Giáo án bài giảng “Máy điện xoay chiều ba pha và máy biến áp ba pha”

Bài 25: MÁY XOAY CHIỀU BA PHA - MÁY BIẾN ÁP BA PHA
I. Mục tiêu
Qua bài học này, học sinh biết được:
 Thế nào là máy điện xoay chiều ba pha, cách phân loại máy điện xoay chiều ba pha.
 Công dụng, cách nối dây, nguyên lí làm việc của máy biến áp ba pha.
II. Chuẩn bị.
1. Giáo viên:
 Nghiên cứu tài liệu liên quan đến nội dung bài giảng.
 Sơ đồ đấu dây máy biến áp.
 Tranh ảnh mô tả máy biến áp.
2. Học sinh:
 Ôn bài cũ.
 Chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp.
III. Tiến trình bài giảng
1. Ổn định lớp: 2 phút
2. Giảng bài mới: 35 phút
Thời
gian
Nội dung Hoạt động GV Hoạt động HS
2 phút I. Máy điện xoay
chiều ba pha
1. Khái niệm.
- Máy điện ba pha
là máy điện làm
việc với dòng điện
xoay chiều ba pha,
dựa trên nguyên lí
CƯĐT và lực điện
từ.
Chúng ta đã được học
mạch điện xoay chiều

ba pha. Thế nào là
mạch điện xoay chiều
ba pha?
Gv gợi ý:
- Máy điện là máy dùng
điện là nguồn hay tạo ra
năng lượng điện.
Thế nào là máy điện ba
pha?
- Là mạch điện
có nguồn ba
pha, đường dây
ba pha và các
tải ba pha.
- HS theo dõi
SGK và gợi ý
GV để trả lời
câu hỏi.
4 phút
1. Phân loại và
công dụng.
Gồm 2 loại:
+ Máy điện tĩnh:
biến đổi các thống
số (điện áp, dòng
điện) của hệ thống
điện
+ Máy điện quay:
 Máy phát điện:
làm nguồn cấp

điện cho tải.
 Động cơ điện:
làm nguồn động
lực cho các máy
và thiết bị.
- Gv mở rộng:
Máy điện có nhiệm vụ:
- Chuyển đổi năng
lượng, cơ năng thành
điện năng và ngược
lại.
- chuyển giao, biến đổi
năng lượng điện, ví dụ
từ điện một chiều sang
điện xoay chiều, hay
điện cao thế sang hạ
thế và ngược lại.
Máy điện có nhiệm vụ
trên có tên gọi là gì?
- GV giới thiệu, có hai
loại máy điện: tĩnh và
quay.
Em hãy phân loại máy
điện dựa trên tên gọi
của chúng vào 2 nhóm
đã nêu. Em có nhận xét
gì về máy điện tĩnh và
- Máy chuyển
cơ năng thành
điện năng là

máy phát điện.
- Máy chuyển
điện năng thành
cơ năng là động
cơ điện.
- Máy chuyển
từ điện một
chiều sang xoay
chiều và ngược
lại, gọi là máy
biến dòng.
-Máy chuyển từ
điện cao thế
sang hạ thế và
ngược lại gọi là
máy biến áp.
- Máy điện tĩnh:
 Máy biến
áp.
 Máy biến
dòng.

- Máy điện
quay:
 Máy phát
điện.
 Động cơ
điện.
2 phút
II. Máy biến áp

ba pha
1. Khái niệm và
công dụng:
-Là máy điện tĩnh,
dùng để biến đổi
điện áp của hệ
thống nguồn điện
xoay chiều ba pha
nhưng vẫn giữ
nguyên tần số.
- Sử dụng trong hệ
thống truyền tải và
phân phối điện
năng, điện dân dụng
và công nghiệp,
trong các phòng thí
nghiệm.
quay?
Em hãy kể tên các thiết
bị sử dụng động cơ
điện?
- Gv nhận xét và tổng
kết.
- Dựa vào công dụng của
máy điện, em hãy cho
biết máy biến áp ba pha
có những công dụng gì?
- Từ đó, rút ra khái niệm
máy biến áp ba pha.
- Liên hệ thực tế, em hãy

cho biết những ứng dụng
của máy biến áp?
- Các động cơ
điện thường
gặp dùng trong
gia đình như
quạt điện, tủ
lạnh, máy giặt,
máy bơm nước,
máy hút bụi
- HS theo dõi
SGK trả lời.
- Có máy tăng
áp và máy giảm
áp.
5 phút
7 phút
1. Cấu tạo: gồm 2
phần
- Lõi thép:
Có ba trụ từ đặt dây
quấn, và gông từ để
khép kín mạch.
 Lõi thép được
làm bằng các lá
thép kĩ thuật
dày 0,35-
0,5mm, phủ sơn
và ghép lại.
 Dây quấn: là

dây đồng phủ
sơn cách điện
và quấn quanh
trụ từ của lõi
thép.
Mỗi máy biến áp có
3 dây quấn sơ cấp
và ba dây quấn thứ
cấp.
2. Sơ đồ đấu dây
máy biến áp ba
pha.
- Nối sao – sao có
trung tính.
- Nối sao – tam
giác.
- Nối tam giác sao.
- GV cho HS quan sát
tranh ảnh liên quan đến
nội dung cần tìm hiểu.
- Quan sát hình, em hãy
nêu cấu tạo của máy biến
áp.
- Tại sao các lá thép kĩ
thuật được phủ sơn?
=> GV giới thiệu lại cấu
tạo máy biến áp ba pha.
Bài 23, chúng ta đã được
học cách nối nguồn và
tải. Gọi 3 học sinh lên vẽ

sơ đồ mạch điện ba pha.
Một học sinh trả lời câu
hỏi: Ưu điểm của mạch
điện ba pha 4 dây?
Thảo luận nhóm:
Theo em, có bao nhiêu
cách đấu dây máy biến
áp?
- HS trình bày
cấu tạo MBA.
- Các lá thép kĩ
thuật được phủ
sơn để:
 Chống rỉ.
 Cách điện.
- Hs lên vẽ sơ
đồ và trả lời câu
hỏi.
15
phút
3. Nguyên lí làm
việc
-Dựa trên nguyên lí
CƯĐT.
- Dòng điện được
tạo ra trong cuộn
dây sơ cấp khi nối
với hiệu điện thế sơ
cấp, và 1 từ trường
biến thiên trong lõi

sắt. Từ trường biến
thiên này tạo ra
trong mạch điện thứ
cấp 1 hiệu điện thế
thứ cấp. Như vậy
hiệu điện thế sơ cấp
có thể thay đổi
được hiệu điện thế
thứ cấp thông qua
từ trường. Sự biến
đổi này có thể được
điều chỉnh qua số
vòng quấn trên lõi
sắt.
- Tại sao các máy biến áp
cung cấp điện cho các hộ
tiêu thụ, dây thứ cấp
thường nối hình sao có
dây trung tính?
- Gv nêu nguyên lí làm
việc.
- Dựa vào kiến thức đã
học, em hãy cho biết
biểu thức tính hệ số biến
áp của máy biến áp một
pha.
- Gv hướng dẫn cách tính
hệ số biến áp ở từng sơ
đồ:
 Sao – sao trung tính.

 Sao – tam giác.
 Tam giác sao.
- Gv nhận xét và tổng kết
- Ví dụ:
Một máy biến áp ba pha,
mỗi pha dây quấn sơ cấp
-Vì tải của mỗi
hộ tiêu thụ khác
nhau.
- Đồ dùng điện
của hộ tiêu thụ
có Uđm = Up.
- HS trả lời.
- Hệ số biến áp
của máy biến
áp một pha:
K= U
1
/U
2
=n
1
/n
2
3. Củng cố.
 Phân loại và nêu công dụng máy điện ba pha.
 Nêu cấu tạo máy biến áp.
 Vẽ sơ đồ đấu dây máy biến áp, tính hệ số biến áp ở mỗi sơ đồ.
Bài tập:
Một máy biến áp ba pha , mỗi pha dây quấn sơ cấp có 11000 vòng và dây quấn thứ cấp

có 200 vòng. Dây quấn của máy biến áp được nối theo kiểu ∆ /Yo , và được cấp điện bởi
nguồn ba pha có Ud=22kv.
Hãy:
a, Vẽ sơ đồ đấu dây?
b, Tính hệ số biến áp pha và dây?
c, Tính điện áp pha và điện áp dây của cuộn thứ cấp?
4. Dặn dò: 5 phút
Học bài cũ.
Xem trước bài 26.
5. Rút kinh nghiệm.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
- Do cách đấu dây,
nên máy biến áp có
hệ số biến áp dây
( Kd) và hệ số biến
áp pha(K
p
).

p
=U
p1
/U
p2
=N
1
/N
2


d
= U
d1
/U
d2
có 11000 vòng và dây
quấn thứ cấp có 200
vòng. Dây quấn của máy
biến áp được nối theo
kiểu Y/∆, và được cấp
điện bởi nguồn ba pha có
Ud=22kv.
Hãy:
a, Vẽ sơ đồ đấu dây?
b, Tính hệ số biến áp pha
và dây?
c, Tính điện áp pha và
điện áp dây của cuộn thứ
cấp?
- HS áp dụng
giải toán.