Tiểu luận Những NLCB của triết học Mac Lênin : “Phân tích mối quan hệ giữa vật chất và ý thức vận dụng vào việc xây dựng xã hội chủ nghĩa ở nước ta”.

Những NLCB của triết học Mac - Lênin
A.PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Từ xưa tới nay, Triết học là một môn khoa học vĩ đại mà con người
luôn nghiên cứu tiềm tòi và khám phá. Và triết học Mác-Lênin được xem là
tinh hoa nhất của nhân loại, là vĩ đại nhất trong ngành triết học, là tư duy
sáng tạo nhất của con người.
Thế giới xung quanh chúng ta có muôn vàn sự vật và hiện tượng
phong phú và đa dạng nhưng đều quy về hai lĩnh vực: vật chất và ý thức.
Có rất nhiều quan điểm triết học xoay quanh vấn đề về mối quan hệ giữa
vật chất và ý thức nhưng chỉ có quan điểm triết học Mác-Lênin là đúng và
đầy đủ đó là: vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau. Vật chất quyết
định ý thức, đồng thời ý thức tác động trở lại vật chất.
Trước năm 1986, đất nước ta đã gặp rất nhiều khó khăn bởi một nền
kinh tế trì trệ, một hệ thống quản lý yếu kém cũng là do một phần không
nhận thức đúng và đầy đủ về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Vấn đề
này đã được nhận thức đúng sau đổi mới ở đại hội VI, và quả nhiên đã
giành được nhiều thắng lợi sau khi đã chuyển nền kinh tế từ cơ chế quan
liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý cử nhà nước theo định
hướng xã hộ chủ nghĩa.
Với mong muốn tìm hiểu thêm về vấn đề này, em đã chọn đề tài:
“Phân tích mối quan hệ giữa vật chất và ý thức vận dụng vào việc xây dựng
xã hội chủ nghĩa ở nước ta”.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Định nghĩa vật chất và ý thức của Lênin đã trang bị thế giới quan và
phương pháp luận khoa học cho các nhà khoa học nghiên cứu thế giới vật
chất trên lập trường duy vật triệt để và nghiên cứu những quy luật chung
nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy, đặc biệt động viên, cổ vũ họ tin ở khả
năng nhận thức của con người tiếp tục đi sâu, khám phá những thuộc tính
mới của vật chất. Từ mối quan hệ này giúp thúc đẩy sự phát triển của khoa
GVHD: Lê Hữu Sơn 1 SVTH: Nguyễn Hoài Thương

Những NLCB của triết học Mac - Lênin
học tự nhiên và thoát khỏi khủng hoảng của nền kinh tế trì trệ, tình trạng
quản lý yếu kém vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX để tiếp tục tiến lên xã
hội chủ nghĩa.
Đề tài làm rõ nội dung của nguyên lý vật chất quyết định ý thức
thông qua hoạt động thực tiển của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh là khoa học để định hướng cho mọi hoạt động xã hội tốt đẹp hơn để
tiến tới xây dựng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
Hiểu rõ sự tất yếu của nguyên lý vật chất quyết định ý thức, vận
dụng vào thực tiễn góp phần vào sự phát triển của xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ cách mạng của nước ta.
3. Giới hạn của đề tài
Đề tài nghiên cứu, làm rõ định nghĩa vật chất và ý thức của chủ
nghĩa Mác-Lênin và mối liên hệ giữa vật chất và ý thức trong thế giới
khách quan.
Vận dụng nguyên lý vật chất quyết định ý thức vào việc xây dựng xã
hội chủ nghĩa ở nước ta.
Chúng ta thấy, muốn đổi mới tư duy, lý luận, đề ra nhiệm vụ,
phương hướng trong công cuộc khắc phục những khó khăn, yếu kém, và sự
chậm trể của khoa học – xã hội bao gồm cả triết học. Vấn đề này mang
chiều sâu và tầm cỡ khó khăn, phức tạp của thực tiển thế giới đòi hỏi chúng
ta phải cố gắng nổ lực hết mình trong công cuộc đổi mới tư duy lý luận, đổi
mới nghiên cứu và giảng dạy triết học đáp ứng được nhu cầu của khoa học
xã hội để tiếp tục xây dựng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
4. Phương pháp nghiên cứu
Hiểu và nhận thứ đúng đắn những nội dung cơ bản của nguyên lý vật
chất quyết định ý thức và tác động của nó trong thực tiễn xã hội chủ nghĩa,
cách mạng Việt Nam.
GVHD: Lê Hữu Sơn 2 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin

Để đạt được những kết quả tốt trong đề tài này em đã dùng phương
pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mac - Lênin, đưa ra những dẫn chứng
trong hoạt động của xã hội để cụ thể hóa vấn đề của nội dung đó.
Sử dụng phương pháp nghiên cứu lịch sử, phân tích tổng hợp để tư
duy, suy luận cho bài viết.
5. Đóng góp của đề tài.
Đề tài giúp em hiểu biết cơ bản về nguyên lý vật chất quyết định ý
thức của chủ nghĩa Mác – Lênin và vận dụng vào việc xây dựng xã hội chủ
nghĩa đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - khoa hoc xã hội.
Bồi dưỡng tư duy và tinh thần niềm tin của sinh viên vào sự đúng
đắn của nhà nước. Góp phần trang bị cho em và các bạn sinh viên vào sự
nỗ lực, phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng, nâng cao ý thức, trách nhiệm của
công dân trước nhiệm vụ xây dựng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

GVHD: Lê Hữu Sơn 3 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
B.NỘI DUNG
I. Lý luận chung về mối liên hệ giữa vật chất và ý thức.
Quan điểm triết học Mac – Lênin là những quan điểm lý luận chung
nhất khẳng định trong mối quan hệ giữa vật chất và ý thức thì vật chất
quyết định ý thức và ý thức tác động trở lại vật chất.
1. Vật chất quyết định sự ra đời của ý thức
Tổng kết toàn bộ lịch sử triết học thì vấn đề cơ bản lớn của mọi triết
học, đặc biệt là của triết học hiện đại là mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại,
giữa ý thức và vật chất, giữa tinh thần và giới tự nhiên. Vấn đề cơ bản của
triết học có hai mặt. Thứ nhất, giữa ý thức và vật chất: cái nào có trước, cái
nào có sau? Thứ hai, con người có khả năng nhận thức được thế giới hay
không? Sự xuất hiện của hai vấn đề đó đã tạo nên nhiều trường phái triết
học khác nhau ngưng nỗi trội hơn là chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩ duy vật
mang mối quan hệ giữa vật chất và ý thức.

Trước tiên, vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại
khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của
chúng ta chép lại phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác.
Từ định nghĩa trên của Lênin đã khẳng định vật chất là thực tại của
khách quan vào bộ não của con người thông qua tri giác và cảm giác. Thật
vậy, vật chất là nguồn gốc của ý thức và quyết định nội dung của ý thức.
Thứ nhất, phải có bộ óc của con người phát triển ở trình độ cao thì
mới có sự ra đời của ý thức. Phải có thế giới xung quanh tự nhiên và xã hội
bên ngoài con người tạo ra được ý thức, hay nói cách khác ý thức là sự
tương tác giữa bộ não con người và thế giới khách quan. Đi vào thực tế,
nếu một người nào đó sinh ra mà bộ não không hoạt động được hay không
có bộ não thì không thể có ý thức được. Cũng như câu chuyện hai bé gái
được phát hiện sống trong rừng cùng bầy sói, bị tách khỏi xã hội loài người
thì hành động của hai bé sau khi trở về xã hội cũng chỉ giống như những
GVHD: Lê Hữu Sơn 4 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
con sói. Tức là hoàn toàn không có được ý thức khi không được tiếp xúc
với xã hội.
Thứ hai, là phải có lao động và ngôn ngữ đây chính là nguồn gốc xã
hội của ý thức. Nhờ có lao động mà các giác quan của con người phát triển,
phản ánh tinh tế hơn đối với hiện thực. Ngôn ngữ là cầu nối để trao đổi
kinh nghiệm, tình cảm, là phương tiện để thể hiện ý thức. Ở đây ta cũng
nhận thấy rằng nguồn gốc của xã hội có ý nghĩa quyết định hơn cho sự ra
đời của ý thức.
Vật chất là tiền đề cho sự tồn tại và phát triển của ý thức nên khi vật
chất thay đổi theo.
Ví dụ 1: Hoạt động của ý thức diễn ra bình thường trên cơ sở hoạt
động sinh lí thần kinh của bộ não người. Nhưng khi bộ não người bị tổn
thương thì mọi hoạt động của ý thức cũng bị rối loạn.
Ví dụ 2: Ở Việt Nam, nhận thức của các học sinh về công nghệ

thông tin còn yếu kém sở dĩ như vậy là do về máy móc cũng như đội ngũ
giáo viên giảng dạy còn thiếu. Nếu như nền cơ sở vật chất được đáp ứng
trong giảng dạy thì trình độ công nghệ thông tin của học sinh nhất định sẽ
tốt hơn và phát triển rất nhiều.
Qua ví dụ đã khẳng định điều kiện vật chất như thế nào thì ý thức
như thế đó, và cảm giác tư duy, ý thức chỉ là sự phản ánh của vật chất.
Vận động là phương thức tồn tại của vật chất còn không gian và thời
gian là hình thức tồn tại của vật chất.
Qua khái niệm về vậy chất đã khắc phục được những quan điển siêu
hình máy móc trước đó, định hướng đối với khoa học cụ thể, giúp cho các
nhà khoa học có sơ sở lý luận giải thích những nguyên nhân của các biến
cố xã hội và tìm các phương án tối ưu để thúc đẩy xã hội chủ nghĩa phát
triển.
GVHD: Lê Hữu Sơn 5 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
2. Ý thức tác động trở lại vật chất
Trước hết, ý thức là sự phản ánh sáng tạo thế giới khách quan vào bộ
não con người thông qua lao động và ngôn ngữ. Nó là toàn bộ hoạt động
tinh thần của con người như: Tình cảm yêu thương, tâm trạng, cảm xúc, ý
chí, tập quán, truyền thống, thói quen quan điểm, tư tưởng, lý luận, đường
lối, chính sách, kế hoạch, mục đích, biện pháp, phương hướng. Các yếu tố
tinh thần này đều tác động trở lại vật chất một cách mạnh mẽ.
Ví dụ: Nếu tinh thần của học sinh không tốt thì thành tích học tập sẽ
rất kém. Nếu tâm trạng người công nhân mà không tốt thì làm giảm năng
suất của một dây chuyền sản xuất trong nhà máy. Nếu không có đường lối
cách mạng đúng đắn của Đảng thì dân tộc ta cũng không thể giành thắng
lợi trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Nếu không có lý luận
chính trị thì cũng không có phong trào cách mạng.
Vật chất góp phần cải biến thế giới khách quan thông qua hoạt động
thực tiễn của con người và ý thức không phụ thuộc hoàn toàn vào vật chất

mà ý thức có tính độc lập tương đối vì nó có tính năng động cao nên ý thức
có thể tác động trở lại vật chất.
Ý thức phản ánh đúng hiện thực khách quan có tác dụng thúc đẩy
hoạt động thực tiễn của con người trong quá trình cải tạo vật chất. Khi phản
ánh đúng hiện thực khách quan thì chúng ta hiểu bản chất quy luật vận
động của các sự vật hiện tượng trong thế giới quan.
Ví dụ 1: Hiểu được tính chất hóa học của hiđrocacbon, cấu trúc phân
tử của chúng để tạo nên các vật chất Polime, từ đó con người tạo ra các nhà
máy sản xuất các loại nhựa tổng hợp, tơ sợi nhân tạo…đủ các kích cở,
chủng loại theo dây chuyền một cách nhanh chóng chứ không phải bằng
phương pháp thủ công như xa xưa.
Ví dụ 2: Từ nhận thức đúng về thực tại nền kinh tế của đất nước. Tư
sản đại hội VI, Đảng ta chuyển nền kinh tế từ tự cung, tự cấp quan liêu
GVHD: Lê Hữu Sơn 6 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
sang nền kinh tế thị trường, nhờ đó mà sau gần 20 năm đất nước mới mang
bộ mặt đã thay đổi hẳn.
Ý thức phản ánh không đúng hiện thực khách quan có thể kìm hãm
hoạt động thực tiễn của con người trong quá trình cải tạo thế giới quan.
Ví dụ: Nhà máy thủy điện Sông Tranh II huyện Bắc Trà My – Quảng
nam là một ví dụ điển hình, từ việc không khảo sát thực tế khách quan hay
đúng hơn là nhận thức về tính chất chưa đầy đủ vì vậy khi hoạt động chưa
được bao lâu đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho người dân địa
phương.
3. Mối liên hệ giữa vật chất và ý thức
Trong mối quan hệ này vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau,
vật chất là nguồn gốc của ý thức, vật chất quyết định ý thức, ý thức là sự
phản ánh đối với vật chất.
Ý thức là sản phẩm của một dạng vật chất có tổ chức cao, là bộ óc
người nên chỉ khi có con người mới có ý thức.

Ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất, là hình ảnh chủ quan về thế
giới vật chất nên nội dung của ý thức được quyết định bởi vật chất.
Sự vận động và phát triển của ý thức, hình thức biểu hiện của ý thức
bị các quy luật sinh học, các quy luật xã hội và sự tác động của môi trường
sống quyết định những yếu tố này thuộc lĩnh vực vật chất nên không chỉ
quyết định nội dung mà cả hình thức biểu hiện cũng như mọi sự biến đổi
của ý thức.
Ý thức là một hiện tượng xã hội chỉ có ở con người. Sự ra đời, tồn tại
của ý thức gắn liền với hoạt động thực tiễn lịch sử, chịu sự chi phối của quy
luật xã hội, do nhu cầu giao tiếp xã hội và các điều kiện sinh hoạt hiện thực
của con người quy định. Thông qua hoạt động thực tiễn mà ý thức con
người phát triển ở những trình độ khác nhau, giúp con người hoàn thiện
chính bản thân mình bởi sự sống là một sự hoàn thiện cho nhau.
GVHD: Lê Hữu Sơn 7 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
II. Vận dụng mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức đối
với con đường đi lên xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
1. Để xây dựng xã hội chủ nghĩa phải nhận thấy nguyên lý vật
chất quyết định ý thức là phải xuất phát từ thực tế khách quan và
hành động theo nó.
Trước thời kì đổi mới, khi cơ sở vật chất còn chưa có chúng ta nôn
nóng muốn đốt cháy giai đoạn nên đã phải trả giá. Ở thời kì này chúng ta
phát triển quan hệ sản xuất đi trước lực lượng sản xất mà không nhìn thấy
vai trò của lực lượng sản xuất.
Sau chiến tranh, vẫn còn một số bộ phận được coi là sâu mọt của đất
nước thì tỏ ra lo ngại, và lợi dụng nhà nước gặp lúc khó khăn để kích động,
lôi kéo quần chúng, móc nối với các thế lực phản động bên ngoài gây rối
loạn trong nước. Những tệ nạn như ma túy, lưu manh, mại dâm vẫn còn
măm me trong từng ngóc ngách của xã hội làm nhiều người thất nghiệp,
đình trệ sự phát triển của xã hội.

Trong lúc đó, trước tình hình được giải phóng, quần chúng nhân dân
rất phấn khởi nhanh chóng bắt tay xây dựng chế độ mới thành một đát nước
nông nghiệp với số dân tham gia vào ngành tới hơn 90%. Nhưng chúng ta
vẫn xây dựng các nhà máy công nghiệp trong khi lực lượng sản suất chưa
phát triển, thêm vào đó là sự phân công không hợp lí về quản lý nhà nước
của xã hội,
quyền lực quá tập trung vào Đảng và nhà nước, quản lý quá nhiều
các mặt của đời sống xã hội, thực hiện quá cứng nhắc làm cho toàn xã hội
thiếu sức sống, thiếu năng động và sáng tạo. Các giám đốc thời kì này chỉ
đến ngồi chơi xơi nước và cuối tháng lĩnh lương, các công nhân, nông dân
làm đúng giờ quy định nhưng hiệu quả không cao. Ở đây, chúng ta đã xem
nhẹ thực tế phức tạp khách quan của thời kì quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội,
là quá trình lịch sử lâu dài và trải qua nhiều chặng đường.
GVHD: Lê Hữu Sơn 8 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
Từ đây chúng ta phải có cơ sở hạ tầng của xã hội chủ nghĩa và cơ sở
vật chất phát triển. Chúng ta phải xây dựng lực lượng sản suất phù hợp với
quan hệ sản xuất. Chúng ta có thể bỏ qua TBCN nhưng không thể bỏ qua
những tính quy luật chung của quá trình từ sản suất nhỏ đến sản xuất lớn.
Chúng ta phải biết kế thừa và phát triển tích cực những kết quả của công
nghiệp tư bản như thành tựu khoa học – kĩ thuật và công nghệ - môi
trường, là cơ chế thị trường với nhiều hình thức cụ thể tác động vào quá
trình phát triển.
Để vực nền kinh tế lạc hậu của nước nhà, Đảng xác định là phải phát
triển nền kinh tế đa thành phần để tăng sức sống và năng động cho nền
kinh tế, phát triển lực lượng sản xuất, phát triển các quan hệ hàng hóa và
tiền tệ, tự do buôn bán, các thành phần kinh tế tự do kinh doanh và phát
triển theo khuôn khổ của pháp luật, được bình đẳng trước pháp luật song
song với quá trình phát triển của nền kinh tế thị trường theo định hướng xã
hội chủ nghĩa. Hiện nay nền kinh tế thị trường ở nước ta còn nhiều yếu kém

và gặp nhiều khó khăn, biểu hiện ở số lượng và chủng loại hàng hóa quá
nghèo nàn, khối lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường và kim ngạch
xuất nhập khẩu còn quá nhỏ,chi phí sản xuất lại quá cao dẫn đến giá thành
cao, nhưng chất lượng mặt hàng lại kém. Nhiều loại thị trường quan trọng
còn ở trình độ sơ khai hoặc mới đang trong quá trình hình thành như: Thị
trường vốn. thị trường chứng khoán, thị trường sức lao động. Đường lối đổi
mới năm 1986 được đưa ra lần đầu vào đại hội VI của Đảng cộng sản Việt
Nam (tháng 12 năm 1986) là đường lối đổi mới tư duy lý luận về xã hội
chủ nghĩa nhằm làm cán bộ và nhân dân nhận thức đúng xã hội chủ nghĩa,
nhận ra được nguyên nhân của những lạc hậu, sai lầm về lý luận và thực
tiễn trong xây dựng xã hôi chủ nghĩa. Đổi mới tư duy là sự đổi mới toàn
diện nhận thức. Đặc biệt là về kinh tế, coi đổi mới kinh tế là trọng tâm, coi
việc đưa ra những giải pháp đúng đắn là quan trọng nhất.
GVHD: Lê Hữu Sơn 9 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
Dưới áp lực của thực tiễn khách quan, nhằm thoát khỏi khủng hoảng
kinh tế xã hội, chúng ta cũng cần mở rộng giao lưu kinh tế nước ngoài,
nhanh chóng hội nhập vào tổ chức thương mại thế giới WTO, AFTA và các
hiệp định song phương đồng thời phải xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ.
Muốn vậy, ta phải đa phương hóa và đa dạng hóa hình thức và đối tác, phải
quán triệt trên nguyên tắc đôi bên cùng có lợi, không can thiệp vào công
việc nội bộ của nhau và không phân biệt chế độ chính trị - xã hội,
phải triệt để khai thác lợi thế so sánh của đất nước trong quan hệ
kinh tế quốc dân nhằm khai thác tìm năng lao động, tài nguyên thiên nhiên
đất nước, tăng xuất nhập khẩu, thu hút vốn kĩ thuật, công nghệ hiện đại và
kinh nghiệm quản lý.
Thu hút vốn đầu tư nước ngoài và phát triển cơ sở hạ tầng cũng là
một trong chủ trương quan trọng của Đảng. Để làm để làm điều này thì
chúng ta cần giữ vững ổn định chính trị, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đổi
mới các chính sách tài chính và tiền tệ, giá cả, phát triển các thị trường

quan trọng như thị trường chứng khoán và lao động…Nhà nước cần hạn
chế việc can thiệp trực tiếp vào sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp
mà nên tập trung tốt các chức năng tạo môi trường, hướng dẫn, hỗ trợ cần
thiết cho các doanh nghiệp nước ngoài. Tránh tình trạng giấy tờ phức tạp
rắc rối, trên bảo dưới không nghe làm cho quá trình giải tỏa mặt bằng gặp
nhiều khó khăn.
Với các chủ trương trên ta nhận thấy vai trò quyết định của vật chất
với ý thức, đó cũng là bài học quan trọng của Đảng “mọi đường lối chủ
trương phải xuất phát từ thực tế, tôn trọng quy luật khách quan”.
2. Để xây dựng xã hội chủ nghĩa cần phải hiểu ssau sắc vai trò
của ý thức tác động trở lại vật chất.
Một trong những chủ trương quan trọng là phải lấy chủ nghĩa Mac –
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm kim chỉ nam cho hành động. Tư tưởng
Hồ Chí Minh nằm trong hệ tư tưởng Mac – Lênin là thự thống nhất giưa
GVHD: Lê Hữu Sơn 10 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
chủ nghĩa Mac – Lênin và thực tiễn của đất nước Việt Nam. Tư tưởng Hồ
Chí Minh đã bảo vệ và quán triệt chủ nghĩa Mac – Lênin đúng đắn và hiệu
quả nhất.
Muốn hiểu sâu sắc và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh cần nắm vững
chủ nghĩa Mac – Lênin, nhất là phép biện chứng duy vật và phải nghiên
cứu, nắm vững thực tiễn. Chúng ta phải tập trung suy nghĩ về hai mặt:
Một là, về mục tiêu, lý tưởng, đạo đức lối sống. Đây là yếu tố cơ bản
nhất chi phối mọi suy nghĩ, hành động của chúng ta quyết định phẩm chất
của người cán bộ, đảng viên trong điều kiện chuyển biến của thế giới và
tình hình trong nước. Tư tưởng của Bác khẳng định mỗi người chúng ta
phải nâng cao đạo đức cách mạng, đạo đức công dân và đạo đức của người
cộng sản. Cụ thể, chúng ta phải “cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”, luôn
vì sự nghiệp dân giàu nước mạnh vì lợi ích của cá nhân và cộng đồng. Kiên
quyết và nghiêm khắc chống chủ nghĩa thực dụng với các biểu hiện tính đa

dạng trong nền kinh tế thị trường mở cửa, thật sự góp phần đẩy lùi nạn
tham nhũng và tệ nạn xã hội, ngăn chặn sự thoái hóa biens chất trong một
bộ phận cán bộ, đảng viên.
Hai là, về yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc, mỗi người trên cương
vị trách nhiệm của mình, phải hoàn thành nhiệm vụ với hiệu quả, chất
lượng cao, vì vậy, chúng ta phải đề cao ý chí phấn đấu, phấn đấu không
mệt mỏi,
không sợ hy sinh, gian khổ, đồng thời phải ra sức trau dồi tri thức.
Nâng cao tri thức khoa học xã hội và nhân văn, đặc biệt là nâng cao trình
độ lý luận về chủ nghĩa Mac – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, nâng cao
tri thức về khoa học tự nhiên, đặc biệt là mũi nhọn về khoa học công nghệ
hiện đại. Phải nắm vững phương pháp nhận thức và hành động của Bác,
bám sát cơ sở, thâm nhập dân chúng, đánh giá đúng khó khăn thuận lợi,
thực trạng và triển vọng. Tự nội lực, vì dân và thực sự dựa vào dân, thực
hiện dân chủ lắng nghe và tâm trạng ý kiến của dân và tìm ra chính sách,
GVHD: Lê Hữu Sơn 11 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
biện pháp, nguồn vốn sức mạnh vật chất và tinh thần, trí tuệ để vượt qua
khó khăn và thách thức.
Phấn đấu tốt hai mặt trên là chúng ta đã thực sự quán triệt được tư
tưởng Hồ Chí Minh và làm theo di chúc của người, đẩy mạnh sự nghiệp
cách mạng mà Người đã chỉ đường để xây dựng một đất nước Việt Nam
hòa bình thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh.
Vai trò ý thức tác động lại vật chất cũng phải được hiện rõ ở khía
cạnh phát huy tính năng động và tích cực đối với vai trò trung tâm của con
người, một số giải pháp cho vấn đề này:
Một là, đổi mới hệ thống chính trị dân chủ hóa đời sống xã hội nhằm
phát huy đầy đủ tính tích cực và quyền làm chủ của nhân dân.
Hai là, đổi mới cư chế quản lý, hoàn thiệ hệ thống chính sách xã hội
phù hợp có ý nghĩa then chốt trong việc phát huy tính tích cực của người

lao động như: Cơ chế quản lý mới phải thể hiện rõ bản chất của một cơ chế
dân chủ, và cơ chế này phải lấy con người làm trung tâm, vì con người,
hướng tới con người là phát huy mọi nguồn lực. Cơ chế quản lý mới phải
xây dựng đội ngũ quản lý có năng lực và phẩm chất tốt, thành thạo nghề về
nghiệp vụ.
Ba là, đảm bảo lợi ích của người lao động là động lực mạnh mẽ của
quá trình nâng cao tính tích cực của con người: Cần quan tâm đúng mức
đến lợi ích vật chất, lợi ích kinh tế của người lao động đảm bảo nhu cầu
thiết yếu của họ hoạt động sáng tạo như ăn, ở, mặc, đi lại, học hành, khám
chữa bệnh, nghĩ ngơi. Cũng cần có chính sách đảm bảo và kích thích phát
triển về mặt tinh thần, thể chất cho nhân dân, tăng cường xây dựng hệ
thống cơ chế chính sách phù hợp để giải quyết tốt vấn đề ba lợi ích tập thể,
và lợi ích xã hội nhằm đảm bảo lợi ích trước mắt cũng như lâu dài của
người lao động.
Đảng và nhà nước cũng cần khắc phục thái độ trông chờ và ỷ lại vào
hoàn cảnh bằng cách nhanh chóng cổ phần hóa các công ty nhà nước để tạo
GVHD: Lê Hữu Sơn 12 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
sự năng động, sáng tạo trong hoạt động cũng như cạnh tranh, nhất là trong
thời kì hội nhập hiên nay. Đảng cũng phải cương quyết giải thể các công ty
làm ăn thua lỗ như: Tổng công ty sành sứ Việt Nam, tổng công ty nhựa,
tổng công ty rau quả…để tránh việc nhà nước bỏ vốn vào nhừn lại luôn
phải bù lỗ cho các công ty này.
Ngoài ra, chúng ta cần năng cao trình độ nhận thức tri thức khoa học
cho nhân dân nói chung và đặc biệt đầu tư cho ngành giáo dục. Chúng ta
cần xây dựng chiến lược giáo dục, đào tạo, với những giải pháp mạnh mẽ
phù hợp để mở rộng quy mô chất lượng ngành đào tạo, đối với nội dung và
phương pháp giáo dục, đào tạo, cải tiến nội dung chương trình giáo dục,
đào tạo phù hợp với từng đối tượng, trường lớp ngành nghề. Kết hợp giữa
việc nâng cao dân trí, phổ cập giáo dục với việc bồi dưỡng và nâng cao

trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của người lao động để đáp ứng nhu cầu
cao của sự nghiêp công nhiệp hóa, hiện đại hóa. Thực hiện đồng bộ và có
hiệu quả các giải pháp trên sẽ kích thích tính năng động và tài năng sáng
tạo của người lao động ở nước ta. Sự nghiệp đất nước ngày càng phát triển
thì tính tích cực và năng động của con người ngày càng tăng lên một cách
hàng hợp với quy luật.
GVHD: Lê Hữu Sơn 13 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
C.PHẦN KẾT LUẬN
Nói tóm lại, vật chất bao giờ cũng đóng vai trò quyết định đối với ý
thức, nó là cái có trước ý thức, nhưng ý thức tính năng tác động trở lại vật
chất. Mối tác động này chỉ có đượcthực hiện thông qua hoạt đọng thực tiễn
của con người. Chúng ta nâng cao vai trò của ý thức với vật chất chính là ở
chỗ nâng cao năng lực nhận thức các quy luật khách quan và vận dụng
trong hoạt động thực tiễn của con người.
Trong thời kì đổi mới của nước ta khi chuyển nền kinh tế tập trung,
quan liêu sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định
hướng xã hội chủ nghĩa. Đảng cộng sản Việt Nam luôn xuất phát từ thực tế
khách quan, tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan. Với chủ
trương này chúng ta đã giành được một số tháng lợi to lớn, tuy nhiên vẫn
còn một số thiếu sót, đặc biệt ở khâu hành động. Đề ra chủ trương là vấn đề
quan trọng nhưng thực hiện nó mới là một vấn đề thật sự khó khăn.
GVHD: Lê Hữu Sơn 14 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
D.PHẦN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tạp chí Cộng sản, số 6, năm 2001
2. Tạp chí Cộng sản, số 8, năm 2001
3. Tạp chí Cộng sản, số 23, năm 1999
4. Tạp chí Cộng sản, số 5, năm 2001
5. Tạp chí châu Á – Thái Bình Dương, số 2, năm2000

6. Tạp chí triết học, số 3, năm 2001
7. “Chiến lược kinh doanh”, NXB Hà Nội, 2001
8. C.Mac và Ph. Ăngghen toàn tập.
GVHD: Lê Hữu Sơn 15 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
MỤC LỤC
GVHD: Lê Hữu Sơn 16 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
ĐỀ TÀI
PHÂN TÍCH MỐI LIÊN HỆ GIỮA VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC
VẬN DỤNG VÀO VIỆC XÂY DỰNG VÀO VIỆC XÂY DỰNG XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA Ở NƯỚC TA
CẤU TRÚC ĐỀ TÀI
………………………………
GVHD: Lê Hữu Sơn 17 SVTH: Nguyễn Hoài Thương
Những NLCB của triết học Mac - Lênin
MỤC LỤC
……………………
GVHD: Lê Hữu Sơn 18 SVTH: Nguyễn Hoài Thương