Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh của học sinh THCS

Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

BẢN TĨM TẮT ĐỀ TÀI
- Tên ti: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phaõn moõn veừ
tranh của học sinh THCS ".
- Người thực hiện: Võ Thị Hiền
- Đơn vị cơng tác: Trêng THCS Ninh §iỊn

1/ Lý do chọn đề tài:
- Trong q trình giảng dạy mơn mĩ thuật vẽ trang trí bản thân tơi nhận thấy học vẽ
trang trí nhằm giáo dục thaåm mỹ cho học sinh tạo điều kiện cho các em tiếp xúc làm
quen cảm thụ được vẽ đẹp của tác phÈm. Bên cạnh đó vẽ trang trí còn rèn luyện cho
học sinh kỹ năng quan sát và sự khéo léo trong sinh hoạt cũng như trong học tập.
Chính vì những lý do đó mà tơi đã chọn giải pháp nghiên cứu khoa học này.
2/ Đối tượng phương pháp nghiên cứu.
- Sách giáo khoa mĩ thuật 6,7,8,9
- Giáo viên giảng dạy mĩ thuật.
- Học sinh lớp 6,7,8,9 Trường THCS Ninh §iỊn
3/ Đề tài đưa ra giải pháp mới.
- Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu và sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ
tranh.
4/ Hiệu quả áp dụng.
- Học sinh sẽ hứng thú hơn khi học tiết mĩ thuật phân môn vẽ tranh .
- Bài vẽ của học sinh đạt hiệu quả hơn .
5/ Phạm vi áp dng.
- Lp 6,7,8,9 Trng THCS Ninh Điền
Ninh Điền, ngày 25 tháng 10 năm 2010
Ngời thực hiện:
Võ Thị Hiền

Ngửụứi thửùc hieọn :

Võ Thị Hiền

1


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

A. MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn ti:
- Mục đích của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con
ngời XHCN.
- Là giáo viên giảng dạy mĩ thuật ở cấp THCS tôi rất muốn học sinh nắm vững
kiến thức, thực hiện tốt thực hành và có đam mê với môn học. Nói tới mĩ thuật là nói
về cái đẹp, tính thẩm mĩ về nhiều lĩnh vực khác nhau. Bộ môn mĩ thuật ở các cấp tiểu
học và THCS chỉ mới nghiên cứu, tìm hiểu một góc độ hẹp về mĩ thuật. Đó là tìm hiểu
sơ lợc một số nền mĩ thuật trong và ngoµi níc, chđ u lµ thùc hµnh vÏ tranh, vÏ theo
mẫu, vẽ trang trí. Trong các bài thực hành cần nắm bắt và thực hiện nhiều yếu tố để có
bài vÏ tèt, trong ®ã cã 2 yÕu tè quan träng đó là hình và màu. để giúp học sinh thể hiện
tốt hơn trong các bài vẽ vì vậy tôi chọn đề tài " Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng
màu sắc trong phõn mụn v tranh của học sinh THCS "
II. Mục tiêu nghiên cứu:

- Đề tài nhằm đánh giá về màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn
vẽ tranh của học sinh trung học cơ sở.
III. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
1. Khách thể nghiờn cu:

- Việc tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phõn mụn v tranh của học
sinh THCS có nhiều lĩnh vực để nghiên cứu, trong đề tài này tôi chỉ tìm hiểu đó là sự
hiểu biết về màu sắc và vận dụng của học sinh trong các bài vẽ trang trí.
2. i tng nghiờn cu:
- i tượng chính tơi tìm hiểu để thực hiện đề tài này là học sinh ở các khối 6,7,8,9
Trường THCS Ninh in .
IV. Nhim v nghiờn cu:
- Việc tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phõn mụn vẽ tranh cđa häc
sinh THCS cã nhiỊu lÜnh vùc ®Ĩ nghiên cứu, trong đề tài này tôi chỉ tìm hiểu đó là sự
hiểu biết về màu sắc và vận dụng của học sinh trong các bài vẽ tranh.
V. Phng phỏp nghiờn cu:
- Để đề tài này thành công cần phải vận dụng, kết hợp nhiều phơng pháp
nghiên cứu khác nhau, nhằm bổ sung hỗ trợ cho nhau trong việc nghiên cứu tôi đà sử
dụng các phơng pháp sau:
+/ Nghieõn cửựu tài liệu giảng dạy mó thuật chương trình triển khai sách giáo
khoa mới
+/ Nghiên cứu sách giáo khoa – sách giaựo vieõn mú thuaọt 6,7,8,9.
+/ Phơng pháp hệ thống hoá.
+/ Phân tích, tổng hợp, lý thuyết.
+/ Phơng pháp khảo sát.
+/ Phơng pháp trực quan.
+/ Phơng pháp quan sát.
+/ Phơng pháp nghiên cứu s phạm.
Ngửụứi thửùc hieọn :

Voừ Thũ Hien

2

Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trửụứng THCS Ninh ẹien"

+/ Phơng pháp lấy ý kiến tham gia.
Đó là những phơng pháp chủ yếu trong đề tµi nµy.

B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
1. Mục tiêu, nhiệm vụ của mơn Mỹ thuật ở THCS:
a.Mục tiêu:
Người thực hiện :

Võ Thị Hiền

3


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trửụứng THCS Ninh ẹien"

- Với việc tìm hiểu cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh của học sinh
THCS nhằm thấy đợc tầm quan trọng của màu sắc trong nghệ thuật hội hoạ, tìm hiểu
mức độ thể hiện màu sắc trong bài vẽ của học sinh. Từ đó ngời giáo viên có phơng
pháp phù hợp để hớng dẫn, kích thích học sinh thực hiện bài vẽ đạt kết quả tốt nhất.
b. Nhim v:
- Từ mục đích trên đề tài này đà góp phần giúp ngời giáo viên hiểu biết hơn về màu
sắc, cách sử dụng màu của häc sinh trong vÏ tranh. Gióp c¸c em cã nhËn thức về màu
sắc và vận dụng trong vẽ tranh, tạo hứng thú trong học tập, ngoài ra còn giúp các em
biết cảm nhận đợc vẻ đẹp của màu sắc trong các tác phẩm mĩ thuật trong và ngoài nớc.
2. Chơng trình môn mĩ thuật ở THCS

a. Thuận lợi
*.Khái quát chơng trình:
- Chơng trình môn mĩ thuật ở trờng THCS đợc chia làm 4 phân môn:Vẽ tranh, vẽ
theo mẫu, vẽ trang trí,thờng thức mĩ thuật.Trong đó có các bài dạng lý thuyết và thực
hành.Các bài lý thuyết giới thiệu trình tự nội dung và cuối bài là câu hỏi hớng dẫn, các
bài thực hành viết dới dạng: quan sát, nhận xét, tìm và chọn nội dung đề tài,vaứ thửùc
haứnh.
Chơng trình môn mĩ thuật ở trờng THCS đợc phân bố nh sau:
Stt
1
2
3
4

Phân m«n
VÏ theo mÉu
VÏ trang trÝ
VÏ tranh
Thêng thøc mÜ thuËt

6
9
9
7
7

Lớp/Số tiết
7
8
9

9
7
7
8
8
6
6

9
5
5
4
4

*/ Phía học sinh.
Đặc điểm tâm lý
- Lứa tuổi học sinh THCS ti tõ 11-15 ®ang theo häc tõ líp 6-9, là lứa tuổi bớng bỉnh khó bảo với sự mạnh mẽ về tâm sinh lý, biểu hiện tình cảm rõ ràng, sự yêu,
sự ghét đồng thời có biểu hiện của sự e thẹn ngại ngùng, ảnh hởng đến kết quả bài vẽ
của các em. Trong quá trình làm bài các em thờng che bài vẽ của mình không để thầy
cô giáo thấy, đồng thời cảm giác mình đà lớn nên các em muốn độc lập trong bài vẽ
của mình muốn thể hiện bản lĩnh của bản thân rằng mình sẽ làm đợc, sẽ vẽ đợc nhng
khi bắt tay vào bài vẽ thì đa số các em không thể hiện đợc ý tởng của mình, vì sao?
- Sự phát triển thể chất tâm lý, trí tuệ mạnh mẽ nhng không đồng đều. Đa phần
các em còn bỡ ngỡ vụng về trong khi vẽ, điều chỉnh hình vẽ nét bút không theo suy
nghĩ của bản thân. và lứa tuổi này còn ở tuổi ăn tuổi ngủ ham thích vui chơi hoạt động,
do đó trong bài vẽ đặc biệt là các bức tranh đề tài thể hiện rõ dấu ấn của sự trẻ trung
hồn nhiên ngây thơ, ngộ nghĩnh và hết sức chân thành.
- ễ học sinh THCS đa số các em thích vẽ theo suy nghĩ, ý thích của mình hơn là
vẽ theo sự hớng dẫn của giáo viên. Nghĩ gì và vẽ nấy, đặt bút vào là vẽ không theo
trình tự khuôn khổ các bớc vẽ. chính vì vậy ngời giáo viên cần hiểu và hớng dẫn các

em dần dần, để các em nắm bắt và thấy đợc tác dụng của việc vẽ màu phù hợp với hình
vẽ trong tranh đúng đem lại cho bài vẽ của mình có một kết quả tốt.
khả năng cảm nhận trong phân môn vẽ tranh của học sinh THCS.
- Học sinh THCS có ngôn ngữ tạo hình có gì đó rất đơn giản nhng cũng rất sáng
tạo phong phú. các em thờng vẽ tranh theo nhiều nội dung đề tài khác nhau, một số em
Ngửụứi thực hiện :

Võ Thị Hiền

4


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trửụứng THCS Ninh ẹien"

cũng tìm cho mình đợc nội dung và cách thể hiện rất dí dỏm, có nhiều bố cục lạ, đẹp
mắt nhng khi sử dụng màu sắc thì lúng túng, vụng về. Về hình tợng thì đa phần các em
cha có suy nghĩ tìm tòi về dáng, hình, động tác và nhất là những đặc điểm điển hình
trong từng loại đề tài hay nội dung mà các em chọn,đà vậy các em còn gặp phải cách
sử dụng màu trong vẽ trang hầu hết các em vẽ hình dáng xong không biết nên vẽ màu
gì? vẽ màu nh thế nào? cho tranh không trùng màu . Đa số học sinh thể hiện màu . Đa số học sinh thể hiện màu
sắc trong tranh thờng rực rỡ đôi khi trở nên đối lập về màu sắc khiến cho tranh trở nên
khô cứng ngay cả tranh về đề tài thơ mộng.
- Chất liệu mà các em thể hiện chủ yếu là bút dạ là màu nớc ngoài ra còn có bút
sáp và màu bột chính vì thế mà tranh các em thờng là nhng gam màu rất sống động, tơi
vui. Vì vậy đa phần những bài vẽ của các em có sự chênh lệch về gam màu đậm nhạt
rất lớn, nhìn chung các em cha xác định màu của mảng chính và phụ để vẽ màu trong
tranh có sự hài hòa, tạo cho bức tranh không khô cứng mà trở nên huyền ảo, thơ mộng,
có hồn trong tranh.
hứng thú học tập trong phân môn vẽ tranh ở học sinh THCS

- Nhìn chung phân môn này đợc đông đảo học sinh a thÝch bëi tÝnh tù do Ýt gß
bã, nãi nh vËy nhng dï Ýt dï nhiỊu th× vÏ tranh cịng phải tiến hành theo các bớc,và bớc
vẽ
màu cũng là phần trọng tâm trong vẽ tranh đề tài đòi hỏi học sinh phải có kiến thức về
vẽ màu để áp dụng vào từng phân môn cụ thể và có cách thể hiện và sử dụng màu sắc
khác nhau, tuy nhiên ở đây chúng ta tìm hiểu lứa tuổi học sinh THCS trong phạm vi
phân môn vẽ tranh .
*/ Sự quan tâm của nhà trờng.
- Ban giám hiệu nhà trờng đà có cái nhìn đúng và quan tâm đến bộ môn mĩ thuật
rất phù hợp. Không có sự phân biệt môn chính, môn phụ, đà tạo mọi điều kiện tốt nhất
để GV và HS thực hiện có hiệu quả trong hoạt động dạy- học.
b. Khó khăn.
- Bộ môn mĩ thuật là một m«n năng khiếu nên đòi hỏi học sinh phải thực haứnh
thửụứng xuyeõn.
- Cha có phòng học riêng cho môn mĩ thuật.
- Phơng tiện, đồ dùng dạy học còn thiếu thốn.( Tranh và các mẫu vật . Đa số học sinh thĨ hiƯn mµu)
- NhiỊu häc sinh vµ phơ huynh còn nhận thức là môn phụ nên không thật nghiêm
túc trong việc học tập bộ môn.
* Bin phỏp:
- Để khắc phục hiệu quả của học mĩ thuật về cách sử dụng màu sắc trong phân môn
vẽ tranh, giáo viên phải tìm hiểu hoàn cảnh tâm sinh lý của từng học sinh để có kế
hoạch và biện pháp giảng dạy và häc tËp tèt h¬n.
II. Cơ sở thực tiễn:
1.Thực tiễn vấn ủe nghieõn cửựu:
- Học sinh cha nắm bắt đợc cách pha maứu còn chung chung, mang nặng tính
chất hình thức .
- Học sinh THCS có cách nhìn, cách cảm nhận vỊ mµu hÕt søc mờ ảo còn
chưa có độ đậm nhạt trong tranh,màu sắc trong tranh chưa làm nổi bật troùng taõm.
- Kỹ năng sử dụng màu nớc, màu bột của học sinh THCS còn kém.
- Trong khi tiến hành bài vẽ các em không theo trình tự tiến hành các bớc làm

bài , mà làm theo ngẫu hứng, thích màu gì là vÏ, Ýt chó träng tríc, sau hay chÝnh, phơ
trong bµi vÏ.

Người thực hiện :

Võ Thị Hiền

5


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

- Häc sinh THCS cha cã thói quen su tầm tài liệu phục vụ cho bài vẽ hiệu quả
hơn, và cha có thói quen quan sát nhận xét sự vật hiện tợng cho bài vẽ có chiều sâu và
hiệu quả hơn.
Từ những vấn đề cơ bản đó thì đối với phân môn vẽ tranh, phơng pháp giảng
dạy phù hợp là phơng pháp quan sát và phơng pháp liên hệ với thực tieón cuộc sống.
Ngoài ra là sự kết hợp các phơng pháp dạy học nh gợi mụỷ, vấn đáp, luyện tập ...
Vẽ tranh đề tài thì việc liên hệ tụựi thực tieón cuộc sống là một điều hết sức quan
trọng, đảm bảo cho việc tìm và lựa chọn hình tợng đợc sâu sắc hơn, nêu rõ trọng tâm
đề tài hơn.
Keỏt quaỷ khaỷo saựt ủau naờm cuỷa khối 7,8 như sau:
Khối
7
8

Tổng số HS
93
102

Giỏi
18
20

Khá
25
33

TB
50
49

Yếu
0
0

2. Đánh giá chung:
- Như vậy qua q trình tìm hiểu, tơi rút ra một số đánh giá chung về thực
trạngsử dụng màu sắc của học sinh.
- Giáo viên giảng dạy mơn Mỹ thuật đã tiến hành nghiên cứu và cho học sinh
quan sát nhiều tranh, so sánh cách sử dụng màu trong vẽ tranh để tiết học đạt hiệu
quả cao. Bên cạnh giáo viên đã tiến hành giảng dạy bằng công nghệ thông tin thu hút
học sinh tham gia và phát huy khả năng sử dụng máy tính của học sinh,học sinh thấy
được sửu dụng màu sắc phong phú. Với những u cầu của giáo viên, học sinh đã
sưu tầm nhiều tranh ảnh, tư liệu cho bài học trên cơ sơ đó giáo viên đã cho học sinh tự
giới thiêu trực quan của bài học.
- Cách sử dụng màu sắc của học sinh cịn nhiều bất cập: hiệu quả sử dụng chưa
cao.
- Nhìn chung đối với trường THCS, vấn đề sử dụng maøu trong vẽ tranh cũng như

trong vẽ trang trí ở mơn Mỹ thuật bước đầu đã đạt được hiệu quả nhưng cần quan tâm
hơn nữa hiệu quả của việc sử dụng maøu nửụực.
III. Noọi dung vaỏn ủe:
1. Màu sắc.
- Màu là một hiện tợng phong phú nhất mà con ngời nhận biết đợc liên tục hằng
ngày. Mắt con ngời nhận biết đợc vô vàn màu sắc và màu sắc đó biến đổi trong các tơng quan bất tận của chúng, dới tác ®éng cđa c¸c ngn ¸nh s¸ng kh¸c nhau. Ba u
tè con mắt ngời, vật có màu và nguồn sáng tạo điều kiện cho sự nhìn luôn thay đổi,
Ngửụứi thửùc hieọn :

Võ Thị Hiền

6


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trửụứng THCS Ninh ẹien"

nên màu là gì là điều khó nắm bắt nhất. Trong các trờng hợp loạn thị thờng loạn về
màu không phân biệt đợc màu là phổ biến hơn cả. Màu là biểu hiện phức tạp nhất
của nhận thức và cảm thụ thị giác. Nó là đối tợng của hàng loạt các ngành khoa học và
kĩ thuật khác nhau. Đối với nghệ thuật tạo hình từ xa đến nay đà có rất nhiều công
trình nghiên cứu công phu về màu nhằm tìm hiểu bản chất và hệ thống hoá nó mong
cung cấp cho ngời học một công cụ làm việc tốt. Song roừ ràng đến nay nếu giải phẫu,
viễn cận, bố cục đợc dạy nh một chơng trình có bài bản trong nhà trờng thì về màu vẫn
không thể có một chơng trình cố định nào cả. Nhiều ngời cho rằng cảm thụ, nhận biết
màu là bẩm sinh, hoạ sĩ có màu đẹp là trời cho. ở đây không nhằm thần bí hoá hiện
tợng nhận biết về màu mà muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu màu
sắc đồng thời nêu rõ cái vô cùng của màu sắc là niềm vui vô tận của con ngời. Tuy
nhiên trong sử dụng màu cuừng có nhiều khái niệm nh: Màu, độ tối sáng, độ tinh
khiết, độ no, sự hài hoà là các yếu tố đó phải đợc sử dụng nh thế nào để thoả mÃn con

mắt một cách tốt nhất, không làm nó mệt mỏi, khó chịu.
- Màu sắc là yếu tố đặc biệt tạo đợc hứng thú nhất cho học sinh. phần lớn do màu
sắc là yếu tố tác động mạnh đến thị giác của con ngời, nhất là lứa tuổi học sinh THCS
đại đa số các em thích vẽ màu, đặc biệt là ở phân môn vẽ tranh, phần vẽ hình,vẽ đờng
nét thờng chiếm thời gian rất nhiều,phần vẽ màu thời gian các em dành rất ít nên các
em làm một cách không có sự phối hợp giữa các màu sắc, các em không biết bắt đầu
vẽ màu nào trớc và sau vÏ nh thÕ nµo cho bøc tranh cã mµu hµi hòa, bắt mắt.Một số
học sinh cha biết cách pha màu ,chồng màu, kéo màu từ mảng chính, sang màu phụ
một cách hợp lý, cha làm nổi bật trọng tâm và cha thể hiện đợc độ đậm nhạt ở trong
bức tranh làm cho bức tranh đều đều màu sắc dàn trải, không tạo đợc chiều sâu của
bức tranh là "gần thì tỏ , xa thì mờ ". Nên đa phần tranh của các em mang đậm tính
chất trang trí.
- Màu sắc nổi bật ở đây là gam màu tơi vui sống động, màu sắc trẻ trung, nhng
cũng có những bài có gam màu hài hoà, nhẹ nhàng trong sáng...
2. Cách sử dụng màu sắc của học sinh trong bài vẽ tranh.
- Phân môn vẽ tranh ở THCS đợc đa vào từ lớp 6 đến lớp 9. Vì vậy nội dung cơ
bản đợc chọn lọc hết sức cơ bản. Những bài học chủ yếu nhằm nâng cao về kiến thức
vẽ tranh, phơng pháp thể hiện cũng nh thực hành ứng dụng trong đời sống và các bài
học cơ bản nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức trong bố cục tranh vẽ và phát huy
khả năng tìm tòi sáng tạo. Khả năng của học sinh sẽ đợc nâng cao dần theo từng lớp
học vì vậy việc học vẽ tranh đợc tiến hành đúng quy trình nhằm khuyến khích sự tìm
tòi, sáng tạo, độc đáo của học sinh khi làm bài.
- Vẽ tranh nhằm phát huy tính tởng tợng, sáng tạo, làm giàu cảm xúc thẩm mĩ cho
học sinh trên cơ sở cung cấp kiến thức và rèn luyện kĩ năng cơ bản về hình tợng trong
tranh vẽ, điển hình hoá bằng ngôn ngữ đặc trng của hội hoạ là hình mảng, đờng nét,
màu sắc đậm nhạt bố cục theo nguyên tắc của nghệ thuật vẽ tranh.
- Cách vẽ tranh đợc thể hiện bằng các bố cục có mảng chính, phụ trong tranh làm
nổi bật nội dung chủ để. Hình mảng, đờng nét, màu sắc thờng đợc học sinh diễn tả nội
dung ở thực tế và các hình ảnh đó đợc tởng tợng trong tranh vẽ với hình khối nét vẽ
khác nhau.Cách vẽ thờng đợc học sinh vẽ theo suy nghĩ với nội dung đề tài cho

sẵn,học sinh vẽ hình ảnh theo bố cục đà sắp xếp, màu sắc học sinh sử dụng trong vẽ
tranh là đều theo sở thích của ngời sử dụng. Chính vì vậy trong phân môn vẽ tranh, cần
hình thành và phát triển ở HS kĩ năng quan sát, t duy tạo hình, bố cục, vẽ hình, chỉnh
hình, vẽ đậm nhạt, vẽ màu, vận dụng kiến thức vào thực tế.
- Do ảnh hởng đặc điểm tâm lý, cách nhìn, kiến thức vì vậy trong quá trình học
phân môn vẽ tranh cách sử dụng màu của các em mang tính tuỳ tiện, tự phát cha chú ý
đến độ đậm nhạt trong tranh vẽ, hầu hết các em sử dụng màu còn hạn chế, cha có sự
phối hợp giữa các màu.
*/ Sù hµi hoµ cđa mµu.
Người thực hiện :

Võ Thị Hiền

7


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

- Sù hµi hoµ cđa mµu là khái niệm khó định nghĩa nhất. Phải nói rằng Sự hài hoà
trên sự cân bằng. Mà sự cân bằng thì dựa trên sự gần nhau, giống nhau hoặc đối vẽ
màu phải rõ đặc điểm của đối tợng không vẽ chung chung. Vẽ màu thì không vẽ hình
quá chi tiết cụ thể sẽ rất khó để thể hiện, màu có thể vẽ nh thực hoặc theo cảm hứng,
song cần chú ý. Tơng quan giữa các màu, không vẽ độc lập từng màu, chú ý đến độ
đậm nhạt của các màu gam màu để thể hiện đợc tính chất bài vẽ.
Giáo viên khi dạy cần quan tâm đến
- Sự cân bằng về sắc độ của các màu trong vẽ tranh.

*/ Nóng và lạnh.
- Nóng và lạnh là cảm giác rất roừ rệt đối với màu, màu đỏ (nóng) gắn với hơi ấm,

nóng. Màu xanh (lạnh) mát mẻ làm dịu mắt ngời.
Giáo viên khi dạy cần quan tâm đến:
- Trên vòng tròn màu ta có hai khu vực màu nóng lạnh roừ rệt: Màu cam-vàngđỏ là nóng; lục-tím-lam là lạnh. Trong tranh sơn mài với màu truyền thống chỉ có đỏ
vàng nâu và đen trắng. Bên cạnh đỏ, thì vàng là lạnh và bên cạnh nâu thì vàng
trở nên nhẹ nhàng mỏng manh và ấm. Trong các gam đỏ nh vậy, các màu đỏ này nóng
hơn màu đỏ kia.Trong các gam lam (lơ) tím có màu lam (lơ) này lạnh hơn màu lam
(lơ) kia.

*/ Xa và gần.
- Xa và gần cũng là một cảm giác của con mắt trớc màu sắc.
Giáo viên khi dạy cần quan tâm đến:
- Trong trờng hợp nhìn của ta có 3 màu cơ bản đỏ vàng lam cho cảm giác
xa và gần rất rõ. Đỏ là gần nhất, vàng đứng ở giữa, và lam nằm ngoài cùng gợi cảm
Ngửụứi thửùc hieọn :

Võ Thị Hiền

8


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trửụứng THCS Ninh ẹien"

giác Xa và gần. Khi ta đảo ngợc quan hệ của 3 miếng hình chữ nhật có 3 màu: đỏ
vàng lam Thành thứ tự: lam vàng đỏ ta sẽ thấy cảm giác lùi ra xa. Trong cặp
đen trắng ta cũng thấy rõ quan hệ xa gần: đen gần trắng xa . Do vậy các màu
sẫm tạo cảm giác gần, các màu nhạt tạo cảm giác xa. Tím gần hơn lam, đỏ gần hơn da
cam và vàng. ở quan hệ xa và gần nêu trên ta thấy rõ giá trị tạo không gian của màu
sắc. Các màu này cho một không gian phức tạp hơn trong quan hệ với một nền màu
nào đó cho trớc. Trên một nền màu ghi, các vòng tròn đỏ vàng lam cho cảm giác

gần lại, lùi xa theo nhiều độ khác nhau.
Trên một nền màu đen các màu lam sẫm,tím nh chìm vào nền còn các màu đỏ và vàng
lại nổi bật ra ngoài, nhiều khi vừa chói loá vừa xa vời đó là nhờ hiệu quả không gian
của màu sắc.

*/ Cảm giác nặng nhẹ.
- Cảm giác xa gần, nóng lạnh thờng gắn với cảm giác nặng - nhẹ.
Giáo viên khi dạy cần quan tâm đến:
- Các màu nóng nặng hơn, các màu gần nặng hơn đó là nét khái quát. Tuy nhiên
yếu tố sẫm nhạt cũng quyết định cảm giác nặng nhẹ . Tím nặng hơn lam, đỏ nặng
hơn vàng, nâu nặng hơn lụcĐenĐen nặng trắng nhẹ là cảm giác rất rõ rệt. Màu nặng đặt
trên gây cảm giác đè nặng xuống, Màu nhẹ đặt dới gây cảm giác nâng đỡ.

3. Kĩ năng vẽ màu.
- Kĩ năng vẽ màu cần đợc hình thành và phát triển giúp hoùc sinh có cảm nhận
thẩm mĩ tốt , thể hiện đợc cảm xúc, cách diễn tả và ý tởng sáng tạo rõ nét hơn. Vẽ màu
tốt sẽ kích thích trí tởng tợng, sáng tạo , khả năng ứng biến trong tạo hình, diễn tả đối
tợng một cách chủ động, không gò bó, hoàn toàn theo ý thích chủ quan và cảm xúc
của hoùc sinh . Vẽ màu thì không vẽ hình quá chi tiết cụ thể sẽ rất khó để thể hiện,
màu có thể vẽ nh thực hoặc theo cảm hứng, song cần chú ý. Tơng quan giữa các màu,
không vẽ độc lập từng màu, chú ý đến độ đậm nhạt của các màu, gam màu để thể hiện
đợc tính chất bài vẽ.
- Kỹ năng sử dụng màu nớc, màu bột của học sinh THCS còn kém.
Giáo viên khi dạy cần quan tâm đến:
Ngửụứi thửùc hieọn :

Võ Thị Hiền

9

Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

- Híng cho học sinh kh¶ năng biết phân bố màu sắc giữa các mảng trọng tâm và
mảng phụ trợ. Làm rõ đậm nhạt, đẹp màu sắc mảng chính . Các màu đậm nhạt, nóng
lạnh cần chuyển hoá nhịp nhàng tạo sự cân bằng sinh động, chặt chẽ cho bố cục.
4. Kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tế.
- Đây là kĩ năng rất cần thiết, bởi đó cũng chính là mục tiêu của môn mĩ thuật ở tr ờng THCS. , vẽ màu phải rõ đặc điểm của đối tợng không vẽ chung chung. Vẽ màu thì
không vẽ hình quá chi tiết cụ thể sẽ rất khó để thể hiện, màu có thể vẽ nh thực hoặc
theo cảm hứng, song cần chú ý. Tơng quan giữa các màu, không vẽ độc lập từng màu,
chú ý đến độ đậm nhạt của các màu gam màu để thể hiện đợc tính chất bài vẽ.
- Giáo viên khi dạy cần quan tâm đến:
Phát triển kĩ năng vận dơng kiÕn thøc vÏ mµu vµo bµi vÏ tranh. KÜ năng này phát
triển sẽ giúp HS luôn tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập và vận dụng để làm
đẹp những vật dụng trong cuộc sống, sinh hoạt thờng ngày của các em, góp phần nâng
cao năng lực thẩm mĩ, biết yêu cái đẹp và giáo dục nhân cách, nếp sống văn minh ở
mọi lúc, mọi nơi.
Kết quả sau khi áp dụng của hai khối nh sau:
Khối
sĩ số
G
Khá
TB
7
93
28
48
17
8

102
27
58
27

Yếu
0
0

IV. Những vấn đề cơ bản đợc rút ra và đề xuất khắc phục.
1. Những vấn đề cơ bản đợc rút ra.
- Qua công tác giảng dạy và qua tìm hiểu nội dung, chơng trình, kết quả học tập
của học sinh học môn mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng. Tôi nhận
thấy ngời giáo viên đóng vai trò dẫn dắt, truyền đạt kiến thức để HS nắm đợc kiÕn thøc
vËn dơng vµo bµi vÏ vµ trong cc sèng sinh hoạt hằng ngày. Chính vì vậy ngời giáo
viên phải luôn luôn trau dồi kiến thức, kĩ năng s phạm, có phơng pháp giảng dạy phù
hợp, linh động với nội dung, tâm lí lứa tuổi, trình độ để học sinh dễ dàng nắm bắt đ ợc
kiến thức và vận dụng một cách linh động, sáng tạo vào bài thực hành. Cần phải cởi
mở, khen chê kịp thời. Có kế hoạch và chỉ đạo việc học sát đối tợng. Khi giảng dạy
cần sử dụng ĐDDH phù hợp mang tính khoa học. Thờng xuyên theo dõi, hớng dẫn
uốn nắn kịp thời những sai sót trong bài vẽ của HS. Phải nêu đợc tầm quan trọng của
môn học nhằm nhắc nhở HS không có môn học chính, phụ. Luôn tạo đợc bầu không
khí thoải mái nhẹ nhàng vui vẻ trong từng tiết dạy theo đặc điểm riêng của từng phân
môn. Điều quan trọng là ngời giáo viên phải có trách nhiệm, lơng tâm nghề nghiệp,
tình thơng đối với HS.
2. Những vấn đề cần đề xuất.
Tuy nhiên dạy mĩ thuật ở THCS còn nhiều vấn đề phải quan tâm, bởi từ lâu chúng
ta ít chó ý, thiÕu sù chn bÞ vỊ trang thiÕt bÞ và cơ sở vật chất để phục vụ cho môn học
này.
Để hoạt động dạy học bộ môn mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng

có chất lợng và hiệu quả thuận lợi, bản thân tôi là một giáo viên dạy bộ môn mĩ thuật
cần kiến nghị và đề xuất một số vấn đề sau:
- Phải có phòng học mĩ thuật riêng ,rộng, đầy đủ ánh sáng.
- Phơng tiện (bàn, ghế, giá vẽ, mẫu vẽ, giấy màu, máy chiếu hình, tranh, tợng,
các tài liệu tham khảo) theo đặc thù của bộ môn. Nh vậy sẽ nâng cao đợc chất lợng
dạy và học của bộ môn mĩ thuật, đồng thời phát triển tối đa đợc tính sáng tạo của HS
trong môn học và đạt kết quả cao trong học tËp.
Người thực hiện :

Võ Thị Hiền

10


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trửụứng THCS Ninh ẹien"

C. KT LUN
- Để trở thành ngời giáo viên tốt dới mái trờng xà hội chủ nghĩa, trớc hết mỗi
chúng ta phải không ngừng trau dồi kiến thức, tìm tòi học hỏi, đồng thời bổ sung tinh
thần yêu nghề mến trẻ thể hiện sự nhiệt huyết của bản thân với ngành nghề mình đÃ
chọn. Mỹ thuật loại hình nghệ thuật tạo ra cái đẹp, vì vậy dạy mỹ thuật nói chung và
phân môn vẽ tranh nói riêng cần phải làm cho học sinh phấn khởi mong muốn vẽ đẹp,
thể hiện cảm xúc của mình qua bài vẽ.
- Phân môn vẽ tranh hoạt động thực hành là chủ yếu vì vậy cần luyện tập nhiều
bài. Trong khi dạy học sinh làm bài , giáo viên cần bao quát lớp để theo dõi giúp đỡ,
gợi ý , điều chỉnh, bổ sung những gì cần thiết.
- Qua quá trình công tác, trực tiếp đứng lớp tham gia giảng dạy, bản thân cũng
đà rút ra đợc một số kinh nghiệm bổ sung vào vốn kiến thức hiện có, để ngày càng
hoàn thiện bản thân hơn trong công việc mà mình đà lựa chọn. Rằng trớc hết mỗi giáo

viên đứng lớp không chỉ truyền đạt kiến thức đầy đủ cho học sinh mà phải gần gũi với
học sinh , nắm bắt đợc tâm t tình cảm của học sinh, biết đợc từng đối tợng học sinh để
có cách xử lý phù hợp với từng trờng hợp xảy ra. luôn trăn trở với công tác giảng dạy
của mình làm thế nào để tiết dạy có hiệu quả nhất, vì sao các em thể hiện bài vẽ nh thế
này,mà không nh thế kia? do đâu? ,cần bổ sung và sửa chửa những vần đề gì ? ...
Chính điều đó làm tôi thầm nghĩ , ngay từ bây giờ mình phải cố gắng rèn luyện tất cả
các mặt nhiều hơn nữa để xứng đáng là ngời giáo viên dạy giỏi, trau dồi những kiến
thức, học hỏi bạn bè, và rút kinh nghiệm tạo cho mình một phong thái khi đứng lớp,
Ngửụứi thửùc hieọn :

Voừ Thị Hiền

11


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trửụứng THCS Ninh ẹien"

tạo điều kiện đầy đủ để có thể đáp ứng yêu cầu của công tác giảng dạy, xứng đáng là
ngời giáo viên của thời đại mới.
- Đề tài Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc của HS trong phân môn
vẽ tranh đợc rút ra trong quá trình giảng dạy bộ môn mĩ thuật nói chung và phân
môn vẽ tranh nói riêng của các lớp 6,7,8,9 khối THCS và những tài liệu có liên quan.
Qua việc nghiên cứu đà giúp tôi hiểu hơn về tầm quan trọng của màu sắc. Hiểu hơn về
những hiểu biÕt cđa HS vỊ nh÷ng lÜnh vùc cđa mÜ tht, cách sử dụng màu sắc của HS
trong bài vẽ tranh. Từ đó phải luôn luôn nỗ lực hơn trong công tác giảng dạy, tự bồi d ỡng chuyên môn nghiệp vụ, hỗ trợ học sinh trong học tập để đạt kết quả cao.
- Tuy nhiên đề tài này không tránh khỏi những sai sót, tôi mong sự góp ý chân
thành nhằm nâng cao hiệu quả của đề tài.
Ninh Điền, ngày 25 tháng 10 năm 2010
Ngời thực hiện

Voừ Thũ Hien

Tài liệu tham khảo

1.
2.
3.
4.

Màu sắc và phơng pháp vẽ màu NXB văn hoá thông tin.
Mĩ thuật SGK và sách giáo viên các lớp 6,7,8,9 - NXB giáo dục.
Tâm lí lứa tuổi giáo trình đào tạo giáo viên THCS NXB giáo dục.
Phơng pháp giảng dạy mĩ thuật-giáo trình đào tạo giáo viên THCS ,NXB
giáo dục.
5. Các bài vẽ tranh của HS Trờng THCS Ninh Điền.
6. Các bài vẽ tranh cđa c¸c häa sÜ – NXB gi¸o dơc

Người thực hiện :

Võ Thị Hiền

12


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

MỤC LỤC
Trang
A.

MỞ ĐẦU ................................................................................................2
I. Lý do chọn đề tài........................................................................................2
II.Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................2
III. Khách thể đối tợng nghiên cứu ............................................................2
IV. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................2
V. Phơng pháp nghiªn cøu.............2

B.

NỘI DUNG..................................................................................................4
I. Cơ sở lý luận............................................................................................4
II.Cơ sở thực tiễn..........................................................................................6
III.Nội dung vaỏn ủe.....................................................................................7
IV. Những vấn đề cơ bản đợc rút ra và đề xuất khắc phục..........................11

C. KT LUN...................................................................................................13

Ngửụứi thửùc hieọn :

Võ Thị Hiền

13


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

PHIẾU ĐIỂM
Tiêu chuẩn

Nhận xét

Điểm

Tiêu chuẩn 1
( Tối đa 25 đ)

Tiêu chuẩn 2
(Tối đa 50 đ)

Tiêu chuẩn 3
(Tối đa 25 đ)

Tổng cộng: ………………… điểm
Xếp loại: …………………….
Ninh Điền, ngày25 tháng 10 năm 2010
Họ và tên giám khảo 1:……………………………………… Chữ ký: ………………….
Họ và tên giám khảo 2:……………………………………… Chữ ký: ………………….
Người thực hiện :

Võ Thị Hiền

14


Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

Họ và tên giám khảo 3:……………………………………… Chữ ký: ………………….

Ý KIẾN NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC:
1/ Cấp đơn vị (Trường):
Nhận xét..........................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Xếp loại...........................................................................................................................
Chủ tịch Hội đồng khoa học

2/ Cấp cơ sở (Phòng giáo dục):
Nhận xét..........................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Xếp loại...........................................................................................................................
Chủ tịch Hội đồng khoa học

3/ Cấp ngành ( Sở GD – ĐT )
Nhận xét..........................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Xếp loại...........................................................................................................................
Chủ tịch Hội đồng khoa học

Người thực hiện :

Võ Thị Hiền

15

Tên đề tài: "Tìm hiểu màu sắc và cách sử dụng màu sắc trong phân môn vẽ tranh
của học sinh THCS trường THCS Ninh Điền"

Người thực hiện :

Võ Thị Hiền

16