Tiết 62 - bài 59 : Sự đều hòa và phối hợp hoạt độngcủa các tuyến nội tiết ( Hội giảng hay )

Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
DỰ GIỜ
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY
CÔ & CÁC EM HỌC SINH
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
5
4
3
2
1
§Ëu
Hµ Lan
Ri
giÊm
T.H. MOOCGAN
G. MEN§EN
§Ëu
Hµ Lan
Ri
giÊm
Quy lt ph©n li
Di trun liªn kÕt
Ph ¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c
thÕ hƯ lai
Ph ¬ng ph¸p lai ph©n tÝch

Ph ¬ng ph¸p lai ph©n tÝnh
Ph ¬ng ph¸p ph©n tÝnh c¸c
thÕ hƯ lai
Th©n cao
Th©n thÊp
H¹t vµng
H¹t xanh
Hoa ®á
Hoa tr¾ng
CỈp tÝnh tr¹ng t ¬ng ph¶n lµ hai tr¹ng
th¸i biĨu hiƯn . . . . . . . . . . nhau cđa
cïng mét . . . . . .tÝnh tr¹ng
Trình bày các chức
năng của tinh hoàn?
Tinh hoàn :
- Sản sinh tinh trùng
- Tiết hoócmôn sinh
dục nam Testosteron
Trình bày các chức
năng của buồng
trứng?
Buồng trứng :
- Sản sinh trứng
- Tiết hoócmôn sinh
dục nữ Ơstrogen .
Nguyên nhân dẫn tới những
biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì
ở nam và nữ (Trong tuổi vò
thành niên ) là gì ?
Các hoocmon testoteron

( ở nam) và ostrogen( ở
nữ) gây nên những biến
đổi ở tuổi dậy thì.
Trong những biến đổi tuổi
dậy thì ở nam và nữ đã
học, biến đổi nào là quan
trọng cần lưu ý ?
Quan trọng nhất là những
dấu hiệu chứng tỏ đã có khả
năng sinh sản(xuất tinh lần
đầu ở
nam ,hành kinh lần đầu ở nữ)
Vì sao nói tuyến sinh dục
vưà là tuyến nội tiết vưà
là tuyến ngoại tiết ?
Ngoài chức năng sản sinh tinh
trùng và trứng , tuyến sinh
dục còn thực hiện chức năng
tuyến nội tiết là tiết ra
hoocmon sinh dục .
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
ĐÁP
ÁN
Câu
Câu
H i :ỏ

H i :ỏ
Tại sao nói tuyến n là một tuyến quan trọng
chỉ đạo hầu hết các tuyến nội tiết khác?
Tuyến n là một tuyến quan trọng
nhất tiết các hcmơn kích thích
hoạt động của nhiều tuyến nội tiết
khác ( tuyến giáp, tuyến trên
thận ,tuyến sinh dục…)
TR L I Ả Ờ CÂU H I :Ỏ
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Cũng như hệ thần kinh , trong hoạt động
nội tiết cũng có cơ chế tự điều hoà để đảm
bảo lượng hoócmôn tiết ra vưà đủ nhờ các
thông tin ngược . Thiếu thông tin này sẽ
dẫn đến sự rối loạn trong hoạt động nội
tiết và cơ thể sẽ lâm vào tình trạng bệnh lý

Bài hôm nay sẽ tìm hiểu sự điều hoà và
phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết .

Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
1/ Điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết :
Trả lời các câu hỏi :
Hãy kể tên
các tuyến nội
tiết chòu ảnh
hưởng của các
hoocmon tiết ra
từ tuyến yên ?
Các tuyến :
tuyến giáp, tuyến
trên thận, tuyến
sinh dục.
Em có nhận
xét gì về vai trò
của tuyến yên
đối với hoạt
động của các
tuyến nội tiết ?
Tuyến yên tiết
hoócmôn điều khiển
sự hoạt động của
các tuyến nội tiết .
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Website : – Email:
1/ Điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết :
* Điều hòa hoạt động
của tuyến giáp :
Tuyến giáp
Tuyến giáp tiết loại
hoocmơn nào?
Trả lời: Hoocmơn tuyến
giáp là tirơxin( TH) trong
thành phần có iốt .
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Dòng máu
TSH
-
+
Vùng dưới đồi
Tế bào
đích
Tirơxin
TSH
Quan sát sơ đồ
hình 59-1 hãy giải
thích cơ chế điều
hồ hoạt động
của tuyến giáp ?
-

+
Thảo luận nhóm : 2 phút
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Dòng máu
TSH
+
+
-
-
Vùng dưới đồi
Tế bào đích
Tirơxin
TSH
Hoocmon theo dòng máu đến tb
đích.Khi Tirơxin tiết q nhiều
lượng hoocmơn này theo máu :
+Lên vùng dưới đồi, dưới tác
dụng của loại hooc mơn thừa
này vùng dưới đồi tiết ra một chất
ức chế thuỳ trước tuyến n.
+Lên thẳng thuỳ trước tuyến n
ức chế tuyến n tiết TSH.
Kết quả : Khơng có TSH tới tuyến
giáp ngừng tiết tirơxin lượng chất
này trở về trạng thái cân bằng.
Dưới tác dụng của TSH do
thuỳ trước tuyến n sinh ra

→Tuyến giáp tiết tirơxin
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Vùng dưới đồi
Tuyến n
Dòng máu
TSH
Tế bào
đích
+
+
-
-
Tirơxin
Tirơxin kìm hãm
tiết TSH
Tuyến giáp
Hãy trình bày sự điều hòa
hoạt động của tuyến giáp ?
1/ Điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết :
* Điều hòa hoạt động
của tuyến giáp :
- Tuyến n tiết hoocmon
TSH
tuyến giáp tăng
tiết hoocmon
Tiroxin

Tb
đích
- Nếu lượng hoocmon
TH tiết ra nhiều
ức chế sự tiết hoocmon
TSH của tuyến n
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Ngun nhân do thiếu iốt trong
khẩu phần ăn ,tirơxin khơng tiết
ra được ( vì khơng có iốt ) buộc
tuyến giáp phải hoạt động mạnh
để tạo tirơxin. Do hoạt động
mạnh , tuyến phình to gây bệnh
biếu cổ .
Tuyến giáp hoạt đơng mạnh tiết
nhiều tirơxin làm tăng cường q
trình trao đổi chất ,tăng tiêu dùng
ơxi nhịp tim tăng, người bệnh
ln ở trạng thái hồi hộp căng
thẳng, mất ngủ sút cân nhanh.
Mặt khác do tích nước phù nề ở
các tổ chức sau cầu mắt nên mắt
bị lồi ra
Bệnh bướu cổ
Bệnh Bazơđơ
Nếu không có sự
điều hòa giữa

tuyến yên và tuyến
giáp có thể gây ra
1 số bệnh lý .
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
1/ Điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết :
* Điều hòa hoạt động
của tuyến giáp :
* Điều hòa hoạt động
của vỏ tuyến trên
thận :
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Dòng máu
ACTH
Vỏ tuyến
trên thận
Cooctizơn
Thuỳ
trước
tuyến
n
Vùng dưới đồi
Góp phần điều
hồ đường

huyết
Cooctizơn
kìm hãm tiết
ACTH
-
-
+
+
Theo sơ đồ 59-
2 hãy giải thích
sự điều hồ và
hoạt động của
phần vỏ tuyến
trên thận
Thảo luận nhóm : 2 phút
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Dòng máu
ACTH
Vỏ tuyến
trên thận
Cooctizơn
Thuỳ
trước
tuyến
n
Vùng dưới đồi
Góp phần điều

hồ đường
huyết
Cooctizơn kìm
hãm tiết ACTH
-
-
+
+
Cơ chế điều hồ
Dưới tác dụng của hoocmơn
ACTH do thuỳ trước của
tuyến n tiết ra , vỏ tuyến
trên thận sản sinh hooc mơn
cooctizơn điều hồ Na
+
, K
+

trong máu,
Khi lượng hoocmơn trong máu nhiều
chất này theo máu :
+Về vùng dướil đồi làm vùng này tiết
chất kìm hãm thuỳ trước tuyến n
tiết ACTH
+Về thẳng thuỳ trước tuyến n kìm
hãm sự tiết ACTH của tuyến n
Kết quả : khơng có ACHT tới vỏ tuyến trên thận ngừng
tiết cooctizơn ,lượng hoocmơn này được cân bằng .
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG

CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Vùng dưới đồi
Tuyến n
Dòng máu
TSH
Tế bào
đích
+
+
-
-
Tirơxin kìm hãm
tiết TSH
Như vậy, hoạt động
của tuyến n tăng
cường hay kìm hãm
chịu sự chi phối của
yếu tố nào ?
Hoạt động của tuyến n
tăng cường hay kìm
hãm chịu sự chi phối
của các hoocmon do các
tuyến nội tiết tiết ra
Cơ chế tự điều hòa các
tuyến nội tiết nhờ các
thơng tin ngược
1/ Điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết :
* Điều hòa hoạt động của

tuyến giáp :
* Điều hòa hoạt động của vỏ
tuyến trên thận :
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Các em vừa tìm hiểu điều
hòa hoạt động của các tuyến
nội tiết .Vậy các tuyến nội
tiết này sẽ có sự phối hợp
hoạt động như thế nào ?
Chúng ta sẽ tìm hiểu qua phần tiếp
theo
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
1/ Điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết :
* Điều hòa hoạt động
của tuyến giáp :
* Điều hòa hoạt động
của vỏ tuyến trên
thận :
2/ Sự phối hợp hoạt động
của các tuyến nội tiết :
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Website : – Email:
1/ Điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết :
2/ Sự phối hợp hoạt động
của các tuyến nội tiết :
Lượng
đường trong
máu tương
đối ổn đònh
do đâu ?
Sự phối hợp hoạt
động của các tế bào
α
α


và
và
β
β


của đảo tụy
của đảo tụy
trong tuyến tụy .
trong tuyến tụy .
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:

β
α
Đường huyết giảm xuống
Mức bình thường
Đường huyết tăng lên
Mức bình thường
-
: Kích thích
+
: Kìm hảm
- -
++
Tế bào…. Tế bào….
Đảo tuỵ
Khi đường huyết
( Sau bữa ăn)
1
Khi đường huyết
( Xa bữa ăn, co thể hoạt động)
2
Insulin
Glucagơn
Glucơzơ Glucơzơ
Glucơgen
tăng
giảm
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:

Dựa vào sơ đồ hình 29-3 hãy trình bày sự phối hợp của
vỏ tuyến trên thận và tuyến tuỵ (khi đường huyết giảm)?
Trong thực tế khi
lượng đường trong máu
giảm mạnh, ngoài sự
phối hợp hoạt động của
các tế bào
α
α


và
và
β
β, còn
có nhiều tuyến nội tiết
cùng phối hợp hoạt
động  Tăng đường
huyết
Thảo
luận
nhóm:
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Glucơzơ
Máu giảm
Glucagơn
Glicơgen

Glucơzơ
Glucơzơ
Glucơzơ
Thuỳ trước
tuyến n
Glicơgen
ACTH
Axit lactic
Và Axít amin
Glucơzơ
(Mỡ)
Glixêrin
Vùng dưới đồi
Cctizơn
Tuyến
trên thận
Tuyến
tụy
Mỡ
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
1/ Điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết :
2/ Sự phối hợp hoạt
động của các tuyến nội
tiết :
Ngoài sự phối hợp hoạt
động của các tế bào

α
α


và
và
β
β


của đảo tụy trong tuyến
của đảo tụy trong tuyến
tụy .Còn có sự phối hợp
tụy .Còn có sự phối hợp
của :
của :
+ Glucagon ( Tuyến tụy)
+ Glucagon ( Tuyến tụy)
+ Cooctizon
+ Cooctizon
( Vỏ tuyến trên
( Vỏ tuyến trên
thận)
thận)
+ Adrenalin và No-
+ Adrenalin và No-
adrenalin
adrenalin
( phần tủy tuyến)
( phần tủy tuyến)





Làm tăng đường huyết
Làm tăng đường huyết
Sự phối hợp hoạt
động của các tuyến
nội tiết thể hiện
như thế nào ?
Các tuyến nội tiết
trong cơ thể có sự
phối hợp hoạt động
 đảm bảo các quá
trình sinh lý trong cơ
thể diễn ra bình
thường
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
1/ Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết :
- Tuyến yên tiết hoócmôn điều khiển sự
hoạt động của các tuyến nội tiết .
- Hoạt động của tuyến n tăng cường hay kìm
hãm chịu sự chi phối của các hoocmon do các
tuyến nội tiết tiết ra  Cơ chế tự điều hòa các
tuyến nội tiết nhờ các thơng tin ngược
2/ Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết :
Các tuyến nội tiết trong cơ thể có sự

phối hợp hoạt động  đảm bảo các quá
trình sinh lý trong cơ thể diễn ra bình
thường
Tiết 62:
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Website : – Email:
Chọn đáp án đúng :
A
B
C
D
Câu 1: Các tuyến nội tiết nào chòu ảnh hưởng
của các hoocmon tiết ra từ tuyến yên?
Tuyến nước bọt, Tuyến sữa, tuyến tụy
Tuyến giáp, Tuyến sữa, tuyến trên thận
Tuyến nước bọt, Tuyến sữa, tuyến trên thận
Tuyến sinh dục, Tuyến ruột, tuyến tụy
Tuyến giáp, Tuyến sữa, tuyến trên
thận
BÀI
TẬP
TRẮC
NGHIỆM