Đề khảo sát học sinh giỏi lớp 9 môn Lịch sử năm 2014 - 2015 trường THCS Chiềng Chung, Sơn La

UBND HUYỆN MAI SƠN
KHẢO SÁT ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI
TRƯỜNG THCS CHIỀNG CHUNG Năm học 2014 - 2015

Môn:
Lịch sử
Thời gian: 120 phút
(Không kể thời gian giao đề)


A- PHẦN ĐỀ CHUNG
Câu 1 (2,5 điểm): Tóm tắt quá trình thực dân Pháp xâm lược nước ta từ năm 1858 đến
năm 1884? Nguyên nhân làm cho nước ta bị mất vào tay thực dân Pháp ?
Câu 2 (2 điểm): Trình bày những nét chính về phong trào Đông du (1905-1909) ? Ý nghĩa
phong trào Đông du ?
Câu 3 (2 điểm): Kể tên các nhà cải cách ở Việt Nam cuối thế kỷ XIX. Nêu những nội dung
chính trong các đề nghị cải cách? Vì sao các đề nghị cải cách không thực hiện được?
B- PHẦN ĐỀ RIÊNG CHO TỪNG BẢNG
I- BẢNG A
Câu 4 ( 3,5 điểm): Lập bảng so sánh hai xu hướng cứu nước bạo động của Phan Bội Châu
và cải cách của Phan Châu Trinh về các mặt: chủ trương, biện pháp, khả năng thực hiện, ảnh
hưởng, kết quả, hạn chế và tác dụng ? Tại sao các phong trào yêu nước đầu thế kỉ XX đều thất bại ?
II- BẢNG B
Câu 4 ( 3,5 điểm): ): Em hãy lập bảng so sánh những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong
trào Cần Vương về các mặt: thời gian, địa bàn, chiến thuật, đặc điểm nổi bật? Theo em khởi
nghĩa nào tiêu biểu nhất? Vì sao?
Hết
* Lưu ý:
- Học sinh tự giác làm bài, tuyệt đối không được sử dụng bất kỳ tài liệu nào.
- Đọc kỹ đề và yêu cầu của câu hỏi. Lập dàn ý, xác định những ý chính và trình tự của các
ý. Đảm bảo bố cục mỗi câu đầu có mở bài, thân bài và kết luận. Phân bố thời gian cho hợp lý.

- Đảm bảo về hình thức và cách trình bày của một bài thi.
















ĐỀ CHÍNH THỨC
UBND HUYỆN MAI SƠN
HƯỚNG DẪN CHẤM KHẢO SÁT
TRƯỜNG THCS CHIỀNG CHUNG
Môn:
Lịch sử
Năm học 2014 - 2015

HƯỚNG DẪN CHẤM
KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐỘI TUYỂN LỊCH SỬ THÁNG 10-2014
(Hướng dẫn chấm gồm 5 trang)
Câu 1: Tóm tắt quá trình thực dân Pháp xâm lược nước ta từ năm 1858 đến năm 1884?
Nguyên nhân làm cho nước ta bị mất vào tay thực dân Pháp? (2.0 điểm)

- 31/8/1858, 3000 quân Pháp và Tây Ban Nha dàn trận trước cửa biển Đà Nẵng.
- 1/9/1858: Pháp nổ súng xâm lược nước ta, sau 5 tháng xâm lược chúng chiếm được bán
đảo Sơn Trà (Đà Nẵng).
- Thất bại ở kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” – Pháp thay đổi kế hoạch:
2/1859, Chúng tập trung đánh Gia Định, quân triều đình chống cự yếu ớt rồi tan rã.
- 1861, Pháp đánh rộng ra các tỉnh miền Đông Nam Kì, chiếm: Định Tường, Biên Hoà và
Vĩnh Long.
- 5/6/1862 triều đình kí hiệp ước Nhâm Tuất nhượng cho Pháp nhiều quyền lợi, cắt một
phần lãnh thổ cho Pháp (3 tỉnh miền Đông Nam Kì: Gia Định, Định Tường, Biên Hoà + đảo Côn
Lôn).
- 1867, Pháp chiếm nốt 3 tỉnh miền Tây Nam Kì (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên). Sau đó
xúc tiến công cuộc đánh chiếm ra Bắc Kì.
- 1873, Pháp đánh ra Bắc Kì lần I.
- 1874, Triều đình Huế kí hiệp ước Giáp Tuất (chính thức thừa nhận 6 tỉnh Nam Kì thuộc
Pháp) -> Làm mất một phần lãnh thổ quan trọng của Việt Nam.
- 1882, Pháp đánh ra Bắc Kì lần II: Chiếm được Bắc Kì.
- 1883, Nhân lúc triều đình Nguyễn lục đục, chia rẽ, vua Tự Đức chết… Pháp kéo quân
vào cửa biển Thuận An uy hiếp, buộc triều đình ký hiệp ước Hác-măng (25/8/1883) -> thừa nhận
quyền bảo hộ của Pháp ở Trung Kì.
- 1884, Pháp tiếp tục ép triều đình Huế phải ký hiệp ước Pa-tơ-nốt (6/6/1884) - Đặt cơ sở
lâu dài cho quyền đô hộ của Pháp ở Việt Nam.
* Nhận xét: Sau gần 30 năm, thực dân Pháp với những thủ đoạn, hành động trắng trợn đã
từng bước đặt ách thống trị trên đất nước ta. Hiệp ước Pa-tơ-nốt đã chấm dứt sự tồn tại của triều
đình phong kiến nhà Nguyễn. “Với tư cách là quốc gia độc lập, thay vào đó là chế độ thuộc địa
nửa phong kiến” -> kéo dài cho đến tháng 8.1945.

Câu 2: Trình bày những nét chính về phong trào Đông du (1905-1909)? Ý nghĩa phong
trào Đông du? (2.0 điểm)
Năm 1904, Duy tân hội được thành lập do Phan Bội Châu đứng đầu. Hội chủ trương dùng
bạo động đánh Pháp, khôi phục độc lập.

Năm 1905, Phan Bội Châu sanh Nhật với mục đích cầu viện, rồi từ cầu viện chuyển sang
cầu học.
Năm 1905-1908, Hội phát động phong trào Đông du, đưa được khoảng 200 Việt Nam
sanh Nhật học tập nhằm đào tạo nhân tài để xây dựng lực lượng chống Pháp.
Tháng 9/1908, thực dân Pháp câu kết với chính phủ Nhật Bản, trục xuất những người Việt
Nam khỏi đất Nhật.
Tháng 3/1909, phong trào Đông du tan rã. Hội Duy tân cũng ngừng hoạt động.
* Ý nghĩa: cách mạng Việt nam bắt đầu hứng ra thế giới, gắn vấn đề dân tộc với vấn đề
thời đại.
Câu 3: Kể tên các nhà cải cách ở Việt Nam cuối thế kỷ XIX. Nêu những nội dung
chính trong các đề nghị cải cách? Vì sao các đề nghị cải cách không thực hiện được?
Trước tình trạng đất nước ngày càng nguy khốn, xuất phát từ lòng yêu nước thương dân,
muốn cho nước nhà giàu mạnh có thể đương đầu với kẻ thù, một số quan lại sĩ phu đã mạnh dạn
đưa ra những đề nghị cải cách đổi mới trên các lĩnh vực: Nội trị, ngoại giao, kinh tế, văn hoá của
nhà nước.
+ Năm 1868, Trần Đình Túc và Nguyễn Huy Tế xin mở cửa biển Trà Lí (Nam Định).
Đinh Văn Điền xin đẩy mạnh khai hoang, buôn bán, quốc phòng.
+ Năm 1872, Viên Thương Bạc xin mở 3 cửa biển để thông thương với bên ngoài.
+ Từ 1863-1871, Nguyễn Trường Tộ đã gửi 30 bản điều trần đề cập đến nhiều vấn đề:
Kinh tế, chính trị, pháp luật, tôn giáo.
+ Năm 1877 và 1882, Nguyễn Lộ Trạch dâng 2 bản “Thời vụ sách” đề nghị chấn hưng
dân khí, khai thông dân trí
- Nhưng tất cả các đề nghị cải cách trên không thực hiện được vì do các nguyên nhân sau:
+ Các đề nghị cải cách trên mang tính lẻ tẻ, rời rạc, chưa xuất phát từ những cơ sở bên
trong, chưa giải quyết được mâu thuẫn của thời đại: mâu thuẫn giữa nhân dân ta với thực dân
Pháp, giữa nông dân với địa chủ phong kiến.
+ Triều đình Huế bảo thủ không thích ứng với hoàn cảnh nên đã từ chối mọi cải cách kể
cả những cải cách có khả năng thực hiện được.

Câu 4 (Bảng A) Lập bảng so sánh hai xu hướng cứu nước bạo động của Phan Bội Châu

và cải cách của Phan Châu Trinh về các mặt: chủ trương, biện pháp, khả năng thực hiện, ảnh
hưởng, kết quả, hạn chế và tác dụng? Tại sao các phong trào yêu nước đầu thế kỉ XX đều thất
bại?

Nội dung Phan Bội Châu Phan Châu Trinh


Chủ
trương
Đánh Pháp, giành độc lập dân
tộc, xây dựng xã hội tiến bộ về
kinh tế, chính trị, xã hội, văn
hóa.Chủ trương bạo động, dựa
vào Nhật (xin vũ khí, tiền bạc)
để đánh lại Pháp.
- Chủ trương ôn hoà và
công khai.
- Mở cuộc vận động cải
cách trong nước để chống
lại Pháp, khai trí , mở
ngành công thương nghiệp
tự cường.


Biện pháp

Lập hội Duy Tân (1904) đưa
học sinh Việt Nam sang Nhật để
du học sau này về cứu nước.
Cải cách để cứu nước với

những hình thức đấu tranh
phong phú như: mở trường
học, diễn thuyết, đả kích
quan lại xấu , cổ vũ cho
việc mở mang công thương
nghiệp.

Khả năng
thực hiện
Phù hợp với nguyện vọng của
nhân dân nhưng chủ trương cầu
viện Nhật Bản là khó có khả
năng thực hiện được.
Không thể thực hiện được
vì trái với đường lối của
Pháp.
Ảnh
hưởng
Phong trào được nhiều người
hưởng ứng.
Ảnh hưởng của phong trào
rất mạnh dẫn đến phong trào
trốn đi phu, chống sưu thế
diễn ra rầm rộ ở Trung Kì
năm 1908.

Kết quả
Pháp – Nhật cấu kết với nhau,
phá hoại. Phong trào Đông Du
tan rã vào năm 1909.

Pháp thẳng tay đàn áp, bắt
bớ tù đày những người yêu
nước. Phan Châu Trinh bị
giặc Pháp đày ra Côn Đảo
(1908)

Hạn chế
Chưa có đường lối cách mạng
đúng đắn, chưa nhận rõ kẻ thù
nên chủ trương đưa Nhật để
chống Pháp là sai lầm, nguy
hiểm.
Chưa có đường lối cách
mạng đúng đắn, chống Pháp
bằng cách hô hào Duy Tân
cải cách, xu hướng bắt tay
với Pháp.
Tác dụng
Khuấy động lòng yêu nước,
cổ vũ tinh thần dân tộc.
- Cổ vũ tinh thần học tập tự
cường.
- Giáo dục tư tưởng chống
các hủ tục phong kiến, bỏ cũ



1,0

0.75






0.5




0.5



0.5




0.5



0.75

0,5


theo mới.
* Các phong trào yêu nước đầu thế kỉ XX đều thất bại là do:
- Phong trào yêu nước đầu thế kỷ XX lần lượt bị thất bại trước sự đàn áp đ
ẫm
máu của đế quốc Pháp và phong kiến tay sai.
- Nguyên nhân thất bại chính là thiếu sự lãnh đạo của một giai cấp tiên tiến cách
mạng. Giai cấp công nhân chưa trở thành một lực lượng chính trị độc lập nên
chưa thể đảm nhận vai trò lãnh đạo.
0,5

Câu 4 ( Bảng B )
Em hãy lập bảng so sánh những cuộc khởi nghĩa lớn trong
phong trào Cần Vương về các mặt: thời gian, địa bàn, chiến thuật, đặc điểm nổi bật?
Theo em khởi nghĩa nào tiêu biểu nhất? Vì sao?
Nội dung Ba Đình Bãi Sậy Hương Khê
Thời gian
(0,25đ)

1886-1887 1883-1892 1885-1895
Địa bàn
(0,25đ)
Gồm 3 làng: Thượng
Thọ, Mậu Thịnh, Mĩ
Khê (huyện Nga Sơn)
Khắp tỉnh Hải

Dương, Hưng Yên
4 tỉnh: Thanh Hóa,
Nghệ An, Hà Tĩnh,
Quảng Bình.
Chiến thuật
(0,5đ)
Thực hiện lối đánh
phòng thủ
Đánh du kích, lấy ít
đánh nhiều, lấy vũ
khí hiện đại của
quân địch
Chiến tranh du kích,
luôn phân tán hoạt
động, đánh địch dưới
nhiều hình thức khác
nhau.
Đặc điểm nổi
bật
(0,5đ)
Thực hiện lối đánh
chiến tuyến cố định.
Chú trọng công tác
tuyên truyền, tố cáo
thực dân Pháp
Phát huy được sự ủng
hộ của nhân dân, biết
sử dụng các phương
pháp tác chiến linh
hoạt.

Khởi nghĩa Hương Khê là tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương, vì: (0,5đ)
+ Lãnh đạo: Là các văn thân, sĩ phu tài giỏi như Phan Đình Phùng, Cao Thắng.
+ Quy mô: Rộng lớn, trải khắp 4 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình.
+ Lối đánh: Linh hoạt vừa phòng ngự vừa chủ động tấn công.
+ Quân đội: Được chia làm 15 thứ quân, trang bị vũ khí theo kiểu Pháp.