan sát hình và cho biết tỉ lệ năng lượng tiêu
hao, năng lượng tích lũy và năng lượng truyền cho các
bậc dinh dưỡng cao hơn?
HS: quan sát hình và trả lời câu hỏi
GV: Hiệu suất sinh thái của bậc dinh dưỡng sau
thường tích luỹ được là bao nhiêu ?
HS: Hiệu suất sinh thái của bậc dinh dưỡng sau tích
luỹ được thường là 10% so với bậc trước liền kề.
- Trong hst: Phần lớn năng lượng
truyền trong hệ sinh thái bị tiêu hao
qua hơ hấp, tạo nhiệt (khoảng
70%), chất thải (khoảng 10%) và
năng lương tích luyc là 10% chỉ
có khoảng 10% năng lượng truyền
lên bậc dinh dưỡng cao hơn.
- Hiệu suất sinh thái của bậc dinh
dưỡng sau tích luỹ được thường là
10% so với bậc trước liền kề.
3. Củng cố:
- Bài tập: Một hệ sinh thái có sản lượng sinh vật toàn phần ở sinh vật tiêu thụ cấp 1
là 12.105 kcal, hiệu suất sinh thái ở sinh vật tiêu thụ cấp 1 là 7,89%
Tính sản lượng sinh vật toàn phần của sinh vật sản xuất?
- các câu hỏi và bài tập 1, 2, 3, 4 và 5 Sách giáo khoa.
- 3 -